حاج آقا روح اللّه چشم و چراغ حوزه
بندۀ حقیر در سال 1340 «شرح مشاعر» ملاصدرا را با تعلیقات و مقدمۀ مفصل خود برای، چاپ مهیا کردم که در سال 1342 چاپ شد. در مقدمۀ این کتاب که نظری اجمالی به سیر فلسفه و عرفان در چند قرن اخیر دارد، نوشته ام: استاد علامه آقای حاج آقا روح الله خمینی زعیم بزرگ شیعه از دانشمندان بزرگ و متفکر این عصراند و معقول و منقول را سالیان متمادی تدریس کرده اند و در این اواخر متمحض در تدریس فقه و اصول شدند و در مدت کمی حوزۀ تدریس آن جناب پرجمعیت تر از حوزۀ تدریس جمیع اساتید عصر می باشد (مقدمۀ شرح مشاعر، چاپ مشهد، ص78).
برای اهل فن واضح و آشکار است که به ندرت استادی را می توان سراغ گرفت که در حدی عالی در علوم فقه و اصول و حکمت الهی و عرفان توانا باشد. در غالب آثار خود، با ذکر عناوین مذکور، از مرحوم امام(ره) مطلب نقل کرده ام. در دورانی که ذکر نام او ممنوع و رسالۀ عملیۀ او به قول برخی از دانشجویان، قاچاق بود، کسی از ارباب علم و معرفت به ما اعتراض نمی کرد که چرا با این عناوین از آن بزرگ یاد می کنی و ما نیز با شناسایی کامل و معرفت تام، به او ارادت داشتیم و جاذبۀ علمی و جامعیت او تأثیری عمیق داشت. چنانکه مرحوم آیت الله العظمی بروجردی ـ اعلی الله مقامه ـ روزی به نگارنده فرمودند: «حاج آقا روح الله چشم و چراغ حوزه اند». منظور حقیر آن است که امام(ره) قبل از ورود به میدان مبارزه با حکومت زمان، علماً و عملاً مورد تصدیق همگان بودند و منکر نداشتند، جز مغرضان که در هر عصر وجود دارند.
* * *