سوم: بینی
مسأله 1 ـ در بینی اگر از اصلش قطع شود، دیۀ کامل است. و همچنین است در «مارن» آن، و آن قسمتی از بینی است که نرم می باشد و پایین تر از قصبه (نیچه) بینی می باشد. و اگر مارن و قسمتی از نیچه بینی را یک دفعه قطع کند، پس دیه اش کامل است. و اگر مارن را و سپس قسمتی از قصبه آن را قطع کند پس در مارن دیه کامل و در قصبه ارش است. و اگر مارن را قطع کند سپس تمام قصبه را قطع نماید در مارن دیه است؛ پس آیا برای قصبه دیه می باشد یا ارش، در آن تأمل است. و اگر قسمتی از مارن را قطع نماید پس به حساب مارن است.
مسأله 2 ـ اگر بینی به شکستن یا سوزاندن یا مانند این ها فاسد شود و از بین برود پس در آن دیه کامل است. و اگر به طور بی عیب جوش بخورد، پس بنابر قول مشهور صد دینار است.
مسأله 3 ـ در فلج کردن بینی دو ثلث دیۀ سالم آن است. و اگر بینی فلج را قطع نماید ثلث دیه بر او می باشد.
مسأله 4 ـ در «روثه» اگر قطع شود نصف دیه است. پس این روثه آیا پایانۀ بینی است یا حاجز بین دو سوراخ است یا مجمع مارن می باشد؟ چند احتمال دارد. و احتمال دارد که این احتمال ها به یک چیز برگردد و آن پایانۀ بینی است که از آن خون می چکد و آن مجمع مارن است و این مجمع محل حاجز می باشد پس اگر حاجز قطع شود از جایی که از بالا به پایین دیده می شود، پایانه بینی را قطع نموده است و آن مجمع مارن است؛ اگرچه خالی از تأمل نیست.
مسأله 5 ـ در یکی از دو سوراخ بینی ثلث دیه است. و بعضی گفته اند: نصف آن می باشد، ولی اولی ارجح است. و اگر چیز نفوذ کننده ای در بینی نفوذ کند به طوری که
ترجمه تحریر الوسیله امام خمینی(س)ج. 2صفحه 610 فاسد نکند مانند سرنیزه یا تیر، پس دو سوراخ و حاجز را پاره کند، ثلث دیه است. و همچنین است اگر آن را سوراخ نماید؛ پس اگر جوش بخورد و سالم شود بنابر احوط خمس دیه است.
ترجمه تحریر الوسیله امام خمینی(س)ج. 2صفحه 611