امام خمینی، مردم را همۀ انقلاب می دانستند
(مصاحبه با آقای ابوالفضل ابوترابی نماینده مجلس شورای اسلامی)
اشاره: آقای ابوالفضل ابوترابی فرزند شهید اسماعیل ابوترابی متولد سال 1355 در روستای عزیز آباد از توابع تیران و کرون است. وی بزرگ شده نجف آباد و فارغ التحصیل دانشگاه علوم قضائی تهران وابسته به قوه قضائیه می باشد. مهمترین سوابق کاری ایشان خدمت در قوه قضائیه به عنوان قاضی تحقیق و بازپرس، دادرس، رئیس دادگاه بخش و دادستانی تیران و کرون است. وی پس از چندین سال فعالیت در عرصه قضائی وارد عرصه سیاسی شد و توانست در نهمین دوره انتخابات مجلس شورای اسلامی اعتماد مردم حوزه انتخابیه نجف آباد، تیران و کرون را کسب کرده و وارد مجلس شورای اسلامی شود. ابوترابی در انتخابات دهمین دوره مجلس شورای اسلامی نیز حضور داشت و برای دومین بار توانست به ساختمان بهارستان راه پیدا کند. در دوره نهم در کمیسون حقوقی و قضائی و در دوره دهم نیز در کمیسون شوراها و امور داخلی مجلس شورای اسلامی حضور دارد. در ادامه، مصاحبه فصلنامه حضور را با ایشان می خوانید.
حضور: ضمن تشکر از اینکه وقت خود را در اختیار فصل نامه حضور قرار دادید، در ابتدا خلاصه ای از سابقه، فعالیت ها و آثار خود در خصوص اندیشه های امام خمینی بیان بفرمایید.
آقای ابوالفضل ابوترابی: در زمینه های نوشتاری(کتاب و مقاله) فعالیتی نداشته ام اما در این زمینه سخنرانی هایی داشته ام. باید تأکید کنم که همه ما انقلاب بزرگمان را مدیون این مرد الهی هستیم.
حضور: به نظر شما مهمترین دیدگاههای امام خمینی در باره نظام جمهوری اسلامی بویژه نقش و جایگاه مجلس در این نظام چیست؟
ابوترابی: حضرت امام به لحاظ دیدگاهی که داشتند مردم را در رأس امور میدانستند و انقلاب را از مردم و مردم را از انقلاب جدا نمی دانستند. امام خمینی، مردم را همه انقلاب ما می دانستند. نقش مردم در انقلاب و حفظ آن، تبلورش در یک سری قواعد شکلی است که امروزه به اسم دموکراسی اطلاق میشود. به خاطر دقت نظری که امام داشتند چه در زمانی که در پاریس بودند و چه زمانی که در ایران بودند این دقت نظر به تفکیک قوا و قانون اساسی منجر شد.
قانون اساسی به این شکل نقش مردم را به صورت تخصصی تفکیک کرده که در این بین مجلس نقش بسزایی دارد. امام نقش مجلس را به عنوان مردم سالاری دینی و دموکراسی اسلامی تلقی کرده و امام مجلس را در رأس امور میدانستند. لازم است تأکید کنم که امام مجلس را در رأس امور می دانستند به خاطر اینکه مجلس قانون وضع میکند. همانطور که امام به خاطر حرمت قانون، نقض آن را شرعاً حرام می دانستند نشان می دهد که حضرت امام چه دید بلندی نسبت به اراده ملی که تبلورش به صورت قانون در مجلس شورای اسلامی است دارند. از نظر امام این قانون زندگی را از هرج و مرج و سبک حیوانی زندگی به زندگی منظم،
قاعده مند، ضابطه دار و انسانی با این نظمی که دارد تبدیل میکند.
حضرت امام بعد از شرع، قانون را به لحاظ همان سیری که در جمهوری اسلامی دارد واجب می دانستند. مجلس قانون وضع می کند، شورای نگهبان مهر تأیید می زند و توسط رئیس جمهوری ابلاغ می شود که در امر قانون هر سه قوه دخیل میشوند و از این جهت حضرت امام نظر داشتند که مجلس در رأس امور است. اما واقعیت این است که این مجلسی که ما می بینیم به هیچ عنوان از نظر امام در رأس امور نیست. این مجلس به خاطر عجله و بد قانون وضع کردن آن جایگاه اصلی خود را ندارد و متأسفانه اشتباهات برخی نمایندگان در وضع قانون دخیل است. گاهی اوقات بعضی نمایندگان کارهایی انجام می دهند که فکر می کنند نماینده در رأس امور است و این اشتباه است در حالی که مجلس در رأس امور است. لازم است تأکید کنم جمع 290 نفر نمایندگان و تصمیمات آنها در رأس امور است که آن هم سلسله مراتب شورای نگهبان را باید بگذراند و گرنه خود نماینده در رأس امور نیست. متأسفانه بعضی وقت ها شاهد هستیم که برخی نماینده ها به گونهای رفتار می کنند که انگار از دماغ فیل افتاده اند، تکبر و غرور دارند و نمی شود با آنها صحبت کرد. از این جهت مجلس البته به ضمیمه شورای نگهبان در رأس امور است.
حضور: درباره عملکرد یکساله مجلس شورای اسلامی در دوره دهم چه توضیحی دارید؟
ابوترابی: مجلس شورای اسلامی در دوره دهم شروع خوبی داشت. ما در سه شیفت کاری برنامه ششم را بررسی کردیم و با وجود برخی مشکلات، مجلس با دستوری که از حضرت آقا(رهبر معظم انقلاب) گرفت این برنامه را مورد تصویب قرارداد. بعد از بررسی برنامه ششم توسعه کشور، بحث لایحه بودجه سال 96 مطرح شد و مجلس آن را بررسی کرد. به نظر من در سال گذشته مجلس شورای اسلامی که تازه نفس هم بود کارش را خوب شروع کرد که اگر اینطور ادامه پیدا کند وضعیت خوبی خواهد داشت.
حضور: به نظر شما سیاسی رأی دادن در کار مجلس چقدر میتواند مؤثر باشد؟
ابوترابی: خواه ناخواه برخی از دیدگاههای نمایندگان، سیاسی است. ولی تصمیمات سیاسی (جناحی) مورد نظر ما نیست. به نـظر مـی آید که تصمیمـات سـیاسی نـاید تأثیـری در رأی دادن نمایندگان داشته باشد. در کشور ما به خاطر اینکه هیچ یک از دستگاهها وضعیت مطلوبی ندارند معمولاً افراط و تفریط هم هست و تفکر سیاسی به هر حال اثر می گذارد.
حضور: مهمترین مشکلاتی که در حال حاضر مجلس شورای اسلامی با آن دست و پنجه نرم میکند چیست؟
ابوترابی: الآن احتمالاً ما بدترین دوران بعد از انقلاب را داریم. بحث خشکسالی توأم با بیپولی و خیل عظیم افراد جویای کار از مشکلات اصلی موجود در کشور است. بنابراین در این دوره مجلس شرایط خیلی سخت است و باید با همدلی و همفکری دست به دست هم بدهیم و چاره اندیشی کنیم. در این دوران سخت باید ظرفیت ها و استعداد های خوب داخلی را شکوفا کنیم که این موضوع شدنی است، همانطور که هشت سال دفاع مقدس را توانستیم سپری
کنیم این شرایط را نیز میتوانیم سپری کنیم.
حضور: از نظر شما ویژگیهای یک نماینده خوب چیست؟
ابوترابی: ظفر مساوی است با صبر. اولین خمیرمایه یک نماینده خوب به نظر من صبر است. اگر یک نماینده همه ویژگی های خوب را داشته باشد و این ویژگی را نداشته باشد هیچ ندارد و بالعکس اگر هیچ نداشته باشد و صبور باشد حداقل به 50 درصد خمیر مایه یک نماینده دست یافته است. از نظر بنده اولین ویژگی یک نماینده خوب بردباری، حلم و صبوری است.
حضور: ظاهراً برخی از نماینده ها به دنبال کارهای شخصی مردم هستند، نظر شما درباره اینگونه فعالیت ها چیست؟
ابوترابی: ما باید یک تغییر نگرش داشته باشیم. سیستم مملکت ما مشکل دارد که نماینده اینگونه عمل می کند. نماینده باید محلی رأی بیاورد اما باید ملی فکر کند. اینها باهم مانعة الجمع است و امکان پذیر نیست که بشود محلی رأی آورد و ملی فکر کرد. اگر من محلی رأی بخواهم محلی هم باید اقدام کنم. بنابراین قانون را حتماً باید اصلاح کرد. تفکیک دو مجلس پارلمانی برای اقدامات محلی و بعد مجلس ملی برای اقدامات ملی برای کشورمان ضروری است. این مشکل که مجلس نمیتواند در رأس امور باشد از اینجا شروع میشود که نماینده محلی رأی آورده و در قانون هم تصریح شده، ملی باید تصمیمگیری و نظارت کند. اینها مانعة الجمع است. در نتیجه نماینده باید شخصیت خود را در حد یک تشک ورزشی و توپ فوتبال پایین بیاورد تا بتواند رأی محلی بگیرد و اینجاست که مجلس دیگر در رأس امور معنی پیدا نمی کند. بنابراین ضروری است که قانون را اصلاح کنیم.
حضور: امام خمینی معتقد بود مجلس خانه ملت است. به نظر شما آیا این مجلس خانه واقعی ملت است؟
ابوترابی: عرض کردم اگر تفکیک مجلس به پارلمـانهای محلی و ملی را داشتـه باشـیم به نظرم آن خانه واقعی ملت که حضرت امام فرمودند تحقق پیدا می کند.
حضور: امام خمینی استیضاح و انتقاد را حق مجلس می دانستند تحلیل شما از این موضوع چیست؟
ابوترابی: متأسفانه اهداف سیاسی و بدتر از آن اهداف شخصی بعضی نمایندگان را باید بیان کنم. ما شاهد هستیم که بعضی از نماینده های مجلس با استیضاح به عنوان حربه شخصی، امتیازات شخصی، حزبی، قومی یا محلی برای خودشان متصور هستند. متأسفانه این مشکل به بد بودن قوانین ما بر می گردد که همان محلی رأی آوردن یک بخش آن است و بخش دیگر هم به این برمی گردد که هیئت نظارت بر رفتار نمایندگان باید قوی تر عمل کند. البته شورای نگهبان عین یک عقاب بر بالای سر نمایندگان است اما شورای نگهبان بعد از این که کار از کار گذشت می خواهد اعمال نظر و صلاحیت کند ولی در حین کار، کاری نمی تواند انجام دهد. بنابراین باید هیأت نظارت بر رفتار نمایندگان را تقویت کنیم. این چیزی که الآن در قانون است و به صورت شکلی است به نظر من هر چند با شروع خوب بوده باشد اما کامل نیست و باید این نظارت را کامل و شدید تر کنیم.
حضور: اقدامات مجلس برای جلوگیری از سوء استفاده های مختلف و رانت و حقوق های نجومی و نظیر اینها چیست؟
ابوترابی: مجلس قصد داشت اقدامی در برنامه ششم انجام دهد که به درخواست دولت به بعد از ارائه لایحه ای از سوی دولت موکول شد. ما امید داریم لایحه دولت زودتر بیاید وگرنه مجلس به غیر از آن کار دیگری نکرد و اقدام خاصی هم انجام نداد. بحث های نظارتی هم مثل سؤال، استیضاح و... هم بود.
حضور: یکی از معضلات مملکت ما برای اقشار کم درآمد و مستضعف ـ که رسیدگی به آنها دغدغه همیشگی امام خمینی(س) بود ـ کمبود درآمد و رشد روزافزون هزینه ها و خدمات عمومی است. در واقع هیچ تناسبی میان این دو(هزینه و درآمد) حتی برای بخشی از اقشار متوسط وجود ندارد. این ناهنجاری طبعاً پیامدهای ناخوشایندی برای جامعه دارد از قبیل گسترش جرایمی مانند قاچاق کالا، سرقت و ... به نظر شما چه باید کرد و مجلس در جهت حل این معضل ـ و کلاً معضلات اقتصادی ـ چه می تواند بکند و تاکنون چه کرده است؟
ابوترابی: ما باید از شعار خارج شویم. در بحث محرومیت زدایی همه باید به همین گونه عمل کنند، شعار نباشد. بحث حقوق های نجومی و اختلاس ها و اسراف های ادارات و سازمان ها و سیستم هایی که نجومی هست مردم را دلسرد و به نظام بدبین می کند. همین که بتوانیم جلوی این ها را بگیریم مشکل کشور 50 تا 60 درصد حل می شود.
حضور: مهمترین اقدامات مجلس برای کم کردن فاصله طبقاتی طی یک سال گذشته چه بوده است؟
ابوترابی: در برنامه ششم افزایش حقوق کمیته امداد و بهزیستی را داشتیم که طرح خوبی بود و بحث هایی درباره جانبازان و رزمندگان وجود دارد که در برنامه ششم دیده شده است.
حضور: ترکیب فعلی اعضای دولت را در زمینه همکاری و هماهنگی با مجلس چگونه ارزیابی می کنید؟
ابوترابی: من در رابطه با کلیات وزرای آینده صحبت می کنم .به نظرم کلیت کابینه که رئیس جمهور انتخاب کرده معقولانه و منطقی است. این هیأت وزیران از هیئت وزیران قبلی چیدمان بهتری دارد.
حضور: برنامه های آینده مجلس برای چهار سال آینده که دولت فعلی متصدی امور است چیست یا چه اهدافی بهتر است باشد؟
ابوترابی: مجلس یک سری برنامه هایی دارد و بستگی دارد دولت چه لوایح و نمایندگان چه طرح هایی را ارائه کنند اما امروز ما شاهد دو طرح مهم بودیم که تبدیل به قانون شد. یکی از این طرح ها کاهش اعدامی ها بود و دیگری اقدامات مقابله به مثل در برابر آمریکای متخاصم بود و اینها به شرط تایید شورای نگهبان تبدیل به قانون خواهد شد. به نظر من از الآن نمی شود
پیش بینی کرد که در سه سال آینده چه طرح و لوایحی در مجلس شورای اسلامی ارائه می شود اما یک سری موضوع مهم در دستور کار است. از جمله این موضوعات مهم اصلاح نظام بانکی بود که به صورت طرح مطرح شد و به دلیل اینکه بار مالی دارد دولت باید همراهی و همکاری کند. همچنین دولت لایحه مهم خدمات کشوری را به مجلس داده که خیلی موضوع مهمی است. طرح مهم مدیریت جامعه شهری هم در حال حاضر در دستور کار شوراهاست.
مصاحبه کننده: سیدمسعود حسینی ده سروی
