اقسام قتل
[سؤال 11462] 6583
بسمه تعالی
تهران، دفتر رهبر عظیم الشأن اسلامی تمام جهان
حجت الاسلام والمسلمین، پدر مستضعفین و معلولین، حضرت آقای امام خمینی
این جانب عاجزانه به عرض می رسانم: در 16 / 4 / 1360 نزاعی در قریه ای به وقوع پیوست، ولی قتلی واقع نشد. مأمورین ژاندارمری محل ما را به زندان آوردند، و شب در زندان بودیم. روز 17 / 4 / 1360 شخصی با دوازده نفر مسلحانه از چند کیلومتری، به قصد غارت به قریه می آید و در بین راه درگیری به عمل می آید و دو نفر به قتل می رسند؛ آیا مهاجم حقّ دیه دارد یا ندارد؟
استفتائات امام خمینی (س)ج. 10صفحه 113 ناگفته نماند که مهاجمین فقط به قصد غارت از قریۀ خسروخانی آمده بودند.
بسمه تعالی، رسیدگی موکول است به دادگاه های مربوطه در دولت اسلامی.
[سؤال 11463] 6584
بسمه تعالی 8 / 4 / 1361
دفتر محترم امام، محترماً؛ خواهشمندم حکم شرعی سؤالی را که در ذیل عنوان می کنم، بفرمایید:
برادر این جانب که به همراه دوست خود به وسیلۀ یک اتومبیل از آبادان عازم اصفهان بودند، به وسیلۀ یک کامیون کشته شده و پس از اظهارات رانندۀ کامیون، که ادعا نموده خواب بوده و نیز تشخیص پلیس راه، مقصر رانندۀ کامیون تشخیص داده شده است. لذا دادگاه اهواز نظر و حکم شرعی دفتر امام را در این مورد خواسته اند.
بسمه تعالی، تقصیر راننده، غیر از عمدی بودن قتل است، و مرجع تشخیص، دادگاه های صالحه است.
[سؤال 11464] 6585
بسمه تعالی 2 / 11 / 1362
محضر مبارک آیت الله العظمی امام خمینی، دام ظله، بعد التحیه، تقاضا می شود به سؤال ذیل پاسخ مرقوم فرمایید: در استفتایی که از حضرت عالی شده، دربارۀ رانندگانی که به خاطر عدم رعایت مقررات راهنمایی و یا در اثر عدم مهارت، باعث قتل افراد به خاطر تصادف می شوند؛ در جواب چنین مرقوم فرمودید: با فرض این که تخلف، تفریط نسبت به نفس است؛ حکم شبه عمد را دارد. آیا این حکم به طور مطلق است؟ یعنی نظر مبارک بر تفریط بودن است یا تشخیص به عهدۀ محکمه می باشد و حضرت عالی با فرض موضوع حکم فرمودید.
دادستان کل کشور، یوسف صانعی
بسمه تعالی، تشخیص موضوع با این جانب نیست.
استفتائات امام خمینی (س)ج. 10صفحه 114 [سؤال 11465] 6586
بسمه تعالی دهم ربیع الثانی 1402 ق
حضور مبارک رهبر کبیر و عظیم الشأن، حضرت آیت الله العظمی امام خمینی، مدّ ظله العالی
در جاده ها بدون اختیار راننده، ماشین چپ می شود و یا ترمز می برد و ماشین به جایی سقوط می کند. در این تصادفات احیاناً اشخاصی کشته و یا مجروح می شوند؛ آیا این تصادف ها قتل خطایی محسوب می شود و راننده و یا عاقلۀ راننده ضامن دیه هستند یا خیر؟
بسمه تعالی، اگر در رانندگی کوتاهی کرده، به طوری که کشته شدن یا مجروح شدن مسافرین مستند به او باشد، خطایی است و دیه بر عاقله است و در غیر این صورت، دیه بر کسی نیست.
[سؤال 11466] 6587
بسمه تعالی
حضور مبارک امام بزرگ، حضرت آیت الله العظمی خمینی، دام عزّه العالی
بعد التحیة، بین رانندۀ مینی بوس و کشاورزی به دلیل مشکلی که کشاورز با ماشین کشاورزی کندروی خود در مسیر جاده ایجاد می نماید، نزاعی درمی گیرد که منجر به فحش های رکیک و کتک کاری می گردد، تا این که رانندۀ مینی بوس از فرصت استفاده کرده به وسیلۀ بیلی که در تیلر کشاورز بوده با پشت بیل ـ نه تیغۀ آن ـ به سر کشاورز می زند و بدون این که ظاهر سرش را شکافته باشد، در اثر خونریزی مغزی، کشاورز می میرد. آیا این قتل از نوع قتل عمد محسوب می شود و موجب قصاص ـ اعدام ـ می گردد؟ در حالی که طرفین قصد کشتن یکدیگر را نداشتند، فقط احساسات در حین درگیری به صورت تصادف، منجر به مرگ گشت.
بسمه تعالی، حکم شبه عمد را دارد و دیه بر خود او است.
استفتائات امام خمینی (س)ج. 10صفحه 115 [سؤال 11467] ----> 6529
3. اگر به خاطر عدم مراعات قوانین راهنمایی و رانندگی، قتلی پیش آید که اگر مراعات می شد چه بسا چنین پیشامدی نمی شد؛ آیا این قتل باز هم خطایی است و یا شبه عمد است.
بسمه تعالی، با فرض این که تخلف از قوانین راهنمایی تفریط نسبت به قتل محسوب است، حکم شبه عمد را دارد.
[سؤال 11468] ----> 6654
2. شخصی که فاقد گواهینامه است، در هنگام رانندگی غیر مجاز، مرتکب قتل می گردد و در این قتل، نه قصد کشتن کسی را داشته و نه نسبت به عمل ارتکابی، قاصد بوده است. آیا این قتل خطئی محض است یا شبه عمد؟
بسمه تعالی، اگر در فرض مزبور تفریط در رانندگی نموده، حکم شبه عمد مترتّب است وگرنه حکم خطای محض را دارد و صرف نداشتن گواهینامه، موجب صدق عمد یا شبه عمد نیست.
[سؤال 11469] 6588
بسمه تعالی 2 / 10 / 1361
دفتر مقدس حضرت امام، روحی له الفداء، السلام علیکم ورحمة الله وبرکاته
بر هر فرد مسلمان و تابع ولایت فقیه، واجب است مشکلات خود را با ولی عادل فقیه زمان در میان بگذارد و جواب بشنود. حضرت امام ـ روحی له الفدا ـ این ذخیرۀ پربرکت خداوند تبارک و تعالی برای رفاه امت حضرت رسول الله، که فتوای ایشان راه گشای امت است، مرا بر آن داشت تا سؤال زیر را نموده و درخواست جواب نمایم.
فرزندم که پسر بچه ای دوازده ساله و دانش آموزی مسلمان و پیرو ولایت فقیه بود، به وسیلۀ راننده ای از خدا بی خبر و بی توجه به جان مردم، بر اثر تصادف به لقاء الله پیوست. کاردان فنی نظریه داد که راننده صددرصد مقصّر است. شرعاً مجازات راننده
استفتائات امام خمینی (س)ج. 10صفحه 116 چه می باشد؟ در انتظار جواب می باشم. خداوند توفیقتان دهد، ان شاء الله.
بسمه تعالی، اگر راننده قصد زدن و زیرگرفتن طفل را نداشته و تصادفاً بر اثر برخورد با طفل، قتل اتفاق افتاده، فقط دیه ثابت است که به وارث مقتول می رسد و قتل اگر از روی خطای محض باشد، دیه را باید عاقلۀ قاتل بپردازد.
[سؤال 11470] 6589
بسمه تعالی 12 / 8 / 1358
محترماً؛ به عرض می رساند که در اثر برخورد کامیون با پسر بچه ای نه ساله که لال بوده و راننده هم متوجه نشده و خطأً منجر به کشته شدن بچه شده است. لطفاً حکم شرعی آن را بیان فرمایید و از نظر قوانین مملکتی هم حکمش را بیان فرمایید که بعداً اشکالی برخورد نکند و درد سر ایجاد نشود. ضمناً راننده دارای گواهینامه می باشد.
بسمه تعالی، دیه دارد و دیه قتل خطایی بر عاقله است.
[سؤال 11471] 6590
بسمه تعالی 14 ربیع المولود 1403 ق
محضر مبارک حضرت آیت الله العظمی امام خمینی، مدّ ظله العالی
با تقدیم سلام، چه می فرمایید در این مسأله شرعیه که مورد ابتلا شده و طرفین با کمال میل حاضرند مطابق فتوا عمل نموده و فصل خصومت بنمایند.
راننده، ماشین خود را به طور مجاز در کنار خیابان نگه داشته و خود پیاده نشده و ماشین را هم خاموش نکرده، در این حال بچه سه یا چهار ساله رفته خود را زیر ماشین پنهان کرده، وقت حرکت ماشین از بین رفته، طبق گواهی کارشناس و افسر راننده هیچ تقصیری نکرده، آیا راننده ضامن دیه بچه می باشد یا نه؟ السلام علیکم ورحمة الله وبرکاته
بسمه تعالی، راننده ضامن نیست و دیه قتل خطایی بر عاقله است.
استفتائات امام خمینی (س)ج. 10صفحه 117 [سؤال 11472] ----> 5994
3. راننده، اتومبیل خود را به تمام معنا از لحاظ ترمز و چرخ تجهیز می نماید، ولی موقع رانندگی، چرخ ماشین در می آید و ماشین چپ می شود و شخصی کشته می شود. آیا راننده باید دیه بپردازد یا خیر؟
بسمه تعالی، در فرض مسأله، مصالحه نمایند علی الاحوط.
[سؤال 11473] 6591
بسمه تعالی
محضر مقدس حضرت آیت الله العظمی امام خمینی، رهبر کبیر انقلاب اسلامی ایران، دام مجده العالی، با عرض سلام احتراماً؛ خواهشمند است مسائلی را که ذیلاً معروض می گردد پاسخ فرمایید:
1. هرگاه قتل خطئی محض با علم قاضی ثابت شود، دیه بر جانی است یا بر عاقله؟
بسمه تعالی، در فرض سؤال، در موردی که علم قاضی معتبر است، دیه بر عاقله است.
2. هرگاه قتل خطئی محض با قسامه ثابت گردد، دیه بر جانی است یا بر عاقله؟
بسمه تعالی، در مورد اعتبار قسامه، دیه بر عاقله ثابت می شود.
3. در باب قسامه، آیا زن به عنوان شاکی می تواند قسم واحد را که به عهدۀ شاکی است، جاری کند یا نمی تواند؟
بسمه تعالی، با فرض این که زن مدعی است، می تواند قسم بخورد.
[سؤال 11474] ----> 6305
8. هر گاه پسر قصد کشتن پدر را نداشته، بلکه قصدش ترساندن پدر بوده آیا چون با بیل زده قتل عمدی حساب می شود یا خیر؟
بسمه تعالی، اگر در مقام دفاع نبوده و ضربه به نحوی بوده که عادتاً کشنده است قتل عمدی محسوب است وگرنه قتل عمدی محسوب نیست.
استفتائات امام خمینی (س)ج. 10صفحه 118