واجبات تیمّم

‏‏واجبات تیمّم‏

‏‏مسأله 1 ـ ‏‏در تیمّم، نیّت معتبر است به همان صورت که در وضو گذشت و باید بدل از‏‎ ‎‏وضو بودن تیمّم یا بدل از غسل بودن آن را قصد کند. و زدن دست ها بر زمین که اولین کار‏‎ ‎‏از کارهای تیمّم است باید مقارن نیّت باشد. و مباشرت و ترتیب در کارهای تیمّم، بر‏‎ ‎‏حسب آنچه که قبلاً روشن شد و موالات ـ یعنی فاصله ای که منافات با حالت و شکل آن‏‎ ‎‏داشته باشد بین آن نیفتد ـ در تیمّم معتبر است. و باید مسح در پیشانی و دست ها از بالا به‏‎ ‎‏پایین باشد، به طوری که عرفاً مسح از بالا به پایین بر آن صدق کند. و باید حائل ـ حتی‏‎ ‎‏مانند انگشتر ـ از مواضعی که مسح می شوند و مواضعی که با آن ها مسح می کند برطرف‏‎ ‎‏شود و باید آن مواضع پاک باشند. و موهایی که در این مواضع روییده، مانع حساب‏‎ ‎‏نمی شوند، بنا بر این مسح روی آن ها انجام می شود. البته اگر موی سر روی پیشانی رسیده‏‎ ‎‏به طوری که بیش از حد متعارف باشد و عرفاً حائل محسوب شود ـ نه مثل یک یا دو مو ـ‏‎ ‎‏جزء موانع بوده و باید برطرف شود. همه این ها در صورت اختیار است و اما در حال‏‎ ‎
‏‎

‎‏ناچاری هر آنچه سخت است ساقط می شود ولی به خاطر آن، آنچه که ممکن و آسان ‏‎ ‎‏است ساقط نمی شود.‏

‏‏مسأله 2 ـ ‏‏در تیمّم بدل از وضو و غسل برای مسح صورت و دست ها یک مرتبه زدن‏‎ ‎‏دست ها بر زمین کفایت می کند؛ اگرچه افضل آن است که دو مرتبه بر زمین بزند و در این‏‎ ‎‏صورت مخیّر است که دست ها را دو مرتبه پشت سرهم قبل از مسح صورت و یا یک‏‎ ‎‏مرتبه قبل از آن و یک مرتبه هم قبل از مسح دست ها، بر زمین بزند. و افضل آن است که‏‎ ‎‏سه مرتبه باشد: دو مرتبه پی در پی قبل از مسح صورت و یک مرتبه قبل از مسح دست ها،‏‎ ‎‏با این حال، سزاوار نیست که احتیاط به زدن دو مرتبه بر زمین، ترک شود، خصوصاً در‏‎ ‎‏تیمّم بدل از غسل که دست ها را یک مرتبه برای مسح صورت و مرتبۀ دوم برای مسح‏‎ ‎‏دست ها بر زمین می زند. و احتیاط بهتر آن است که دست ها را یک مرتبه بر زمین زده و با‏‎ ‎‏آن ها صورت و دست ها را مسح کند و مرتبۀ دوم بر زمین بزند و فقط دست ها را‏‎ ‎‏مسح نماید.‏

‏‏مسأله 3 ـ ‏‏کسی که عاجز است باید، شخص دیگری او را تیمّم دهد، لیکن باید‏‎ ‎‏دست های عاجز را بر زمین زده و با آن ها صورت و دست هایش را مسح نماید. و در‏‎ ‎‏صورت عاجز بودن از چنین تیمّمی، باید کسی که او را تیمّم می دهد دست های خود را بر‏‎ ‎‏زمین زده و صورت و دست های عاجز را مسح نماید. و اگر این کار (نایب گرفتن) متوقف‏‎ ‎‏بر پرداخت اجرت باشد باید آن را بپردازد؛ اگرچه بنابر احتیاط (واجب) چند برابر اجرت‏‎ ‎‏معمول باشد مادامی که مضر به حالش نباشد.‏

‏‏مسأله 4 ـ ‏‏کسی که یک دست او قطع شده باید دست دیگرش را بر زمین زده و با آن‏‎ ‎‏پیشانی را مسح نماید و سپس پشت آن را بر زمین مسح نماید و احتیاط (مستحب) آن‏‎ ‎‏است که در صورت امکان علاوه بر آنچه که خود انجام می دهد دیگری هم او را تیمّم‏‎ ‎‏دهد، به این ترتیب که دست خود را بر زمین زده و با آن پشت دست او را مسح کند. و‏‎ ‎‏کسی که هر دو دست او قطع شده باید پیشانی خود را به زمین مسح کند و احتیاط‏‎ ‎‏(مستحب) آن است که در صورت امکان شخص دیگری هم علاوه بر آنچه خود انجام‏‎ ‎

‏
‏‎

‎‏می دهد او را تیمّم دهد به این که دست های خود را بر زمین زده و پیشانی او را مسح کند.‏‎ ‎‏آنچه بیان شد اختصاص به کسی دارد که ذراع نداشته باشد وگرنه باید با ذراع و دست‏‎ ‎‏دیگرش تیمّم کند و احتیاط (مستحب) آن است که پس از آن که پیشانی و هر دو جبین را با‏‎ ‎‏دست و ذراع به نحو متعارف مسح نمود، با همان یک دست هم تمام پیشانی و دو جبین را‏‎ ‎‏مسح نماید و این حکم صورت اول (کسی که یک دستش قطع شده) است، و همچنین است‏‎ ‎‏حکم صورت دوم (کسی که دو دستش قطع شده)، بنا بر این کسی که هر دو دست او قطع‏‎ ‎‏شده چنانچه ذراع دارد باید با همان ذراع تیمّم نماید و تیمّم با ذراع، مقدّم بر مسح صورت‏‎ ‎‏بر زمین و بر نایب گرفتن است، بلکه احتیاط (واجب) آن است که ذراع ـ کسی که دو دست‏‎ ‎‏او بریده ـ در مسح بر پشت آن ها جای دو کف دست قرار می گیرد. و همچنین ذراع کسی که‏‎ ‎‏یک دست او قطع شده به منزلۀ دست او است، در این که باید پشت آن را مسح کند.‏

‏‏مسأله 5 ـ ‏‏در مسح پیشانی و دست ها باید ماسح (مثلاً کف دست) را بر آن ها بکشد،‏‎ ‎‏بنابر این کشیدن ممسوح (پیشانی و پشت دست ها) زیر ماسح (کف دست ها) کفایت‏‎ ‎‏نمی کند، ولی حرکت مختصر ممسوح به طوری که عرفاً بگویند دست ها را بر آن کشید،‏‎ ‎‏ضرر نمی رساند.‏

‏‎

‎