عوامل ساخته شدن شخصیت امام

‏‏عوامل ساخته شدن شخصیت امام‏

‏‏باید ببینیم که تاریخ چطور موفق شد شخصیتی با این عظمت و این تأثیرگذاری تحویل‏‎ ‎‏دهد که حقیقتاً تأثیرگذارترین شخصیت در تاریخ اسلام بعد از دوران معصومان و شرایط‏‎ ‎‏گذشته های دور بوده است؟‏

‏
‏‎

‎‏ایشان تقریباً در اواخر دوران قاجار، دوران مشروطه و بعداً دوران استبداد رضاخان‏‎ ‎‏پهلوی و دوران شاهی محمدرضا پهلوی در مسائل اجتماعی، تاریخی و شرایط‏‎ ‎‏کشورمان حضور داشتند و از مسائلی که در این مقطع از تاریخ گذشته که در ایران هم‏‎ ‎‏بسیار مهم است، تأثیر می گرفتند.‏

‏‏بعلاوه در سراسر دنیا، در جهان اسلام، در همسایگی، در دولت عثمانی سابق و‏‎ ‎‏ترکیه، در عراق، در پاکستان و در شمال و جنوب ما مسائل فراوانی در ارتباط با استعمار‏‎ ‎‏و حضور تجاوزکارانه استعمار غرب و تهاجم بسیار موثق و تالی تلو حرکت مارکسیستی و‏‎ ‎‏الحادی شرق در جریان بود. در داخل کشور، شاهد مقاطع بسیار حساسی بودند.‏‎ ‎‏مشروطه در ذهن ایشان اثر گذاشته بود. توفیق سریع علما و مسلمانان و علما در شکستن‏‎ ‎‏استبداد تقریباً مزمن ایران، از 2500 سال شاهنشاهی، و بعد خودکامگی مطلق که تبدیل‏‎ ‎‏به سیستم میانه ای شده که همان مشروطه بود، برای کسانی که می خواستند تاریخ را‏‎ ‎‏مطالعه کنند، درس بزرگی بود. بعد مصادره دستاورد علما و مردم توسط جریانهای‏‎ ‎‏سرسپرده و تبدیل آن به ضد اهداف علما و مردم را نیز دیده بود؛ که در نتیجه، اصل‏‎ ‎‏مشروطه را هم بی اثر کرد. چون اهداف اولیه اش فراموش شد و اهداف ثانویه، پشتوانه‏‎ ‎‏مردمی نداشت. در همان موقع جنگ جهانی و اشغال ایران، شروع شده بود. با اینکه‏‎ ‎‏ایران اعلام بی طرفی کرده بود و اقدامات را درست می دید و درک می کرد، این مسأله‏‎ ‎‏تحقیقاً تحت تأثیر قرار می داد که ایشان هم به شدت، تأثیر گرفته بودند. بدتر از همه، اینها‏‎ ‎‏از بین این حوادث، ظهور شخصیتی مثل رضاخان در ایران بود. که واقعاً نمونه استبداد‏‎ ‎‏بوده است. چیزی که همیشه دنیای ما از آن رنج می برد و بعد از مشروطه، دوباره گرفتار‏‎ ‎‏آن استبداد شدیم. امام در آن موقع، در عنفوان جوانی و مطالعه، تحقیق و شکل گیری‏‎ ‎‏شخصیت خودشان بودند که اینها همه بر او تأثیر گذاشت.‏

‏‏آنچه که در کنار این مسائل قرار داشت، شرایطی بوده که امام را وادار به مطالعه،‏‎ ‎‏تحقیق و تعمّق در مسائل اسلامی، فلسفی، عرفانی، اخلاقی و شناخت معارف اسلامی‏‎ ‎‏می کرد که با آن هوش و استعداد و شرایطی که در اطرافشان بود، تبدیل به یک عنصر‏‎ ‎‏تقریباً منفرد و کم نظیر شدند. نمی توانم بگویم که نظیر ایشان در دنیا نیست و نبود، بلکه‏‎ ‎

‏
‏‎

‎‏شناخته نشد و به میدان نیامد. شاید از جهاتی، انسانهای قابل توجهی در همان زمانها‏‎ ‎‏بودند، ولی بروز نکرده و نتوانستند اقداماتی را که امام سازماندهی کردند و انجام دادند،‏‎ ‎‏انجام دهند.‏‎[1]‎

‏‎ ‎

‏‎

‎