کتاب ایلاء

‏‏کتاب ایلاء‏

‏‏«ایلاء» قسم بر ترک وطی زوجۀ دائمی است که به او دخول شده است، به طور ابدی یا‏‎ ‎‏در مدت بیشتر از چهار ماه برای وارد کردن ضرر به زوجه. پس به غیر قیودی که ذکر‏‎ ‎‏شدند، تحقق پیدا نمی کند؛ اگرچه قسم با فقدان آن ها منعقد می شود و بر آن آثار قسم در‏‎ ‎‏صورتی که شرایط قسم جمع باشد، مترتب می شود.‏

‏‏مسأله 1 ـ ‏‏ایلاء مانند مطلق قسم فقط با اسم خدای متعال که اختصاص به او دارد یا‏‎ ‎‏غالباً بر او اطلاق می گردد منعقد می شود. و عربیت در آن معتبر نمی باشد و نه لفظی که‏‎ ‎‏صریح باشد در این که آنچه که مورد قسم واقع شده ترک جماع در قُبُل زن است بلکه‏‎ ‎‏معتبر آن است که قسم خوردن بر ترک این عمل با لفظی که ظهور در آن دارد صدق کند؛‏‎ ‎‏پس قول او «لااطأک» یا «لا اجامعک» یا «لا امسّک» بلکه و قول او «لا جمع رأسی و رأسک‏‎ ‎‏وسادة او مخدة» در صورتی که به آن قصد ترک جماع را بنماید، کفایت می کند.‏

‏‏مسأله 2 ـ ‏‏اگر ایلاء با شرایطش تمام شود، پس اگر زوجه با وجود خودداری شوهر از‏‎ ‎‏نزدیکی با او صبر کند کلامی نیست، وگرنه زن حق دارد که مرافعه را نزد حاکم ببرد و‏‎ ‎‏حاکم زوج را احضار کند و چهار ماه مهلت بدهد پس اگر در این مدت رجوع کرد و با او‏‎ ‎‏نزدیکی نمود که همان است وگرنه او را بر یکی از دو امر مجبور می کند؛ یا رجوع یا طلاق،‏‎ ‎‏پس اگر یکی از آن دو را انجام دهد که همان وگرنه او را حبس می کند و در مأکل و مشرب‏‎ ‎‏بر او تنگ می گیرد تا یکی از آن دو را اختیار نماید، ولی او را بر یکی از آن دو به طور معین‏‎ ‎‏مجبور نمی کند.‏

‏
‏‎

‎‏مسأله 3 ـ ‏‏اقوی این است که چهار ماهی که مهلت داده می شود سپس بعد از آن مجبور‏‎ ‎‏بر یکی از دو امر می گردد از وقت بردن مرافعه نزد حاکم است. ‏

‏‏مسأله 4 ـ ‏‏حکم ایلاء با طلاق بائن از بین می رود، اگرچه در عده او را عقد نماید به‏‎ ‎‏خلاف رجعی؛ زیرا اگرچه به وسیلۀ آن از حقش خارج می شود پس حق مطالبه و بردن‏‎ ‎‏مرافعه نزد حاکم را ندارد، لیکن حکم ایلاء برطرف نمی شود مگر این که عده اش منقضی‏‎ ‎‏شده باشد. پس اگر در عده به زن رجوع کند به حکم اول برمی گردد، پس زوجه می تواند‏‎ ‎‏حقش را مطالبه کند و نزد حاکم مرافعه نماید.‏

‏‏مسأله 5 ـ ‏‏هر وقت که شوهر بعد از ایلاء، زن را وطی کند کفّاره بر او لازم می شود؛ چه‏‎ ‎‏در مدت تربص باشد یا بعد از آن یا قبل از آن؛ زیرا او در هر حال حنث قسم نموده اگرچه‏‎ ‎‏این حنث برایش جایز بوده است، بلکه بعد از انقضای مدت و مطالبۀ زن و امر تخییری‏‎ ‎‏حاکم، حنث واجب می شود. و با همین خصوصیت (که حنث قسم واجب است)، این‏‎ ‎‏قسم از سایر قسم ها امتیاز پیدا می کند، چنان که از غیر آن امتیاز پیدا می کند به این که آنچه‏‎ ‎‏که در غیر آن معتبر است در این قسم معتبر نیست از این که متعلقش مباح باشد ـ که دو‏‎ ‎‏طرفش مساوی باشند ـ یا متعلق آن از نظر دینی یا دنیایی راجح باشد.‏

‏‎ ‎

‏‎

‎