نماز احتیاط

‏‏رکعت های (نماز) احتیاط‏‏ ‏

‏‏مسأله 1 ـ ‏‏رکعت های (نماز) احتیاط واجب است، بنا بر این ترک آن ها و اعاده کردن‏‎ ‎‏اصل نماز جایز نیست. و واجب است بعد از فارغ شدن از نماز فوراً خوانده شود، چنان که‏‎ ‎‏فاصله انداختن چیزی که منافات با نماز دارد بین آن و نماز جایز نیست، پس اگر فاصله‏‎ ‎‏انداخت، احتیاط آن است که (نماز) احتیاط را بخواند و نماز را اعاده نماید، ولی اگر قبل از‏‎ ‎‏نماز احتیاط چیزی را که منافات با نماز دارد، انجام دهد، سپس معلوم شود که نمازش تمام‏‎ ‎‏و صحیح بوده است، اعادۀ نماز واجب نیست.‏

‏‏مسأله 2 ـ ‏‏در نماز احتیاط باید نیّت کند و تکبیرة الاحرام بگوید و سورۀ حمد را‏‎ ‎‏بخواند ـ و احتیاط (واجب) آن است که سورۀ حمد و نیز ‏‏«‏‏بسم الله الرحمن الرحیم‏‏»‏‏ را‏‎ ‎‏آهسته بخواند ـ و رکوع و سجود و تشهد و سلام را به جا آورد و نماز احتیاط، قنوت‏‎ ‎‏ندارد، اگرچه دو رکعت باشد، چنان که سوره ندارد.‏

‏
‏‎

‎‏مسأله 3 ـ ‏‏اگر رکنی از رکعت های (نماز) احتیاط را فراموش کند یا بر آن بیفزاید، نماز‏‎ ‎‏احتیاطش باطل است و نباید احتیاط را ترک کند؛ به این که نماز احتیاط را از نو بخواند،‏‎ ‎‏سپس نمازش را اعاده کند.‏

‏‏مسأله 4 ـ ‏‏اگر قبل از شروع در نماز احتیاط، معلوم شود که احتیاجی به آن نیست،‏‎ ‎‏خواندن نماز احتیاط، واجب نیست. و اگر بعد از خواندن نماز احتیاط معلوم شود (که‏‎ ‎‏احتیاجی به آن نبوده است)، نماز مستحبی حساب می شود، و اگر در اثنای نماز احتیاط‏‎ ‎‏متوجه شود، آن را به قصد نافله تمام می کند، و احتیاط (مستحب) آن است که (در این‏‎ ‎‏صورت) اگر نماز احتیاطش یک رکعت ایستاده است، یک رکعت دیگر هم بر آن بیفزاید.‏‎ ‎‏و اگر بعد از فارغ شدن از نماز احتیاط معلوم شود که نمازش ناقص بوده است، چنانچه‏‎ ‎‏نقص آن به مقدار نماز احتیاطی بوده که خوانده است ـ مثل این که بین سه و چهار شک‏‎ ‎‏نماید و یک رکعت نماز احتیاط ایستاده بخواند و بعد از نماز احتیاط، متوجّه شود که‏‎ ‎‏نمازش سه رکعت بوده است ـ نمازش صحیح است، و احتیاط (مستحب) آن است که‏‎ ‎‏(نمازش را) از نو بخواند، البته این در جایی است که آنچه را (به عنوان وظیفۀ شک) انجام‏‎ ‎‏داده، مطابق یکی از دو طرف شکش که طرف نقص آن است باشد ـ مانند مثال مذکور ـ‏‎ ‎‏وگرنه در جایی که تنها آن مقداری که انجام داده به اندازۀ نقص باشد (بدون این که عمل به‏‎ ‎‏وظیفۀ شک نموده باشد) جبران نماز با نماز احتیاط مورد اشکال است، مانند این که بین دو‏‎ ‎‏و چهار، شک نماید و بنا را بر چهار بگذارد و یک رکعت نماز احتیاط ایستاده اشتباهاً‏‎ ‎‏عوض دو رکعت بخواند، سپس معلوم شود که نمازش یک رکعت نقص داشته است، که‏‎ ‎‏احتیاط (واجب) در مثل این مورد، اعادۀ نماز است. و اگر نقص نماز بیشتر از نماز احتیاط‏‎ ‎‏باشد، مثل این که بین سه و چهار شک نماید و بنا را بر چهار بگذارد و نماز احتیاط بخواند،‏‎ ‎‏سپس معلوم شود که نقص نمازش دو رکعت بوده است، واجب است که نمازش را بعد از‏‎ ‎‏خواندن یک رکعت یا دو رکعت متّصل به آن اعاده نماید. و همچنین است اگر نقص نماز‏‎ ‎‏کمتر از نماز احتیاط باشد، مانند این که بین دو و چهار شک کند و بنا را بر چهار بگذارد و‏‎ ‎‏دو رکعت نماز احتیاط ایستاده بخواند، سپس معلوم شود که نمازش سه رکعت بوده است،‏‎ ‎‏که باید یک رکعت متّصل به آن بخواند، سپس نماز را اعاده کند. و اگر در اثنای نماز‏‎ ‎
‏‎

‎‏احتیاط، نقص نمازش معلوم شود، بنابر اقوی به آنچه که شارع (مقدّس) جبران نقص نماز‏‎ ‎‏قرار داده است اکتفا می شود اگرچه در مقدار و خصوصیات، مخالف نقص نمازش باشد تا‏‎ ‎‏چه رسد به این که موافق آن باشد، پس کسی که بین سه و چهار شک نماید و بنا را بر چهار‏‎ ‎‏بگذارد و شروع به دو رکعت نماز احتیاط نشسته نماید و معلوم شود که نمازش سه رکعت‏‎ ‎‏بوده است دو رکعت نماز احتیاط نشسته را تمام می کند و به همان (هرچند که دو رکعت و‏‎ ‎‏نشسته خوانده چه رسد به آن که یک رکعت و ایستاده خوانده باشد) اکتفا می نماید، لکن‏‎ ‎‏در هر حال مخصوصاً در صورت مخالفت نماز احتیاط با نقص نماز، سزاوار نیست که‏‎ ‎‏احتیاط به اعاده ترک شود. و اما در غیر موردی که شارع آن را جبران نقص قرار داده، مانند‏‎ ‎‏این که بین سه و چهار شک نماید و مشغول دو رکعت نماز احتیاط نشسته شود، سپس‏‎ ‎‏معلوم شود که نمازش دو رکعت بوده است، احتیاط (واجب) آن است که نماز احتیاط را‏‎ ‎‏قطع نماید و با دو رکعت متّصل، نمازش را جبران نماید، سپس نماز را اعاده کند. و اگر قبل‏‎ ‎‏از وارد شدن به نماز احتیاط، نقص نمازش معلوم شود، حکمش حکم کسی است که‏‎ ‎‏بدون عمد از رکعت های نمازش کم گذاشته که باید کمبود آن را همان طور که دانستی‏‎ ‎‏جبران نماید، بنا بر این نماز احتیاط کفایت نمی کند، بلکه لازم است نقص نماز را کامل کند‏‎ ‎‏و دو سجدۀ سهو را برای سلام بیجا، انجام دهد.‏

‏‏مسأله 5 ـ ‏‏اگر در اصل خواندن نماز احتیاط شک نماید، چنانچه بعد از وقت باشد، به‏‎ ‎‏شکّش اعتنا نمی کند. و چنانچه در وقت باشد، اگر مشغول کار دیگری نشده و چیزی را که‏‎ ‎‏منافات با نماز دارد انجام نداده و فاصلۀ زیادی هم پیدا نشده باشد، باید بنا را بر این‏‎ ‎‏بگذارد که نماز احتیاط را نخوانده است (و آن را بخواند) و با بودن یکی از سه چیز (کار‏‎ ‎‏دیگر، منافی نماز، فاصله زیاد) برای بنا گذاشتن بر خواندن آن وجهی است، ولکن احتیاط‏‎ ‎‏آن است که نماز احتیاط را بخواند، سپس نماز را اعاده کند.‏

‏‏مسأله 6 ـ ‏‏اگر در کاری از کارهای نماز احتیاط شک نماید، باید ـ مانند اصل نماز ـ در‏‎ ‎‏صورتی که در محل آن باشد، آن را به جا آورد، و اگر از محل آن گذشته باشد بنا را بر انجام‏‎ ‎‏آن بگذارد. و اگر در رکعت های نماز احتیاط شک نماید، اقوی وجوب بنا گذاشتن بر اکثر‏‎ ‎‏است، مگر آن که بنا گذاشتن بر اکثر موجب بطلان نماز شود که در این صورت باید بنا را بر‏‎ ‎
‏‎

‎‏اقلّ بگذارد، لکن علاوه بر این، احتیاط (مستحب) آن است که نماز احتیاط را اعاده کند،‏‎ ‎‏سپس اصل نماز را اعاده نماید.‏

‏‏مسأله 7 ـ ‏‏اگر نماز احتیاط را فراموش کند و به نماز دیگری ـ چه مستحب باشد یا‏‎ ‎‏واجب ـ مشغول شود، واجب است آن را قطع نماید و نماز احتیاط را بخواند، خصوصاً اگر‏‎ ‎‏نماز دوم (که مشغول آن شده)، مترتّب بر نماز اولی باشد (مانند نماز عصر که مترتب بر‏‎ ‎‏نماز ظهر است) و علاوه بر این، احتیاط (مستحب) آن است که اصل نماز را اعاده کند، و‏‎ ‎‏این در جایی است که مشغول شدن به نماز دیگر به فوریت نماز احتیاط، ضرری نرساند‏‎ ‎‏وگرنه بعید نیست در صورتی که مترتّب بر نماز اول باشد به نماز اول عدول کند و احتیاط‏‎ ‎‏(مستحب) آن است که بعد از این هم، نماز را اعاده نماید. و در صورتی که نمازی را که‏‎ ‎‏مشغول شده، مترتّب بر نماز اول نباشد، واجب است از آن دست بردارد و اصل نماز را‏‎ ‎‏اعاده کند و احتیاط (مستحب) آن است که نماز احتیاط را بخواند، سپس اصل نماز را‏‎ ‎‏اعاده نماید.‏

‏‎ ‎

‏‎

‎