با پیشرفت تمدن روم ، حمام کردن نیز پیشرفته تر شد . اولین حمامهای معروف رومی که آبش از قنات تأمین می شد ، در حدود سال 312 قبل از میلاد ساخته شد . این حمامها بسیار مجلل و حمام کردن در بین رومیان مرسوم بود . در قرن دوم بعد از میلاد ، یک پزشک یونانی به نام Galen صابون را هم به دلیل دارا بودن خواص دارویی و هم به منظور پاکیزگی و نظافت ، برای استفاده در حمام پیشنهاد کرد .
سقوط روم در 467 بعد از میلاد باعث کاهش عادت حمام کردن در بین رومیان شد . این امر در سلامت عمومی اروپاییان بی تأثیر نبود . عدم رعایت نظافت و پاکیزگی فردی که منجر به شرایط غیر بهداشتی زندگی شده بود ، باعث ترویج امراض مختلف در قرون وسطی ، خصوصاً طاعون در قرن 14 شد .
در قرن هفدهم پاکیزگی و حمام کردن مجدداً به عنوان یک عادت در اروپا رایج شد . در این زمان ، صنعت صابون سازی کاملاً شناخته شده بود . اتحادیه سازندگان صابون به دقت رموز مربوط به این حرفه را نگهداری می کرد . در آن زمان برای ساخت صابون از روغن سبزیجات و حیوانات به همراه خاکستر گیاهان استفاده می شد . البته ماده ای معطر نیز به آن اضافه می کردند .
به تدریج انواع گوناگون صابون در دسترس همگان قرار گرفت . علاوه بر حمام کردن و شستن لباس ، برای شستن موی سر و اصلاح صورت نیز صابونهایی ساخته شد .
کشورهای ایتالیا ، اسپانیا و فرانسه به دلیل اینکه ذخایر آماده ای از مواد خام مورد نیاز مانند روغن زیتون داشتند ، جزو اولین مراکز سازنده صابون بودند .
انگلیسیها در طول قرن دوازدهم شروع به ساختن صابون کردند . تجارت صابون در این کشور رونق فراوانی داشت تا جایی که در سال 1622 پادشاه جیمز اول (James I) مبلغ صد هزار دلار جهت دریافت امتیاز انحصاری برای مدت یک سال ، به یکی از سازندگان صابون پرداخت .
در قرن نوزدهم صابون به عنوان یک کالای لوکس در کشورهای مختلف مالیات بسیار بالایی داشت . با برداشته شدن این مالیات سنگین . استفاده از صابون برای مردم عادی نیز میسر شد و استانداردهای بهداشتی بالا رفت .
تجارت صابون در مستعمرات آمریکا در سال 1608 با ورود کشتیهای حامل افراد سازنده صابون ، از انگلیس آغاز شد . در حال حاضر صابون نقش بسیار مهمی در حفظ سلامت جامعه دارد .
اولین کارخانه صابون سازی در ایران
شواهدی در دست است که نشان می دهد صابون سازی در کشور ما به قرون گذشته باز می گردد و رونق آن در شهرهای مراغه ، رودبار ، تهران و تبریز بیش از سایر نقاط بوده است .
در تبریز چربی حیوانی را با آب نوعی سنگ معدنی به نام قلیا که از کوههای شهر بناب و ملک کندی در فاصله 150 کیلومتری تبریز می آوردند ، می آمیختند و صابون تولید می کردند . برای عمل جوشاندن و پختن صابون نیز از پوست بادام و چوب درخت سنجد استفاده می شد .
از قدیمی ترین کارخانه های صابون سازی در شهر تبریز ، کارخانه صابون سازی «طراوت» است که با بیش از یک قرن قدمت و تجربه در کار صابون هنوز هم به کار خود ادامه می دهد . این کار از نسلی به نسل دیگر در خانواده صاحبان کارخانه منتقل شده و تا امروز حفظ شده است .
از سال 1300 به بعد اندک اندک بر جمعیت کشور افزوده شد و توجه به بهداشت عمومی نیز افزایش یافت . چنانکه از سال 1320 به بعد ، دیگر کارگاه ها و کارخانه های سنتی توان آن را نداشتند که نیاز مردم به صابون را رفع کنند .
لزوم ایجاد صنعت صابون سازی ، از این زمان کاملاً احساس شد و از سالهای 1330 کارخانه های بزرگی که اکنون شهرت فراوانی در تولید مواد پاک کننده و شوینده دارند پا گرفتند و نخست از تولید صابون شروع کردند که در آن زمان مهمترین ماده تمیز کننده و شوینده به حساب می آمد .
به این ترتیب تولید انبوه صابون که از نیمه اول قرن نوزدهم میلادی در جهان آغاز شده بود ، حدود 50 سال پیش به کشور ما رسید .
کارخانه «معطر» نخستین کارخانه صابون سازی در ایران بود که در سال 1329 در قلهک تهران شروع به کار کرد . ظرفیت آن روز کارخانه
مجلات دوست نوجوانانمجله نوجوان 97صفحه 17