احکام شکّ

‏‏احکام شکّ‏

‏‏شکّ یا در اصل نماز است و یا در اجزای آن و یا در رکعت های آن:‏

‏‏مسأله 1 ـ ‏‏کسی که در نماز شک کند به این صورت که نداند نماز را خوانده است یا نه،‏‎ ‎‏چنانچه شکّش بعد از گذشتن وقت نماز باشد به شک اعتنا نمی کند و بنا را بر خواندن نماز‏‎ ‎‏می گذارد. و اگر قبل از گذشتن وقت باشد، نماز را می خواند. و ظن (گمان) به خواندن و‏‎ ‎‏نخواندن نماز در اینجا در حکم شک است.‏

‏‏مسأله 2 ـ ‏‏اگر بداند که نماز عصر را خوانده است و نداند که آیا نماز ظهر را هم‏‎ ‎‏خوانده یا نه، احتیاط (واجب) بلکه اقوی آن است که خواندن نماز ظهر واجب است، حتی‏‎ ‎‏در جایی که از وقت به جز مقدار مخصوص به نماز عصر باقی نمانده باشد. البته اگر از‏‎ ‎‏وقت، به جز این مقدار (وقت خاص نماز عصر) باقی نباشد و بداند که نماز عصر را‏‎ ‎‏نخوانده است و نسبت به خواندن نماز ظهر در شک باشد، باید نماز عصر را بخواند و به‏‎ ‎‏شک در نماز ظهر اعتنا نکند (و بنا را بر خواندن نماز ظهر بگذارد) ولی اگر در همین‏‎ ‎‏صورت، در خواندن نماز عصر شک داشته باشد، باید نماز عصر را (در همین وقت خاص‏‎ ‎‏خودش) بخواند و احتیاط (واجب) آن است که نماز ظهر را قضا نماید. وهمچنین است‏‎ ‎‏حکم این صوری که گذشت نسبت به نماز مغرب و عشا.‏

‏‏مسأله 3 ـ ‏‏اگر شک کند که وقت باقی مانده است یا نه، حکم به بقای وقت می شود.‏

‏‏مسأله 4 ـ ‏‏اگر در اثنای نماز عصر شک کند که آیا نماز ظهر را خوانده است یا نه،‏‎ ‎‏چنانچه در وقت خاص عصر است، بنا را بر خواندن نماز ظهر می گذارد و اگر در وقت‏‎ ‎‏مشترک (بین نماز ظهر و عصر) باشد، بنا را بر نخواندن نماز ظهر می گذارد و از‏‎ ‎
‏‎

‎‏نیّت نماز عصر به نماز ظهر عدول می کند.‏

‏‏مسأله 5 ـ ‏‏اگر بداند که یکی از دو نماز ظهر و عصر را خوانده است ولکن نمی داند که‏‎ ‎‏مشخّصاً کدام یک از آن ها را خوانده، اگر در وقت خاص عصر باشد، نماز عصر را‏‎ ‎‏می خواند و بنابر احتیاط نماز ظهر را قضا می نماید و اگر در وقت مشترک باشد، یک نماز‏‎ ‎‏چهار رکعتی به قصد ما فی الذمّه می خواند. و اگر بداند که یکی از دو نماز مغرب و عشا را‏‎ ‎‏خوانده است، چنانچه در وقت خاص عشا باشد، نماز عشا را می خواند و احتیاطاً نماز‏‎ ‎‏مغرب را قضا می نماید و اگر در وقت مشترک باشد، هر دو را می خواند.‏

‏‏مسأله 6 ـ ‏‏در صورتی به شک در نماز بعد از گذشتن وقت نباید اعتنا کند و بنا را بر‏‎ ‎‏انجام آن بگذارد که شک او بعد از گذشتن وقت پیدا شود، بنا بر این اگر کسی در اثنای‏‎ ‎‏وقت در خواندن نماز شک نماید و فراموش کند که نماز را بخواند تا این که وقت بگذرد،‏‎ ‎‏قضای نماز واجب است.‏

‏‏مسأله 7 ـ ‏‏اگر در خواندن نماز شک کند و معتقد باشد که شکش بعد از وقت است،‏‎ ‎‏سپس بعد از وقت معلوم شود که شک او در اثنای وقت بوده است، باید نماز را قضا کند،‏‎ ‎‏برخلاف عکس آن، به این که در حال شک در خواندن نماز، معتقد باشد که وقت باقی‏‎ ‎‏است و عمداً یا سهواً نماز را نخواند، سپس معلوم شود که شک او در خارج از وقت بوده‏‎ ‎‏است، که قضا بر او واجب نیست.‏

‏‏مسأله 8 ـ ‏‏حکم کثیر الشک (کسی که در خواندن و نخواندن نماز زیاد شک می کند)‏‎ ‎‏مانند حکم غیر او است، پس تفصیل بین این که شک او در وقت باشد یا خارج از وقت،‏‎ ‎‏در بارۀ کثیر الشک هم جاری است. اما شخص وسواسی، ظاهر این است که نباید به شک‏‎ ‎‏اعتنا کند هر چند که در وقت باشد.‏

‏‎ ‎

‏‎

‎