در حیوان

‏‏مساله 1 ـ ‏‏آنچه از حیوانات در دریا است حرام است، مگر ماهی با شرطی‏‎ ‎‏که می آید و بعض مرغهای آبی.‏

‏‏مساله 2 ـ ‏‏شرط است در حلال بودن ماهی آنکه دارای فلس باشد در اصل‏‎ ‎‏خلقت، اگرچه ریخته شده باشد به واسطۀ عوارض، چنانچه از اهل اطلاع نقل‏‎ ‎‏می شود که بعضی از اقسام ماهی خود را به سنگ و غیر آن می زند و فلسش‏‎ ‎‏می ریزد؛ اگر صحیح باشد آن نیز حلال است. و در ماهی فلس دار فرقی نیست‏‎ ‎‏بین اقسامش، چنانچه در ماهی بی فلس نیز فرقی نیست و هر فلس داری حلال و‏‎ ‎‏بی فلس حرام است.‏

‏‏مساله 3 ـ ‏‏تخم ماهی حلال، حلال است و تخم ماهی حرام، حرام است؛‏‎ ‎‏چه نرم باشد یا غیرنرم و در صورت اشتباه که آیا از حلال است یا حرام مانع‏‎ ‎‏ندارد خوردنش و احتیاط واجب آن است که در صورتی که نرم است نخورند.‏

‏‏مساله 4 ـ ‏‏از حیوانات اهلی حلال است تمام اقسام گوسفند و گاو و شتر، و‏‎ ‎‏کراهت دارد اسب و استر و الاغ، و حرام است سگ و گربه و غیر اینها.‏

‏‏مساله 5 ـ ‏‏از حیوانات وحشی حلال است اقسام آهو و گاو وحشی و قوچ‏‎ ‎
‏‎

‎‏کوهی و گورخر وحشی، و حرام است اقسام درندگان؛ چه مثل شیر و پلنگ و‏‎ ‎‏گرگ باشد که قوی هستند و چه مثل روباه و شغال باشد که ضعیف هستند، و‏‎ ‎‏خرگوش نیز حرام است گرچه درنده نیست، و تمام حشرات نیز حرامند مثل مار‏‎ ‎‏و موش و سوسمار و خارپشت و کاسه پشت و امثال آنها.‏

‏‏مساله 6 ـ ‏‏از پرندگان حلال است تمام اقسام کبوترها چه خانگی و ‏‎ ‎‏چاهی و چه غیر آنها، و حلال است دراج و کبک و تیهو و قطا و بط و مرغابی و‏‎ ‎‏کلنگ و ماهیخوار و قمری و مرغها به همۀ انواع و گنجشکها به همۀ اقسام مثل‏‎ ‎‏گنجشک معروف و بلبل و قبره، و کراهت دارد هدهد و پرستو، و حرام است‏‎ ‎‏خفاش و طاوس و هرچه دارای مخلب است، یعنی چنگال، چه قوی باشد مثل‏‎ ‎‏باز و عقاب و شاهین و چه ضعیف باشد مثل کرکس.‏

‏‏مساله 7 ـ ‏‏بعید نیست که کلاغ به همۀ انواع حرام باشد چه سبع باشد، مثل‏‎ ‎‏کلاغ سیاهی که مردارخوار است و چه نباشد، مثل کلاغهایی که در شهرها است‏‎ ‎‏و مثل زاغی، که کلاغ دم بلند است.‏

‏‏مساله 8 ـ ‏‏در جاهایی که بخصوص حرام بودن و حلال بودن معلوم نشده‏‎ ‎‏مثل آنهایی که گفته شد، دو علامت در پرندگان وارد شده است برای تشخیص‏‎ ‎‏حلال از حرام:‏

‏‏اول: ‏‏آنکه هر پرنده ای که در وقت پریدن بیشتر، پرهای خود را صاف نگه‏‎ ‎‏می دارد و بهم نمی زند حرام است و اگر به عکس، بیشتر، پرها را بهم می زند‏‎ ‎‏حلال است.‏

‏‏دوم: ‏‏آنکه یا چینه دان داشته باشد و آن چیزی است که در آن حبه جمع‏‎ ‎‏می شود یا سنگ دان و آن جایی است که در آن سنگهایی که خورده جمع‏‎ ‎‏می شود یا آنکه در عقب پای آن چیزی باشد مثل خار؛ پس هر مرغی که یکی از‏‎ ‎‏این سه را داشت حلال است و هر چه در آن اینها یافت نشد حرام است، چه‏‎ ‎‏پرندۀ هوایی باشد یا دریایی و چه ماهی خوار باشد یا نباشد.‏

‏
‏‎

‎‏مساله 9 ـ ‏‏هر مرغی که حالش معلوم نشد چه از راه مخالفت دو علامت با‏‎ ‎‏هم و چه از جهت آنکه پر زدن و نزدنش مساوی و یا از جهت دیگر، ظاهر آن‏‎ ‎‏است که حلال است.‏

‏‏مساله 10 ـ ‏‏حیواناتی که حلال هستند گاهی به واسطۀ اموری حرام‏‎ ‎‏می شوند:‏

‏‏اول:‏‏ آنکه حیوان نجاست خوار باشد به طوری که در عرف بگویند غذای او‏‎ ‎‏نجاست است و مراد از نجاست فقط عذرۀ انسان است و حکم مذکور جاری‏‎ ‎‏است در پرندگان و ماهیها نیز.‏

‏‏مساله 11 ـ ‏‏شیر و تخم حیوانی که به واسطۀ نجاست خواری حرام است،‏‎ ‎‏حلال می شود به همان که خود حیوان حلال می شود.‏

‏‏مساله 12 ـ ‏‏حیوانی که حرام شد به جهت نجاست خواری حلال می شود به‏‎ ‎‏آنکه نجاست نخورد مدتی که مقرر شده و آن در شتر چهل روز و در گاو بیست‏‎ ‎‏روز و به احتیاط مستحب سی روز و در گوسفند ده روز و در اردک پنج روز و در‏‎ ‎‏مرغ خانگی سه روز، و در غیر اینها باید به قدری نخورد که به او نجاست خوار‏‎ ‎‏نگویند و بگویند غذای آن غیر نجاست است.‏

‏‏مساله 13 ـ دوم: ‏‏از مواردی که حیوان حلال، حرام می شود آن است که‏‎ ‎‏انسان با آن جمع شود، چه از پیش و چه از پس اگرچه انزال او نشود، و فرقی‏‎ ‎‏نیست در نزدیکی کننده آنکه بالغ باشد یا نباشد، عالم باشد یا نباشد، از روی‏‎ ‎‏اختیار باشد یا اکراه و اجبار، و فرقی نیست در حیوان آنکه نر باشد یا ماده و ظاهر‏‎ ‎‏آن است که این حکم مخصوص بهمیه است نه سایر حیوانات.‏

‏‏مساله 14 ـ ‏‏چنانچه گوشت حیوان به این عمل حرام می شود، نسل حیوان‏‎ ‎‏ماده بنابر اقوی و حیوان نر بنابر احتیاط  واجب حرام می شود، و مراد از نسل آن‏‎ ‎‏نسلی است که بعد از این عمل پیدا شود و شیر آن نیز تابع است، بلکه مو و پشم‏‎ ‎‏نیز تابع می باشد.‏

‏
‏‎

‎‏مساله 15 ـ ‏‏حیوانی که با او نزدیکی شده، اگر مقصود از آن حیوان، خوردن‏‎ ‎‏آن است به حسب عادت مثل گاو و شتر و گوسفند، واجب است آن را سر ببرند‏‎ ‎‏پس از آن آتش بزنند و باید نزدیکی کننده غرامت آن را به صاحبش بدهد اگر‏‎ ‎‏خودش مالک آن نیست. و اگر مقصود از آن سواری یا باربری است به حسب‏‎ ‎‏عادت مثل اسب و استر و الاغ باید آن را از محلی که عمل در آن واقع شده به‏‎ ‎‏محل دیگر اخراج کنند و به فروش برسانند و پولش را به شخصی که با آن‏‎ ‎‏نزدیکی کرده بدهند و باید اگر این شخص مالک نباشد غرامت حیوان را بدهد.‏

‏‏مساله 16 ـ ‏‏اگر بره یا بزغاله یا گوساله شیر خنزیر بخورد تا قوی شود و از آن‏‎ ‎‏گوشت بروید و استخوانش محکم شود، حرام می شود گوشت آن و گوشت‏‎ ‎‏نسل آن و شیر آنها نیز.‏

‏‏مساله 17 ـ ‏‏اگر حیوان حلال گوشت شراب بخورد تا مست شود و در حال‏‎ ‎‏مستی آن را ذبح کنند گوشت آن حلال است، لکن به احتیاط واجب باید گوشت‏‎ ‎‏را شستشو کرد پس از آن خورد، و امّا اعضاء درونی مثل دل و جگر و شکنبه و‏‎ ‎‏غیر آن را نمی شود خورد اگرچه شسته شود.‏

‏‏مساله 18 ـ ‏‏از حیوان حلال گوشت که ذبح شرعی شده چهارده چیز حرام‏‎ ‎‏است: ‏‏اول: ‏‏خون، ‏‏دوم: ‏‏مدفوع، ‏‏سوم: ‏‏سپرز، ‏‏چهارم: ‏‏آلت نری، ‏‏پنجم: ‏‏فرج چه‏‎ ‎‏ظاهر آن و چه باطنش، ‏‏ششم: ‏‏خایه ها، ‏‏هفتم: ‏‏مثانه یعنی محل بول، ‏‏هشتم: ‏‏زهره،‏‎ ‎‏نهم: ‏‏نخاع یعنی مغز حرام، ‏‏دهم: ‏‏غده هایی که در جسد است و گرد است غالباً،‏‎ ‎‏یازدهم: ‏‏دو پی پهن زرد که از پس گردن تا به دم کشیده شده، ‏‏دوازدهم: ‏‏مردمک‏‎ ‎‏چشم و آن حبه ای است که با آن اشیاء دیده می شود، ‏‏سیزدهم: ‏‏مهره ای است که‏‎ ‎‏در مغز سر است و به قدر نخود می باشد، ‏‏چهاردهم: ‏‏بچه دان است که به احتیاط‏‎ ‎‏واجب حرام است، بلکه به احتیاط واجب باید جفت را هم نخورد و آن نیز‏‎ ‎‏حرام است.‏

‏‏مساله 19 ـ ‏‏در ماهی و ملخ اگر چیزی از اینها که ذکر شد پیدا شود حرام‏‎ ‎
‏‎

‎‏نیست، غیر از مدفوع و خون که احتیاط واجب آن است که آنها را نخورند.‏

‏‏مساله 20 ـ ‏‏در پرندگان اگر از اینها چیزی یافت شد، احتیاط واجب آن‏‎ ‎‏است که اجتناب شود، بلی اشکال نیست در حرام بودن خون و فضلۀ آنها.‏

‏‎ ‎

‏‎

‎