فصل ششم تلاشهای تیم پزشکی و بررسیهای لازم برای اقدام صحیح پزشکی
مراحل بحرانی حال امام
نسخه چاپی | ارسال به دوستان
برو به صفحه: برو

نوع ماده: کتاب فارسی

پدیدآورنده : عارفی، حسن

محل نشر : تهران

ناشر: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (س)

زمان (شمسی) : 1376

زبان اثر : فارسی

مراحل بحرانی حال امام

 مراحل بحرانی حالی حضرت امام عزیز

‏در این زمان که تنگی نفس و تپش قلب مفرط، امام عزیز را رنج می‌داد، ‏

‏در این لحظه که فشار خون پایین افتاده و خونرسانی به کلیه اعضا و اندامها‏‎ ‎‏ را مختل کرده بود.‏

‏در این حال که سلولهای سرطانی جابجا در تمام بدن پراکنده شده بود.‏


‏ملاحظه می‌کردیم که این عزیز بی همتا، خواهان رعایت نظافت، تمیزی و‏‎ ‎‏ ظاهر آراسته خویش نیز بودند.‏

‏با وجود آنکه در چند روز اخیر حالت خواب آلودگی امام عزیز را مبتلا کرده‏‎ ‎‏ بود ولی ایشان دقیقاً مترصد اوقات ادای نمازها در سر وقت بودند.‏

‏در این روز حال حضرت امام عزیز از حدود ساعت 9 صبح رو به وخامت‏‎ ‎‏ گذاشت و فشار خون شروع به سقوط نمود، حالت خواب آلودگی شدیدتر بود ولی‏‎ ‎‏ گاه گاه چشمان مبارک را باز و باطراف توجه می‌کردند قبل از ساعت 12 ظهر‏‎ ‎‏ چند بار تذکر دادند که موقع نماز ظهر را به ایشان اعلام کنیم.‏

‏به دنبال مخلوطی از وضوء و تیمم در حالیکه فشار خون پایین و تپش قلب‏‎ ‎‏ شدید مطابق نوار فوق و تنگی نفس بسیار ناراحت کننده بود به کمک برادر عزیز و‏‎ ‎‏ارجمند جناب حجت الاسلام و المسلمین حاج آقا محمد علی انصاری آخرین‏‎ ‎‏ نماز ظهر و عصر را ادا کردند. و در این لحظه‌های بحرانی که وجود شریف امام‏‎ ‎‏ هدف مرگ تاراجگر و حمله بیماریهای وحشتناک بود همچون پیشوای آزادگان امام‏‎ ‎‏ سوم شیعیان که در ظهر عاشورا اقامه نماز فرمود با این نماز پیام رسالت خود را عملاً‏‎ ‎‏ به میلیونها دوستار مشتاق اعلام داشتند.‏

‏لحظات بسیار ناگوار و بدی را سپری می‌کردیم: حضرت امام عزیز در حالی‏‎ ‎‏ که کاهش تدریجی فشار خون سبب ضعف و سستی شدید شده بود ولی‏‎ ‎‏ گاه گاه چشمان خود را باز و به اطراف نگاه می‌کردند.‏


140-p633

‏ ‏

‏برای آنکه حضرت امام عزیز حس کند حتی در لحظات آخر ما تیم پزشکی‏‎ ‎‏ بخصوص حقیر از نظر خدمات پزشکی در خدمت ایشان بوده و هستیم دست‏‎ ‎‏ راست مبارک ایشان را در بین دستهایم گرفتم.‏

‏حضرت امام درک کردند که در لحظات آخر عاطفه ها، محبتها و احساسات‏‎ ‎‏پاک پدر و فرزندی و مقلد و مقلد و مرید و مرادی مبادله شده است.‏

‏از این لحظه به بعد دستهای مرا به هیچ وجه رها نکردند و من هم می‌دانستم‏‎ ‎‏در لحظات آخر عمر بیمار را به هر نحوی که شده نباید تنها گذاشت چشمان من به‏‎ ‎‏صفحه تلویزیونی بود که ضربان قلب امام عزیز را نشان می‌داد. و دستهایم دست‏‎ ‎‏ مبارک حضرت امام عزیز را به آرامی می‌فشرد.‏

‏ضربان قلب در ساعت 46 / 3 بعد از ظهر بقرار زیر سریع و نامنظم بود.‏

‏فشار خون شریانی حضرت امام عزیز از طریق شریان رادیال کنترل می‌شد‏‎ ‎‏و در ساعت‏‎ ‎‏3:47 دقیقه در حدود‏‎ ‎‏30 / 70 میلی متر جیوه بقرار زیر بود.‏

‏و این فروغ دلها در افق آمال به خاموشی می‌گرایید.‏

‏سقوط تدریجی فشار خون شریانی و نامنظم و سریع شدن ضربان و عدم‏‎ ‎

‏جواب مناسب به درمان دقیق وخامت حال حضرت امام عزیز را نشان می‌داد. و هر‏‎ ‎‏ لحظه انتظار حادث شدن فاجعه‌ای دردناک می‌رفت. به همین دلیل افراد تیم پزشکی‏‎ ‎‏ ثابت و برادران جراح و پرستاران عزیز با مجهزترین و مدرن ترین امکانات پزشکی‏‎ ‎‏ در کنار تخت حضرت امام عزیز حاضر برای انجام اقدامات پزشکی لازم ایستاده‏‎ ‎‏ بودند.‏

‏که ناگهان در ساعت 3:58 دقیقه انتقال الکتریسیته از دهلیز به طرف بطن‏‎ ‎‏ بقرار زیر متوقف شد.‏

‏و به دنبال آن به فیبریلاسیون بطنی منجر و فشار خون به صفر رسید.‏

‏ ‏

140-p634

‏ ‏

‏در ساعت سه 58 دقیقه بعدازظهر مطابق نوار قلبی ضمیمه، قلب از حرکت‏‎ ‎‏باز ایستاد ولی با آمادگی کامل تیم پزشکی با الکترو شوک‌های مکرر و با قرار دادن‏‎ ‎‏ پیس میکر خارجی روی قفسه صدری (باطری) و با گذاشتن لوله داخل مجرای‏‎ ‎‏تنفس و متصل کردن به دستگاه تنفس مصنوعی موقتاً ضربان قلب و تنفس ولو‏‎ ‎‏ مصنوعی شروع بکار کرد. ولی امام عزیز ما بیهوش بود.‏


140-p635

‏ ‏

‏برای گذاشتن پیس میکر از راه ورید بداخل کت لب انتقال داده شد و پیس‏‎ ‎‏میکر موقت از راه ورید گذاشته شد. و ما می‌دانستیم سلولهای سرطانی همه جا‏‎ ‎‏پخش شده و بجای سلولهای طبیعی در اندامها و اعضای مختلف سلولهای‏‎ ‎‏ سرطانی جایگزین شده است. به همن دلیل اختلالات و نارسایی در اکثر اعضای‏‎ ‎‏ حیاتی مثل مغز، کبد، ریه، قلب ایجاد کرده است.‏

‏در این لحظه (3:58 بعدازظهر) مطابق مدرک ذیل توسط دستگاه الکتروشوک‏‎ ‎‏ 320 ژول در قفسه صدری حضرت امام عزیز تخلیه، شد.‏

‏با وجود تزریق بریتیلیوم مطابق مدارک ذیل قلب هنوز نامنظم و ماساژ قلبی‏‎ ‎‏ ادامه داشت.‏


140-p636

‏13 / 3 / 68 ‏

‏در ساعت سه و پنجاه و نه ‏

‏دقیقه بعدازظهر‏

‏ ‏

‏ ‏

‏ ‏

‏ ‏

‏ ‏

‏ ‏

‏ ‏

‏ ‏

‏ ‏

‏همزمان با انجام اقدامات فوق لوله تراشه توسط متخصصین بیهوشی گذاشته‏‎ ‎‏ و راه هوایی به دستگاه ونتیلاتور متصل شد و کنترل تعداد تنفس و مقدار اکسیژن‏‎ ‎‏ تجویز شد. با در نظر گرفتن جوابهای مکرر گازهای خونی ادامه یافت.‏

‏و مطابق مدرک ذیل قلب در ابتدا در حالی فیبریلاسیون و در مرحله بعدی‏‎ ‎‏ ایست کامل قلبی بود. (4 بعد از ظهر)‏

140-pp636

‏بعد از یک سری فیبریلاسیون بطنی و ضربان ایدووانتریکولار مجدداً قلب‏‎ ‎‏ متوقف و شوک بعدی را (اشتباه روی نوار ‏‎II‎‏ نوشته در حقیقت سه است) دریافت‏‎ ‎‏کرد. مطابق مدرک زیر:‏

‏ ‏

140-p637

‏ ‏

‏ ‏

‏ ‏

‏ ‏

‏13 / 3 / 68 ‏

‏یک دقیقه بعد از 4 بعدازظهر‏

‏ ‏

‏ ‏

‏ ‏

‏ ‏

‏ ‏

‏ ‏

‏ ‏

‏و بعد از یک سری نوسانات چند ریتم ایدیووانتریکولار و ایست قلبی مطابق‏‎ ‎‏ مدرک زیر‏

‏ ‏

140-pp637

‏ ‏

‏ ‏

‏ ‏

‏ ‏

‏13 / 3 / 68‏

‏یک دقیقه بعد از 4 بعدازظهر‏


‏مجدداً به فیبریلاسیون بطنی و بعد به توقف قلبی منتهی شد مطابق مدارک زیر:‏‎ ‎‏ضربان قلب با ماساژ قلبی و تجویز داروهای لازم وارد انواع نامنظمی های‏‎ ‎‏زیر شد.‏

‏ ‏

140-p638

‏ ‏

‏ ‏

‏ ‏

‏13 / 3 / 68‏

‏ساعت یک دقیقه بعد از 4‏

‏ بعدازظهر‏

‏ ‏

‏ ‏

‏ ‏

‏ ‏

‏ ‏

‏ ‏

‏ ‏

‏ ‏

‏ ‏

‏ ‏

‏ ‏

‏ ‏

‏ ‏

‏ ‏

‏13 / 3 / 68 ‏

‏11 دقیقه بعد از 4 بعدازظهر‏


140-p639

‏ ‏

‏ ‏

‏ ‏

‏13 / 3 / 68 ‏

‏1 دقیقه بعد از 4 بعدازظهر‏

‏ ‏

‏ ‏

‏ ‏

‏ ‏

‏ ‏

‏ ‏

‏ ‏

‏ ‏

‏ ‏

‏ ‏

‏ ‏

‏ ‏

‏ ‏

‏ ‏

‏فیبریلاسیون بطنی سپس ‏

‏ارست قلبی ‏

‏13 / 3 / 68‏


140-p640

‏ ‏

‏ ‏

‏ ‏

‏فیبریلاسیون سپس ارست قلبی‏

‏13 / 3 / 68 در ساعت 3 دقیقه‏

‏ بعد از ساعت 4 بعدازظهر‏

‏ ‏

‏ ‏

‏ ‏

‏ ‏

‏ ‏

‏ ‏

‏ ‏

‏ ‏

‏ ‏

‏ ‏

‏ ‏

‏ ‏

‏ ‏

‏ریتم سینوسی همراه ‏

‏اکستراسیستهای بطنی‏

‏13 / 3 / 68 ‏

‏5 دقیقه بعد از 4 بعدازظهر‏


140-p641

‏ ‏

‏ ‏

‏فیبریلاسیون ارست و مجدداً ‏

‏فیبریلاسیون دهلیزی‏

‏13 / 3 / 68‏

‏4 دقیقه بعد از چهار بعدازظهر‏

‏ ‏

‏ ‏

‏ ‏

‏ ‏

‏ ‏

‏ ‏

‏ ‏

‏ ‏

‏ ‏

‏ ‏

‏ ‏

‏ ‏

‏ ‏

‏دیس سوسیشن دهلیزی بطنی ‏

‏13 / 3 / 68‏

‏6 دقیقه بعد از 4 بعدازظهر‏

‏ ‏


‏ ‏

‏ ‏

‏ ‏

‏ ‏

140-p642

‏دیس سوسیشن دهلیزی بطنی‏

‏13 / 3 / 68 ‏

‏6 دقیقه بعد از 4 بعدازظهر‏

‏ ‏

‏ ‏

‏ ‏

‏ ‏

‏ ‏

‏ ‏

‏ ‏

‏ ‏

‏ ‏

‏ ‏

‏ ‏

‏ ‏

‏ ‏

‏ ‏

‏ ‏

‏ریتم قلب فیبریلاسیون دهلیزی‏

‏همراه ‏‎PAC‎‏ با ابریشن‏

‏13 / 3 / 68 ‏

‏7 دقیقه بعد از 4 بعدازظهر‏


140-p643

‏ ‏

‏ ‏

‏فیبریلاسیون دهلیزی با‏

‏ آکستراسیستولهای دهلیزی ‏

‏و ابریشن‏

‏13 / 3 / 68‏

‏4 دقیقه بعد از 4 بعدازظهر‏

‏ ‏

‏ ‏

‏ ‏

‏ ‏

‏ ‏

‏ ‏

‏ ‏

‏ ‏

‏ ‏

‏ ‏

‏ ‏

‏ ‏

‏ ‏

‏فیبریلاسیون دهلیزی با ‏

‏آکستراسیستولهای دهلیزی و ‏

‏ابریشن‏

‏13 / 3 / 68‏


140-p644

‏ ‏

140-p645

‏در ساعت 4:10 بعد از ظهر 13 / 3 / 68 دقیقه قلب مطابق مدرک زیر مبتلا به‏‎ ‎‎AV.DISSOCIATICN‎‏ بود.‏

‏ ‏

140-p646


‏ ‏

‏ ‏

‏ ‏

‏ ‏

‏ ‏

‏13 / 3 / 68‏

140-p647

‏ ‏


‏ ‏

140-p648

‏نمایش منحنی‌های فشار‏

‏ خون شریانی در حال سقوط‏

‏ ‏

‏ ‏

‏ ‏

‏ ‏

‏ ‏

‏ ‏

‏ ‏

‏ ‏

‏ ‏

‏در این لحظه مطابق مدرک زیر از پیس میکر خارجی استفاده شد ولی در ابتدا ‏‎CAPTURE‎‎ ‎‏ نکرده.‏

‏در مرحله بعد مطابق مدرک ذیل ‏‎CAPTURE‎‏ انجام شد.‏

‏از ابتدای ایست قلبی سرمها با داروهای لازم ادامه داشت تنفس توسط‏‎ ‎‏دستگاه وانتیلاتور انجام می‌شد. چون پیس میکر خارجی سبب انقباض عضله‏‎ ‎‏سینه‌ای نیز می‌شود. تصمیم گرفته شد پیس میکر موقت داخلی گذاشته شود. بهمین‏‎ ‎‏دلیل حضرت امام عزیز در حالیکه متصل به تمام وسایل لازم بود به اتاق کت لب‏‎ ‎‏ (که مجاور سی سی یو قرار دارد) برده شد و توسط برادران کاردیولژیست پیس میکر‏‎ ‎‏گذاشته شد.‏


‏ ‏

140-p649

‏13 / 3 / 68‏

‏در ساعت 8:4 شب‏

‏ ‏

‏ ‏

‏ ‏

‏ ‏

‏ ‏

‏ ‏

‏ ‏

‏ ‏

‏ ‏

‏ ‏

‏ ‏

‏ ‏

‏ ‏

‏ ‏

‏ ‏

‏13 / 3 / 68‏

‏در ساعت 8:8 شب‏

‏ ‏

‏ ‏

‏ ‏

‏ ‏

‏ ‏

‏ ‏

‏ ‏

‏نوارهای مربوط به پیس میکر مطابق ذیل است:‏

‏نوار قلبی در ساعت 8:11 بعدازظهر با وجود پیس میکر پهن شدن فاصله‏‎ ‎‎QRS‎‏ را نشان می‌دهد.‏

‏فشار خون شریانی در ساعت 1 / 10 شب مطابق ذیل در حدود 20 / 40‏‎ ‎‏میلی متر جیوه.‏


140-p650

‏ ‏

‏ ‏

‏13 / 3 / 68‏

‏ ‏

‏ ‏

‏ ‏

‏ ‏

‏ ‏

‏ ‏

‏ ‏

‏ ‏

‏ ‏

‏ ‏

‏و در 12 / 10 دقیقه شب فشار خون شریانی 18 / 35 میلی متر جیوه.‏

‏ ‏

‏ ‏

‏ ‏

‏ ‏

140-pp650

‏ ‏

‏ ‏

‏13 / 3 / 68‏


140-p651

‏ ‏

‏ ‏

‏ ‏

‏ ‏

‏13 / 3 / 68‏

‏ ‏

‏ ‏

‏ ‏

‏ ‏

‏ ‏

‏ ‏

‏ ‏

‏ ‏

‏ ‏

‏در ساعت 15 / 10 شب فاصله ‏‎QRS‎‏ طولانی تر.‏

‏ ‏

‏ ‏

140-pp651


‏در ساعت 16 / 10 چند حمله تاکی کاردی بطنی ‏‎VENTRICULAR‎‎ ‎‎TACHYCARDIA‎‏ مطابق مدارک زیر.‏

‏ ‏

‏ ‏

140-p652

‏ ‏

‏ ‏

‏ ‏

‏13 / 3 / 68 ساعت 16 دقیقه بعد از ‏

‏10 شب‏

‏ ‏

‏ ‏

‏ ‏

‏ ‏

‏ ‏

‏ ‏

‏ ‏

‏ ‏

‏ ‏

‏ ‏

‏ ‏

‏ ‏

‏ ‏

‏ ‏

‏ ‏

‏13 / 3 / 68‏

‏ساعت 17 دقیقه بعد از ‏

‏10 شب ‏


‏در ساعت 18 / 10 شب قلب با ضربان ایدووانتریکولر بصورت ذیل.‏

‏ ‏

‏ ‏

140-p653

‏ ‏

‏ ‏

‏ ‏

‏ ‏

‏ ‏

‏13 / 3 / 68 ‏

‏ ‏

‏ ‏

‏ ‏

‏ ‏

‏ ‏

‏ ‏

‏ ‏

‏ ‏

‏ ‏

‏ ‏

‏ ‏

‏ ‏

‏ ‏

‏ ‏

‏13 / 3 / 68‏


‏و سپس مجدداً با پیس میکرولی با ‏‎QRS‎‏ پهن ضربان داشت.‏

‏ ‏

140-p654

‏ ‏

‏ ‏

‏ ‏

‏ ‏

‏ ‏

‏ ‏

‏ ‏

‏ ‏

‏ ‏

‏ ‏

‏ ‏

‏ ‏

‏ ‏

‏در ساعت 19 / 10 ضربان ایدووانتریکولر با ‏‎QRS‎‏ بسیار پهن مطابق ذیل.‏‎ ‎

‏ ‏

‏ ‏

140-pp654

‏ ‏

‏ ‏

‏13 / 3 / 68 ‏

‏ساعت 19 / 10 بعدازظهر‏


140-p655

‏ ‏

‏ ‏

‏در ساعت 20 / 10 شب‏

‏13 / 3 / 68‏

‏ ‏

‏ ‏

‏ ‏

‏ ‏

‏ ‏

‏ ‏

‏ ‏

‏ ‏

‏ ‏

‏ ‏

‏ ‏

‏ ‏

‏ ‏

‏ ‏

‏ ‏

‏13 / 3 / 68‏

‏ساعت 20 / 10 بعدازظهر‏


‏در ساعت 21 / 10 دقیقه ضربان ایدووانتریکولر‏

‏ ‏

‏ ‏

140-p656

‏ ‏

‏ ‏

‏ ‏

‏ ‏

‏13 / 3 / 68 ‏

‏21 / 10 دقیقه بعدازظهر‏

‏ ‏

‏ ‏

‏ ‏

‏ ‏

‏ ‏

‏ ‏

‏ ‏

‏در ساعت 22 / 10 با وجودی که پیس میکر کار می‌کند و الکتریسیته‏‎ ‎‏ تحریکی به عضله قلب وارد می‌کند ولی عضله قلب قادر به عکس العمل و منقبض‏‎ ‎‏ شدن نیست.‏

‏ ‏

‏ ‏

‏ ‏

140-pp656

‏ ‏

‏13 / 3 / 68‏

‏ساعت 22 / 10 دقیقه بعدازظهر‏


‏در ساعت 22 / 10 فیبریلاسیون بطنی‏

‏ ‏

140-p657

‏ ‏

‏ ‏

‏ ‏

‏ ‏

‏ ‏

‏ ‏

‏ ‏

‏ ‏

‏ ‏

‏ ‏

‏ ‏

‏ ‏

‏ ‏

‏لحظات آخر عمر با برکت عزیز ملتمان‏

‏در ساعت 22 / 10 پیس میکر کار می‌کند، ولی عضله قلب در مقابل‏‎ ‎‏ تحریکات آن منقبض نمی‌شود.‏

‏ ‏

‏ ‏

‏ ‏

‏ ‏

140-pp657

‏ ‏

‏13 / 3 / 68‏

‏ساعت 22 / 10 بعدازظهر‏


‏ ‏

‏ ‏

140-p658

‏13 / 3 / 68‏

‏ساعت ده و 22 دقیقه بعدازظهر‏

‏ ‏

‏ ‏

‏ ‏

‏ ‏

‏ ‏

‏ ‏

‏ ‏

‏ ‏

‏ ‏

‏ ‏

‏ ‏

‏در ساعت 23 / 10 ضربان ایدووانتریکولر در فواصل طولانی روی نوار‏‎ ‎‏منعکس است.‏

‏ ‏

‏ ‏

140-pp658

‏ ‏