گستردگی مطالعات امام

‏‏گستردگی مطالعات امام‏

‏‏من کتاب بیع امام را که مطالعه می کردم در بحث معاطاة به سیره که می رسد راجع به‏‎ ‎‏تاریخ طبیعی (البته اسم تاریخ طبیعی را نمی آورد) اینکه معاطاة از چه زمانی در‏‎ ‎‏میان مردم شروع شده مطالب مفیدی طرح نموده است ـ فقهاء معمولاً با تاریخ‏
‏‎

‎‏کاری ندارند. معمولاً می گویند در شرایع سابق چیزهایی بوده و همان (کتب علیکم‏‎ ‎‏الصیام کما کتب علی الذین من قبلکم)‏‎[1]‎‏ به این جور چیزها تمسک می کنند اما اینکه‏‎ ‎‏بیایند ریشه یابی کنند و سابقه مسأله را بررسی کنند که مثلاً الفاظ در میان بشر نبوده،‏‎ ‎‏حرف زدن نبوده و مبادلات در میان مردم با معاطاة انجام می شده بنابراین بیع فعلی‏‎ ‎‏و عملی از نظر تاریخی مقدم بر بیع لفظی است کاری به این امور ندارند ـ ایشان در‏‎ ‎‏تمسک به سیره می گویند: سیره متشرعه نیست که به دورۀ ائمه برگردد. این سیرۀ‏‎ ‎‏عقلا است. سیرۀ بنی نوع بشر است. مردم معاملات داشتند در حالی که هنوز الفاظ‏‎ ‎‏در میان مردم رواج پیدا نکرده بود. اینها را که من در آنجا دیدم تعجب کردم و پی‏‎ ‎‏بردم که این مطالعات را هم امام داشته است. نمونۀ دیگر از گستردگی مطالعات‏‎ ‎‏حضرت امام این بود که کتاب شعر مطالعه می کرد. امام یک شاعر قوی است.‏‎ ‎‏پیداست که مطالعاتی در شعریات و ادبیات داشته است. چگونه ایشان جمع کرده؟‏‎ ‎‏خود ایشان گاهی می گفت: «من از مقدس اردبیلی از این جهتش خوشم می آید، در‏‎ ‎‏عین حال که خیلی مقدس است، خیلی روشنفکر است؛ بسته فکر نمی کند. درباره‏‎ ‎‏ایشان این صادق است که در عین حال که جهانی و طبق روز فکر می کرد از جنبه‏‎ ‎‏سنتی بودنش هم ذره ای کم نشده بود».‏‎[2]‎

‏‏*  *  *‏

‏‏ ‏

‏‎ ‎

‏‎

‎