مدرسه در سایتهای اینترنتی
مترجم سینا کلهر
مدرسه از ابتدا تا به حال
مدرسه به معنای امروزی تقریباً قدمتی 2 هزارساله دارد اما
آیا قبل از ساخت مدرسه انسانها آموزش نمی دیدند؟ آیا
قبل از به وجود آمدن تمدنهای نخستین در بین النهرین،
هیچ یک از افرادی که درخانواده باهم زندگی می کردند،
اطلاعات خود را به دیگر افراد خانواده انتقال نمی دادند؟
اگربخواهیم ازطریق منطقی بررسی کنیم. می توانیم بگوییم
که علم و سطح دانش بشر از نخستین روز به وجود آمدن
انسان درحال پیشرفت است وهیچ علمی از بین نرفته
است و این خود مصداق بارز این موضوع است که علم حتی
در انسانهای اولیه انتقال می یافته است.
البته باید گفت که مدارسی که بعدها تأسیس شد،
اصلاً قابل مقایسه با شیوه قدیم انتقال علم نبودهاند.
نخستین مدارس در سرزمین ایلامیان تأسیس
شد. این مدارس به طور خاص به دانش آموزان خود
مشق رزم می دادند، البته بعدها درسهایی نظیر علوم
طبیعه (علوم تجربی) و فلسفه هم اضافه شد. امروز هم
که مدرسه اساسی ترین رکن تربیتی است وفرزندان هیچ
کجا را مثل مدرسه امن نمی بینند و اولیا هم هیچ چیز را
مثل درس مفید نمی بینند.
سیستم آموزشی
سیستم آموزش به طور کلی به معنای روش انتقال اطلاعات
به دانش آموز است. هراندازه سیستم آموزشی قوی تر و
بی نقص تر باشد، میزان اطلاعات انتقال یافته به دانش آموز
بیشتر خواهد بود.
اگر به روند تغییر سیستمهای آموزشی در طول تاریخ نگاه
کنیم، خواهیم دید که مقررات، ساده تر و دروس، کم حجم تر
شدهاند، برای مثال در قرون 16و17 میلادی در مدارس
اروپایی، کتاب آسمانی مسیحیان یعنی انجیل تدریس
می شد که هضم این کتاب فوق العاده وزین و ثقیل، برای
دانش آموزان سخت بود، به همین خاطر به تدریج حجم
کتب درسی کم شد ودروس آسان تر شدند.
هدف از تغییر در سیستمهای آموزشی قدیمی،
تبدیل مدرسه به یک محیط جذاب و پر نشاط برای
دانش آموز بود و شاید دلیل این که در گذشته افراد کمتری
به دنبال یادگیری و سواد می رفتند، خشک و مقرراتی بودن
بیش از حد معقول مدرسهها وکلیساها باشد.
اما امروزه با وجود سیستمهای نوین و کم نقص آموزشی
دانش آموزان هیچ کجا را بهتر و مورد دلخواه تر از مدرسه
نمی بینند.
معلم و شاگرد، دوست یا دشمن
یکی از مسائلی که شاید قبلاً خیلی به آن توجه نمی شد،
تاثیرات مثبت یا منفی و مستقیم برخورد معلم با شاگردان
بود که ممکن بود حتی آینده یک دانش آموز را تحت تأثیر
قرار دهد.
برای مثال وقتی معلم زیست شناسی شما، فردی خشن،
خشک و بیش از حد مقرراتی باشد و یا درس را بدون توضیح
و تجزیه و تحلیل تدریس کند، وحشت درس در نظر شما
زیست شناسی خواهد بود و برعکس اگر مثلاً معلم ادبیات
شما فردی مهربان، صبور و روشنفکر باشد و درس ادبیات
را با متانت و کامل توضیح دهد، شما عاشق درس ادبیات
خواهید شد. هرچند امروزه در مدارس سرتا سر اروپا
معلمان موظف هستند که با دانش آموزان درست برخورد
کنند اما همچنان برخی معلمان با برخورد تند و خشکشان،
برخی دانش آموزان را از درس خاصی زده می کنند و همین
امر ممکن است آینده شغلی و تحصیلی فرد را به خطر
بیاندازد و فرد به خاطر رسیدن به استعدادهایش موجودی
ناهنجارشود.
تنبیه و تشویق
یکی از مسائلی که چه در تعلیم وتربیت و چه در آموزش
و پرورش مورد توجه قرار می گیرد مسأله تنیبه وتشویق
است. در مدارس و به خصوص مدارس کشورهای درحال
توسعه موارد تنبیه بسیار بیشتر از موارد تشویق به چشم
می خورد. تنبیه به خاطر عدم انجام وظیفه نه تنها دانش آموز
یا هر فرد دیگری را مشتاق به انجام وظیفه اش نمی کند
بلکه فرد را از انجام آن امر زده و او را نسبت به انجام امور
مربوطه به آن تکلیف بی میل می کند.
البته لازم به ذکر است که گاهی تنبیه باعث پیشرفت
فرد نیزمی شود که التبه این نوع تنبیه را تنبیه
سازنده می گویند و فرد متنبه با احساس عقب ماندگی
نسبت به دیگران با میل بیشتری تصمیم به ادامه کار
می گیرد و در واقع این نوع تنبیه یک گونه تشویق به حساب
می آید.
تشویق در بهترین حالت ممکن، ایجاد رقابت
می کند بدین معنی که فرد وقتی که خود را در یک
ماراتون می بیند که باید در آن پیروز شود با انگیزه
فراوان دست به انجام امور مربوط و وابسته به
موفقیتش می زند. امروزه در اکثر سیستمهای آموزشی
تشویق جایگزین تنبیه شده است.
مجلات دوست نوجوانانمجله نوجوان 05صفحه 16