سال 1360

‏‏ ‏

‏‏ ‏

‏‏ ‏

‏‏ ‏

‏‏ ‏

‏‏ ‏

‏‏ ‏

‏‏ ‏

‏‏شنبه 1 فروردین 1360‏

‏‏هنگام تحویل سال، آقایان خامنه ای و موسوی اردبیلی در منزل مهمان من بودند. با هم‏‎ ‎‏پیامهای نوروزی را شنیدیم؛ پیامهای امام، بنی صدر، رجائی، بهشتی و من. پیامها خشک‏‎ ‎‏و تقریباً بی محتوا بود و چون همگی از حفظ و بدون یادداشت (ایراد شده) بود الفاظش‏‎ ‎‏هم خیلی روان نبود. پیام امام جاذبه دیگری داشت.‏‎[1]‎

‏‏ ‏

‏‏پنج شنبه 6 فروردین‏‏ ‏

‏‏از منزل امام تلفن شد و برای روز شنبه قرار ملاقات با امام گذارده اند. امام را خیلی‏‎ ‎‏دوست دارم، از خبر ملاقات خوشحال شدم. در جبهه و بیمارستانها، خیلی ها از من‏‎ ‎‏خواسته اند صورت امام را از طرف آنها ببوسم، ان شاءالله می بوسم، بهانه خوبی است.‏‎[2]‎

‏‏ ‏

‏‏شنبه 8 فروردین‏‏ ‏

‏‏هشت و نیم صبح به اتفاق آقای خامنه ای به زیارت امام رفتیم. در دفتر امام، دکتر ابراهیم‏‎ ‎‏یزدی و استانداران ایلام و همدان را ملاقات کردیم. در زیارت امام گزارش (سفر به)‏‎ ‎‏خوزستان را تقدیم داشتم و از امام خواستم که به مسئولیت فرماندهی کلّ قوا، توجه‏‎ ‎

‏
‏‎

‎‏بیشتری بفرمایند و از عدم تحرّک در جبهه ها ـ که نیروهای ما را به ستوه آورده است ـ‏‎ ‎‏شکایت کردم و اینکه به ارتش، در آبادان، توپ 175 داده نمی شود که بتوانند حمله به‏‎ ‎‏شهرها را تلافی کنند.‏

‏‏از امام درباره راه حلّ مشکل تعیین تکلیف زمین و تجارت و صنایع و... در مجلس‏‎ ‎‏کمک خواستم؛ راهنمایی موثری نفرمودند.‏

‏‏آقای خامنه ای از اینکه طبق قانون نمی توانند در ارتش نظارت بیشتری داشته باشند،‏‎ ‎‏از خود سلب مسئولیت کردند و از امام خواستند که خودشان توجه بیشتری در هدایت‏‎ ‎‏جنگ و ارتش مبذول دارند. امام از ایشان خواستند که اطلاعات کافی در اختیار امام‏‎ ‎‏گذارده شود که تا بتوانند تصمیم مقتضی را بگیرند. آقای خامنه ای، بار دیگر ضرر عزل‏‎ ‎‏سرهنگ صیّاد شیرازی را گوشزد کردند، ولی امام مطلب را بی اهمیّت تلقی کردند.‏‎[3]‎

‏‏ ‏

‏‏چهارشنبه 12 فروردین‏‏ ‏

‏‏امروز تعطیل بود. از خانه بیرون نرفتم. باران سنگینی بارید و مزاحم انجام گرفتن‏‎ ‎‏راهپیمایی شد. ساعت نه صبح، احمد آقا خمینی تلفن کرد. ایشان بایستی پیام امام را در‏‎ ‎‏مراسم راهپیمایی قرائت کند...‏

‏‏پیام امام را از رادیو شنیدم. در اخبار بعد از ظهر خوانده شد. خیلی متین و جالب و‏‎ ‎‏حساب شده بود. (امام در این پیام) به تخلّف روزنامه های میزان و انقلاب اسلامی‏‎[4]‎‏ از‏‎ ‎‏فرمان آرامش اشاره داشتند و اشاره به دستوری که به دادستان کلّ کشور، در مورد‏‎ ‎‏تعقیب متخلّفان همین دو روزنامه داده اند. انصافاً آقای بنی صدر در (ستون) کارنامه‏‎ ‎‏(انقلاب اسلامی) مورّخ 11 / 1 / 60 وقاحت را از حدّ گذرانده و به همه حتی رهبر،‏‎ ‎‏اهانت کرده. پیدا است که اینها تشنج را طالبند.‏

‏
‏‎

‎‏در پیام امام در مورد جنگ و هیأت میانجی هم مطالبی آمده که سیاست آقای‏‎ ‎‏بنی صدر را محکوم می کند. آقای بنی صدر در کارنامه دیروز خود نوشته، مایل است به‏‎ ‎‏جنگ خاتمه بدهد و صلح کند، ولی شعارهای امروز و اظهارات امام یقیناً راه را برای‏‎ ‎‏ایشان بسته است.‏‎[5]‎

‏‏ ‏

‏‏پنج شنبه 13 فروردین‏‏ ‏

‏‏ساعت نه صبح به زیارت امام رفتم. چیزهایی که در ارتباط با جنگ و هیأت صلح‏‎ ‎‏می دانستم، گفتم. امام ضمن اینکه مایلند جنگ زودتر تمام شود، صلاح نمی دانند که ما‏‎ ‎‏کوتاه بیائیم و از اینکه شرط شود بعد از صلح نباید به ملت عراق، علیه صدام کمک کنیم،‏‎ ‎‏نگرانند؛ اگر این مضمون بخواهد در قرار داد بیاید، نگرانی دارند، مخصوصاً با توجه به‏‎ ‎‏انتظارات مردم عراق.‏

‏‏امام با انتخاب آقای محمد یزدی از طرف ما، در هیأت حکمیّت‏‎[6]‎‏ موافق بودند. با‏‎ ‎‏آقای موسوی اردبیلی تلفنی صحبت کردم. گفتند: امام جازم اند که آقای بنی صدر باید‏‎ ‎‏دفترشان را تصفیه کنند و با گروههای ضد انقلاب، علناً و صراحتاً باید مخالفت کنند و‏‎ ‎‏اجازه تعقیب مسئولان چهارده اسفند و رئیس جمهور را داده اند و تأکید کرده اند که هیأت‏‎ ‎‏حکمیت سریعاً عمل کند...‏

‏‏احمد آقا خمینی، تلفن کرد و گفت: «امام می گویند گویا قطب زاده‏‎[7]‎‏ وضع مالی بدی‏‎ ‎

‏
‏‎

‎‏دارد، فکری شود».‏‎[8]‎

‏‏ ‏

‏‏دوشنبه 17 فروردین‏‏ ‏

‏‏آقای خامنه ای عازم کردستان شدند. از فرودگاه سندی فرستادند در مورد اظهارات آقای‏‎ ‎‏بنی صدر در خدمت امام، در جواب اعتراض امام به عدم واگذاری توپ یکصد و هفتاد و‏‎ ‎‏پنج به آبادان. (این سند در اصل شکایت سرهنگ شکریز فرمانده واحد مستقر در آبادان‏‎ ‎‏است). آقای بنی صدر گفته بودند که از این توپها کم داریم و گلوله های آن هر یک ده هزار‏‎ ‎‏دلار است و دلار را هم به نرخ آزاد بیست تومان حساب کرده بودند که قیمت هر گلوله‏‎ ‎‏دویست هزار تومان می شد.‏

‏‏این سند می گوید سی و هفت اراده توپ و گلوله زیاد در انبار داریم و قیمت هر گلوله‏‎ ‎‏هشتصد و پنجاه دلار است. گزارشی از مرز ترکیه با ایران، توسط (کامل عابدین زاده)‏‎ ‎‏نماینده خوی رسید که نقل و انتقالات مشکوکی در آنجا دیده می شود. نسخه ای از آن را‏‎ ‎‏برای امام فرستادم.‏‎[9]‎

‏‏ ‏

‏‏یکشنبه 23 فروردین‏‏ ‏

‏‏... عصر در جلسه شورای مرکزی حزب جمهوری اسلامی شرکت کردم. آقای بهشتی‏‎ ‎‏شرحی از ملاقاتشان با امام دادند و آقای خامنه ای هم از مجلس ملاقات خودشان‏‎ ‎‏تعریف کردند. از مجموع گزارشها چنین به دست می آید که امام به خطر لیبرالها و خطر‏‎ ‎‏آنها در ارتش توجه کرده اند و به فکر چاره افتاده اند.‏‎[10]‎

‏‏ ‏

‏‏دوشنبه 7 اردیبهشت‏‏ ‏

‏‏... به زیارت امام رفتم. با امام درباره مسافرت به کره شمالی و مناظره با گروهها در‏‎ ‎‏تلویزیون مشورت کردم، امام موافق با هر دو بودند، ولی از اینکه خود ماها با آنها در‏‎ ‎

‏
‏‎

‎‏تلویزیون ظاهر شویم راضی نبودند و نظرشان این بود که افراد غیر معمم و نه خیلی‏‎ ‎‏مشهور شرکت کنند. گزارشی داشتند که سفارت شوروی مورد تهدید گروهکهاست.‏‎ ‎‏سفارش کردند که مواظبت شود، حادثه آفرینی نشود. در مورد ادعاهای شرکتهای‏‎ ‎‏امریکایی نسبت به ایران فرمودند: «زیر بار زور نرویم و مشروعیت حقوق ادعایی غیر‏‎ ‎‏حق را نپذیریم». قرار شد پیامی برای سالگرد شهادت مرحوم مطهری بدهند.‏‎[11]‎

‏‏ ‏

‏‏جمعه 18 اردیبهشت‏‏ ‏

‏‏عصر، احمد آقا خمینی آمد. گفت: امام دستور داده اند که مطبوعات با افرادی که‏‎ ‎‏تحریک کننده حرف می زنند، مصاحبه نکنند.‏‎[12]‎

‏‏ ‏

‏‏چهارشنبه 23 اردیبهشت‏‏ ‏

‏‏ساعت 11 صبح، احمد آقا خمینی تلفن کرد که بناست دستوری از امام، در اخبار ظهر‏‎ ‎‏پخش شود که هرگونه آهنگ موسیقی را اگر چه همراه سرود، ممنوع می کند؛ از من‏‎ ‎‏خواست به همراه آقای بهشتی به خدمت امام بروم و از امام تقاضا کنم که مانع پخش این‏‎ ‎‏دستور شوند.‏

‏‏من به دلیل لزوم حضور در کمیسیون و به دلیل شبهه شرعی در جلوگیری از اجرای‏‎ ‎‏نظری که امام و مرجع تقلید داده اند ـ و شبهه شرعی از این جهت که اگر فتواست چرا‏‎ ‎‏اطاعت نکنیم و به دلیل عدم مساعدت استخاره و به  خاطر احتمال ضعیف تأثیر در اراده‏‎ ‎‏امام، در صورت رأی قطعی امام، از رفتن خودداری کردم؛ ولی آقای بهشتی رفتند و‏‎ ‎‏نتیجه هم گرفتند و منتشر نشد.‏‎[13]‎

‏‏ ‏

‏‏شنبه 26 اردیبهشت‏‏ ‏

‏‏ساعت هشت و نیم به منزل امام رفتم. با آقایان خامنه ای، جنتی و ناطق نوری به زیارت‏‎ ‎

‏
‏‎

‎‏امام رفتیم. مطالب زیادی مطرح شد. وقت خصوصی برای نمایندگان گرفتم که امام در‏‎ ‎‏خلوت، نظرشان را درباره مجلسیان بگویند. از جنجال لیبرالها درباره بودجه و صدور‏‎ ‎‏نفت صحبت شد که امام هم کار مفیدی نمی دانستند و قرار شد نصیحتشان کنند. از جنگ‏‎ ‎‏صحبت شد. امام اجازه حمله به شهرهای مسکونی عراق را ندادند. کار مشکلی است که‏‎ ‎‏عراق شهرهای ما را بکوبد و آواره جنگی درست کند، ولی خودش مشکل آوارگان را‏‎ ‎‏نداشته باشد. مشکل عمده ما آوارگانند. از لزوم اعلان موضع آقای بنی صدر در مقابل‏‎ ‎‏گروهکهای محارب صحبت شد. امام گفتند: باید بکند، ولی او حاضر نیست و اگر فشار‏‎ ‎‏بیاوریم، ممکن است تشنج به وجود آید.‏

‏‏ظهر آقای حسن صانعی تلفن کرد که امام فرموده اند: آقای بنی صدر در ملاقاتش‏‎ ‎‏پذیرفته که جنجال بودجه را بخواباند و شما هم لایحه حذف فرمان همایونی‏‎[14]‎‏ را‏‎ ‎‏مسکوت بگذارید و من گفتم معامله به نفع بنی صدر است و برای ما راه قانونی از نظر‏‎ ‎‏آئین نامه مجلس نیست. اگر لازم باشد، خودم امام را می بینم.‏

‏‏برای بنی صدر مسأله بانک مرکزی، حیاتی است وبرای دولت هم. احتمال اینکه امام،‏‎ ‎‏برای خواباندن تشنج دخالت کنند وجود دارد.‏‎[15]‎

‏‏ ‏

‏‏سه شنبه 29 اردیبهشت‏‏ ‏

‏‏جلسه علنی داشتیم. دستورالعمل جلسه لایحه حذف عنوان فرمان همایونی بود. پیش از‏‎ ‎‏شروع کار، آقای محمدجواد حجتی کرمانی به من اطلاع داد که امام در ملاقاتی با سه نفر‏‎ ‎

‏
‏‎

‎‏از نمایندگان سمپات لیبرالها، از لایحه اظهار نارضایتی کرده اند و آن را تشنج زا‏‎ ‎‏خوانده اند، ولی مجلس راهی برای صرف نظر کردن از لایحه نداشت، جز پس گرفتن‏‎ ‎‏دولت. امام گفته بودند که من نمی خواهم عملی برخلاف قانون انجام شود.‏

‏‏هنگام تنفس مطلب را با آقای رجائی در میان گذاشتم. ایشان با آقایان خزعلی، جنتی‏‎ ‎‏و نبوی برای کسب تکلیف، خدمت امام رفتند. امام گفته بودند که این مطلب فرع بر این‏‎ ‎‏بوده است که آقای بنی صدر با توافق آقای رجائی، رئیس برای بانک مرکزی تعیین کنند‏‎ ‎‏که با دولت هماهنگ باشد؛ چون توجه کرده بودند که این سبک برخورد، تضعیف‏‎ ‎‏مجلس است و از ناراحتی شدید مجلسیان (اکثریت) مطلع شده بودند. و ادامه کار را‏‎ ‎‏بی اشکال دانسته بودند. ولی دیگر مجلس تشکیل نشد و به فردا موکول شد. لابد لیبرالها‏‎ ‎‏ناراحت خواهند شد و بی عکس العمل نخواهد ماند. خیلی روی این توصیه امام، امید‏‎ ‎‏بسته بودند.‏‎[16]‎

‏‏ ‏

‏‏چهارشنبه 6 خرداد‏‏ ‏

‏‏ساعت نه صبح برای ملاقات نمایندگان مجلس با امام، به منزل امام رفتم. به مناسبت‏‎ ‎‏سالگرد افتتاح مجلس، این ملاقات انجام می گرفت. قرار بود ملاقات خصوصی و‏‎ ‎‏دربسته باشد، ولی امام ترجیح دادند که باز باشد و مطالب پخش شود و چه خوب شد.‏‎ ‎‏اول من مقداری صحبت کردم. گزارش از کار و وضع مجلس دادم و از امام برای‏‎ ‎‏راهنمایی و تقویت مجلس استمداد کردم.‏

‏‏امام، سخنرانی تاریخی مهمی کردند. آن چنان مهم که اهل نظر گفتند، انقلاب‏‎ ‎‏جدیدی است. نسبت به مخالفان خط امام آن چنان کوبنده (بود) که عده ای باور‏‎ ‎‏نمی کردند، پخش می شود. لیبرالها و مخصوصاً بنی صدر و نهضت آزادی را خوار و‏‎ ‎‏ضعیف کردند. به آنها «فضول و غلط کردی» گفتند و تصمیمات مجلس را غیر قابل‏‎ ‎‏خدشه معرفی کردند.‏‎[17]‎‏ روحانیت و خط امام و پاسداران را خیلی صریح تقویت کردند،‏‎ ‎

‏
‏‎

‎‏خدا حفظشان کند.‏

‏‏قبل از شروع ملاقات ما، اعضای شورای عالی قضایی، خدمت امام بودند به جز‏‎ ‎‏آقای ربانی (شیرازی)؛ احمد آقا هم بود. من هم در قسمتی از جلسه شان رسیدم، بحث‏‎ ‎‏بر سر موضع ما با مخالفان و لیبرالها بود، مطالب خوبی گفته شد و تصمیمات خوبی‏‎ ‎‏گرفته شد. قرار شد هیأت سه نفری، صریحاً تخلفاتشان را بگویند. دادگاهها هم قویّاً عمل‏‎ ‎‏کنند، حتی در مورد تعطیل روزنامه های ضدانقلاب.‏

‏‏امام گفتند: مجلس محکم روی موضع قانونی اش بماند و گفتند: بنی صدر به خاطر‏‎ ‎‏اطرافیان نابکارش، خودش را حذف می کند.‏‎[18]‎

‏‏ ‏

‏‏دوشنبه 11 خرداد‏‏ ‏

‏‏نزدیک ظهر برای عرض تبریک (عید مبعث) به دیدن امام رفتم. فوق العاده ازدحام بود.‏‎ ‎‏در خیابان پیاده شدم. در محاصره و فشار قرار گرفتم. تا نجات از دستشان، خیلی خسته‏‎ ‎‏شدم. مردم چقدر مهربانند و وفادار.‏‎[19]‎

‏‏ ‏

‏‏دوشنبه 18 خرداد‏‏ ‏

‏‏امام، امروز سخنرانی تند و جالبی فرمودند و سنگ تمام گذاشتند؛ از اقدام دادستان‏‎ ‎‏حمایت کردند، مخالفان را تهدید کردند، تأکید روی اعتبار قوانین و تعبیرات دیکتاتور و‏‎ ‎‏محمدرضا پهلوی در مورد مخالفان قانون داشتند.‏

‏‏فکر می کنم زمینه اظهار و اقدام را از مخالفان کاملاً گرفتند و آنها را مات کردند.‏

‏‏احمد آقا با موافقت امام، تغییرات اساسی را در فرماندهی ارتش فراهم می کند و‏‎ ‎‏آقای خامنه ای را که در جبهه جنوبند، برای این (منظور) خواسته است.‏‎[20]‎

‏
‏‎

‎‏چهارشنبه 20 خرداد‏‏ ‏

‏‏اول شب به منزل آمدم ولی برای مشورت در امری فوری، به منزل آقای بهشتی دعوت‏‎ ‎‏شدم. احمد آقا هم حضور داشت. امام از ما خواسته اند که درباره فرماندهی کل ّ قوا نظر‏‎ ‎‏بدهیم. امام تصمیم به عزل آقای بنی صدر از این سمت را گرفته اند. نظر این شد که فعلاً‏‎ ‎‏خود امام، فرماندهی را به عهده داشته باشند، تا در آینده با فرصت، فکری بشود و عزل‏‎ ‎‏ایشان با عبارتی موهن اعلام شد.‏‎[21]‎‏ آقای بنی صدر در کرمانشاه است و گویا به دستور امام‏‎ ‎‏تحت نظرند که از کشور فرار نکنند.‏‎[22]‎

‏‏ ‏

‏‏پنجشنبه 21 خرداد‏‏ ‏

‏‏پس از جواب نامه های ارباب رجوع منزل، به مجلس رفتم. در بین راه اخبار ساعت هفت‏‎ ‎‏صبح را گوش دادم. موضوع مهم، عزل آقای بنی صدر از فرماندهی نیروهای مسلح بود.‏‎ ‎‏شور و هیجان زیادی در حزب الله به وجود آورده...‏

‏‏بنی صدریها خیلی ترسیده اند و احتمال فرارشان قوی است. یک نظر این است که‏‎ ‎‏مانع فرارشان نشویم، زیرا به کلی از اعتبار ساقط می شوند و چیزی بر مدنی و بختیار و‏‎ ‎‏پهلویها نمی افزایند. نظر امام، این بوده که نگذاریم بگریزند؛ ولی دیشب از احمد آقا نقل‏‎ ‎‏شد  که امام هم، دیگر مخالفتی ندارند...‏

‏‏آخر شب، آقای محسن رضایی تلفنی اطلاع داد که خبری می گوید، آقای بنی صدر‏‎ ‎‏هواپیمای بزرگی را خواسته، آماده داشته باشند و می گفت احمد آقا هم از امام کسب‏‎ ‎‏تکلیف کرده و امام هم مخالفتی ندارند. خودم از احمد آقا پرسیدم، ایشان تأیید کرد.‏‎[23]‎

‏‏ ‏

‏
‏‎

‎‏شنبه 23 خرداد‏‏ ‏

‏‏برای اینکه در رابطه با آقای بنی صدر، در مسأله ریاست جمهوری و طرح عدم کفایت‏‎ ‎‏سیاسی، نظر امام را بدانم، اول وقت به منزل ایشان رفتم. اعضای ستاد انقلاب فرهنگی و‏‎ ‎‏آقایان قدوسی و ربانی و خیلیها بودند. امام هم مثل من نظرشان این بود که ترجیح دارد،‏‎ ‎‏آقای بنی صدر تابع قانون شود و رئیس جمهور بماند، امّا به ظن قوی، ایشان تسلیم قانون‏‎ ‎‏نخواهد شد؛ لذا ما باید اتمام حجت کنیم، حتی ایشان را دعوت به مذاکره کنیم، اگر‏‎ ‎‏تسلیم نشد، چاره ای نیست باید به قانون عمل کرد. ایشان از عواقب کار نگران بودند.‏‎ ‎‏آقای بنی صدر را قانونی نمی دانند. به آقای قدوسی هم گفتند: اخطار کنند، اگر نتیجه ای‏‎ ‎‏نگرفتیم، نوبت برخورد می رسد، و قرار شد مجلس روی همین روال حرکت کند.‏‎[24]‎

‏‏ ‏

‏‏یکشنبه 24 خرداد‏‏ ‏

‏‏روزهای پرحادثه ای است. کتاب تاریخ ایران به سرعت ورق می خورد و حوادث مهم‏‎ ‎‏تاریخی روی می دهد و تاریخ به سرعت حرکت می کند.‏

‏‏جلسه علنی داشتیم. پیش از دستور، آقای غضنفرپور، نماینده لنجان و یار متعصب‏‎ ‎‏بنی صدر، به جای نطق پیش از دستور، اطلاعیه آقای بنی صدر را خواند. اطلاعیه خیلی‏‎ ‎‏بدی است که صدا و سیما نخوانده و جراید ننوشته اند و اثر بسیار شدیدی روی امام و‏‎ ‎‏نمایندگان و مردم در طرد سریعتر رئیس جمهور دارد. نمایندگان صبورانه تحمل کردند.‏‎ ‎‏غضنفرپور و سلامتیان از مجلس بیرون رفتند و درب مجلس با یک فرد سپاهی‏‎ ‎‏برخوردی داشتند که به اسلحه کشی رسید. امام که از رادیو شنیده بودند، از خوانده‏‎ ‎‏شدن اطلاعیه از تریبون مجلس، انتقاد کرده بوند. آقای خامنه ای ـ که خدمت امام بوده اند‏‎ ‎‏ـ گفته اند که آئین نامۀ مجلس را نمی شود نقض کرد و امام قانع شده اند، به شرط اینکه‏‎ ‎‏جواب داده شود.‏

‏‏فرماندهان لشکرها و پایگاههای هوایی خدمت امام رسیده اند، همراه آقای‏‎ ‎‏خامنه ای؛ امام مطلب مهمی، در جهت تقویت خط امام و تضعیف لیبرالها و به خصوص‏‎ ‎

‏
‏‎

‎‏بنی صدر، فرمودند.‏‎[25]‎‏ ‏‎[26]‎

‏‏ ‏

‏‏دوشنبه 25 خرداد‏‏ ‏

‏‏خبر رسید که امام، در ملاقات علمای مازندران، مطالب مهمی علیه ملی گرایان و‏‎ ‎‏بنی صدر گفته اند. جبهه ملی و گروههای محارب اعلان راهپیمایی علیه حکومت کرده‏‎ ‎‏بودند و امام با این بیانات، باعث شدند که جرأت آمدن به خیابان را نکنند و در عوض،‏‎ ‎‏مردم حزب اللهی به خیابانها ریختند و شعارهای تند، مبنی بر عزل و محاکمه و اعدام‏‎ ‎‏بنی صدر و ملی گرایان دادند...‏

‏‏احمد آقا تلفن کرد و گفت: امام می فرمایند، زودتر مجلس در مورد آقای بنی صدر،‏‎ ‎‏تصمیم بگیرد. امروز بنی صدر جواب مغرورانه ای به اظهارات امام داده، معلوم است،‏‎ ‎‏نمی خواهد به راه بیاید.‏‎[27]‎

‏‏ ‏

‏‏پنجشنبه 28 خرداد‏‏ ‏

‏‏اول وقت، آقای محمدزاده امتیازدار فیلم محمد ـ صلی الله علیه و آله ـ آمد و از اینکه‏‎ ‎‏سیمای جمهوری می خواهد، بدون موافقت ایشان فیلم را از تلویزیون نمایش دهد،‏‎ ‎‏شکایت داشت. امام فتوایی دارند که حق امتیاز را برای مولفان و... از اعتبار انداخته و‏‎ ‎‏چاره جویی می کرد؛ مدعی است چهارده میلیون تومان خرج کرده و بیش از هفت میلیون‏‎ ‎‏تومان هنوز وصول نکرده است...‏

‏‏برای عرض تبریک (نیمه شعبان) به خدمت امام رفتم. در خصوص فتوای فوق الذکر‏‎ ‎‏صحبت شد. ایشان در مواردی که باعث خسارت کلی به سیاست مملکت نباشد بر‏‎ ‎‏همان فتوایند، ولی اگر عدم مراعات این حق باعث خسارت و سلب اعتماد نیروهای‏‎ ‎‏سازنده و خسارت در امور مهمه باشد، مراعات این حق امتیاز را لازم می دانند. با مدیر‏‎ ‎‏عامل صدا و سیما صحبت شد. می گویند خیلی بیش از مخارجش سود برده و حق‏‎ ‎

‏
‏‎

‎‏قانونی پخش فیلم را می پردازیم.‏

‏‏درباره شورای فرماندهی نیروهای مسلح، با امام صحبت شد. نظرشان این است که‏‎ ‎‏فعلاً به همین وضع بماند، تا شخص یا اشخاص مناسبی پیدا شوند. پیشنهاد احمد آقا را‏‎ ‎‏دادم. ایشان گفتند: احمد در هیچ کاری، نباید وارد شود...‏

‏‏بنی صدر همچنان مفقودالاثر است و امام نظرشان این است که نباید از مملکت خارج‏‎ ‎‏شود و گفتند، کسی را خدمت ایشان فرستاده اند و وحشت از اعدام خودش داشته و امام‏‎ ‎‏او را دلداری داده اند.‏‎[28]‎

‏‏ ‏

‏‏یکشنبه 31 خرداد‏

‏‏جلسه علنی در ساعت هفت و نیم صبح شروع شد و بحث عدم کفایت سیاسی رئیس‏‎ ‎‏جمهور ادامه یافت. امروز موافقان طرح، خیلی خوب صحبت کردند، مخصوصاً آقایان‏‎ ‎‏موسوی خوئینی ها، سید علی خامنه ای و مخالفها منصرف شدند...‏

‏‏بعد از ظهر رأی گرفتیم، عده حاضر 190 نفر، رأی در موافقت با عدم کفایت سیاسی‏‎ ‎‏177 و مخالف یک رأی متعلق به آقای (صلاح الدین) بیانی، نماینده خاف، و ممتنع 12‏‎ ‎‏رأی... ‏

‏‏نامه اعلان رأی مجلس برای امام تهیه شد. آن را اول شب به دفتر امام بردم و تحویل‏‎ ‎‏آقای صانعی دادم. عده ای هم آنجا بوند و اظهار خوشحالی می کردند.‏‎[29]‎

‏‏ ‏

‏‏دوشنبه 1 تیر‏‏ ‏

‏‏امام سریعاً به نامه مجلس جواب دادند و آقای بنی صدر را عزل کردند‏‎[30]‎‏ و سخنرانی‏‎ ‎
‏‎

‎‏موعظه گونه کوبنده ای علیه مخالفان، من جمله بنی صدریان و نهضت آزادی نمودند و‏‎ ‎‏حمایت لطیفی از مجلس.‏‎[31]‎

‏‏ ‏

‏‏دوشنبه 8 تیر‏‏ ‏

‏‏ساعت هشت و نیم صبح با آقایان (محمدرضا) مهدوی(کنی)، (اکبر) پرورش، رجائی و‏‎ ‎‏موسوی اردبیلی خدمت امام رسدیم. امام (از حادثه انفجار در حزب جمهوری و‏‎ ‎‏شهادت آیت الله بهشتی) متأثر بودند و ما را دلداری دادند. رئیس دیوان عالی کشور و‏‎ ‎‏دادستان را تعیین کردند و از ما خواستند زودتر کابینه را ترمیم و مجلس را فعال کنیم، که‏‎ ‎‏کارها عادی باشد.‏

‏‏قرار شد، آقای رجائی برای ریاست جمهوری کاندیدا شود. من پیشنهاد کردم دولت‏‎ ‎‏بماند و آقای خامنه ای کاندیدای ریاست جمهوری شوند. امام صلاح ندانستند و معتقد‏‎ ‎‏بودند، روحانی نباشد، بهتر است؛ در گذشته هم به همین دلیل، نامزد روحانی برای‏‎ ‎‏ریاست جمهوری نداشتیم. البته وضع جسمی آقای خامنه ای در اثر سوءقصد هم، مانع‏‎ ‎

‏
‏‎

‎‏دیگری بود... ‏

‏‏روزها و ساعات و بلکه لحظات سختی را می گذرانیم و صبر و متانت و اتّکای به‏‎ ‎‏خدا، سرمایه مهمی است. حضور موثر امام و راهنماییهای بموقع، کارگشاست.‏‎[32]‎

‏‏ ‏

‏‏چهارشنبه 10 تیر‏‏ ‏

‏‏احمد آقا تلفن کرد و گفت: امام، اقامه نماز جمعه تهران را در دوره نقاهت آقای خامنه ای‏‎ ‎‏به عهده من گذاشته اند.‏‎[33]‎

‏‏ ‏

‏‏پنج شنبه 10 تیر‏‏ ‏

‏‏به زیارت امام رفتم. حال امام خوب است. در ماه رمضان به خاطر قطع ملاقاتها،‏‎ ‎‏استراحت کرده اند. با ایشان درباره کاندیداهای ریاست جمهوری و تبلیغات انتخابات و‏‎ ‎‏نخست وزیر آینده و جنگ و چیزهای دیگر مشورت کردم. ایشان سفارش اکید در‏‎ ‎‏محافظت اینجانب و مسئولان دیگر داشتند.‏‎[34]‎

‏‏ ‏

‏‏چهارشنبه 31 تیر‏‏ ‏

‏‏عصر به زیارت امام رفتم و از ایشان تقاضا کردم که بیانیه ای در تشویق مردم، جهت‏‎ ‎‏شرکت در انتخابات بدهند. موافق نبودند. قرار شد فکر کنند و تصمیم بگیرند. برای‏‎ ‎‏استفاده از مبلغی از سهم امام، که برای حزب جمهوری رسیده بود و چک به نام امام‏‎ ‎‏نوشته شده بود، از ایشان امضا گرفتم.‏‎[35]‎

‏‏ ‏

‏‏جمعه 9 مرداد‏‏ ‏

‏‏امروز با اعلان امام، روز جهانی قدس است. امام بعد از پیروزی انقلاب، جمعه آخر هر‏‎ ‎

‏
‏‎

‎‏ماه مبارک رمضان را «روز قدس» اعلان نمودند. راهپیمایی در سراسر ایران انجام شد...‏‎ ‎‏امام به مناسبت روز قدس پیام مفصلی داده بودند که حاج احمد آقا خمینی قرائت کرد.‏‎[36]‎‎ ‎‏من خطبه نماز را خواندم و نماز را به جا آوردم.‏

‏‏پیش از نماز، وزارت خارجه اطلاع داد که سفارت شوروی کار فوری دارد و‏‎ ‎‏می خواهد مرا ببیند. گفتم ساعت 2 بعد از ظهر بیایند مجلس. برای این به مجلس رفتم.‏‎ ‎‏کاردار سفارت آمد، فارسی هم خوب می داند. گفت: از شوروی به من دستور داده اند،‏‎ ‎‏مطلبی سرّی را به شخص امام بگویم و دیشب از امام، وقت ملاقات خواسته، امام‏‎ ‎‏گفته اند که به من مراجعه کنند و به من بگوید و گفت: مقامات رسمی شوروی، مطلع‏‎ ‎‏شده اند که در پاریس، سلطنت طلبها متحد شده و توطئه ای در دست اجرا دارند.‏‎ ‎‏اطلاعاتی در اختیار گذاشت. ولی سرنخ روشنی نداد...‏

‏‏عصر، در شورای امنیت شرکت کردم و گله های ارتش را مطرح کردم و تصمیماتی‏‎ ‎‏اتخاذ کردیم. توسط احمد آقا به امام پیغام دادیم و از امام نظر خواستیم. امام با تغییراتی‏‎ ‎‏در ارتش، برای اطمینان بیشتر، موافقت کردند.‏‎[37]‎

‏‏ ‏

‏‏یکشنبه 11 مرداد‏‏ ‏

‏‏سری به بیمارستان قلب زدم. آقای خامنه ای لباس پوشیده و آماده رفتن به منزل امام،‏‎ ‎‏برای شرکت در مراسم تنفیذ حکم ریاست جمهوری آقای رجائی بودند. به شعف آمدم.‏‎ ‎‏به خانه برگشتم و سپس به منزل امام در جماران، برای شرکت در مراسم تنفیذ حکم‏‎ ‎‏ریاست جمهوری رفتم...‏

‏‏ساعت یازده امام آمدند. حضور آقای خامنه ای هم جالب بود. امام صحبتهای خوبی‏‎ ‎‏کردند و آقای رجائی، اظهارات خوبی داشت.‏‎[38]‎

‏‏ ‏

‏‏ ‏

‏
‏‎

‎‏سه شنبه 20 مرداد‏‏ ‏

‏‏آقای موسوی اردبیلی تلفن کردند و برای مشورت در موضوع خصوصی، ناهار را به‏‎ ‎‏دفتر من آمدند. دو بار از امام، وقت ملاقات خواسته اند که امام، موافقت نکرده اند. ایشان‏‎ ‎‏نگران بودند که امام از ایشان رنجشی داشته باشند و می خواستند استعفا بدهند. من‏‎ ‎‏گفتم: این تصور ناصحیحی است. خیلی زیاد اتفاق می افتد که امام در مورد افراد نزدیک‏‎ ‎‏به خودشان، چنین برخوردی دارند؛ قرار شد تحقیق کنم. عصر با آقای (شیخ حسن)‏‎ ‎‏صانعی، تلفنی صحبت کردم، معلوم شد آقای اردبیلی اشتباه کرده و امام نظر تازه ای‏‎ ‎‏ندارند. ضعف بنیه امام مانع این است که زیاد ملاقات داشته باشند.‏‎[39]‎

‏‏ ‏

‏‏پنج شنبه 22 مرداد‏‏ ‏

‏‏از صبح به منزل امام رفتم. با اعضای فقهای شورای نگهبان، خدمت امام رسیدیم، برای‏‎ ‎‏حلّ معضل اعمال ولایت فقیه در حل مشکلات حکومت.‏

‏‏بعضی از مراجع با تصمیمات مجلس که به عنوان ضرورت و عناوین ثانویه، جهت‏‎ ‎‏حل مشکلات کشور گرفته می شود، مخالفت می کنند؛ مثل مسأله زمین و تجارت دولتی‏‎ ‎‏و...؛ شورای نگهبان هم روی همین ملاحظات، اینگونه مصوّبات مجلس را برمی گرداند.‏

‏‏با امام بحث زیادی کردیم و امام به مشکل مجلس و دولت توجه فرمودند و تصدیق‏‎ ‎‏کردند که اگر دست ما باز نباشد، حکومت اسلامی در حل مشکلات کشور، کاری‏‎ ‎‏نمی تواند انجام دهد. قرار شد، امام از مقام ولایت خویش استفاده کنند و حکم کلی در‏‎ ‎‏خصوص تجویز اتخاذ تصمیمهای ضروری و انقلابی صادر کنند که آقایان مراجع دیگر و‏‎ ‎‏شورای نگهبان، نمی توانند مخالفت کنند، و اگر صادر بشود، کار بزرگی انجام شده.‏

‏‏سپس با اعضای شورای عالی دفاع به خدمت امام رسیدیم. امام گله داشتند که سریعاً‏‎ ‎‏عمل نمی کنند و جبهه ها را راکد گذاشته اند. تیمسار (ولی الله ) فلاحی گزارشی از وضع‏‎ ‎‏نیروهای مهاجم و جبهه ها و تدبیری برای حرکت در جنگ داد و بحثهای زیادی شد.‏‎ ‎‏قرار شد با شرکت فرمانده نیروی زمینی، تیمسار ظهیرنژاد، روز شنبه طرحهای‏‎ ‎

‏
‏‎

‎‏زمانبندی شده، برای اخراج دشمن و تحرّک جبهه در محضر امام تصویب شود و‏‎ ‎‏فرماندهانی که آمادگی عملی ندارند، کنار بروند.‏

‏‏سپس با حضور آقای رجائی و مهندس موسوی و وزیر خارجه، درباره موضعگیری‏‎ ‎‏عربستان در مورد ایجاد دولت کوچک فلسطینی، مشورت شد و با توجه به اینکه ممکن‏‎ ‎‏است بهانه ای به دست آنها بدهد، که محدودیّتی در حجّاج ما به وجود آورند، تصمیماتی‏‎ ‎‏اتخاذ شد. امام به مسئولان، نصیحتی در مورد اظهاراتشان نمودند که مراعات دیپلماسی‏‎ ‎‏را بنمایند.‏‎[40]‎

‏‏ ‏

‏‏شنبه 24 مرداد‏‏ ‏

‏‏صبح با شورای عالی دفاع و فرماندهان نظامی، خدمت امام قرار داشتیم که درباره آینده‏‎ ‎‏جنگ و تحرّک جبهه ها، تصمیم بگیریم.‏

‏‏امام، ابتدا از فرار فرندشیب و ناوچه پرسیدند. معلوم شد هواپیما برگشته و دو نفر‏‎ ‎‏خلبان مانده اند. امام دستور دادند که مراقبت بیشتر شود و افراد ناپاک تصفیه شوند که‏‎ ‎‏اینگونه حوادث ـ که حیثیّت ما را مخدوش می کند ـ پیش نیاید.‏

‏‏در مورد جنگ فرمودند: جبهه ها را متحرّک کنند. تیمسار ظهیرنژاد بیش از حد‏‎ ‎‏احتیاط نشان می داد و بیشتر تمایل به عدم حرکتهای سریع داشت.‏‎[41]‎

‏‏ ‏

‏‏سه شنبه 27 مرداد‏‏ ‏

‏‏شب را برای مراعات امنیت، به منزل احمد آقا رفتم. چون منطقه جماران بهتر از هر جای‏‎ ‎‏دیگر حفاظت می شود. اتفاقاً ساعت سه بعد از نصف شب، ضدّهواییهای منطقه شروع‏‎ ‎‏به آتش باری کرد و احمد آقا به تصور اینکه شایعه کودتا تحقق پیدا کرده، و یا به خاطر من‏‎ ‎‏به منطقه حمله شده، من را بیدار کرد. اما خیلی زود آتش خاموش شد. معلوم شد شیئی‏‎ ‎‏نورانی در فضا دیده اند و احتیاط کرده اند و امام هم در همان لحظه، برای نماز شب بیدار‏‎ ‎

‏
‏‎

‎‏بوده اند.‏‎[42]‎

‏‏ ‏

‏‏چهارشنبه 28 مرداد‏‏ ‏

‏‏ساعت هشت ونیم صبح، خدمت امام رسیدم. از ایشان تقاضا کردم که در این ایّام به‏‎ ‎‏خاطر تواتر گزارشهای انجام توطئه، از پناهگاه موجود در محل اقامت استفاده کنند، ولی‏‎ ‎‏ایشان معلوم نیست این پیشنهاد را بپذیرند.‏

‏‏به ایشان، پیشنهاد عضویت احمد آقا را در شورای عالی دفاع کردم، نپذیرفتند. ایشان‏‎ ‎‏با تصدّی هر گونه پستی از طرف احمد آقا مخالفند و انعطاف ناپذیر. قبلاً پیشنهاد‏‎ ‎‏عضویت در شورای انقلاب داده بودیم که قبول نکرده بودند.‏

‏‏قرار بود، امام اعلام اعمال ولایت فقیه در مورد تصمیمات ضروری دولت و مجلس،‏‎ ‎‏در خصوص اصلاحات نمایند که هنوز در تردیدند. و خوف دارند که مجریان، مثل‏‎ ‎‏گذشته افراط کنند و حقوق مردم را ضایع نمایند. قرار شد موارد لازم را به ایشان بگوییم،‏‎ ‎‏اگر ضروری دانستند، در همان موارد اعمال نظر کنند.‏‎[43]‎

‏‏ ‏

‏‏دوشنبه 9 شهریور‏

‏‏از طریق احمد آقا، جریانات (انفجار در دفتر نخست وزیری) را به امام گزارش می دادیم.‏‎ ‎‏نیمه شب دیشب، مطمئن شدیم که رئیس جمهور (رجائی) و نخست وزیر (باهنر) شهید‏‎ ‎‏شده اند...‏

‏‏با آقای موسوی اردبیلی، برای مشورت خدمت امام رسیدیم. امام از کم احتیاطی، گله‏‎ ‎‏کردند. با صدارت آقای مهدوی کنی، موافقت نمودند. شب را در منزل احمدآقا ماندم.‏‎ ‎‏آقای مهدوی قبول نمی کرد و دچار مشکل شدیم. با تلفن در این باره با خیلیها صحبت‏‎ ‎‏کردم. سیاست امام این است که جای نیروهای از دست رفته سریعاً پر شود و پستها فاقد‏‎ ‎‏مسئول نماند و لذا در همان ساعات اول، علیرغم داغداری و مصیبت اقدام می شود.‏‎[44]‎

‏
‏‎

‎‏سه شنبه 17 شهریور‏

‏‏ساعت ده، (اعضای) شورای مرکزی حزب جمهوری اسلامی، با امام ملاقات داشتیم. به‏‎ ‎‏دفتر امام رفتم. قبل از ملاقات قرار گذاشتیم آقای خامنه ای ـ دبیرکل ـ صحبت کنند.‏‎ ‎‏احمد آقا هم کمک کرده بود و فیلم و عکاس و خبرنگار مهیّا بود. آقای خامنه ای خوب‏‎ ‎‏صحبت کردند و امام در جواب خیلی بهتر؛‏‎[45]‎‏ و فکر می کنم موقعیّت حزب را بالا برد و‏‎ ‎‏تحکیم کرد. امام، حزب را تأیید کردند و برای شهدای ما تسلیت خوبی دادند و اثر این‏‎ ‎‏شهادتها را توضیح دادند. جلسه صمیمی و بامحبت بود.‏‎[46]‎

‏‏ ‏

‏‏پنج شنبه 19 شهریور‏

‏‏برای ساعت یازده با آقای خامنه ای و احمد آقا، در دفتر امام، به خاطر بحث در موضوع‏‎ ‎‏ریاست حجمهوری آینده، قرار گذاشته بودیم. احمد آقا اطلاع داد که امام به طور اصولی‏‎ ‎‏با روحانی بودن موافقت کرده اند. همراه آقایان خامنه ای، خزعلی، (مهدی) شاه آبادی و‏‎ ‎‏احمد آقا به حضور امام رفتیم. قبل از ما هم آقای (موسوی) اردبیلی رفته بودند و همین‏‎ ‎‏مطلب را مطرح کرده بودند. امام صریحاً موافقت کردند، ولی گفتند چون اضطرار است و‏‎ ‎‏افراد دیگر که مطرحند، رأی طبیعی ندارند، می پذیرند.‏

‏‏آقای خزعلی درباره انجمن حجتیه و صلاحیت دینی آنها صحبت کرد. از امام‏‎ ‎‏می خواست که امام جلوی موج مخالفت با آنها را ـ که برخاسته ـ بگیرند. به بعد موکول‏‎ ‎‏شد.‏‎[47]‎

‏‏ ‏

‏‏دوشنبه 30 شهریور‏

‏‏پس از انجام کارهای متفرقه و نوشتن خاطرات روز گذشته، برای گزارش سفر (به کره‏‎ ‎‏شمالی) به خدمت امام رفتم. گزارشها را دادم و امام توصیه کردند، به مردم در خصوص‏‎ ‎‏عدم ایمان کره شمالی به مارکسیسم بگویم، که بخشی از تبلیغات غرب گراها خنثی شود.‏

‏
‏‎

‎‏از لحظه ورود به تهران، معلوم شد که مسأله کاندیداتوری آقای خامنه ای، برای‏‎ ‎‏ریاست (جمهوری) دچار مشکلاتی شده. در جامعه مدرّسین قم، عده ای معتقدند که‏‎ ‎‏روحانی نباید باشد و آقای مهدوی(کنی) احتمالاً ممکن است، نخواهند در نامزدی خود‏‎ ‎‏به طور جدّی بمانند. با امام و احمد آقا در این خصوص صحبت کردم. امام گفتند: با‏‎ ‎‏آقایان قم و آقای مهدوی (کنی) مسأله را حل کنیم که آراء متفرّق نشود و همبستگی‏‎ ‎‏محفوظ باشد...‏

‏‏عصر عده ای از اعضای جامعه مدرسین، آقایان (احمد) آذری (قمی)، کریمی،‏‎ ‎‏راستی و ابطحی آمدند و نماینده سازمان مجاهدین انقلاب اسلامی هم آمد. پس از‏‎ ‎‏مذاکره، همگی در مورد آقای خامنه ای توافق کردیم.‏‎[48]‎

‏‏ ‏

‏‏پنج شنبه 2 مهر‏

‏‏آقای ری شهری آمد... اصرار دارد که فرماندهان سطح بالای ارتش، عوض شوند؛ ولی‏‎ ‎‏امام و ماها مصلحت نمی دانیم به خاطر وجود نقاط ضعف گذشته و یا سوءظنها نیروهای‏‎ ‎‏کاردان را از دست بدهیم و مشکل برای افراد و خانواده ها پیش آید.‏‎[49]‎

‏‏ ‏

‏‏سه شنبه 7 مهر‏

‏‏متأسفانه ساعت نه صبح، خبر شهادت آقای سید عبدالکریم هاشمی نژاد در مشهد در‏‎ ‎‏مقابل دفتر حزب جمهوری اسلامی با نارنجک، رسید. گویا تروریست، نارنجک به‏‎ ‎‏خودش بسته، یا در دست گرفته و به ایشان چسبیده و نارنجک منفجر شده. خبر بسیار‏‎ ‎‏تلخی است. ایشان از سرمایه های انقلاب بودند، خسارت سنگینی است. اطلاعات‏‎ ‎‏بعدی نشان داد که تروریست هم کشته شده و دو نفر دیگر مجروح شده اند. امام، در‏‎ ‎‏صحبتهای امروز از ایشان تجلیل کردند و گفتند؛ این جنایت برای اخلال در انتخابات‏‎ ‎‏است و برای روز جمعه، در دانشگاه مجلس فاتحه، از طرف ایشان اعلام شد.‏‎[50]‎

‏
‏‎

‎‏شنبه 11 مهر‏

‏‏دیروز، انتخابات (ریاست جمهوری) خیلی خوب برگزار شده است... صبح با شورای‏‎ ‎‏عالی دفاع، فرماندهان نیروها و سپاه، خدمت امام رسیدیم. امام صحبتهای خوبی کردند‏‎ ‎‏و درباره آینده جنگ هم، با امام مشورت کردیم و خطوط کلی آینده را معیّن کردیم.‏‎[51]‎

‏‏ ‏

‏‏پنج شنبه 16 مهر‏

‏‏شب به خانه جدید، در جنب منزل امام آمدم. خانه ای که به من، به عنوان اجاره واگذار‏‎ ‎‏شده. به خاطر ملاحظات امنیتی اینجا را ترجیح داده اند. حدود ششصد متر زمین و شش‏‎ ‎‏اتاق و زیرزمین دارد؛ برای ما کافی است. در کوچه بن بست است. دیوار بلند حسینیه‏‎ ‎‏جماران و سر و صداهای همیشگی ملاقات کنندگان امام و برنامه های حسینیه، مزاحم‏‎ ‎‏است. امّا امنیت و هم جواری امام امتیاز است.‏‎[52]‎

‏‏ ‏

‏‏جمعه 17 مهر‏

‏‏مراسم تنفیذ ریاست جمهوری آقای خامنه ای توسط امام بود. نمایندگان مجلس، وزرا و‏‎ ‎‏شورای عالی قضایی و شخصیتهای دیگر دعوت شده بودند. در حسینیه جماران،‏‎ ‎‏خدمت امام رسیدیم. خیلی باحال بود. آقای خامنه ای هم حرفهای خوبی زد و امام هم‏‎ ‎‏مطالب خوبی گفتند. احمد آقا هم حکم و گزارشها را خواند.‏‎[53]‎

‏‏ ‏

‏‏شنبه 18 مهر‏

‏‏احمد آقا دو سه بار به منزل آمد. نامه ای را که به امام در خصوص کسب اجازه برای‏‎ ‎‏استفاده از ولایت فقیه در اجرا و تصویب قوانین با عناوین ضرورت و به طور کلی عناوین‏‎ ‎‏ثانویه نوشته بودم، تعقیب کردم و امام امروز عصر جواب دادند. فکر می کنم مشکلات را‏‎ ‎‏رفع کند، ان شاءالله . ‏

‏
‏‎

‎‏این مشکلات بیشتر مربوط می شود به موارد زمینهای شهری و کشاورزی و تجارت‏‎ ‎‏دولتی و محدود کردن کار سرمایه داران، که شورای نگهبان  معمولاً قوانین مجلس را در‏‎ ‎‏این موارد «وتو» می کند. راه حل استفاده از ولایت فقیه است...‏

‏‏خبر نامه ملک خالد، پادشاه عربستان سعودی، به امام و گله از تظاهرات زوّار ایرانی‏‎ ‎‏در مکه و مدینه و جواب بسیار مهم و انقلابی ـ اسلامی امام، پخش شد. امام خیلی خوب‏‎ ‎‏با مسائل برخورد می کنند. هر چه لازم بوده، امام در این نامه نوشته اند.‏‎[54]‎

‏‏ ‏

‏‏شنبه 25 مهر‏

‏‏قرار بود اول وقت، همراه آقای خامنه ای و آقای (موسوی) اردبیلی به زیارت امام برویم.‏‎ ‎‏من تأخبر کردم. آنها رفتند. سپس من به دفتر امام رفتم. آنها هم جمع بودند. ‏

‏‏معلوم شد با امام درباره نخست وزیر مشورت کرده اند و نظرات را گفته اند. از میان‏‎ ‎‏آقایان پرورش، غرضی، موسوی، میرسلیم و ولایتی، بیشتر به آقای ولایتی توجه شده.‏‎ ‎‏مدتی در دفتر امام نشستیم. جلسه گرم، پرمزاح و بانشاطی بود.‏

‏‏ساعت یازده من به زیارت امام رفتم. امام نگران بروز اختلاف، در اثر دستور جدید،‏‎ ‎‏مبنی بر منع شورای نگهبان از اظهار نظر درباره عناوین ثانویه و محوّل کردن این حق به‏‎ ‎‏مجلس بودند. نگرانی بجاست. ‏

‏‏گفتم: «بعضیها معتقدند که این اعمال ولایت فقیه نبوده، تشخیص موضوع است که‏‎ ‎‏صلاحیت مجلس بوده و اصلاً حق مجلس بوده و نه حق ولی فقیه یا شورای نگهبان و‏‎ ‎‏شما راهنمایی کرده اید». کمی امام را از این جهت قانع کردم و توضیحی هم درباره لایحه‏‎ ‎‏زمینهای شهری دادم. فکر می کنم مفید واقع شد. درباره نهضت آزادی و توقعات آنها هم‏‎ ‎‏صحبت کردم، امام نظرشان این است که در مجلس بمانند، ولی روزنامه نمی خواهند؛‏‎ ‎‏تحت فشار قرار نگیرند.‏‎[55]‎

‏‏ ‏

‏
‏‎

‎‏یکشنبه 27 مهر‏

‏‏امام ملاقات عمومی داشتند و سخنانی مفید فرمودند. موج حمایت از اقدام امام در‏‎ ‎‏خصوص مجاز کردن مجلس، در موارد تقنین ضروری و با عناوین ثانویه از طرف علمای‏‎ ‎‏بلاد ادامه دارد.‏‎[56]‎

‏‏ ‏

‏‏چهارشنبه 29 مهر‏

‏‏احمد آقا از قم تلفن کرد. گفت: امام برای مراعات امنیت و حفاظت، با پیشنهاد من در‏‎ ‎‏خصوص اجازه رفتن دوستان دیگر، جهت اقامه نماز جمعه به جای من موافقت‏‎ ‎‏کرده اند.‏‎[57]‎

‏‏ ‏

‏‏شنبه 2 آبان‏

‏‏در مجلس بیشتر مسأله نخست وزیری مطرح است. آقای خامنه ای، پس از ملاقات با امام‏‎ ‎‏و موافقت حزب، تصمیم گرفته اند آقای (محمد) غرضی را معرفی کنند. ولی موج‏‎ ‎‏مخالفت زیاد است.‏‎[58]‎

‏‏ ‏

‏‏ ‏

‏‏یکشنبه 3 آبان‏

‏‏در جلسه ای با شرکت آقایان احمد آقا خمینی، (موسوی) اردبیلی، (عباس) واعظ طبسی‏‎ ‎‏و خامنه ای شرکت کردیم. با بحثهای زیاد قرار شد احمد آقا به عرض امام برساند که‏‎ ‎‏غیرممکن است که آقای غرضی رأی بیاورد و بهتر است آقای مهندس موسوی را معرفی‏‎ ‎‏کنیم.‏‎[59]‎

‏‏ ‏

‏
‏‎

‎‏چهارشنبه 6 آبان‏

‏‏ساعت سه بعد از ظهر، خبر دادند که از طرف دادستانی انقلاب به خانه آقای (حسن)‏‎ ‎‏لاهوتی ریخته اند و خانه را تفتیش می کنند. به آقای (اسدالله ) لاجوردی گفتم با توجه به‏‎ ‎‏سوابق و مبارزات آقای لاهوتی بی حرمتی نشود. گفت: دنبال مدارک وحید (لاهوتی)‏‎ ‎‏هستند. اول شب اطلاع دادند که آقای لاهوتی را به زندان برده اند و احمد آقا هم تماس‏‎ ‎‏گرفت. احمد آقا گفت امام از شنیدن خبر ناراحت شده اند.‏‎[60]‎

‏‏ ‏

‏‏پنج شنبه 7 آبان‏

‏‏اول وقت بعد از نماز و کمی مطالعه، عفت‏‎[61]‎‏ تلفنی اطلاع داد که آقای لاهوتی‏‎[62]‎‏ را دیشب‏‎ ‎‏به بیمارستان قلب برده اند. بلافاصله تلفن زد و گفت: از دنیا رفته اند. تماس گرفتم. معلوم‏‎ ‎‏شد صحت دارد. آقای لاجوردی، دادستان انقلاب تهران، گفت: آقای لاهوتی اتهامی‏‎ ‎‏نداشته اند، برای توضیح مدارک مربوط به وحید آمده بودند، که به محض ورود به‏‎ ‎‏زندان، دچار سکته قلبی شد. معالجات بی اثر مانده است.‏‎[63]‎

‏‏ ‏

‏‏جمعه 8 آبان‏

‏‏مسأله فوت آقای لاهوتی در داخل خانواده مسأله مهم ما بود. احمد آقا هم به منزل آمد و‏‎ ‎‏مدتی نشست. از طرف امام ابراز تأسف کرد.‏‎[64]‎

‏‏ ‏

‏‏چهارشنبه 13 آبان‏

‏‏احمد آقا خمینی، ساعت ده صبح آمد و پرونده آقای لاهوتی را که از دادستانی برای‏‎ ‎

‏
‏‎

‎‏اطلاع دادن به امام گرفته بود، آورد...‏

‏‏عصر خانم امام و دخترهایشان، مهمان عفت بودند. احوال امام را پرسیدم. گفتند: دو‏‎ ‎‏روز قبل فشارشان بالا رفته و قلبشان ناراحت شده، ولی با رسیدن و مراقبت، حالشان‏‎ ‎‏بهتر شده. وضع امام بسیار حساس است، باید شدیداً مراقبت شوند.‏‎[65]‎

‏‏ ‏

‏‏دوشنبه 18 آبان‏

‏‏شب در مجلس ماندم. تلویزیون، فیلمی از مراسم عزاداری زندانیها نشان داد. جمعی از‏‎ ‎‏جوانان کم سن و سال، در حدود هزار نفر که شعار علیه مجاهدین خلق می دادند و‏‎ ‎‏تقاضای عفو داشتند و ابراز ندامت می کردند. اینگونه چیزها، در تاریخ بازداشتهای‏‎ ‎‏سیاسی کم سابقه است. به نفع امام و جمهوری اسلامی و مسئولان شعار می دادند. نشان‏‎ ‎‏از عدم عمق گروهکهاست.‏‎[66]‎

‏‏ ‏

‏‏سه شنبه 19 آبان‏

‏‏شب به خانه آمدم. عفت کله پاچه پخته بود. امروز عصر همراه خانم مطهری به منزل‏‎ ‎‏امام رفته بودند. می گفت: امام هم بنا به اظهار خانم، از فیلم دیشب زندان متأثر‏‎ ‎‏شده اند.‏‎[67]‎

‏‏ ‏

‏‏دوشنبه 25 آبان‏

‏‏پیش از دستور درباره علامه طباطبایی صحبت کردم. در قم جنازه آقای طباطبایی‏‎ ‎‏باشکوه تشییع گردید. عصر در مدرسه شهید مطهری از طرف امام و مجلس و مقامات‏‎ ‎‏دیگر، مجلس ترحیم بود...‏

‏‏آخر شب به خانه آمدم. با احمد آقا درباره اینکه امام دستور داده اند، ویژه نامه‏‎ ‎‏خبرگزاری پارس، فقط به پنج نفر داده شود و به وزرا و نمایندگان ندهند، صحبت کردم؛‏‎ ‎

‏
‏‎

‎‏گفتند: علت این است که حرفهای ضدانقلاب در آن موج می زند و نباید خودمان، وسیله‏‎ ‎‏انتشار بیشتر آن باشیم.‏‎[68]‎

‏‏ ‏

‏‏شنبه 7 آذر‏

‏‏خدمت امام رفتم. سوالی در مورد پیوند چشم کردم. دکتر سجادی، متخصص پیوند‏‎ ‎‏قرنیه چشم از امریکا آمده، می پرسد که برداشتن چشم انسانهای در حال مرگ و پیوند آن‏‎ ‎‏به انسانهای دیگر، جایز است یا نه. امام منع نکردند، ولی مایل نبودند تجویز آن هم به‏‎ ‎‏ایشان منتسب شود. ایراد اگر باشد، از جهت لزوم دفن اجزای بدن میت و یا عدم جواز‏‎ ‎‏تنکیل‏‎[69]‎‏ مسلمان است.‏‎[70]‎‏ مطلب دیگر درباره اعزام هیأت تحقیق به لرستان بود که امام به‏‎ ‎‏من و آقای خامنه ای دستور داده اند و بازرسی کل کشور این کار را کرده و نظریه هم داده؛‏‎ ‎‏دیگر لزومی ندارد و امام اجازه دادند که نفرستیم. حال امام خوب است و دکترها هم‏‎ ‎‏آمدند و فشار خونشان را گرفتند.‏‎[71]‎

‏‏ ‏

‏‏چهارشنبه 11 آذر‏

‏‏تا مغرب در خانه ماندم. اکثر وقتم را صرف مطالعه درباره معاد کردم که موضوع درسم‏‎ ‎‏در کلاس مواضع حزب است. نوشته های شهید مطهری را در باب کیفر اخروی و‏‎ ‎‏شفاعت و تجسم اعمال از کتاب ‏‏عدل الهی‏‏ خواندم و ‏‏کشف المراد‏‏ را هم مطالعه کردم. چون‏‎ ‎‏در فتاوای امام صراحتی بر منکر معاد ندیدم، تلفنی از احمد آقا خواستم که از امام پرسید‏‎ ‎‏و امام گفتند: منکر معاد به عنوان منکر ضروری اسلام کافر است.‏‎[72]‎

‏‏ ‏

‏
‏‎

‎‏جمعه 13 آذر‏

‏‏اول شب احمد آقا آمد و راجع به بیانیه ای که امام می خواهند، راجع به محکومیت‏‎ ‎‏افراط کاریها و تجاوز از قوانین بدهند، مشورت کرد.‏‎[73]‎

‏‏ ‏

‏‏یکشنبه 15 آذر‏

‏‏در محضر امام، شورای عالی دفاع ساعت ده صبح تشکیل جلسه شد. آقایان صیاد‏‎ ‎‏شیرازی و محسن رضایی که از جبهه آمده بودند، گزارش پیروزی جبهه بستان را دادند.‏‎ ‎‏پیروزی مهمی است...‏

‏‏به طور کلی اختلافات بین ستاد و نیروی زمینی و نیروی هوایی مطرح شد و امام‏‎ ‎‏نصیحت کردند، همکاری کنند.‏‎[74]‎

‏‏ ‏

‏‏دوشنبه 16 آذر‏

‏‏امام امروز اعلامیه داده اند و دعوت به مراعات قانون و تنبیه متخلفها نموده اند.‏‎[75]‎

‏‏ ‏

‏‏جمعه 20 آذر‏

‏‏ظهر دفتر امام اطلاع داد که با انفجار بمبی در کوچه مسیر آیت الله دستغیب امام جمعه‏‎ ‎‏شیراز و دوازده نفر همراهانش شهید شده اند. خبر بسیار تلخی است... امام و تمام‏‎ ‎‏شخصیتها و من جمله خود من، اطلاعیه دادیم.‏‎[76]‎

‏‏ ‏

‏‏دوشنبه 23 آذر‏

‏‏با امام ملاقات کردم. درباره جنگ، عضویت اعضای احزاب در سپاه، اینکه معاد از‏‎ ‎

‏
‏‎

‎‏اصول دین است یا خیر و کیفیت و علت کفر منکر آن مذاکره کردم.‏‎[77]‎

‏‏ ‏

‏‏جمعه 27 آذر‏

‏‏بعد از ظهر احمد آقا آمد و درباره اشکالات سیاست هجوم به دولتهای دیگر از‏‎ ‎‏طرف رسانه ها و شخصیتهای ما، حرف داشت و می گفت: امام هم این شیوه را‏‎ ‎‏نمی پسندند.‏‎[78]‎

‏‏ ‏

‏‏دوشنبه 7 دی‏

‏‏امام امروز در ملاقاتشان با خانواده های شهدای انفجار دفتر حزب مرکزی جمهوری و‏‎ ‎‏به مناسبت سالگرد نهضت سوادآموزی از حزب ستایش کردند.‏‎[79]‎‏ برای حزب جمهوری‏‎ ‎‏اسلامی مهم است.‏‎[80]‎

‏‏ ‏

‏‏شنبه 19 دی‏‏ ‏

‏‏به ملاقات امام رفتم و برای مصرف شدن چهار میلیون دلار از سهم امام و خمس برای‏‎ ‎‏جهاد و هلال احمر و شیعیان جنوب لبنان و سوریه که توسط یک شیعه لبنانی پرداخت‏‎ ‎‏می شود، اجازه گرفتم.‏‎[81]‎

‏‏ ‏

‏‏دوشنبه 21 دی‏‏ ‏

‏‏شب به منزل آمدم. از منزل امام گوشت آورده بودند.‏‎[82]‎

‏‏ ‏

‏
‏‎

‎‏چهارشنبه 23 دی‏‏ ‏

‏‏با قرار قبلی، همراه هیأت دولت و رئیس جمهور، به زیارت امام رفتیم. آقای خامنه ای‏‎ ‎‏مقداری دیر آمدند. ساعت نه صبح خدمت امام رسیدیم... در محضر امام جلسه‏‎ ‎‏باصفایی بر پا شد. آقای خامنه ای به امام تبریک گفتند و تقاضای نصیحت کردند. امام هم‏‎ ‎‏مقداری صحبت پندآمیز فرمودند.‏‎[83]‎

‏‏ ‏

‏‏پنج شنبه 24 دی‏‏ ‏

‏‏امام همه مسئولان را با مسئولان قضائی دعوت کرده بودند، برای مطلب مهمی. همراه‏‎ ‎‏آقای موسوی ادربیلی به بیت امام آمدیم. رئیس جمهور، نخست وزیر، اعضای شورای‏‎ ‎‏عالی قضائی، دادستان کل انقلاب، (اسدالله ) لاجوردی، بازرسی کل کشور، فهیم و‏‎ ‎‏احمدآقا هم بوند. از امام راجع به گرفتن دیرکرد پرداختها پرسیدم. بحث ناتمام ماند.‏

‏‏امام، مسأله شایعه اخبار مربوط به شنکجه زندانیان را مطرح کردند. آقای فهیم و‏‎ ‎‏اعضای بازرسی مواردی را ذکر کردند. امام از آقای لاجوردی توضیح خواستند. ایشان‏‎ ‎‏گفت: تعزیر می کنیم و تعزیر با اجازه حاکم شرع است. و توضیح داده شد که به خاطر‏‎ ‎‏وسعت عمل تروریستی و شلوغی زندانها و عدم امکانات کافی، بروز چنان وضعی‏‎ ‎‏اجتناب ناپذیر بوده، ولی دیگر از این به بعد، قابل اجتناب است. قرار شد دیگر مراعات‏‎ ‎‏شود.‏‎[84]‎

‏‏ ‏

‏‏جمعه 25 دی‏‏ ‏

‏‏احمد آقا آمد و خبر داد که امام، ده میلیون تومان از پول سهم امام، به حزب جمهوری‏‎ ‎‏اسلامی کمک کرده اند. دو سه روز پیش هم، طلب پنج میلیون و دویست و پنجاه هزار‏‎ ‎‏تومانی که از حزب داشتند، بخشیدند.این دو خبر، برای حزب، جالب و مفید است.‏‎[85]‎

‏‏ ‏

‏
‏‎

‎‏جمعه 2 بهمن‏‏ ‏

‏‏اول شب احمد آقا آمد... مشورت کرد، در مصاحبه ای بگوید که نهضت آزادی در‏‎ ‎‏تصمیم رفتن امام به پاریس نقشی نداشته (است). اخیراً آنها گفته اند که ما کمک کرده ایم‏‎[86]‎‎ ‎‏و جریان رفتن امام به پاریس را گفت که فقط خود احمد آقا و امام در این خصوص تصمیم‏‎ ‎‏گرفته اند و حتی فرانسه هم اطلاع نداشته و غافلگیر شده است.‏‎[87]‎

‏‏ ‏

‏‏چهارشنبه 7 بهمن‏‏ ‏

‏‏اول شب آقا رضا مرعشی آمد، برای دکتر فریده طباطبایی که اخیراً به اتهام همکاری با‏‎ ‎‏چریکهای فدایی اقلیت بازداشت شده، کمک می خواست.‏‎[88]‎

‏‏ ‏

‏‏جمعه 9 بهمن‏‏ ‏

‏‏خانواده آقا کمال طباطبایی آمدند و برای نجات فریده کمک می خواستند. قبلاً آقای‏‎ ‎‏طباطبائی به ملاقات امام رفته بودند. امام از پیش ایشان را می می شناختند. نوه آیت الله ‏‎ ‎‏سید محمد کاظم یزدی صاحب ‏‏عروة الوثقی‏‏ هستند‏‎[89]‎‏ و امام ایشان را پیش من فرستاده اند،‏‎ ‎‏برای رسیدگی.‏‎[90]‎

‏‏ ‏

‏‏جمعه 16 بهمن‏‏ ‏

‏‏احمد آقا آمد؛ درباره گنجاندن عفو زندانیان در بیانیه 22 بهمن امام مشورت داشت.‏

‏
‏‎

‎‏احمد آقا آمد و برای تکمیل مشورت صبح، مشورت کردیم. امام اگر بخواهد اعلان‏‎ ‎‏عفو کنند، باید از طرف دیوان عالی کشور پیشنهاد شود؛ طبق ماده 110 قانون اساسی.‏‎[91]‎

‏‏ ‏

‏‏دوشنبه 19 بهمن‏‏ ‏

‏‏نمایندگان مجلس با امام ملاقات داشتیم. روز نیروی هوایی بود. نیروی هوایی هم‏‎ ‎‏ملاقات داشتند، با اشتباه احمد آقا وقت ملاقات تداخل کرده بود. به زحمت افتادیم.‏‎ ‎‏بالاخره حل شد. اول نمایندگان ملاقات کردند، با محافظان؛ من و امام صحبت کردیم.‏‎ ‎‏سپس امام به استراحت رفتند...‏

‏‏با آقای خامنه ای و احمد آقا در خدمت امام، چند عکس و فیلم یادگاری گرفتیم.‏‎ ‎‏نیروی هوایی آمدند. فرمانده نیرو، آقای خامنه ای و امام صحبت کردند.‏‎[92]‎

‏‏ ‏

‏‏شنبه 1 اسفند‏

‏‏به منزل امام رفتم که ایشان را زیارت کنم و برای مصاحبه ای با ذکر خبر ملاقات با ایشان،‏‎ ‎‏شایعات کسالت ایشان را بی اثر کنم. به خاطر اعلان دو هفته قطع ملاقاتها که معمول هم‏‎ ‎‏بوده، تبلیغات شدیدی شروع شده که ایشان مریض و... هستند. آقای سید صادق‏‎ ‎‏لواسانی هم آنجا بود. امام سرحال و بانشاط بودند. گزارش جبهه ها را خدمتشان دادم و‏‎ ‎‏توضیحاتی درباره عملیات بزرگی که در پیش داریم و نتیجه بررسیهایی که در سفر‏‎ ‎‏خوزستان درباره اهداف و نیازها و عواقب این عملیات انجام شد، ارائه کردم؛ دعا‏‎ ‎‏کردند.‏‎[93]‎

‏‏ ‏

‏‏شنبه 8 اسفند‏

‏‏به دفتر رئیس جمهور رفتم تا درباره جواب به (اولاف) پالمه، که طرحی برای صلح با‏‎ ‎‏عراق ارائه کرده، مشورت کنیم. با حضور نخست وزیر و وزیر امور خارجه مشورت‏‎ ‎

‏
‏‎

‎‏کردیم و روی جواب تصمیم گرفتیم. نتیجه این شد که هنوز برای صلح زود است. باید‏‎ ‎‏ضربه کاری وارد کنیم که صدام کاملاً در موضع ضعف باشد و معترف به شکست، ولی‏‎ ‎‏رد کلی میانجیگری هم صلاح نیست. روی سه شرط خیلی تأکید کردیم: ‏

‏‏1. خروج بی قید و شرط؛‏

‏‏2. پرداخت خسارت؛‏

‏‏3. کیفر متجاوز.‏

‏‏سیاستهای مربوط به جنگ را با نظر امام منطبق می کنیم و ایشان هم با دقت مسأله را‏‎ ‎‏زیر نظر دارند، نظرات ما در حد مشورت دادن است.‏‎[94]‎

‏‏ ‏

‏‏جمعه 14 اسفند‏

‏‏عصر، احمد آقا آمد و نوار سخنان آقای (آیت الله العظمی محمدرضا) گلپایگانی را آورد و‏‎ ‎‏گوش دادیم. به شعار «مرگ بر ضد ولایت فقیه» اعتراض دارند و از مجلس می خواهد که‏‎ ‎‏در تشخیص ضرورت و موضوعات احکام ثانویه، دقت و وسواس داشته باشد، ولی با‏‎ ‎‏خضوع و احترام صحبت کرده اند. من هم در نماز جمعه از ایشان تشکر کردم. و قرار شد‏‎ ‎‏با مشورت با امام سخنان ایشان پخش شود. احمد آقا اطلاع داد که امام موافقند.‏‎[95]‎

‏‏ ‏

‏‏دوشنبه 17 اسفند‏

‏‏عبدالمجید معادیخواه آمد و راجع به انتخابات سرپرستان حوزه علمیه قم از طرف‏‎ ‎‏طلاب کمک می خواست. می گفت: آیت الله گلپایگانی مخالفند. گفتم: با امام صحبت‏‎ ‎‏کردم، موافقند ولی نمی خواهند منتسب به ایشان باشد.‏‎[96]‎

‏‏ ‏

‏‏سه شنبه 25 اسفند‏

‏‏نامه ای از آیت الله گلپایگانی خطاب به نمایندگان رسید که در لایحه های اراضی شهری و‏‎ ‎

‏
‏‎

‎‏اراضی کشاورزی و به طور کلی لوایح در جهت محدودیت ثروت، اعتراض داشته و خطر‏‎ ‎‏نفوذ سوسیالیسم را گوشزد کرده اند. اکثر نمایندگان را عصبانی کرده. نامه را که هفت‏‎ ‎‏صفحه است به دیوار چسباندیم. قرار شد جواب نامه را بدهیم.‏‎[97]‎

‏‏ ‏

‏‏پنج شنبه 27 اسفند‏

‏‏بعد از نماز صبح، تا ساعت هشت صبح، مطالعه کردم و سپس جلسه علنی تشکیل شد.‏‎ ‎‏سخنرانی رئیس جمهور و لایحه اراضی شهری بود...‏

‏‏عده ای خواستار تشکیل جلسه رسمی غیرعلنی شدند که در رابطه با لایحه اراضی‏‎ ‎‏شهری، صحبتهای محرمانه بشود. آقای (محمد) یزدی نایب رئیس و بعضی دیگر از‏‎ ‎‏خطر اختلاف با آیت الله گلپایگانی و... گفتند. من لزوم ادامه کار را گفتم و تذکر دادم که بر‏‎ ‎‏حقّیم و امام و حجت با ماست، چرا کوتاه بیائیم، بالاخره تصویب شد و قیمت اراضی را‏‎ ‎‏همان قیمت منطقه ای رسمی اعلان کردیم...‏

‏‏نامه جواب آیت الله گلپایگانی هم، تهیه شد و در مجلس غیر رسمی خوانده شد و‏‎ ‎‏عده ای که حضور داشتند، امضا کردند.‏‎[98]‎

‏‏ ‏

‏‏شنبه 29 اسفند‏

‏‏پیش ازظهر احمد آقا آمد. یک جفت کفش که برای امام عیدی آورده بودند، به من داد.‏‎ ‎‏نامه ای از اتحادیه انجمن اسلامی دانشجویان اروپا به امام را به ایشان دادم، خواسته اند‏‎ ‎‏که امام پیامی برای سمینارشان بفرستند. در دربارۀ نامه نمایندگان مجلس به آقای‏‎ ‎‏گلپایگانی هم، نظر احمد آقا این بود که امام مخالف نیستند؛ ولی درست نیست که‏‎ ‎‏منتسب به کسب اجازه از ایشان بشود...‏

‏‏ظهر، آقای (محسن) رضائی از دزفول تلفن کرد و گفت: عراق در ناحیه شوش از‏‎ ‎‏دیشب حمله کرده و از من می خواست که به جنوب بروم؛ برای مطلب مهمی که دارند.‏‎ ‎

‏
‏‎

‎‏گفتم ایشان به تهران بیاید که بتوانیم با امام و دیگران هم مشورت کنیم. ایشان با یک جت‏‎ ‎‏اف 5 آمد... معلوم شد حمله عراق موفق نبوده و حدود صد اسیر از عراقیها گرفته اند و‏‎ ‎‏صدها نفر از آنها را کشته اند و آنها را متوقف کرده اند، ولی جنگ ادامه دارد و ممکن‏‎ ‎‏است، نیروهای ما را مشغول کنند و مانع انجام طرح بزرگ کربلای 2، بشوند. مشورت‏‎ ‎‏داشت که از محورهای دیگر حمله کنیم، پذیرفتیم... امام را هم زیارت کردند. (استخاره)‏‎ ‎‏می خواست که امام گفتند: مورد استخاره نیست، به امیدخدا با معیارهای عقلانی عمل‏‎ ‎‏کنید.‏‎[99]‎

‏‎ ‎

‏‎

‎