گزارش متخصصین دندانپزشک،
دکتر خوشخونژاد، استاد دانشگاه علوم پزشکی تهران
دکتر اسد زاده استاد دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی
در اوایل پاییز سال 1362 بود که زخمی در لثه‌های حضرت امام ایجاد شد و برای بررسی علل آن به متخصص لثه نیاز بود، توسط آقای دکتر عارفی پیشنهاد گردید که اینجانب معاینه‌ای انجام دهم، در معاینه، علت زخم فقط به دلیل تحریک پروتز (دندان مصنوعی) تشخیص داده شد. جهت راحتی ایشان و رفع موقت مشکل پروتز از مواد نرم پوشانندۀ داخل پروتز استفاده گردید که هم ایجاد گیر مناسب نماید و هم با جلوگیری از آزردگی نسج اجازه ترمیم به نسج نیز داده شود، مشکل ایشان موقتاً رفع گردید، ولی به دلیل اینکه با موقعیت دهانی پروتز مناسب نبود و دارای مشکلاتی ایجاد می‌کرد و دندانساز قبلی آنچه در توان داشت انجام داده بود ولی نیاز به نکات تخصصی ویژه‌ای داشت، بنابراین با تعویض چندین بار ماده ذکر شده مشکل اساسی مسلماً حل نمی‌شد، آقای دکتر عارفی که مسئولیت امور پزشکی حضرت امام با ایشان بود از اینکه وضع تغذیه امام به دلیل مسئله دندانی دچار مشکل گردیده بود گله کردند و درخواست حل قضیه را داشتند بنده توضیح دادم آنچه در این مرحله انجام گرفته است فقط رفع مشکل در کوتاه مدت
می‌دهد گذاشته شد و دو یا سه جلسه این کار تکرار شد تا اینکه مخاط دهان ایشان به حال سلامت برگشت در این مرحله اقدام به گرفتن قالب اولیه گردید و در لابراتور قاشقک اختصاصی تهیه گردید، در جلسه دوم پس از ثبت حرکت عضلات با استفاده از ماده Z.O.E قالب اصلی از دهان ایشان گرفته شد، در جلسه سوم با استفاده از بیستهای موقت ساخته شده روابط فکینJAW RELATION وfACE BOW REGISTRATION و انتخاب دندان به عمل آمد.
لازم به تذکر است که رابطۀ فکین ایشان CLASS I بود و ناهنجاری از نظر روابط فکین نداشتند، طبق همین رابطه دندانی روی ارتیکولاتور در لابراتوار چیده شد و در جلسه چهارم دندانهای چیده شده در روی موم در دهان ایشان امتحان شد، چه از نظر اکلوزیون و چه از نظر استتیک و زیبایی و هم از نظر تکلم . پس از این مرحله در لابراتوار کارهای نهایی که شامل پختن و بالانس کردن پروتز پرداخت بود انجام شد و در جلسه پنجم پروتز آماده شده در دهان ایشان گذاشته شد. طبق روال معمول به استفاده از خمیر Z.O.E یک BORDER TEST بعمل آمد که چنانچه نقاطی بیش از حد معمول روی مخاط فشار می‌آورد مشخص گردد، پس از تصحیح لب ها و حالت اکلوزیون دندانها، پروتز تحویل ایشان شد و توصیه‌های لازم جهت استفاده از دندانها ذکر گردید .
حدود سه روز بعد جهت معاینه و کنترل دندانها خدمت ایشان رسیدیم و نقاطی که باعث ناراحتی مخاط گردیده بود اصلاح گردید و از ایشان خواسته شد ؛ چنانچه ناراحتی داشتند بفرمایند تا جهت رفع آن خدمت ایشان برسیم، اینطور که به نظر می‌آید 2 با 3 جلسه دیگر خدمتشان رسیدیم تا اینکه پروتز ساخته شده کاملاً در دهان ایشان جایگزین شد و به طور طبیعی از آن استفاده می‌نمودند. در تابستان سال 66 که حدود 4 سال از ساخت پروتز گذشت چند باری ایشان اظهار شکایت از زدگی پروتزشان داشتند که این امر کاملاً طبیعی بود، چون
است و پروتز بایستی توسط متخصص باتجربه ساخته شود ایشان فرمودند که بهترین متخصص دعوت شود. بنده از آقای دکتر عارفی درخواست کردم به گونه‌ای عمل شود که این امر باعث رنجش دندانساز قبلی نگردد. ایشان فرمودند که مسلماً آن شخص هدفش راحتی حضرت امام بوده و سعی خود را در حد قدرت انجام داده است و فکر نمی‌کنم مشکلی باشد و گویا این مسئله را با حاج احمد آقا خمینی نیز مطرح کردند، بهر صورت بنده آقای دکتر اسدزاده را که از متخصصین و از استادان دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی بودند پیشنهاد کردم که مورد موافقت قرار گرفت و در تمام مراحل درمانی در معیت ایشان و در ضرورت آنچه از نظر کمک نیاز بود انجام میدادم و وضع مخاط و لثه‌ها نیز در هر حال تحت بررسی قرار می گرفت که از این نظر مواجه با مسئله بخصوصی نکردید.
دکتر خوشخونژاد
در اوایل زمستان سال 62 همکار عزیزم آقای دکتر خوشخونژاد از اینجانب دعوت کردند که چون حضرت امام (قدس سره) از نظر دندان مسئله دارند معاینه‌ای از ایشان به عمل آورم، اینطور که به خاطرم می‌رسد صبح روز شنبه بود که به اتفاق ایشان و جناب آقای دکتر عارفی خدمت حضرت امام رسیدیم. در معاینه ای که از دهان ایشان به عمل آوردم مشاهده کردم که پروتزی که در آن تاریخ ایشان از آن استفاده می‌نمودند به علت زدگیهاییکه در نقاط مختلف دهان ایجاد کرده بود عملاً برایشان غیر قابل استفاده است و در ضمن پروتز مورد استفاده ایشان اکلوزیون «جفت گیری» صحیح نداشته و در قسمت خلفی دندانها کاملاً از هم فاصله داشته است به ایشان عرض شد که بایستی پروتز مورد استفاده شان تعویض شود، ایشان فرمودند هر کار که صلاح است همان کار را انجام دهید. در آن جلسه داخل پروتز فک پائین ایشان یک لایه ماده بهسازی نسج که به نسج اجازه ترمیم
استخوان فک به مرور در حال تحلیل است و از طرف دیگر دندانهای دست دندان به مرور سایش پیدا می‌کنند و این سایش می‌تواند در جفت گیری دندانها تأثیر بگذارد و زدگی ایجاد نماید، به همین علت ما به بیماران خود توصیه می‌کنیم که حتی اگر پروتز کامل ساخته شده هیچگونه اذیتی نیز نکند صلاح است که حداکثر هر 3 سال یک بار تعویض شود، روی این اصل در سال 66 نیز پروتز دیگری جهت ایشان طبق روال معمول ساخته شد که ایشان از این پروتز نیز بطور طبیعی بدون هیچگونه مشکلی تا اوایل 68 استفاده نمودند.
از اوایل سال 68 به علت ناراحتی که مخاط دهانشان پیدا کرده بود بدفعات ایشان را ملاقات نمودیم و حتی از مواد SOFT LINER (لثه نرم) در کف پروتز فک پایین ایشان استفاده نمودیم، ولی این درمان نیز کارساز نبود و چند صباحی راحت بودند و مجدداً نقطه دیگری از مخاط دهانشان دچار آزردگی و زدگی می‌شد که به نظر می‌رسید دو علت عمده داشت، یکی تحلیل شدیدی که فک پایین ایشان داشت و مخاط حساس و شکننده آن و دیگری شاید به علت ناراحتی عمده‌ای که ایشان دچار آن شده بودند که می‌توانست باعث جذب کمی پروتئین شده و چنین انعکاسی در مخاط دهان ایجاد نماید و نتیجتاً تحمل بافتهای دهانی نسبت به پروتز را حساس و غیر قابل تحمل نماید.
از آن تاریخ تا حدود یک ماه بعد که ایشان رحلت کردند، اطلاعی از چگونگی مسئله ایشان به اینجانب نرسید.
دکتر اسدزاده