نمازهای مستحبی

‏‏بعضی از نمازهای مستحبی‏‏ ‏

‏‏از آن جمله است: ‏‏نماز جعفر بن ابی طالب ‏‏علیه السلام‏‏ و این نماز از مستحبات مؤکّد است و از‏‎ ‎‏نمازهای مشهور بین عامّه و خاصّه است، و از چیزهایی است که پیغمبر ‏‏صلی الله علیه و آله وسلم‏‏ به پسر‏‎ ‎‏عمویش هنگام بازگشت از سفرش به خاطر محبّت و گرامی داشتن او به وی عطا کرد که از‏‎ ‎‏امام صادق ‏‏علیه السلام‏‏است که: «در روز فتح خیبر هنگامی که جعفر از حبشه آمد، پیغمبر ‏‏صلی الله علیه و آله وسلم‏‏ به‏‎ ‎‏او فرمود: «آیا جایزه ای به تو ندهم؟ آیا بخششی به تو نداشته باشم؟ آیا به تو هدیه ای‏‎ ‎‏نکنم؟» پس جعفر گفت: «چرا یا رسول الله » ـ حضرت صادق ‏‏علیه السلام‏‏می فرماید: مردم گمان‏‎ ‎‏کردند که پیغمبر به او طلا یا نقره می دهد، لذا گردن ها را کشیدند تا ببینند چه می دهد ـ پس‏‎ ‎

‏
‏‎

‎‏پیغمبر به او فرمود: «چیزی به تو عطا می کنم که اگر آن را هر روز انجام دهی، برایت از دنیا‏‎ ‎‏و آنچه در آن است، بهتر خواهد بود و اگر هر دو روز یک مرتبه انجام دهی، خداوند گناه‏‎ ‎‏بین آن دو روزت را مورد مغفرت قرار می دهد و اگر در هر جمعه یا هر ماه یا هر سالی‏‎ ‎‏انجام دهی خداوند گناه بین آن ها را می بخشد».‏

‏‏و با فضیلت ترین وقت خواندن نماز جعفر (طیّار)، روز جمعه هنگام بالا آمدن آفتاب‏‎ ‎‏است و می توان آن را از نافله های شب یا روز، حساب کرد که ـ چنان که در روایت آمده ـ‏‎ ‎‏هم برای او از نوافلش حساب شود و هم نماز جعفر، پس با نماز جعفر نافلۀ نماز مغرب را‏‎ ‎‏مثلاً نیّت می کند. و این نماز چهار رکعت است که دو سلام دارد، در هر رکعتی حمد و‏‎ ‎‏سوره می خواند، سپس پانزده مرتبه می گوید: ‏‏«سُبْحانَ الله ِ وَالْحَمْدُ لله ِِ وَلا اِلـهَ اِلاَّ الله ُ وَالله ُ اَکْبَر»‏‏ و‏‎ ‎‏همین تسبیح را ده مرتبه در رکوع و همچنین ده مرتبه بعد از سر برداشتن از رکوع، و‏‎ ‎‏همچنین در سجدۀ اول و بعد از سر برداشتن از آن، و در سجدۀ دوم و بعد از سر بلند‏‎ ‎‏نمودن از آن ده مرتبه می گوید. پس در هر رکعتی هفتاد و پنج مرتبه و همۀ آن ها (در تمام‏‎ ‎‏چهار رکعت)، سیصد تسبیح می شود. و ظاهر این است که گفتن تسبیحات از ذکر رکوع و‏‎ ‎‏سجده، کفایت می کند، ولی احتیاط (مستحب) آن است که اکتفا به آن ها نشود. و در این‏‎ ‎‏نماز سورۀ مخصوصی تعیّن ندارد، لکن افضل آن است که در رکعت اول، سورۀ «إِذَا‏‎ ‎‏زُلْزِلَتْ» و در رکعت دوم، سورۀ «وَ الْعَادِیَاتِ» و در رکعت سوم، «إذَا جَاءَ نَصْرُ الله ِ» و در‏‎ ‎‏رکعت چهارم، سورۀ «قُلْ هُوَ الله ُ اَحَد» بخواند.‏

‏‏مسأله 1 ـ ‏‏در صورتی که عجله داشته باشد، جایز است که تسبیحات را به بعد از نماز‏‎ ‎‏تأخیر بیندازد، همچنان که اگر کار ضروری داشته باشد، می تواند در اصل نماز جدایی‏‎ ‎‏بیندازد؛ که دو رکعت را بخواند و بعد از انجام آن کار ضروری (دو رکعت) بقیه را‏‎ ‎‏به جا آورد.‏

‏‏مسأله 2 ـ ‏‏اگر از انجام بعضی از تسبیحات در محل خودش غفلت نماید، چنانچه در‏‎ ‎‏بعضی جاهای دیگر یادش آمد، علاوه بر تسبیحات آن جا، آن ها را هم قضا می نماید. پس‏‎ ‎‏اگر تسبیحات رکوع را فراموش نماید و بعد از سر برداشتن از رکوع یادش بیاید، بیست‏‎ ‎

‏
‏‎

‎‏مرتبه تسبیح می گوید و همچنین است در بقیۀ جاها و حالات، و چنانچه یادش نیامد مگر‏‎ ‎‏بعد از نماز، احوط و اولی آن است که به قصد رجاء آن ها را بگوید.‏

‏‏مسأله 3 ـ ‏‏در سجدۀ دوم رکعت چهارم، بعد از تسبیحات مستحب است بگوید: ‏‏«یا مَنْ‏‎ ‎‏لَبِسَ الْعِزَّ وَالْوِقارَ، یا مَنْ تَعَطَّفَ بِالْمَجْدِ وَتَکَرَّمَ بِهِ، یا مَنْ لا یَنْبَغی التَّسْبیحُ إلاَّ لَهُ، یا مَنْ اَحْصی کُلَّ شَیءٍ عِلْمُهُ،‏‎ ‎‏یا ذَا النِّعْمَةِ وَالطَّوْلِ، یا ذَا الْمَنِّ وَالْفَضْلِ، یا ذَا القُدْرَةِ وَالْکَرَمِ، اَسْأَلُکَ بِمَعَاقِدِ الْعِزِّ مِن عَرْشِکَ وَمُنْتَهَی الرَّحْمَةِ‏‎ ‎‏مِن کِتَابِکَ وَبِاسْمِکَ الْاَعْظَمِ الْأَعْلی وَکَلِماتِکَ التّامّاتِ، اَنْ تُصَلِّیَ عَلَی مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ وَاَنْ تَفْعَلَ بی کَذا‏‎ ‎‏وَکذا» ‏‏وحاجاتش را ذکر می کند.‏

‏‏و بعد از فارغ شدن از نماز، مستحب است دعایی را که شیخ طوسی و سید بن طاووس‏‎ ‎‏از مفضل بن عمر نقل کرده اند بخواند. مفضّل می گوید: امام جعفر صادق ‏‏علیه السلام‏‏ را دیدم نماز‏‎ ‎‏جعفر می خواند و دست هایش را بلند کرد و این دعا را خواند: یا ربِّ یا ربِّ ـ تا نفس قطع‏‎ ‎‏شد ـ یا ربّاه یا ربّاه ـ تا نفس قطع شد ـ ربِّ ربِّ ـ تا نفس قطع شد ـ یا الله ُ یا الله ُ ـ تا نفس‏‎ ‎‏قطع شد ـ یا حیُّ یا حیُّ ـ تا نفس قطع شد ـ یا رحیمُ یا رحیمُ ـ تا نفس قطع شد ـ یا رَحْمانُ‏‎ ‎‏یا رَحمانُ ـ هفت مرتبه ـ یا اَرْحَمَ الرَّاحمین ـ هفت مرتبه ـ سپس گفت: ‏‏«اللهمَّ اِنّی اَفْتَتِحُ الْقَوْلَ‏‎ ‎‏بِحَمْدِکَ وَاَنْطِقُ بِالثَّناءِ عَلَیْکَ واُمَجِّدُکَ ولا غَایَةَ لِمَدحِکَ وَاُثْنِی عَلَیْکَ وَمَنْ یَبْلُغُ غایَةَ ثَنائِکَ وَاَمَدَ مَجْدِکَ وَاَنّی‏‎ ‎‏لِخَلیقَتِکَ کُنْهُ مَعْرِفَةِ مَجْدِکَ وَاَیَّ زَمَنٍ لَمْ تَکُنْ مَمْدُوحاً بِفَضْلِکَ مَوصُوفاً بِمَجْدِکَ عَوَّاداً عَلَی الْمُذنبینَ بِحِلْمِکَ،‏‎ ‎‏تَخَلَّفَ سُکّانُ اَرْضِکَ عَنْ طاعَتِکَ فَکُنْتَ عَلَیْهِمْ عَطُوفاً بِجُودِکَ جَواداً بِفَضْلِکَ عَوّاداً بِکَرَمِکَ یا لا اِلـهَ إِلاّ اَنْتَ‏‎ ‎‏الْمَنَّانُ ذُو الجَلالِ وَالاِکْرامِ» ‏‏سپس حضرت به من فرمود: «ای مفضّل اگر حاجت مهمّی داری‏‎ ‎‏این نماز را به جا آور و این دعا را بخوان و حاجتت را بخواه که خدا برآورده می کند اگر‏‎ ‎‏بخواهد و بر او است اعتماد.»‏

‏‏ ‏

‏‎

‎