ترقیع (پیوند اعضا)

‏‏ترقیع (پیوند اعضا)‏

‏‏[سؤال 12018]‏‏ ‏ ‏ 6953‏

‏‏مصاحبه و پاسخ استفتا: ‏‎ ‎‏[نقل از صحیفه امام، ج 7، ص 143 ]‏

‏‏زمان: 7 اردیبهشت 1358 / 29 جمادی الاول 1399‏

‏‏مکان: قم‏

‏‏موضوع: حکم اسلام دربارۀ پیوند اعضا‏

‏‏سؤال کننده: رادیو ـ تلویزیون آموزشی، و یکی از بیماران کلیوی‏

‏‏[پیوند اعضا از نظر اسلام چه حکمی دارد؟]‏

‏‏در صورتی که پیوند، اسباب نجات یک نفر از موت بشود به حسب شرع‏‎ ‎‏مانع ندارد.‏

‏‏[پیوند کلیۀ کسی که در اثر تصادف می میرد و کلیۀ شخصی که آن را در زمان‏‎ ‎‏حیاتش به دیگری واگذار کرده به بیمار کلیوی، چه حکمی دارد؟]‏

‏‏کسی که مرده است و کلیۀ او قابل استفاده است، با اجازه اولیایش جایز‏‎ ‎‏است که آن را برای نجات انسان دیگر مورد استفاده قرار بدهند و به انسان‏‎ ‎‏مریض و فاقد کلیۀ صحیح پیوند کنند.‏

‏‏[آیا امام درباره این گونه بیماران کلیوی به مردم توصیه ای دارند؟]‏

‏‏البته در صورتی که یک انسانی را بشود نجات داد، با حفظ سلامت کسی‏‎ ‎‏که کلیه اش را اهدا‏‎ ‎‏می کند مانعی ندارد و بسیار امر خوبی است. من‏‎ ‎‏امیدوارم اشخاصی که خیّر هستند این فداکاری را بکنند و برادرهای‏‎ ‎‏خودشان را نجات بدهند. امیدوارم که خداوند عافیت به آن ها عنایت کند‏‎ ‎‏و همۀ آن ها موفق و سلامت باشند. و این در صورتی است که سلامت خود‏‎ ‎‏آن ها محفوظ باشد و با اهدای کلیه همان طوری که دیده ایم حیات ادامه‏‎ ‎‏پیدا بکند. بنابراین، آن کسی که دارای دو کلیه است، اگر ـ چنانچه ـ این‏
‏‎

‎‏خیر را و این فداکاری را برای برادرهای بیمارش بکند یک امر بسیار‏‎ ‎‏خوبی است و خداوند به او اجر بدهد.‏

‏‏[سؤال 12019]‏‏ ‏ ‏ 6954‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 30 / 5 / 1362‏

‏‏ضمن عرض سلام و آرزوی طول عمر، دو مسأله زیر را از حضرت امام استفتا دارم.‏

‏‏1. نظر به نیاز بیماران به پیوند اعضا به خصوص کلیه، نظر حضرت عالی چیست؟‏

‏‏بسمه تعالی، اگر بیمار در خطر جانی باشد، پیوند برای حفظ جان مسلمان‏‎ ‎‏مانع ندارد؛ و تا از بدن غیر مسلمان ممکن است عضو مورد نیاز برداشته‏‎ ‎‏شود، از مسلمان جایز نیست.‏

‏‏2. با توجه به آموزش پزشکی، اتولپسی یا کالبد شکافی تا چه اندازه مجاز است؟ و آیا لازم است در‏‎ ‎‏وصیت نامۀ شخص متوفی، به این امر اجازه داده شده باشد یا خیر؟‏

‏‏بسمه تعالی، تشریح بدن مسلمان حرام است و تشریح بدن کافر مانع ندارد.‏

‏‏[سؤال 12020]‏‏ ‏ ‏ 6955‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏به نام خدایی که ما را آفرید و روزیمان داد تا بر ستمگران و مستکبرین غلبه کنیم.‏‎ ‎‏سلام ای امام! امیدوارم که سلامت باشید. ای رهبر عزیز ملت که با فرموده های مفید و‏‎ ‎‏آگاه کننده این ملت را هوشیار نمودی تا با مستکبرین به جنگ و مبارزه بپردازند تا حق‏‎ ‎‏مستضعفین را از آن ظالم های ستمگر بگیرند. بعد از عرض سلام و یادی از شهیدان که‏‎ ‎‏جان خود را فدای این انقلاب اسلامی کردند سخنانم را آغاز می کنم.‏

‏‏ای امام بزرگوارم! من یک شوهری دارم که بینایی خود را از دست داده است. آیا‏‎ ‎‏می توانم یک چشم از خودم را به او تقدیم کنم؟ زیرا او دوست دارد در این انقلاب‏‎ ‎‏بزرگ نقشی داشته باشد و در راه این انقلاب کوشش نماید.‏

‏‏والسلام علیکم ورحمة الله‌ وبرکاته‏

‏‏بسمه تعالی، در فرض مرقوم، جایز نیست.‏

‏
‏‎

‎‏[سؤال 12021]‏‏ ‏ ‏ 6956‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 16 / 4 / 1361‏

‏‏مسئولین محترم دفتر امام امت، أیّدهم الله‌ تعالی، با اهدای سلام و دعا، مسائل ذیل‏‎ ‎‏جهت کسب فتوای امام امت تقدیم حضورتان می شود. ‏

‏‏1. آیا برداشتن چشم از افراد متوفای مجهول الهویه که در میان سردخانه های‏‎ ‎‏بیمارستان مدتی نگهداری می شوند و بازماندگان و اقوام آن ها به سراغ اجساد نمی آیند‏‎ ‎‏و پیوند زدن (قرنیه) قسمتی از چشم با چشم بیمارانی که به این نوع عمل جرّاحی نیاز‏‎ ‎‏دارند اشکال دارد یا خیر؟ ‏

‏‏بسمه تعالی، اگر کفر او احراز نشده جایز نیست. ‏

‏‏2. بعضی از خانواده های پر اولاد، جهت جلوگیری از انعقاد نطفه شرعاً می توانند مبادرت به بستن‏‎ ‎‏لوله های رحم بنمایند یا خیر؟ ‏

‏‏بسمه تعالی، اگر موجب عقیم شدن است جایز نیست. ‏

‏‏3. آیا ابراء ذمۀ غیر ذی رحم قابل رجوع است ـ مانند هبه ـ یا لازم است و قابل رجوع نیست؟‏

‏‏بسمه تعالی، ابراء، قابل رجوع نیست.‏

‏‏[سؤال 12022]‏‏ ‏ ‏ 6957‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 22 / 6 / 1361‏

‏‏پیشگاه مبارک رهبر کبیر انقلاب اسلامی ایران، امام خمینی ‏

‏‏اماما! دختری هستم 22 ساله که در امور پرورشی وزارت آموزش و پرورش، به‏‎ ‎‏انقلاب خونبار اسلامی مان خدمت می کنم و از ناراحتی چشم در رنج هستم و احتیاج‏‎ ‎‏به عمل جراحی پیوند قرنیه دارم و پزشک معالج این جانب در بیمارستان شهدا، انجام‏‎ ‎‏عمل فوق را موکول به استفتا از محضر مبارک امام بزرگوار نموده است و از نظر‏‎ ‎‏پزشکی قانونی، احتیاج به مجوز شرعی می باشد. استدعای صدور فتوای شرعی را در‏‎ ‎‏این خصوص از امام بزرگوار دارم. سلامتی امام بزرگوار را از خداوند تبارک و تعالی‏‎ ‎‏خواستارم. با تقدیم سلام و احترام محضر مبارک امام بزرگوار.‏

‏
‏‎

‎‏بسمه تعالی، اگر بخواهند قرنیۀ چشم را از چشم مسلمان دیگر درآورند و‏‎ ‎‏پیوند بزنند، جایز نیست و از غیر مسلم ـ حتی کسانی که با جمهوری‏‎ ‎‏اسلامی در جنگ هستند ـ مانع ندارد.‏

‏‏[سؤال 12023]‏‏ ‏ ‏ 6958‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 25 / 11 / 1361‏

‏‏محضر مبارک رهبر عالی قدر و بنیان گذار جمهوری اسلامی ایران، حضرت‏‎ ‎‏آیت  الله‌ العظمی الامام خمینی، دامت برکاته، با نهایت احترام، مستدعی است نظر‏‎ ‎‏مبارک آن وجود عزیز و ذی شأن را درباره عرایض ذیل بفرمایید.‏

‏‏آیا جایز است چشم شخصی را که در حال مرگ و موقع احتضار است، بیرون‏‎ ‎‏آورده و آن را به جای چشم شخص معلول و یا معیوب دیگری، پیوند داد یا نه؟‏

‏‏بسمه تعالی، بیرون آوردن چشم میت و محتضر مسلمان جایز نیست و در‏‎ ‎‏غیر مسلمان مانع ندارد در میت. ‏

‏‏[سؤال 12024]‏‏ ‏ ‏ 6959‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 13 / 2 / 1368‏

‏‏محضر مبارک حضرت امام، مدّ ظله العالی، سلام علیکم، رهبر عظیم الشأن و‏‎ ‎‏مرجع تقلید مسلمین جهان، بنده یکی از مقلدین شما هستم و اطمینان دارم که شما‏‎ ‎‏اسلام عزیز ما را که مظلوم واقع شده با خواست خداوند متعال عزت خواهید بخشید.‏

‏‏امام عزیز و رهبر عظیم الشأن، باز اطمینان دارم که شما عظمت اسلام را ـ ضمن‏‎ ‎‏حفظ شعائر و حرمت آن ـ بر اساس پیشرفت در علم و تکنولوژی می دانید به طوری‏‎ ‎‏که نه تنها از کشورهای پیشرفته غیر مسلمان کم نداشته باشیم بلکه می بایست در این‏‎ ‎‏زمینه نیز بر آن ها برتری جوییم؛ امیدوارم خداوند متعال دانش فنی، علمی و تحقیقاتی‏‎ ‎‏مسلمین را هرچه سریع تر بالا برده تا از آنان سبقت بگیریم؛ این ممکن نیست مگر به‏‎ ‎‏توکل و تلاش جهت پیشرفت در تمام زمینه های علم و تکنولوژی.‏

‏
‏‎

‎‏امام! مرا عفو بفرمایید که با قلم ناتوان خود وقت آن وجود اقدس را به هدر دادم؛‏‎ ‎‏ولی چه کنم، شما بزرگوارید؛ باید درد دل شکسته خود را با شما پدربزرگوار در میان‏‎ ‎‏بگذارم، اگرچه داستان حیاتم تا کنون طاقت فرسا بوده ولی خواست خداوند است و‏‎ ‎‏من هم تسلیم محض. مختصر عرض کنم: دو فرزندم را در اثر بیماری کلیوی از دست‏‎ ‎‏داده ام و اکنون تنها فرزندم مجید نیز دچار این بیماری شده که مسأله او را نیز به‏‎ ‎‏خداوند واگذار می نمایم و از شما می خواهم فرزندم را دعا کنید و از جد بزرگوار خود‏‎ ‎‏بخواهید که شفاعت نمایند، شاید فرجی حاصل آید. ‏

‏‏امام بزرگوار! چون درد کشیدم و درد دردمندان را حس می کنم، لذا از آن وجود‏‎ ‎‏مبارک پرسشی است و آن این که: این بیماران با پیوند کلیه به زندگی عادی برمی گردند.‏‎ ‎‏حال اگر از مقلدین شما کسی وصیت کند که بلافاصله بعد از مرگش، کلیه یا عضو‏‎ ‎‏دیگر را که بتواند بیماری را شفا دهد هدیه نماید مجاز است یا خیر؟‏

‏‏بسمه تعالی، می توانند چنین وصیتی کنند. خداوند به ایشان شفا عنایت‏‎ ‎‏فرماید.‏

‏‏[سؤال 12025]‏‏ ‏ ‏ 6960‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 28 / 9 / 1358‏

‏‏به پیشگاه رهبر بزرگ انقلاب اسلامی، امام خمینی‏

‏‏این جانب مبتلا به مریضی چشم شده ام و احتیاج به پیوند قرنیه چشم دارم. چندین‏‎ ‎‏دفعه به بیمارستان فارابی جهت پیوند قرنیه چشم مراجعه نموده ام؛ ولی در جواب بنده‏‎ ‎‏گفته اند که ما اجازه نداریم قرنیه چشم را پیوند کنیم، چون قرنیه چشم از چشم مرده‏‎ ‎‏کنده می شود و به چشم زنده ها پیوند زده می شود و چون این مسأله را امام تحریم‏‎ ‎‏فرموده اند، نمی توانیم. حالیه تکلیف بند‏‏ۀ‏‏ ضعیف که یکی از مستضعفین می باشم‏‎ ‎‏چیست؟ چون خیلی از درد چشم زجر می کشم، از آن رهبر عالی قدر تقاضای لطف‏‎ ‎‏می نمایم که دستوری راجع به پیوند چشم بفرمایند. ‏

‏‏بسمه تعالی، اگر از عضو میت غیر مسلمان پیوند نمایند، مانع ندارد.‏

‏
‏‎

‎‏[سؤال 12026]‏‏ ‏ ‏ 6961‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏1. چشم آدم که عیبی شد دکتر آن را بیرون می آورد چشم سگ به جای آن‏‎ ‎‏می گذارد برای شخص مسلمان جایز است؟ برای نماز اشکال ندارد؟ ‏

‏‏بسمه تعالی، اگر با بدن پیوند پیدا کرده و جزو بدن شده اشکال ندارد و نماز‏‎ ‎‏صحیح است.‏

‏‏2. سگ گله روی بز یا گوسفند بالا شود دخول کند خوردن گوشت آن جایز است یا نه حرام است؟ ‏

‏‏بسمه تعالی، حیوان حلال گوشت اگر موطوء سگ واقع شود، حرام نمی شود.‏

‏‏[سؤال 12027]‏‏ ‏ ‏ 6962‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏مسئولین محترم دفتر امام خمینی، سلام علیکم، محترماً به عرض می رساند:‏

‏‏این جانب فرزندی دارم به نام محمدرضا که شانزده ساله است و طبق نظر پزشکان‏‎ ‎‏معالج ایشان، احتیاج به پیوند قرنی‏‏ۀ‏‏ چشم دارد و چنانچه این کار انجام نگیرد، ممکن‏‎ ‎‏است که چشم دیگر ایشان مبتلا به همین مرض شود و بینایی خود را به کلی از دست‏‎ ‎‏بدهد. و چون از نظر مالی برایم مقدور نیست ایشان را به خارج از کشور ببرم؛ لذا‏‎ ‎‏مجبورم که این کار را در ایران انجام دهم، لکن پزشک مربوطه می گوید که چون این‏‎ ‎‏کار از نظر شرعی دارای کمی اشکال است، شما باید از دفتر امام نام‏‏ۀ‏‏ کتبی بیاورید که‏‎ ‎‏این کار از نظر شرع، مجوّز دارد.‏

‏‏بسمه تعالی، اگر طبیب حاذق صلاح ببیند و به شما ضرر نرساند، مانع‏‎ ‎‏ندارد.‏

‏‏[سؤال 12028]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 3208‏

‏‏4. اگر عضو مسلمانی را به مسلمان دیگر پیوند دهند (راضی باشد و حاضر شود)‏‎ ‎‏و بعد، آن مسلمان کافر گردد، آیا آن عضو، نجس است و اگر آن مسلمان دیگر، کافر‏
‏‎

‎‏گردد آیا آن عضو، نجس می شود یا نه؟‏

‏‏بسمه تعالی، حکم آن کسی را دارد که به او پیوند شده.‏

‏‏[سؤال 12029]‏‏ ‏ ‏ 6963‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏محضر مبارک نایب الامام حضرت امام خمینی، دامت برکاته‏

‏‏با عرض سلام و آرزوی طول عمر با برکت آن حضرت به استحضار می رساند:‏‎ ‎‏دختری است که بیش از سی سال سن داشته و در کودکی به خاطر بیماری قسمتی از‏‎ ‎‏صورتش رشد نکرده و دچار نقص عضو گردیده و به ظنّ قوی علّت عدم توفیق در‏‎ ‎‏ازدواج نیز همین علّت بوده و مجرد زندگی می نماید. اخیراً ضمن مراجعه به پزشک‏‎ ‎‏معالج جراح پیشنهاد گردیده ضمن یک عمل جراحی، قسمتی از پوست پا و پوست‏‎ ‎‏شکم به صورت پیوند زده شود و این امر با توجه به عدم وجود تیم جراح زن، مستلزم‏‎ ‎‏انجام عمل جراحی توسط مردان بوده و به ناچار مسأله نامحرم بودن آنان مطرح است،‏‎ ‎‏علی هذا با توجه به مقدمات ذکر شده و این که امکان و احتمال ازدواج پس از عمل‏‎ ‎‏جراحی وجود دارد، مستدعی است نظر مبارک عالی را امر به ابلاغ فرموده و آیا ایشان‏‎ ‎‏مجاز به چنین عمل جراحی می باشند یا خیر؟‏

‏‏بسمه تعالی، در فرض سؤال عمل جراحی مزبور مانعی ندارد، مشروط بر‏‎ ‎‏این که موهای سر خود را به نحوی بپوشاند و اگر آن هم مقدور نیست باز‏‎ ‎‏بودن آن نیز مانعی ندارد.‏

‏‏[سؤال 12030]‏‏ ‏ ‏ 6964‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏محضر مقدس رهبر کبیر انقلاب اسلامی ایران، حضرت آیت الله‌ العظمی امام‏‎ ‎‏خمینی دامت برکاته، با سلام‏

‏‏با توجه به تعداد روز افزون بیماران کلیوی که احتیاج مبرم جهت ادامه حیات به‏‎ ‎‏همودیالیز کلیوی دارند و در لیست انتظار عمل پیوند کلیه ماه ها و بلکه سال ها باید به‏
‏‎

‎‏انتظار بمانند و این امر علاوه بر این که سالیانه حدوداً حداقل پنج میلیون ریال برای هر‏‎ ‎‏نفر هزینه در بر دارد و هرچه دیرتر این پیوند انجام گیرد از طول عمر و زندگی فرد‏‎ ‎‏بیمار کاسته می گردد، امر پیوند کلیه به صورت امری ضروری تلقی می شود و با توجه‏‎ ‎‏به این که گرفتن کلیه از شخص سالم منجر به معلول شدن آن شخص نیز می گردد و در‏‎ ‎‏دنیای پزشکی امروز، اکثر پیوندهای کلیه از افراد تازه فوت شده که خودشان در زمان‏‎ ‎‏حیات وصیت کرده، یا اطرافیان بیمار مایلند از بعضی از اعضای بدن متوفی مثل کلیه،‏‎ ‎‏قرنیه چشم، کبد، استخوان و قلب استفاده نمایند، لذا از محضر آن پیشوا و مرجع تقلید‏‎ ‎‏استفسار می گردد که با توجه به ضرورت امر پیوند کلیه و اعضا در جامعه اسلامی‏‎ ‎‏فعلی ایران، آیا شرعاً چنین استفاده ای مجاز هست یا نه؟‏

‏‏در صورت اجازه حضرت عالی، جان هزاران جوان و به خصوص معلولین و‏‎ ‎‏مجروحین جنگ تحمیلی و مردم مستضعف که قادر به مسافرت به خارج از کشور و‏‎ ‎‏صرف هزینه های سنگین نیستند، نجات خواهد یافت و مبالغ هنگفتی از سرمایه های‏‎ ‎‏بیت المال صرفه جویی خواهد شد.‏

‏‏والسلام علیکم ورحمة الله‌ وبرکاته‏

‏‏بسمه تعالی، در مورد کافر اشکالی نیست و در مورد مسلمان نیز چنانچه‏‎ ‎‏حیات مسلمان دیگری متوقف بر آن باشد جایز است و چنانچه سلامت‏‎ ‎‏مسلمان دیگری نیز متوقف بر این کار باشد با اذن ورثه جایز است.‏

‏‏[سؤال 12031]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 119‏

‏‏5. معمول است اشخاصی که کلیه ها یا سایر اعضای آن ها فاسد می شود، دیگری‏‎ ‎‏آن عضو را از بدن خود به آن شخص اعطا می کند، آیا شرعاً شخص می تواند یک کلیه‏‎ ‎‏یا یک چشم یا عضو دیگری را که دو تا است به دیگری اعطا نماید یا خیر؟‏

‏‏بسمه تعالی، اگر حیات دیگری منوط به آن باشد و خطری متوجه اعطا‏‎ ‎‏کننده نشود اشکال ندارد.‏

‏‎ ‎

‏‎

‎