احکام تقاص
[سؤال 11327] 6506
بسمه تعالی
1. شخصی در کنار مرز شوروی ساکن بوده است و به خاطر این که گاو و گوسفند یا مانند آن، از وی توسط مرزداران آن ها کشته شده بوده است، به تقاص این کار ـ مثلاً ـ شتری که آبکش بوده از آن ها دزدیده و با چند نفر، که محتاج و فقیر بوده اند، گوشت آن را خورده اند. با توجه به این که در کنارۀ مرز سرخس و شوروی، اکثر ساکنین در
استفتائات امام خمینی (س)ج. 10صفحه 33 شوروی، مسلمان اهل سنّت هستند و یا اجمالاً در وقت سرقت نامبرده مسلمان بوده اند ـ ترکمنستان شوروی ـ و نامبرده هم دستش تهی است؛ اکنون به فکر افتاده به صورتی این موضوع را حل کند و دست توسّل به سوی آن جناب دراز نموده تا تعیین فرمایند که چه باید کند؟ تکلیف نامبرده را مرقوم فرمایید.
بسمه تعالی، در فرض سؤال، نمی توانند تقاص کنند.
2. در مورد شخصی که شتر را دزدیده است، خواهشمند است بفرمایید وظیفه اش چیست؟ آیا وجه شتر مسروقه را، به پول زمان سرقت، یا به پول حالا حساب نماید؟ و اگر قادر به پرداخت فوری نیست، آیا می تواند هر وقت برایش ممکن شد، بدهد؟ یا این که در صورت عدم قدرت، باید به موارد دیگر، از قبیل صدقه به هر مقدار که می تواند، و یا اگر نمی تواند، به استغفار اکتفا نماید؟ امید است از این که مزاحم اوقات شریف می شوم، مرا ببخشید، چون شخص مزبور، مکرراً به این جانب مراجعه می نماید و لازم است که جوابش داده شود.
بسمه تعالی، در فرض سؤال، می تواند به هر نحو که مقدور است، تدریجاً وجه آن را ـ به عنوان صدقه ـ به قیمت امروز به فقرا بپردازد.
[سؤال 11328] 6507
بسمه تعالی
حضور محترم مسئول دفتر امام سلام عرض نموده، سلامت و صحت حضرت عالی را از درگاه خداوند کریم خواهانم. مسأله ای مرا رنج می دهد؛ لطفاً راهنمایی فرمایید.
مسأله ای که ذکر می شود از مرجع عالی قدر حضرت آیت الله العظمی امام خمینی سؤال شود و به وسیلۀ نامه مرا مطلع فرمایید. از لطف شما قبلاً تشکر می نمایم.
حقیر، مدت نه سال در شرکت ایران یاس کار می کردم و برای گرفتن حق و حقوق واقعی خود هرچه اعتراض نمودم، کسی از مسئولین جوابی به من نمی داد و یا حقوق مرا زیاد نمی کردند و پول های گزافی بابت رشوه و یا حق حساب و یا به حساب چیزهای دیگر به دیگران داده می شد و خیلی هم دزدی در بین رؤسا رواج داشت. چند قلم هم که من توانستم شناسایی کنم، مرا از کار برکنار نمودند. لذا به خاطر خیانت
استفتائات امام خمینی (س)ج. 10صفحه 34 آن ها، من مجبور شدم بابت حق خودم، مقداری گازوییل به خارج از کارخانه منتقل کنم که حدوداً مبلغ سی و پنج هزار تومان می باشد. این مسأله بعد از انقلاب مرا آزرده خاطر نموده. چون قبلاً مقلد امام بودم و فعلاً هم هستم؛ لطفاً مرا راهنمایی کنید که چگونه می توانم این پول را به صاحب آن برگردانم. باید به عرض برسانم که صاحبان کارخانه فعلاً فراری هستند و کارخانه زیر نظر صنایع ملی کار می کند. دیگر عرضی ندارم.
بسمه تعالی، اگر حقوق شما را کاملاً نمی داده اند و به مقدار مبلغ مرقوم، از آن شرکت طلبکار هستید، می توانید به جای طلب خودتان حساب کنید و در غیر این صورت باید به همان محل برگردانید.
[سؤال 11329] 6508
بسمه تعالی
آیا سودی که بانک های دولتی بابت پس انداز می پردازند، می شود بابت مالیات یا بهره ای که خودش یا پدرش و یا پسرش مجبوراً به دولت یا بانک ها پرداخته اند، ـ اجازۀ بستگان مذکور ـ تقاصاً اخذ کند یا خیر؟
بسمه تعالی، سود پول حرام است. لیکن تقاصّ بابت طلب قانونی خودش یا طلب دیگران، با وکالت از طرف صاحب طلب، اشکال ندارد.
[سؤال 11330] 6509
بسمه تعالی
1. بانک به کسی بهره می دهد و از دیگری بهره می گیرد. آیا شخص اول می تواند بهره را از بانک بگیرد و به شخص دوم به حساب بهره ای که بانک از او گرفته، بدهد یا خیر؟
بسمه تعالی، نمی تواند از بانک بگیرد و اگر گرفته، نمی تواند به دیگری بدهد. بلی، می تواند قبل از گرفتن وکیل شود برای تقاص، و تقاص کند.
استفتائات امام خمینی (س)ج. 10صفحه 35 2. مردی زنش را طلاق داده اما زن در عدّه با مرد دیگری که جاهل به قضیه بوده ازدواج کرده است. بعداً ولدی از این زن به دنیا آمده که صلاحیت دارد از اولی یا از دومی باشد. ولد به کدام ملحق است؟ اگر به دومی ملحق باشد با جهل زن به حکم، ولد شبهه است یا زنا؟
بسمه تعالی، اگر در عدّه رجعیه بوده، مورد قرعه است. و اگر در عده بائنه بوده، ملحق به دوم است و با جهل، ولد شبهه است.
3. در رژیم سابق در محضرهای اسناد و املاک قیمت ملک را کم می گفتند که کمتر مالیات به آن متعلق شود. فعلاً این عمل چه صورت دارد؟
بسمه تعالی، مانع ندارد؛ ولی باید از دروغ احتراز کند.
4. کسی که چند سهم از بانک صادرات را خریده و قصدش هم این بوده که دست هژبر از این بانک کوتاه شود، فعلاً تکلیف او چیست؟ آیا معامله صحیح بوده یا باطل؟ بر فرض بطلان، سهام خریداری شده را به کی واگذار کند؟ پولی که داده، از دستش رفته یا قابل جبران است؟
بسمه تعالی، معامله صحیح است.
[سؤال 11331] 6510
بسمه تعالی
با سلام حضور مبارک حضرت بقیه الله، أرواحنا فداه و نایب بر حقّش امام امت، حضرت امام خمینی، دامت برکاته و درود بر رزمندگان اسلام و شهدای انقلاب اسلامی ایران.
1. اگر زید در بانکی سپرده ای داشته و بهره ای برای او منظور شده باشد و عمرو به بانک دیگر بهره داده است (با آن که هر دو از یک دولت است)، آیا در این صورت می تواند برای عمرو تقاصّاً بگیرد؟
بسمه تعالی، مورد تقاصّ نیست.
2. از مصر سؤال شده است که نظر مبارک امام در صحت نماز جماعت با اهل سنت آیا برای حفظ وحدت و مقصور به حج است یا مطلقا صحیح است؟ و آیا برای عدم بروزِ تشاجر و احیاناً اختلافات و درگیریِ لفظی، برای حفظ وجاهت و وحدت می توان بر فرش های غیر حصیر سجده کرد؟ و در هر دو صورت، آن نماز احتیاج به اعاده دارد یا خیر؟
بسمه تعالی، مقصور به حج نیست و در هر مورد تقیه باشد، نماز صحیح است.
استفتائات امام خمینی (س)ج. 10صفحه 36 [سؤال 11332] 6511
بسمه تعالی
محضر مبارک حضرت آیت الله العظمی امام خمینی مدّ ظله، لطفاً به دو سؤال ذیل پاسخ مرقوم فرمایید:
سؤال اول این که: غیر از امسال هیچ پولی دستم نبوده؛ هرچه خریده ام اقساطی خریده و به تدریج پرداخت نموده ام. این سرمایه که دستم است کفاف کار نمی شود بنابر این؛ چون همیشه ناراحتم تقاضا دارم تکلیف مرا نسبت به پرداخت خمس مالم که تمیز باشد و در نزد خدا شرمنده نشوم، روشن فرمایید.
در ضمن، اگر بخواهم خانه ام را بفروشم و یک مغازه و یک خانۀ کوچک بخرم تکلیف شرعی چیست؟ و ضمناً جهت اثاث خانه ام که اقساطی خریده ام، به آن ها هم خمس تعلق می گیرد یا نه؟ در ضمن، ساختمانی که فروختم 20 درصد درآمد آن را اداره، سال گذشته در مالیات گرفتند؛ آیا آن ها از خمس حساب می شود یا نه؟
دوم: با یک نفر شریک بودم. چون تلفن شرکتی خریده بودیم و پولش را نصف داده بودیم در موقع فروش چون تلفن به نام ایشان بود حقم را به من نداد. حدود نه هزارتومان از حق خودم نداد. در مقابل این، حدود چهارهزار و یک صد تومان در مال من دارد که او خبری ندارد؛ آیا آن را از آن حساب می شود کسر کرد یا نه؟ در این موقع تکلیف چیست؟ تلفن را به خانۀ خودش برده و دیگر نمی دهد.
بسمه تعالی، 1 و 2، اگر از او طلب دارید و نمی دهد، می توانید از مبلغ مزبور تقاص کنید و در مورد سؤال خمس، به یکی از وکلای مسلّم الوکاله این جانب مراجعه و تصفیه حساب کنید.
[سؤال 11333] 6512
بسمه تعالی 4 / 10 / 1361
دفتر استفتائات امام خمینی، مدّ ظله العالی، خواهشمند است در صورت امکان، به سؤالات زیر پاسخ داده شود:
استفتائات امام خمینی (س)ج. 10صفحه 37 1. شخصی از بانک وامی می گیرد برای خرید منزل یا تعمیر منزل مسکونی، ولی به عللی آن وام برای منظورهای فوق مصرف نمی شود و وام گیرنده پول را در حساب پس انداز خودش می گذارد. حال با توجه به این که بانک حدود 4% بابت کارمزد و بهره روی وام کشیده است و اکنون هم که وام گیرنده، پول وام را به حساب پس انداز خودش در همان بانک گذاشته است، بانک مبلغی به عنوان بهره به صاحب پول پرداخت می کند، این مسأله از نظر شرعی چه حالتی دارد؟ (بهره ای که بانک گرفته است بدین وسیله پس گرفته می شود).
بسمه تعالی، بیش از مبلغی که به بانک می دهد، حق ندارد از بانک بگیرد.
2. در مورد وام فوق، با توجه به این که وام گیرنده هر ماه، مبلغی بابت اقساط وام به بانک پرداخت می کند و با توجه به این که مقداری از وام را از حقوق خود یا درآمد کسب به طور اقساط ماهیانه به بانک پرداخت کرده، ولی تمام مبلغ وام را دارد و خرج نکرده، حال وقتی که سر سال رسید و بخواهد خمس خود را حساب کند، چه صورتی دارد؟
بسمه تعالی، هر مقدار از وام را که ادا کرده خمس دارد.
3. بهره ای که بانک از وام گیرنده گرفته و بهره ای که بانک به وام گیرنده پرداخت کرده، از بابت همان وام که در حساب پس انداز گذاشته بود، از نظر خمس چه حکمی دارد؟
بسمه تعالی، بیش از آنچه بانک از او می گیرد، حق ندارد از بانک بگیرد و آنچه را به بانک می دهد، مقابل آن خمس دارد.
4. اگر وام گیرنده به عللی نتوانسته باشد که آن وام را برای خرید یا تعمیر منزل خرج کند و به مصرف برساند و با آن وام، تعدادی سکۀ طلا ـ مثل بهار آزادی یا سکه هایی که در زمان طاغوت به علل مختلف ضرب می شد ـ خریداری نماید و با توجه به این که هرماه اقساط وام را از حقوق یا از درآمد کسب پرداخت می کند، سر سال از نظر خمس و زکات چه مسأله ای دارد؟
بسمه تعالی، گذشت که هر مقدار از وام را ادا کرد، مقدار مقابل آن خمس دارد و با وجود شرایط، زکات هم تعلق می گیرد.
الف. آیا به سکه های طلا که در رابطه با وام فوق خریداری شده، خمس یا زکات تعلّق می گیرد؟
بسمه تعالی، سکه ها نسبت به مقداری از وام که ادا شده خمس دارد و با وجود شرایط، زکات هم دارد.
استفتائات امام خمینی (س)ج. 10صفحه 38 ب. اگر تعلق می گیرد، بر مبنای خرید سکه باید خمس و زکات داده شود یا به قیمت روز؟
بسمه تعالی، به قیمت روز.
ج. آیا می تواند سکه های فوق را به بچه های خود ببخشد؟
بسمه تعالی، مانع ندارد؛ ولی اگر زاید بر شؤون یا برای فرار از خمس باشد خمس ساقط نمی شود.
د. اگر سکه ها را به بچه های خود ببخشد، با توجه به سؤال قبلی، وضع او از نظر خمس و زکات چه می شود؟ (چون بدهی به بانک را جزو بدهی کل حساب کرده، ولی با پولی که جزو دارایی بود، سکه خریده و به بچه های خود بخشیده).
بسمه تعالی، گذشت که اگر برای فرار از خمس بخشیده یا بخشش زاید بر شؤون او باشد، باید خمس بدهد.
5. آیا می شود تمام آنچه مازاد بر خرج سال است ـ مثل پول نقد و مازاد مصرف مواد غذایی و وامی که در فوق به آن اشاره شد ـ همه را به پول حساب کند و جزو دارایی باشد؛ بعد بیاید آنچه بدهی دارد ـ مثلاً بدهی به اشخاص و بدهی به بانک از بابت وام فوق که مصرف نکرده ـ را هم جمع بزند و جمع آن را که بدهی حساب می شود، از دارایی کم کند و هرچه می ماند، خمس آن را بدهد؟ مثلاً هزار تومان مازاد مواد غذایی در منزل دارد و ده هزار تومان پول نقد دارد و صد هزار تومان پول وامی که گرفته است، جمعاً یک صد و یازده هزار تومان دارایی حساب کند؛ بعد حساب کند نود هزار تومان به بانک بدهکار است و پنج هزار تومان به یک نفر دیگر بدهکار است، جمعاً نود و پنج هزار تومان بدهکار است و خالص آن شانزده هزار تومان برایش مانده که خمس آن را حساب کند و بدهد.
بسمه تعالی، بدهی اقسامی دارد که در رساله ذکر شده است و برای تصفیۀ حساب می توانند نزد یکی از وکلای این جانب مراجعه کنند.
[سؤال 11334] ----> 1641
3. کسی که در زمان طاغوت به علت وام گرفتن از بانک ها، مبلغی به عنوان بهره و سود به بانک ها داده، اگر بانک ها به وجوه ثابت یا پس انداز او سودی اضافه بکنند، آیا به میزان همان سودهای داده شده از طرف او به بانک ها، می تواند بهره دریافت کند؟
بسمه تعالی، از خصوص همان شعبه، به همان مقدار بهره که داده، می تواند به عنوان تقاص دریافت کند.
استفتائات امام خمینی (س)ج. 10صفحه 39 [سؤال 11335] 6513
بسمه تعالی
محضر حضرت آیت الله العظمی خمینی، مدّ ظله العالی
یک نفر یک نفر دیگر را مزدور می گیرد، قرار می گذارد تا مدت یک سال کار کند واین نفر مزدور در خانه ارباب مدت هشت ماه کار می کند، بعداً ارباب شروع می کند به بد رفتاری کردن و مزدور هم از کار به کنار می رود و ارباب هم حق کار هشت ماه را نمی دهد، برای مزدور جایز است که حق هشت ماه خود را از مال ارباب دزدی کند چون رو به رو زورش نمی رسد؟ شما امر بفرمایید.
والسلام علی من اتبع الهدی
بسمه تعالی، می تواند حق خود را از او بگیرد و اگر ممکن نیست می تواند از مال او تقاصّ کند.
[سؤال 11336] ----> 2002
2. ارباب ظالم که همیشه رعیت را جریمه می کند به ناحق مال رعیت را غصب می کند، حالا هر رعیتی که مالش غصب شده آیا می تواند از ارباب غاصب اندازه مال خود از مال او دزدی کند؟ شما بیان فرمایید.
بسمه تعالی، اگر تمکّن ندارد که مال خود را از او بگیرد می تواند به مقدار آن از مال او تقاصّ کند.
[سؤال 11337] ----> 6810
2. کسی پولی در بانک مسکن می گذارد و بداند که بهره روی آن می آید و بخواهد بعداً وام از بانک بگیرد، آیا می تواند بهرۀ پول گذاشته شده را، به جای بهره ای که بانک از او می گیرد، بدهد.
بسمه تعالی، از همان محلی که از او بهره گرفته اند، می تواند بهره را تقاصّاً بگیرد.
استفتائات امام خمینی (س)ج. 10صفحه 40 [سؤال 11338] ----> 1393
2. برادری می گفت مدت نه سال است که در شرکتی مشغول به کار هستم و با کوشش خستگی ناپذیری ـ چه در شهرستان ها و چه در مرکز ـ برای آن شرکت زحمت کشیده ام و اکنون آن شرکت در حال انحلال است و بنده مقداری جنس ـ لوازم یدکی لوازم منزل ـ که حدود ده هزار تومان است را در نزد خود نگه داشته؛ چرا که در طی این نه سال، حقوق قابل توجهی نداده و اکنون می خواهند با مبلغی ناچیز بنده را به خاطر انحلال شرکت بازخرید کنند. البته بایستی گفته شود که نظیر من 300 نفر دیگر هم هستند که در حال اخراج و بازخرید هستند. حالا بفرمایید: آیا می توانم این مقدار جنس را به عنوان حق ضایع شدۀ خود بدانم، یا این که به هر شکل که هست به صاحبش برگردانم؟
بسمه تعالی، اگر حقوق قراردادی به شما داده شده، حق تقاص ندارید و باید مال را به شرکت رد کنید.
[سؤال 11339] ----> 2159
3. اگر فردی که از دولت حقوق می گیرد، بنا به عللی، حقوق یک ماه و یا قسمتی از حقوق او پرداخت نشود و در اثر یک اشتباه، در لیست، در جای دیگری پولی اضافه به این فرد پرداخت شود، آیا این فرد می تواند این پول را به حساب آن مقدار قبلی که از دولت دریافت ننموده، حساب نماید و تصرف کند و دیگر به دنبال آن پول پرداخت نشده نرود یا خیر؟
بسمه تعالی، اگر طلب ثابت باشد و نتواند وصول کند، مانع ندارد به عنوان تقاص بابت طلب خود از پولی که به دستش آمده بردارد.
[سؤال 11340] ----> 157
3. اگر کسی چیزی از ما ببرد و ما بدانیم که مال خودمان است، آیا از نظر اسلام اشکالی ندارد آن را برداریم؟
بسمه تعالی، اگر یقین دارید، اشکال ندارد.
استفتائات امام خمینی (س)ج. 10صفحه 41 [سؤال 11341] 6514
بسمه تعالی
1. اگر شخصی فوت کند و ورثۀ او قیمت اعیانی که سهم زن شخص متوفی می باشد را نمی دهند و یا گاهی به زبان بگویند که هر وقت حصر وراثت شد می دهیم و چون باید مالیات بدهند، حاضر نمی باشند که حصر وراثت کنند که آن هم نتیجه ندادن را دارد؛ و در این صورت آن زن یا وکیل زن می تواند حق خود را تقاص کند یا خیر؟ و بر فرض جواز تقاص، اگر جوری باشد ناچار باید زیادتر از حق خود را تقاص کند؛ ولی زیادتر را نمی خواهد و بر می گرداند به ورثه؛ ولی برای تقاص مبلغی باید خرج کند تا بتواند تقاص کند، بعد که آن زیادی را برمی گرداند به ورثه، مخارجی که کرده، حق مطالبه دارد یا خیر؟
بسمه تعالی، در فرض سؤال تقاص جایز است؛ ولی مبلغی را که خرج می کند حق مطالبه ندارد.
2. اگر حاکم شرع یا مجاز از قِبَل او قیّمی برای دیوانۀ ادواری نصب کند، این دیوانه موقعی که حالش خوب است که علی الظاهر قیّم احتیاج ندارد؛ مرتبه دوم و سوم و هکذا که دیوانه می شود و خوب می شود همان نصب و جعل اول کافی است برای حالات بعد یا در هر مرتبه احتیاج به نصب و جعل جدید دارد؟
بسمه تعالی، تابع کیفیت نصب حاکم شرع است.
[سؤال 11342] 6515
پاسخ استفتا: [نقل از صحیفه امام، ج 20، ص 387 ]
زمان: 26 شهریور 1366 / 23 محرّم 1408
مکان: تهران، جماران
موضوع: پاسخ استفتای اجاره بهای منازل مصادره شده
مخاطب: رمضانی (سرپرست دادسرای انقلاب اسلامی تهران ـ امور اقتصادی)
[ 1142 / 66 / 11 ـ مورخ 21 / 6 / 1366 ـ محضر مبارک حضرت آیت الله العظمی
استفتائات امام خمینی (س)ج. 10صفحه 42 امام خمینی ـ مدّ ظله العالی ـ رهبر کبیر انقلاب اسلامی ایران
سلام علیکم، تعدادی از منازل طاغوتیان و فراریان به خارج از کشور از بدو انقلاب در اختیار نهادهای انقلاب (سپاه ـ بنیاد مستضعفان ـ کمیتۀ انقلاب اسلامی ـ بنیاد جنگ زدگان)، اشخاص و نیازمندان قرار گرفته و در منازل مذکور سکنا نموده اند. و از بدو امر با آن ها قرارداد اجاره منعقد نگردیده و اجاره بهایی اخذ نشده است. استدعا دارد نظر مبارک خود را اعلام فرمایید که آیا:
اولاً، اجاره بهای منازل مذکور از تاریخ عقد قرارداد اجاره باید دریافت گردد یا از تاریخ سکونت ساکنین در منازل.
ثانیاً، چنانچه از تاریخ انعقاد قرارداد، این قبیل مستأجرین قادر به پرداخت اجاره بها نباشند، آیا می توان آن ها را از پرداخت اجاره بها معاف نمود؟
سرپرست دادسرای انقلاب اسلامی تهران ـ امور اقتصادی ـ رمضانی]
بسمه تعالی
چون غالباً اموال آنان از غصب و حرام تهیه شده است و ظاهراً اکثر قریب به اتفاق آنان مالیات های شرعی را نپرداخته اند، دولت مجاز است اجاره بها را از حال قرارداد اخذ کند.
و از اشخاصی که ضعیف هستند اجاره بها نگیرد.
و چنانچه پس از تحقیق معلوم شد بعضی از فراریان اموالشان از راه حلال بوده و مالیات های شرعی را به طور کامل پرداخته اند، دولت از موارد خیرات عمومی جبران نماید.
26 شهریور 66 ـ روح الله الموسوی الخمینی
[سؤال 11343] 6516
پاسخ استفتا: [نقل از صحیفه امام، ج 19، ص 129 ]
زمان: 8 بهمن 1363 / 6 جمادی الاول 1405
مکان: تهران، جماران
استفتائات امام خمینی (س)ج. 10صفحه 43 موضوع: دریافت خمس و وجوه شرعی از متهمان مشمول عفو
سؤال کننده: صانعی، یوسف (دادستان کل کشور)
[محضر مبارک حضرت آیت الله العظمی الامام خمینی ـ دام ظله العالی
محترماً به عرض می رساند، پرونده هایی در دادگاه های انقلاب اسلامی مستقر در چهار راه شهید قدوسی مطرح است که یا از جهت مجازات مشمول عفو حضرت عالی می باشند و یا حسب مقررات مجازات کیفری که در مورد اموال آنان برای حکام محترم شرع محرز است که آن ها یک خمس از باب خمس ارباح مکاسب و بعضاً دو خمس از باب اختلاط حرام به حلال بدهکار می باشند. آیا اجازه می فرمایید که دادگاه های مذکور با موافقت دادستان آن دادگاه از آن ها خمس گرفته و در حساب دادستانی کل در امور دادسراهای انقلاب اسلامی واریز و صرف اموری که نمی توان از بودجۀ عمومی استفاده نمود، گردد. بدیهی است چنانچه وجهی زیاد آید به حساب قطعی دولت واریز می گردد.
یوسف صانعی ـ دادستان کل کشور]
بسمه تعالی، باید تمام امور مرقومه با تشخیص و صلاحدید جناب عالی که دادستان کل کشور هستید باشد و لازم است طریق احتیاط ملحوظ شود و تا به دلیل شرعی احراز موضوع نشود امری انجام نگیرد.
8 بهمن 63 ـ روح الله الموسوی الخمینی
[سؤال 11344] 6517
پاسخ استفتا: [ نقل از صحیفه امام، ج 3، ص 311 ]
زمان: اواخر سال 1356 هـ . ش./ اوایل سال 1398 هـ . ق
مکان: نجف
موضوع: سود سهام بانک
[قراین قطعی دلالت دارد هژبر یزدانی بهایی است و شاید کمتر از نصف سهام
استفتائات امام خمینی (س)ج. 10صفحه 44 بانک صادرات و علی المذکور بعض بانک های دیگر مربوط به اوست؛ و آیا به محافل کمک می نماید، شاید قطعی نباشد. بعضی سود از بانک مزبور گرفته و یا در دفتر طلبکار هستند. آیا در این صورت از این بانک سود را تماماً بگیرند و به فقرا بدهند یا خیر؟ چون کمتر از نصف مربوط به هژبر یزدانی است ]
بسمه تعالی، مانع ندارد بگیرند و به فقرا بدهند.
[سؤال 11345] 6518
بسمه تعالی
لطفاً بفرمایید نظر حضرت عالی در رابطه با مصادرۀ اموال چیست، آیا موافق مصادره است یا مخالف؟ اگر موافق است علّت فقهی آن را با استناد به احکام شرع و قرآن بیان فرمایید، و اگر مخالف است مجوّز تصاحب اموال هزاران نفر از مردم را که با رأی دادگاه های اسلامی و به استناد قانون اسلام صورت گرفته بیان فرمایید؟
بسمه تعالی، در اسلام استرداد مال مردم و اموال بیت المال مسلمین که بغیر وجه شرعی اخذ شده جهت صرف در مصارف شرعیّۀ آن لازم است، و با تلف عین مال مثل یا قیمت آن باید گرفته شود، و جنایت بعض جنایتکاران به حدی است که اگر تمام آنچه در اختیار آن ها است پس گرفته شود باز بدهکارند، و کسانی که مقداری از اموال آن ها از مردم است همان مقدار گرفته می شود.
[سؤال 11346] 6519
بسمه تعالی 20 / 11 / 1361
محضر شریف رهبر کبیر انقلاب اسلامی و بنیان گذار جمهوری اسلامی ایران، حضرت آیت الله العظمی امام خمینی، مدّ ظله العالی
با درود فراوان و آرزوی سلامتی و طول عمر برای آن حضرت، به عرض عالی می رساند: اگر شخصی مورد تظلم شخص دیگر واقع شود و در دادگاه نیز حکم به نفع
استفتائات امام خمینی (س)ج. 10صفحه 45 ظالم صادر شود. در این صورت مظلوم می تواند شخصاً از ظالم تقاص نماید یا خیر؟ تقاضا دارم، نظر مبارکتان را در مورد فوق، مرقوم فرمایید. والسلام علیکم ورحمة الله
بسمه تعالی، در فرض مرقوم جایز نیست.
[سؤال 11347] ----> 3668
3. اگر شخصی مدرکی که برای استفاده معلومه ای مقرر کرده اند بخرد و از او تلف شود آیا جایز است آن استفاده را بدون آن مدرک ببرد مثلاً بلیط قطار و هواپیما و ماشین و تمبر بخرد و پیش او بسوزد آیا می تواند بدون بلیط و تمبر مسافت معهوده را و نامه را یک مرتبه طی کند و بفرستد و یا اگر از راه دیگر می تواند تحصیل کند جایز است؟
بسمه تعالی، در صورت تلف شدن مانع ندارد به همان مقدار استفاده کند.
[سؤال 11348] ----> 6479
5. اگر به جهت امتناع مدیون نسبت به ادای دین، یا بر اثر امتناع متعهد از انجام تعهد، متعهدله با گرفتن وکیل، متحمل خسارات دادرسی ـ از جمله: حق الزحمه کارشناس، دادخواست و مدارک و حق الوکاله ـ شود، آیا وصول این مبالغ از متعهد، شرعاً جایز است یا خیر؟
بسمه تعالی، ضامن نیست.
استفتائات امام خمینی (س)ج. 10صفحه 46