فهرست تفضیلی مطالب
نسخه چاپی | ارسال به دوستان
برو به صفحه: برو

نوع ماده: کتاب فارسی

پدیدآورنده : خمینی، روح الله، رهبر انقلاب و بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران، 1279 - 1368

محل نشر : تهران

ناشر: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (س)

زمان (شمسی) : 1394

زبان اثر : فارسی

فهرست تفضیلی مطالب

فهرست تفضیلی مطالب

‏ مقدمه مؤلف   1‏

‏ مقدمه ‏

‏ نماز را جز صورت ظاهر، باطن و صورت غیبیّه ملکوتیّه است   2‏

‏ تشویق به تحصیل شرایط روحیّه و کمالات باطنیّه نماز   5‏

‏ ‏

‏    مقاله اولی ‏

‏    در آداب قلبیّه و وظایف باطنیّۀ نماز، بلکه تمام عبادات و مناسک ‏

‏ ‏

‏ فصل اوّل ‏

‏ یکی از آداب قلبیّه: توجه به عزّ ربوبیّت و ذلّ عبودیّت، هجرت معنوی‏

‏ از بیت نفس و منزل دنیا الی اللَّه و رسوله   7‏

‏ فصل دوم ‏

‏ مراتب چهارگانۀ مقامات اهل سلوک: علم، ایمان، اطمینان، مشاهده   10‏

‏ ‏


کتابآداب الصلوة - آداب نمازصفحه XIX

‏ فصل سوم ‏

‏ حقیقت و آثار خشوع که از آداب لازمه در جمیع عبادات خصوصاً ‏

‏نماز می باشد   13‏

‏ اعتقاد و حلم غیر از ایمان است و مراتب خشوع به حسب مراتب ‏

‏ایمان است   13‏

‏ ‏

‏ فصل چهارم ‏

‏ ادب «طمأنینه» واثر تکرار عبادات و تکثار اذکار در تحصیل آن   16‏

‏ ‏

‏ فصل پنجم ‏

‏ ادب «محافظت» نماز و عبادات دیگر از تصرّفات شیطانی   19‏

‏ آثار و نتایج سوء عدم مواظبت و مسامحه در محافظت بر سلوک معنوی   21‏

‏ ‏

‏ فصل ششم ‏

‏ بیان ادب نشاط و بهجت و اینکه عبادت با کسالت و خستگی ‏

‏در نفس اثری ندارد   23‏

‏ ادب «مراعات» و رعایت اعتدال در عبادت و رفق و مدارا با نفس و ‏

‏احتیاجات آن   25‏

‏ ‏

‏ فصل هفتم ‏

‏ ادب «تفهیم» به قلب که نتیجه آن باز شدن زبان قلب است   28‏

‏ ‏

‏ فصل هشتم ‏

‏ ادب «حضور قلب» که نتایج و فواید مهمّۀ عبادات بدون آن حاصل نگردد   31‏

‏ عبادت بی حضور قلب را در نفس اثری نیست    33‏

‏ اندرز به خواننده و هشدار نسبت به مکاید و وساوس مختلفۀ شیطان‏

‏ و نفس امّاره   35‏


کتابآداب الصلوة - آداب نمازصفحه XX

‏ فصل نهم ‏

‏ روایاتی راجع به حضور قلب و مراتب آن    37‏

‏ ‏

‏ فصل دهم ‏

‏ دعوت و تشویق به تحصیل حضور قلب   40‏

‏ موانع و شواغل داخلیّه و خارجیّۀ حضور قلب   42‏

‏ ‏

‏ فصل یازدهم ‏

‏ علاج هرزه گردی خیال و طریقۀ تربیت قوّۀ خیال و واهمه و رام نمودن آن    43‏

‏ عدم حضور قلب ناشی از سستی ایمان به حیات اخروی و عدم ‏

‏احساس احتیاج بدان   45‏

‏ انبیا داعی به دنیا نبوده اند بلکه در صدد تقیید و تحدید اطلاق ‏

‏شهوت و غضب بوده اند   45‏

‏ ‏

‏ فصل دوازدهم ‏

‏ حبّ دنیا منشأ تشتّت خیال و مانع از حضور قلب است و علاج‏

‏ این مرض مهلک   47‏

‏ تتمیم   در دعوت به اعراض از دنیا و تقویت «عزم» که اوّلین شرط ‏

‏سلوک است      52‏

‏ ‏

‏    مقالۀ ثانیه ‏

‏    در مقدّمات نماز و بعضی آداب قلبیّۀ آن ‏

‏ مقصد اوّل ‏

‏ در طهارت ‏

‏ ‏

‏ فصل اوّل ‏

‏ در بیان اجمالی «طهور» و مراتب قذارات ظاهریّه و باطنیّه   55‏

‏ ‏


کتابآداب الصلوة - آداب نمازصفحه XXI

‏ لزوم تطهیر از قذارات معاصی، حبّ دنیا، حب نفس و جهل ‏

‏مرکّب که منشأ انکار مقامات اهل اللَّه است   56‏

‏ ‏

‏ فصل دوم ‏

‏ بیان مراتب طهور معنوی   59‏

‏ فصل سوم ‏

‏ روایتی راجع به آداب قلبیّۀ سالک هنگام توجّه به آب برای طهارت   61‏

‏ فصل چهارم ‏

‏ در طهور با آب و خاک که هر یک صورتی از دو طریق سیر الی اللَّه است   66‏

‏ فصل پنجم ‏

‏ روایتی درباره آداب وضو به حسب باطن و قلب   68‏

‏ ‏

‏ وصل   حدیث نبوی دربارۀ خطیئۀ آدم(ع) و تشریع وضو که برای‏

‏ اهل سلوک دستور و وسیلۀ طهارت قلبیّه و روحیّه است   70‏

‏ فصل ششم ‏

‏ معنای «جنابت» و مراد از غسل به نظر اهل معرفت و آداب قلبیّۀ غسل   73‏

‏ روایتی درباره خطیئۀ آدم(ع) و تشریع غسل بدان علّت   74‏

‏ ‏

‏ فصل هفتم ‏

‏ بیان مقصود از «ازالۀ حدث» به نظر اهل معرفت و اینکه سالک ‏

‏باید توأم با ازالۀ ارجاس ظاهریّه ازالۀ ارجاس باطنیّه کند   76‏

‏ لزوم احتراز سالک از افراط و تفریط بعضی از اهل تصوّف و برخی‏

‏ از اهل ظاهر   79‏

‏ وصل   روایتی راجع به دفع نجاسات از بدن و عبرت گرفتن از آن ‏

‏ ‏


کتابآداب الصلوة - آداب نمازصفحه XXII

‏در دفع ارجاس باطنیّه   82‏

‏ ‏

‏ مقصد دوم ‏

‏ در شمّه ای از آداب لباس ‏

‏ مقام اوّل (در آداب مطلق لباس)‏

‏ نفس ناطقۀ انسانیّه دارای سه نشئه است و ظاهر را در باطن‏

‏ و باطن را در ظاهر اثر است   85‏

‏ لزوم مراعات حالات قلبیّه حتّی در امور عادّیه، از جمله مادّه و هیئت لباس   87‏

‏ آثار سوء افراط و تفریط در نوع و شکل پوشش (لباس شهرت)   88‏

‏ ‏

‏ مقام دوم ‏

‏ در پاره ای از آداب لباس مصلّی ‏

‏ باب اوّل (در سرّ طهارت لباس)‏

‏ سالک باید طهارت لباس ظاهر را وسیلۀ طهارت لباسهای باطنی قرار دهد   90‏

‏ مراحل تطهیر باطنی و مراتب «تطهیر قلب» که ساتر حقیقی است ‏

‏و بدون تطهیر آن، طهارات دیگر حاصل نشود   92‏

‏ مجرّد علم برهانی به توحید فعلی بدون توجه و ریاضات قلبی‏

‏ نتیجۀ مطلوبه نداده  و علوم حتّی علم توحید عملی است   93‏

‏ باب دوم (در اعتبارات قلبیّۀ ستر عورت)‏

‏ سالک چون ظاهر و باطن خود را در محضر حق بیند ستر جمیع ‏

‏عورات  ظاهرّیه و باطنیّه کند   94‏

‏ کشف عورات باطنه در آخرت بمراتب از کشف عورات ظاهره ‏

‏در دنیا رسواتر است   96‏

‏ وصل   روایتی از امام صادق، علیه السّلام، دربارۀ لباس ‏

‏ ‏


کتابآداب الصلوة - آداب نمازصفحه XXIII

‏ ظاهر و لباس باطن   98‏

‏ مقصد سوم ‏

‏ در آداب قلبیّۀ مصلّی ‏

‏ فصل اوّل (در معرفت مکان)‏

‏ مکانهای مختلف سالک به حسب نشآت وجودیّه و ادب هر یک از آن امکنه   101‏

‏ وصل   روایتی از امام صادق، علیه السّلام، راجع به ادب دخول در ‏

‏در مسجد   104‏

‏ ‏

‏ فصل دوم (در بعضی آداب اباحۀ مکان)‏

‏ آداب قلبیّۀ اباحۀ مکان که باید سالک در مراتب مختلف مکان در رعایت‏

‏ آن آداب بکوشد تا نماز او از تصرّفات غاصبانۀ ابلیس خارج شود   106‏

‏ ‏

‏ مقصد چهارم ‏

‏ در آداب قلبیّۀ وقت ‏

‏ ‏

‏ فصل اوّل ‏

‏ طوایف اهل معرفت و اصحاب «مراقبت» که به قدر معرفت و شوقشان‏

‏ به مقام مقدس  ربوبیّت از اوقات صلوات مواظبت می کنند   108‏

‏ فصل دوم ‏

‏ ترغیب به مواظبت از اوقات، روش و طریقۀ حصول آن، روایاتی در‏

‏ احوال  ائمۀ معصومین، علیه السّلام، به هنگام نماز   111‏

‏ آداب قلبیّۀ اوقات   112‏

‏ مقصد پنجم ‏

‏ در بعضی آداب «استقبال»‏

‏ ‏


کتابآداب الصلوة - آداب نمازصفحه XXIV

‏فصل اوّل (در سرّ جملی استقبال)‏

‏ استقبال صاحبان اسرار غیبیّه و سالکان الی اللَّه که سیر از ظاهر ‏

‏به باطن و  از علن به سرّ ترقّی می کنند   115‏

‏ فصل دوم (در بعضی آداب قلبیّۀ استقبال)‏

‏ سالک با استقبال به قبله دو حالت فطری «تنفر از نقص و ناقص»‏

‏ و «عشق به کمال و کامل» را نمایش می دهد   116‏

‏ وصل   روایتی از امام صادق، علیه السّلام، راجع به آداب استقبال   119‏

‏ ‏

‏    مقالۀ ثالثه ‏

‏    در مقارنات نماز‏

‏ ‏

‏ باب اوّل ‏

‏ در بعضی آداب «اذان» و «اقامه»‏

‏ ‏

‏ فصل اوّل ‏

‏ سرّ و آداب اجمالی اذان و اقامه (آداب حضور)   121‏

‏ تجلّیات مختلفۀ حق تعالی بر قلوب مختلفه   122‏

‏ زنهار دادن از یأس از رَوْح و رحمت خدا و اشاره به امکان طیّ ‏

‏برخی مدارج و مقامات معنویّه برای امثال ما محجوبان   123‏

‏ آداب حضور و آثار مراعات آنها در قلوب ما   124‏

‏ فصل دوم ‏

‏ معنای چهار تکبیر سالک در اوّل اذان   125‏

‏ از آداب مهمّۀ تکبیرات   126‏

‏ قسمتی از حدیث «معراج» راجع به تکبیرات اول اذان   127‏

‏ ‏


کتابآداب الصلوة - آداب نمازصفحه XXV

‏ فصل سوم ‏

‏ مقصود از شهادت به قصر الوهیّت در حق (اشهد ان لا اله الا اللَّه) ‏

‏و بعضی آداب این شهادت   130‏

‏ تنبیه عرفانی مراتب «شهادت»   131‏

‏ وصل     روایتی راجع به اذان گفتن در معراج پیامبر و آنچه از ‏

‏آن روایت استفاده می شود   133‏

‏ ‏

‏ فصل چهارم (در بعضی آداب «شهادت» به رسالت و اشاره به شهادت به ولایت)‏

‏ سیر الی اللَّه بدون وساطت اولیای نعم که خود، راه یافته اند و سلوک ‏

‏را به پایان برده اند ممکن نیست، با نقل روایاتی به این معنی    135‏

‏ آداب شهادت به رسالت و ارتباط شهادت به رسالت با اذان و اقامه و نماز   137‏

‏ نکتة عرفانیة   آنچه از حدیث معراج راجع به عجز ملائکه از ‏

‏مشاهده  جمال احمدی(ص) استفاده می شود   139‏

‏ فرع فقهی و اصل عرفانی   بیان استحباب شهادت به ولایت و اشاره به‏

‏ اینکه  هر یک از شهادت به توحید، رسالت و ولایت منطوی در ‏

‏دیگری است   140‏

‏ ‏

‏ فصل پنجم ‏

‏ معنی و بعضی از آداب «حیّعلات» و قدقامت الصلوة   142‏

‏ وصل و تتمیم   نقل روایاتی به این مضمون که با اذان و اقامۀ‏

‏ نمازگزار  ملائکه پشت سر او نماز می گزارند   144‏

‏ ‏

‏ باب دوم ‏

‏ در «قیام»‏

‏ فصل اوّل (در سر جملی قیام)‏

‏ به نظر اهل معرفت قیام اشاره به توحید فعلی است وضعاً   146‏

‏ ‏

‏ ‏


کتابآداب الصلوة - آداب نمازصفحه XXVI

‏ فصل دوم ‏

‏ برخی از آداب «قیام»   147‏

‏ چند روایت راجع به کیفیت قیام اولیاء دین به نماز و شرط تمامیّت ‏

‏نماز و اداء حق آن   149‏

‏ جلالت شأن امام سجّاد و امر به تعلّم ادب عبودیّت و کیفیّت ‏

‏سلوک از ائمّۀ دین، علیه السّلام   152‏

‏ وعظ و اندرز   152‏

‏ مقصود عمدۀ انبیاء و کتب سماوی و نتیجۀ مطلوبه از عبادات‏

‏ و شرط حصول این نتیجه   153‏

‏ نکوهش آنان که دعوت به صورت و قشر شریعت می کنند و مردم‏

‏ را از آداب باطنیّه باز می دارند   154‏

‏ ‏

‏ باب سوم ‏

‏ در سرّ «نیّت» و آداب آن ‏

‏ فصل اوّل (در حقیقت نیّت)‏

‏ تعریف «نیّت» و بیان اینکه نیّت لازمۀ فعل اختیاری است و وسوسۀ‏

‏ در نیّت از دامهای شیطان است   156‏

‏ نکوهش مبتلایان به وسواس در اعمال و عبادات   157‏

‏ علاج مرض وسواس   159‏

‏ ‏

‏ فصل دوم ‏

‏ بیان ادب مهمّ «اخلاص»، حقیقت و مراتب این ادب   160‏

‏ استفادۀ جمیع مراتب اخلاص از آیۀ شریفۀ و من یخرج من ‏

‏بیته مهاجراً الی اللَّه و رسوله...   161‏

‏ ‏

‏ فصل سوم ‏

‏ بعضی از مراتب اخلاص نیّت و تصفیۀ عمل که بر اهل اللَّه لازم است   164‏

‏ ‏


کتابآداب الصلوة - آداب نمازصفحه XXVII

‏فصل چهارم ‏

‏ نکوهش و ردّ بر یک طایفه از نادانان و محرومان از معارف الهیه‏

‏ و مدارج کمالیّه که مقامات اهل معرفت را انکار می کنند   166‏

‏ اشاره به طایفۀ دیگری که مقامات اهل معرفت را منکر نیستند اما ‏

‏اشتغال به دنیا از تحصیل علمی و عملی بازشان داشته است   168‏

‏ علمای سوء که به اصطلاحات و عبارات اکتفا نموده اند و چند ‏

‏روایت راجع به ایشان   168‏

‏ جمیع علوم حتی علم توحید، عملی است و مخلوق را مؤثّر دانستن ‏

‏و در صدد جلب قلوب مردم برآمدن منافی با توحید است   171‏

‏ ‏

‏ فصل پنجم (بعضی درجات دیگر اخلاص)‏

‏ تصفیۀ عمل از رؤیتِ استحقاقِ ثواب و اجر در مقابل آن   173‏

‏ تصفیۀ عمل از استکثار و خوشنودی و اعتماد و دلبستگی بدان   174‏

‏ اهتمام شدید اولیای دین، علیه السّلام، به عبادت خدا و اظهار ‏

‏عجز و  تقصیرشان از قیام به حق عبادت او   175‏

‏ ‏

‏ باب چهارم ‏

‏ در تفسیر سُوَرِ مبارکۀ «حمد»، «توحید»، «قدر»‏

‏ مصباح اوّل ‏

‏ در آداب مطلقۀ قرائت قرآن شریف ‏

‏ ‏

‏ فصل اوّل (ادب تعظیم)‏

‏ تحریف قرآن به تنزّل آن از غیب مطلق به شهادت مطلقه است‏

‏ و فهم حقیقت قرآن  جز برای نبیّ ختمی و خلّص از اولیا، ‏

‏علیه السّلام، حاصل نمی شود   180‏

‏ جهات مختلفه عظمت قرآن کریم   182‏

‏ ‏


کتابآداب الصلوة - آداب نمازصفحه XXVIII

‏ فصل دوم ‏

‏ منزلت، مقاصد و مطالب قرآن کریم و جامعیّت و روش مخصوص بیانی آن    184‏

‏ ‏

‏ فصل سوم (راه استفاده از قرآن)‏

‏ برای بهره برداری از قرآن کریم باید تعلیم و تعلّمِ مقصود اصلی‏

‏ آن را منظور داشت   191‏

‏ معنای واقعی تفسیر قرآن با توجّه به مقصد اصلی این کتاب الهی    192‏

‏ فصل چهارم (موانع و حجب استفاده از قرآن)‏

‏ حجاب خودبینی و توقّف در علوم فرعیّۀ مربوط به قرآن   195‏

‏ حجاب آراء فاسده و عقاید باطلۀ عامیانه، از جمله این پندار که راه ‏

‏معرفةاللَّه مسدود و دم زدن از لقاءاللَّه کفر است   196‏

‏ حجاب اشتباه استفاده از قرآن با تفسیر به رأی که ممنوع است   199‏

‏ حجاب معاصی که قلب را از ادراک حقایق حاجب شود   201‏

‏ حجاب حبّ دنیا   201‏

‏ ‏

‏ فصل پنجم ‏

‏ ادب «تفکّر» در قرائت قرآن، تفکّر ممدوح در قرآن، آثار تفکّر در آیات   203‏

‏ ‏

‏ فصل ششم ‏

‏ ادب «تطبیق» قاری جمیع معارف، اعمال و احوال خود را با آیاتی که‏

‏ تلاوت می کند   206‏

‏ خاتمة   روایاتی راجع به فضیلت قرآن، تعلیم وتعلّم و آداب قرائت آن‏

‏ و تدّبر در آن   209‏

‏ ‏

‏ مصباح دوم ‏

‏ شمّه ای از آداب قرائت در نماز‏

‏ ‏


کتابآداب الصلوة - آداب نمازصفحه XXIX

‏فصل اوّل ‏

‏ مراتب و مدارج قرائت و طوایف قاریان   213‏

‏ ارکان چهارگانۀ آداب عبودیّت در قرائت «حمد»: «تذکّر»‏

‏ «تحمید»، «تعظیم»، «تقدیس»، «تمجید»   215‏

‏ تکمیل   علاوه بر حمد، دیگر احوال و افعال نماز نیز بین حقّ و عبد ‏

‏تقسیم شده است   219‏

‏ ‏

‏ فصل دوم (بعض آداب استعاذه)‏

‏ «استعاذه» از آداب مهمّۀ قرائت خصوصاً قرائت در نماز است   220‏

‏ «اخلاص» از آداب مهمّۀ استعاذه است، و مقصود از آن‏

‏ خلوص هویت انسانیّه می باشد   221‏

‏ انحصار این مرتبه از خلوص در اولیای کمّل نباید موجب توقّف ‏

‏ دیگران در مرتبۀ خلوص صوری عملی باشد   223‏

‏ آثار اخلاص صورت ملکیّۀ انسانیه برای خدا   224‏

‏ دو ادب و شرط دیگر «استعاذه»: ایمان و توکّل   226‏

‏ تتمیم و نتیجه   شرط حصول حقیقت استعاذه که بدون آن استعاذه ‏

‏ فقط لفظیه بوده نتیجه معکوس می دهد   227‏

‏ فصل سوم (ارکان استعاذه)‏

‏ ارکان چهارگانۀ «استعاذه»: مستعیذ، مستعاذمنه، مستعاذبه، مستعاذله   228‏

‏ دو مقامی که انسان در آن مستعیذ نیست و دو مقام که در آن مستعیذ است   230‏

‏ بیان حقیقت «شیطان»، مظاهر و دامهای آن   230‏

‏ مقامات و مراتب استعاذه   232‏

‏ فصل چهارم (در بعض آداب «تسمیه»)‏

‏ دخول در منزل «تسمیه» بدون استعاذه میسور نیست و حقیقت ‏

‏تسمیه  متناسب با درجۀ قوت سلوک حاصل شود   234‏

‏ ‏


کتابآداب الصلوة - آداب نمازصفحه XXX

‏ ذکر اسباب حصول حقیقت «تسمیه»   236‏

‏ امر به معروف و نهی از منکر باید به منظور خیرخواهی و اصلاح طلبی ‏

‏ انجام شود نه خودنمایی و تحمیل امر و نهی   237‏

‏ انبیاء و اولیاء، علیه السّلام، سعادت فرد و جامعه را در نظر داشته اند‏

‏ و امر به  معروف و نهی از منکر باید با این نظر انجام شود   237‏

‏ فصل پنجم (اجمالی از تفسیر «حمد» و شمه ای از آداب تحمید و قرائت) ‏

‏متعلّق «باء» بسم اللَّه و مراد از  «اسم» و «اللَّه»، مقصود از ابتداء ‏

‏هر سوره به بسم اللَّه و مراد از «اللَّه»، «رحمن» و «رحیم»   240‏

‏ آنچه باید سالک در موقع تسمیه به قلب بفهماند   243‏

‏ تحقیق عرفانی   معنای «رحمن» و «رحیم» و وجه تقدم رحمن بر رحیم   247‏

‏ بحث و تحصیل   جواب به اشکالی که به اطلاق اوصافی مانند «رحمن» ‏

‏و «رحیم»  بر خدای تعالی شده است و توضیح راجع به وضع الفاظ    248‏

‏ معنای الحمدللَّه، فطری بودن انحصار حمد در خدای تعالی و مراتب ‏

‏ حمد بر حسب عرفان مقامات حامدین   251‏

‏ نقل و تحقیق   توضیح راجع به متکلّم بودن خدای تعالی و السنه ای ‏

‏ که او خود را بدان حمد و مدح می کند   254‏

‏ حیاتْ ساری در تمام دار وجود است و تسبیح موجودات تسبیح ‏

‏ نطقی شعوری است نه تکوینی ذاتی   255‏

‏ تتمیم   روایاتی راجع به فضیلت و جامعیّت جملۀ شریفۀ الحمدللَّه   256‏

‏ معنای «ربّ» (در ربّ العالمین) و اینکه از اسماء افعالیه است‏

‏ یا صفاتیّه و اشاره به اقسام سه گانۀ اسماء خدای سبحان‏

‏ (ذاتیّه، صفاتیه و افعالیّه)   257‏

‏ تنبیه اقوال و احتمالات دربارۀ مراد از «عالمین» در ربّ العالمین   260‏

‏ تنبیه آخر‏

‏ دو جهت تناسب مقام ربوبیّت عالمیان با تحمید   261‏

‏ به حسب فعل مطلق برای فعل حق تعالی غایتی جز ذات مقدّسش نیست   262‏

‏ ‏


کتابآداب الصلوة - آداب نمازصفحه XXXI

‏جامعیّت قرآن کریم اعجاز بزرگ آن است   263‏

‏ ایقاظ ایمانی   دو مرتبۀ «ربوبیّت» حق تعالی: ربوبیّت تکوینی ‏

‏ و ربوبیّت تشریعی   264‏

‏ دو مقام و مرتبه اسماء حق تعالی و دو مرتبه تجلّی رحمت رحمانیّه ‏

‏ و رحیمیّه خدای تعالی (الرحمن الرحیم)   266‏

‏ در آیۀ مالک یوم الدّین قرائت «مالک» ثابت است نه «مَلِک»‏

‏ تحقیق حِکَمی   کیفیّت مالکیّت حق تعالی و اینکه مالکیّت‏

‏ او همۀ عوالم را علی السّواء است   269‏

‏ وجه اختصاص به ماکیّت یوم الدین در مالک یوم الدین   271‏

‏ الهام عرشی   اشاره به معانی و اطلاقات «عرش» و اینکه سورۀ «حمد» تا‏

‏ مالک یوم الدین مشتمل بر عرش و حدانیّت است و اشاره به حَمَلۀ آن دارد   272‏

‏ تنبیه عرفانی   احتمال آنکه ترتیب ذکر «ربّ»، «رحمن»، «رحیم»‏

‏ و «مالک» اشاره به کیفیّت سلوک و دایرۀ سیر سایرین باشد   274‏

‏ تنبیه ادبی   معنای «دین»   275‏

‏ مرحله ای که سالک حقیقتاً می گوید: ایّاک نعبد و ایّاک نستعین و بیان اینکه ‏

‏ حصر استعانت در این کلام نیز مانند حصر عبادت، حقیقی، است   276‏

‏ تنبیه اشراقی    نکتۀ التفات از غیبت به خطاب در سورۀ مبارکۀ «حمد»‏

‏ تحقیق عرفانی   نکته و وجه اینکه نعبد و نستعین به صیغۀ متکلّم ‏

‏ مع الغیر آورده شده است   279‏

‏ تنبیه و نکتة   وجه تقدم ایّاک نعبد بر ایّاک نستعین و مراد از «استعانت»   280‏

‏ فائدة عرفانیة   مراتب حصر عبادت و استعانت (ایّاک نعبد و ایّاک نستعین)‏

‏ به حسب حالات و مقامات مختلف سالکین   281‏

‏ ایقاظ ایمانی   شرط حقیقی بودن عبادات و اذکار   282‏

‏ فرع فقهی   ردّ قول کسی که قصد انشاء در مثل ایّاک نعبد و ایّاک نستعین ‏

‏ را مجاز ندانسته است   283‏

‏ فائدة    معنای «عبادت» و بیان اینکه طایفۀ شیعۀ اثناعشریه در عبادت ‏

‏ خالص و توحید و تقدیس حق تعالی ممتازند   284‏

‏ ‏


کتابآداب الصلوة - آداب نمازصفحه XXXII

‏ مقامی که سالک در آن مقام می گوید: اهدناالصّراط المستقیم...‏

‏ و معانی «صراط»، الذین انعمت علیهم، «مغضوب علیهم» و «ضالین»   286‏

‏ تنبیه اشراقی و اشراق عرفانی   بیانی عرفانی راجع به هادی بودن ‏

‏خدای تعالی به صراط  مستقیم و اینکه هر موجودی صراط خاصّ‏

‏ به خود دارد و  صراط آدمی طولانی و ظلمانیترین صراطهاست   288‏

‏ تنبیه ایمانی   مقامات و مراتب دهگانۀ هدایت و توضیحی برای اهل ‏

‏ظاهر و اهل باطن در مورد ملازمۀ ظاهر و باطن شریعت   289‏

‏ تنبیه عرفانی    هر یک از موجودات عوالم را مبدأ و معادی و سیر و ‏

‏صراطی است و صراط انسان از اسفل سافلین تا اعلی علّیین ‏

‏می باشد و صراط انسان کامل صراط منعَم علیهم است   292‏

‏ نقل کلام لزیادة اِفهام    اقسام نعمتهای الهیّه   294‏

‏ خاتمة   سورۀ مبارکۀ «حمد» مشتمل است بر جمیع مراتب وجود‏

‏ و جمیع مراتب سلوک و به طریق اشاره جمیع مقاصد قرآن   296‏

‏ تتمة   بعضی روایات شریفه در فضل سورۀ مبارکۀ «حمد»   298‏

‏ ‏

‏ فصل ششم ‏

‏ اشتمال سورۀ مبارکۀ «توحید» و آیات اوّل سورۀ شریفۀ «حدید» بر‏

‏ اسرار و دقایق بیسابقه و روایتی بدین مضمون که سورۀ «توحید» ‏

‏برای متعمّقین آخرالزمان نازل شده   301‏

‏ منشأ حکمت و عرفان اسلامی، قرآن و حدیث است نه حکمت یونان   303‏

‏ مفاد بسم اللَّه سورۀ «توحید» و اشارات هو، اللَّه، احد   305‏

‏ تنبیه حکمی   توضیحی راجع به صفات ثبوتیّه و سلبیّۀ حق تعالی ‏

‏و احتمال اینکه اللَّه احد اشاره بدانها باشد   307‏

‏ تنبیه عرفانی   جامعیّت و اکمل و اشرف بودن اسلام و قرآن و بیان اینکه ‏

‏سورۀ شریفۀ «توحید» نیز از جوامع کلم و برای هر گروهی‏

‏ به نوعی قابل استفاده است   308‏

‏ تفسیر حکمی   شش برهان برای حق تعالی که از اشارۀ «هو»‏

‏ ‏


کتابآداب الصلوة - آداب نمازصفحه XXXIII

‏ به صرف الوجود و هویت مطلقه استفاده می شود   312‏

‏ حکمة مشرقیة   اشتمال سورۀ مبارکۀ «توحید» بر جمیع شئون‏

‏ الهیه و مراتب تسبیح  و تنزیه و نسب حق تعالی   313‏

‏ تتمیم   روایاتی در توضیح و تفسیر سورۀ شریفۀ «توحید»   314‏

‏ خاتمة   روایاتی راجع به فضیلت سورۀ مبارکۀ «توحید»   316‏

‏ فصل هفتم (در شمه ای از تفسیر سورۀ مبارکۀ «قدر»)‏

‏ وجه صحت اسنادافعال کمالیّه به خدا و به خلق   318‏

‏ نکته اینکه به صیغۀ جمع فرمود: انّا انزلناه فی لیلة القدر   320‏

‏ اجمالی از کیفیّت نزول قرآن، هفت مرتبۀ تنزّل حقیقت غیبیّه  بر ‏

‏قلب طائفه ای از سالکان برگزیده   322‏

‏ اشاره بر سرّ ذکر ضمیر غایب «ه» در انّا انزلناه    323‏

‏ اقوال و احتمالات دربارۀ وجه تسمیه «لیلةالقدر»   324‏

‏ رجحان این احتمال که شرافت یا نحوست زمانها و مکانها بالعرض و به ‏

‏جهت وقوع برخی وقایع و حصول برخی امور در آنها است نه بالذّات   325‏

‏ بیان مراتب «قضا و قدر» در توجیه اینکه با وجود تقدیر امور در علم‏

‏ حق تعالی معنی تقدیرامور در هر سال و در شبی معیّن چیست   326‏

‏ بیان حقیقت «لیلةالقدر» و انطباق آن بر حقیقت و بنیۀ محمّدیّه، ‏

‏صلّی اللَّه علیه و آله   328‏

‏ روایات مختلف راجع به تعیین «لیلةالقدر» و وجه جمع بین آنها   330‏

‏ تنبیه عرفانی   معنای انا انزلناه فی لیلةالقدر با توجّه به تعلّق بسم اللَّه سورۀ‏

‏ «قدر» به خود آن سورۀ   332‏

‏ تتمة   بعضی روایات وارده در فضیلت «لیلةالقدر»   333‏

‏ معنای و ماادریک ما لیلةالقدر و جمع معنای آن با احتمال اینکه ‏

‏باطن «لیلةالقدر» حقیقت و بنیۀ خود پیغمبر اکرم است   335‏

‏ چند احتمال دربارۀ لیلةالقدر خیر من الف شهر   337‏

‏ تنبیه عرفانی     ذات مقدس نبی ختمی(ص) لیله و یوم قدر است   337‏

‏ ‏


کتابآداب الصلوة - آداب نمازصفحه XXXIV

‏تفسیر آیۀ شریفۀ تنزل الملائکة و الروح فیها... با بیان چند امر: ذکر ‏

‏صنوف ملائکة و اشاره به حقیقت آنها (تجرّد یا تجسّم)   338‏

‏ احتمالات در مقصود از «روح»   340‏

‏ کیفیّت تنزّل ملائکة اللَّه بر ولیّی امر   342‏

‏ «لیلة القدر» لیلۀ مکاشفۀ رسول خدا و ائمّۀ هدی، علیهم السّلام، ‏

‏است و جمیع امور تقدیر شدۀ سالانۀ خلایق بر ایشان کشف می گردد   343‏

‏ معنای سلام هی حتی مطلع الفجر   344‏

‏ تنبیه عرفانی    مقصود از «فجر» لیلةالقدر و سلام بودن شب قدر تا آن فجر    344‏

‏ خاتمة   سورۀ «قدر» متضمن نسب اهل بیت، علیهم السّلام،‏

‏ است و روایاتی در فضیلت این سوره   345‏

‏ اعتذار از پرداختن به مطالب غامض عرفانی و بیان انطباق مطالبِ ‏

‏آورده شده با قرآن و حدیث و براهین عقلیه   346‏

‏ ‏

‏ باب پنجم ‏

‏ در شمّه ای از آداب و اسرار «رکوع»‏

‏ ‏

‏ فصل اوّل مفاد و اشارات تکبیر قبل از رکوع، و ادب آن   348‏

‏ ‏

‏ فصل دوم بیان ادب انحنای رکوعی، بیان دو امری که نماز متقوّم به آن دو است‏

‏ و در سه مقام (قیام، رکوع، سجود) حاصل می شوند   349‏

‏  ‏

‏ فصل سوم ‏

‏ رکوع صلوة معراج رسول اللَّه(ص)   351‏

‏ فصل چهارم ‏

‏ روایتی از امام صادق، علیه السّلام راجع به لطایف و اسرار رکوع ‏

‏ ‏


کتابآداب الصلوة - آداب نمازصفحه XXXV

‏ و سجود و آداب قلبیّۀ آن    352‏

‏ ‏

‏ فصل پنجم ‏

‏ سرّ رفع رأس از رکوع و آداب آن   354‏

‏ ‏

‏ باب ششم ‏

‏ در اشارۀ اجمالیه به اسرار و آداب سجود‏

‏ فصل اوّل ‏

‏ سر جملی سجود و آداب قلبیّۀ آن   356‏

‏ فصل دوم ‏

‏ روایتی از امام صادق، علیه السّلام، در بارۀ آداب سجود   357‏

‏ ‏

‏ فصل سوم ‏

‏ مفاد و معنای هیئت و حال و ذکر سجود و فرق «تسبیح» و «تحمید» ‏

‏در رکوع و سجود   359‏

‏ فصل چهارم ‏

‏ احوال ساجد در وقت سجود   361‏

‏ باب هفتم ‏

‏ در اشارۀ اجمالیّه به آداب «تشهّد»‏

‏ فصل اوّل ‏

‏ معنی اثر شهادت به توحید و رسالت در اذان و اقامه و در تشهّد، و فرق‏

‏ شهادت در اوّل نماز و در تشهّد   362‏

‏ ‏


کتابآداب الصلوة - آداب نمازصفحه XXXVI

‏ فصل دوم ‏

‏ روایتی از امام صادق، علیه السّلام، راجع به آداب «تشهّد»   363‏

‏ باب هشتم ‏

‏ در آداب سلام ‏

‏ فصل اوّل ‏

‏ مقامی که مصلّی در آن مقام «سلام» می گوید و شرط حقیقی بودن سلام او   366‏

‏ فصل دوم ‏

‏ روایتی از امام صادق، علیه السّلام، پیروان معنا و سرّ سلام نماز و آداب آن   367‏

‏    خاتمۀ کتاب ‏

‏    در آداب بعضی از امور داخله وخارجۀ نماز‏

‏ فصل اوّل ‏

‏ اسرار و آداب قلبیّۀ «تسبیحات اربعه» و ارکان چهارگانۀ آن (تسبیح، ‏

‏تحمید، تهلیل، تکبیر)   370‏

‏ فصل دوم ‏

‏ آداب قلبیّۀ «قنوت»، فضیلت ادعیۀ وارده در قنوت، و حال و مقام ‏

‏نمازگزار در قنوت   373‏

‏ فصل سوم ‏

‏ فضیلت تعقیب نماز، برخی تعقیبات مأثوره، آداب تعقیبات ‏

‏خصوصاً هنگام صبح، ادعیۀ خاصّ هر روز   377‏

‏ ختم و دعا   380‏

‏ ‏


کتابآداب الصلوة - آداب نمازصفحه XXXVII

 

‎ ‎

کتابآداب الصلوة - آداب نمازصفحه XXXVIII