گذشته به جای آیفون تصویری که امروز در منازل استفاده میکنیم، مردم برای درها کوبه میگذاشتند و صدای این کوبهها برای زن، سمت راست با صدای ملایم و برای مرد، سمت چپ با صدای قوی متفاوت بود و صاحبخانه از صدای کوبه متوجه میشد که پشت در مردی است که در میزند یا که خانمی است. ما فهمیدیم که منازل متعلق به افراد ثروتمند دو درب داشته، دری متعلق به خانواده و رفت
و آمد عمومی و درب دیگر مربوط به ایام سوگواری و نوحهخوانی.
در این خانه دو قنات وجود داشت
که یکی خشک و دیگری پر آب بود.
در گذشته در کویر عقرب، عنکبوت
و رتیل زیاد بود و برای جلوگیری از
گزش این حیوانات، تختهای خود را
روی آب قرار میدادند.
در خانۀ لاریها، آنچه از همه دیدنیتر
بود، بادگیرخانه بود. در طراحی بادگیر
ظرافت خاصی صورت گرفته است.
باد از بالا وارد بادگیر میشود و پس
از عبور از کانال آن با زمین که آن
را خیس میکنند، برخورد میکند و
باعث طراوت و خنکی هوا میشود.
***
سپس به زندان اسکندریه یا مدرسۀ ضیائیه رفتیم. در آنجا فروشگاههای
مختلفی بود و بچهها مشغول خرید
شدند. آنجا برای ما توضیحی ندادند
اما من از روی لوح آن بنا مشغول
نوشتن شدم.
«مدرسۀ ضیاییه یا زندان اسکندریه
به قدمت 631 تا 705 ه. ق، این اثر از آثار ضیاءالدین حسین پدر شرفالدین
علی یزدی است که در سدۀ هفتم
هجری بنای آن شروع و در اوایل سدۀ هشتم به اتمام رسیده است. سازۀ این
گنبد زیبا و بلند از خشت خام درست شده و در سالهای اخیر نماسازی شده
است. از خطوط کوفی داخل بنا اثر
چندانی باقی نیست ولی نوع خط آن
به خطوط کوفی گنبدهای همان دوره
نظیر گنبد هشت، شاه کمال و بقعۀ
شیخ احمد فهادان شباهت زیادی دارد.
شبستان مدرسه دارای محراب است و
در اطراف صحن آن رواقهایی ساخته
شده است.»
***
از آنجا به طرف مسجد جامع راه
افتادیم. سپس نماز ظهر و عصر را خواندیم. بعد از نماز برایمان توضیح دادندکه بلندترین منارۀ مساجد کشور
همین منارۀ مسجد جامع یزد است.
مثل هر سفر دیگر، یکی از مهمترین قسمتهای سفر خرید سوغاتی بود. ما
هم برای خرید شیرینیهای یزدی که
زبانزد همه است به قنادی رفتیم. در
آنجا شیرینیهای مختلف از جمله باقلوا، قطاب، لوز نارگیل، لوز بادام، لوز پسته، پشمک، نان برنجی و حاجی بادام وجود داشت.
برای تمام این تجربههایی که کسب
کردم از مربیان و مسئولین مدرسۀ
ادب متشکرم و امیدوارم بتوانم با
درس خواندن، زحمات آنها را جبران
کنم.
مجلات دوست نوجوانانمجله نوجوان 203صفحه 29