در زمان حیات پربار حضرت امام خمینی(س) بسیاری از خصوصیات فردی، جنبه های عاطفی و روحیات اجتماعی ایشان کمتر در گفته ها و نوشته ها مطرح شده است. همگی امام را به یک مرجع دینی و فقیه والا مقام و یک سیاستمدار دینی بیشتر می شناسند تا فیلسوفی بزرگ یا مربی اخلاق، حال آنکه به گفته یادگار امام «کسانی که با زندگی و سیر نهضت حضرت امام آشنایی دارند به این نکته واقفند که امام بیش از آنکه یک سیاستمداری قاطع و انقلابی باشد و پیش از آنکه به عنوان مرجعی عام زعامت دینی و مرجعیت را معنایی تازه بخشد یک مربی بزرگ و معلمی نمونه بود».
تربیت در اندیشه امام به عنوان یک مربی انسان ساز از ارزش و جایگاه والا برخوردار است. بطوری که یکی از رموز موفقیت امام در برپایی حکومتی مبتنی بر اندیشه های اصیل اسلامی را می توان در توجه به تربیت نسل انقلاب دانست. حضرت امام در عرصه تربیت تنها به بیان رهنمودهای تربیتی و اخلاقی بسنده نکرده و در میدان عمل قبل از آنکه آراء و اندیشه های خویش را به دیگران توصیه کنند خود به کار بسته اند. در این میان نکات بسیار آموزنده و تربیتی فراوانی در رفتار اجتماعی و خانوادگی امام وجود دارد که
می تواند ما را به معیارهای تربیتی مورد نظر امام و درک شیوه های رفتاری ایشان رهنمون سازد.
یکی از ابعاد تربیتی حضرت امام نحوه رفتار و برخورد ایشان با کودکان و نوجوانان می باشد. ایشان علاوه بر اینکه همیشه با چهره ای خندان و دستانی مهربان از کودکان استقبال می کردند نسبت به تربیت صحیح آنان بسیار حساس و دقیق بودند و خانواده ها را به تربیت سالم و الهی فرزندان دعوت می کردند؛ که از لابه لای سخنان گهربار و نیز سیره عملی ایشان می توان در این زمینه به نکات بسیار آموزنده ای دست یافت.
در تنظیم این مجموعه که تحت عنوان «پدر مهربان» به زیور طبع آراسته شده است سعی گردیده تا گوشه هایی از ارتباط عاطفی امام با کودکان و نوجوانان و نیز گوشه هایی از ویژگیهای رفتاری و تربیتی حضرت امام به تصویر کشیده شود. در این راستا ذکر مطالبی چند ضروری می نماید:
1. این مجموعه در سه فصل تنظیم شده است. در فصل اول که شامل هشت بخش می باشد بیشتر به روابط عاطفی و محبت بین امام و کودکان توجه شده است و در عین حال مسائل تربیتی فراوانی در لابه لای خاطرات به چشم می خورد. در فصل دوم به جنبه های تربیت دینی، اخلاقی ـ اجتماعی و علمی در سه بخش مجزا اشاره گردیده و در پایان نامه های محبت آمیز کودکان و نوجوانان به امام و جواب ایشان به این نامه ها درج گردیده است.
2. نقل خاطرات در هر بخش بر اساس حروف الفبای اسامی راویان خاطرات بوده و سعی گردیده از ذکر مطالب تکراری پرهیز شود مگر مواردی که نقل آن از افراد مختلف ضرورت داشته است.
3. عمده مطالب این کتاب از مصاحبه های واحد خاطرات مؤسسه انتخاب شده است و چنانچه از منابع دیگر، مطلبی نقل گردیده، در پاورقی همان صفحه
مأخذ آن ذکر شده است.
4. در نقل خاطرات سعی گردیده با وجود ویرایشهای لازم و تبدیل مطالب گفتاری به نوشتاری، اصالت مطالب حفظ گردد. ضمن آنکه مسئولیت صحت و سقم مطالب برعهده راویان می باشد.
در خاتمه از کوششهای صادقانه همکاران گروه تاریخ که در تنظیم این مجموعه ما را یاری کردند صمیمانه تقدیر می گردد.
مؤسسه تنظیم و نشر آثار حضرت امام خمینی(س)
معاونت پژوهشی
گروه تاریخ