کتاب غصب
احکام غصب
اصلاحات ارضی
نسخه چاپی | ارسال به دوستان
برو به صفحه: برو

نوع ماده: کتاب فارسی

پدیدآورنده : خمینی، روح الله، رهبر انقلاب و بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران، 1279 - 1369

محل نشر : تهران

ناشر: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (س)

زمان (شمسی) : 1392

زبان اثر : فارسی

اصلاحات ارضی

اصلاحات ارضی

[سؤال 9439]‏ ‏ ‏ 5228‏

‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 5 / 1 / 1361‏

‏محضر مبارک مرجع عالی قدر عالم تشیع، حضرت نایب الامام، خمینی کبیر، دام‏‎ ‎‏توفیقه العالی، با سلام و تحیات و تهنیت در پیروزی های مداوم بر علیه معاندین و به‏‎ ‎‏امید تداوم آن ‏

‏در اصلاحات ارضی پیشین، اگر کشاورزی، بدون رضایت مالک قبلی زمین، محل‏

استفتائات امام خمینی (س)ج. 8صفحه 240

‏کشت خود را به نصف تقسیم و تصاحب کرده باشد، چه صورت دارد؟ آیا مباح است‏‎ ‎‏یا خیر؟ ذیلاً مرقوم فرمایید. عندالله‌ و عندالرسول مأجور باشید. ‏

بسمه تعالی، موکول به دولت اسلامی است. 

[سؤال 9440]‏ ‏ ‏  ‏---->‏ ‏ 3547

‏2. شخصی ملک موروثی را اجاره کرده و مدتی مستأجر بوده. بعد از آن در رژیم‏‎ ‎‏طاغوتی ملک را به عنوان تقسیم اراضی تصاحب کرده و درخت هم کشت کرده که‏‎ ‎‏درخت ها مثمر ثمر شده است. تکلیف ملک و درخت ها از چه قرار است؟ آیا اجارۀ‏‎ ‎‏ملک را هم بدهکار است یا خیر؟‏

بسمه تعالی، رسیدگی به اراضی تقسیمی موکول به دولت اسلامی است.

[سؤال 9441]‏ ‏ ‏ 5229‏

‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 8 / 5 / 1361‏

‏محضر مبارک حضرت نایب الامام، امام خمینی‏

‏املاکی که در رژیم سابق ارثی یا ابتیاعی بوده و بدون رضا و اجازۀ صاحب آن، به‏‎ ‎‏زارع واگذار نموده اند و زارع هم فقط ملک را در تصرف دارد، و بهای ناچیز آن را‏‎ ‎‏نپرداخته و حقوق مالک را هم نداده و مالک در قبوض اقساطی تصرفی ننموده و در‏‎ ‎‏نتیجه وضع ملک معوق مانده است. تکلیف را از جنبه شرعی و قانونی معیّن فرمایید.‏

بسمه تعالی، رسیدگی به این گونه اراضی، موکول است به دولت اسلامی. 

[سؤال 9442]‏ ‏ ‏ 5230‏

‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 4 / 5 / 1361‏

‏محضر مبارک حضرت آیت الله‌ العظمی امام خمینی، مدّ ظله العالی‏

‏پس از عرض سلام و آرزوی سلامت و طول عمر حضرت عالی تا ظهور حضرت‏‎ ‎‏مهدی (عج)، تقاضا می شود مسائل زیر را پاسخ بفرمایید:‏

‏1. قبرستانی است متعلق به بخش داجیوَنْد (متشکل از 12 قریه) از توابع ایلام که از‏

استفتائات امام خمینی (س)ج. 8صفحه 241

‏حدود 200 سال قبل اهالی اموات خود را در آن دفن می کردند. مساحت این زمین‏‎ ‎‏تقریباً 5 / 1 هکتار و بیش از 000 / 10 مرده در آن مدفون است و حدود 20 هکتار زمین‏‎ ‎‏اطراف آن است که آن هم متعلّق به داجیوند بوده است. از حدود 150 سال قبل خان ها‏‎ ‎‏و مالک ها این زمین ها را به زور تصاحب کرده اند و زمین های اطراف قبرستان را به زیر‏‎ ‎‏کشت برده اند، ولی به خود قبرستان کاری نداشتند. اهالی داجیوند کما فی السابق،‏‎ ‎‏اموات خود را در قبرستان و زمین های اطراف آن دفن می نمودند و از طرف مالکین‏‎ ‎‏هیچ گونه جلوگیری نمی شد و ناراحتی در بین نبود. قضیه تا بهمن ماه 1341 به همین‏‎ ‎‏منوال گذشت. تا این که از طرف دولت طاغوتی شاه خائن، طرح اصلاحات ارضی در‏‎ ‎‏منطقه اجرا و زمین های منطقه از جمله حوالی قبرستان از دست مالک ها خارج و بین‏‎ ‎‏کشاورزان آن حوالی تقسیم شد. به هر نفر هم پلاک مالکیت داده شد. آن ها هم بدون‏‎ ‎‏تعرّض به قبرستان، زمین های اطراف قبرستان را به زیر کشت برده و در آن ها به‏‎ ‎‏کشاورزی مشغولند. لازم به تذکر است که صاحبان کنونی زمین از اهالی داجیوند‏‎ ‎‏نیستند. از آن موقع تا به حال وقتی اهالی داجیوند ـ که مدعی مالکیت زمین از 200‏‎ ‎‏سال قبل می باشند ـ کسی از دنیا برود او را به قبرستان قدیمی می برند و چون خود‏‎ ‎‏قبرستان پر شده؛ علی رغم مخالفت کشاورزان اطراف قبرستان، جنازه را در زمین های‏‎ ‎‏اطراف قبرستان دفن می کنند، اگر چه کاشته شده و کشاورزی شده باشد. و می گویند:‏‎ ‎‏ما از 200 سال پیش مالک این زمین ها بوده ایم و با تصاحب مالک ها و تقسیم‏‎ ‎‏اصلاحات ارضی از ملکیت ما خارج نشده است. خلاصۀ کلام آن که اهالی داجیوند از‏‎ ‎‏بیست سال پیش تا کنون، به همین ترتیب جنازه های خود را در زمین های زیر کشت‏‎ ‎‏اهالی فعلی اطراف قبرستان فعلی، به زور دفن می نمایند و رفته رفته قبرستان بزرگ‏‎ ‎‏شده و زمین ها از دست صاحبان فعلی آن ها خارج می گردند و آن ها بی زمین می شوند.‏‎ ‎‏آیا به نظر حضرت عالی تقسیم بندی دولت طاغوتی در مورد زمین ها شرعاً معتبر‏‎ ‎‏است؟ و اهالی فعلی آن مالک حقیقی زمین محسوب می شوند؟ و در نتیجه،‏‎ ‎‏زمین هایی که اموات را در آن دفن می کنند، غصبی است یا خیر؟ در هر صورت حکم‏

استفتائات امام خمینی (س)ج. 8صفحه 242

‏جنازه های دفن شده را نیز بفرمایید؟ ضمناً، فاصلۀ بین قبرستان و روستاهای داجیوند‏‎ ‎‏حدوداً بیش از 3 کیلومتر است.‏

بسمه تعالی، مسأله مورد اختلاف باید در محکمۀ شرعیه حل و فصل شود.

[سؤال 9443]

‏2. چون اکثر روستاهای داجیوند غیر از آن قبرستان، قبرستان دیگری ندارند؛ اگر‏‎ ‎‏صلاح است دستور فرمایید که هر روستا قطعه زمینی را برای قبرستان خود اختصاص‏‎ ‎‏دهد تا هم به روستایشان نزدیک باشد و حلال باشد و هم مشکلات و گرفتاری های‏‎ ‎‏قبرستان سابق نباشد.‏

بسمه تعالی، مانع ندارد، در صورتی که مخالف مقررات دولت اسلامی نباشد.

[سؤال 9444]‏ ‏ ‏ 5231‏

‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏حضرت آیت الله‌ العظمی امام خمینی، دامت برکاته، به عرض مبارک می رساند:‏

‏در مناطق مختلف فارس و غیر فارس عده ای به زمین های یکدیگر هجوم برده اند‏‎ ‎‏و به این موضوع استناد می کنند که حضرت مستطاب عالی زمین را ملک هیچ کس‏‎ ‎‏نمی دانید و یا مالکیت زمین به کلی لغو فرموده اید. خواهشمند است نظر مبارک خود‏‎ ‎‏را در این باره بیان فرمایید تا هرچه باشد به عنوان یک وظیفۀ الهی عمل نماییم. وجود‏‎ ‎‏مبارک مستدام باد.‏

بسمه تعالی، ملکیت در اسلام محترم است و این جانب الغاء ملکیت کسی را نکرده ام و اگر از زمین های اصلاحات ارضی است، رسیدگی به آن ها موکول است به محاکم صالحه. بلی، زمین های موات ملک کسی نیست و احیای آن با شرایط مقرره موجب ملکیت احیا کننده است و معامله روی زمین موات باطل است.


استفتائات امام خمینی (س)ج. 8صفحه 243

[سؤال 9445]‏ ‏ ‏ 5232‏

‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 23 / 11 / 1361‏

‏دفتر محترم استفتائات امام خمینی‏

‏محترماً به استحضار می رساند: این جانب سه هکتار از آب و زمین موروثی پدرم‏‎ ‎‏واقع در استان فارس شهرستان فسا را متصرف بودم. در سال 42 یک پنجم آن برابر‏‎ ‎‏قانون اصلاحات ارضی رژیم گذشته به شخصی داده شد و پس از انقضای مدت‏‎ ‎‏یک سال مأمورین طاغوتی چهار پنجم از باقیمانده آب و زمین مزبور را غصب کرده و‏‎ ‎‏مجدداً به شخص فوق الذکر واگذار نمودند. اکنون بنا به دستور و فتوای امام خمینی که‏‎ ‎‏مالکیت محترم می باشد، استدعا دارم بفرمایید که آیا از نظر شرعی چهار پنجم آب و‏‎ ‎‏زمین مذکور که در مرحله دوم به شخص نامبرده داده شده غصب حساب می شود یا‏‎ ‎‏خیر؟ و آیا قابل ارجاع به این جانب می باشد یا نه؟ ‏

بسمه تعالی، رسیدگی موکول است به مسئولین مربوطه در دولت اسلامی.

[سؤال 9446]‏ ‏ ‏ 5233‏

‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏لطفاً راه چاره ای برای مسأله ای که برای این جانب پیدا شده، با سؤال کردن از‏‎ ‎‏محضر مبارک امام خمینی، پیدا کنید و مرا از این ناراحتی که فکر مرا مشوش کرده‏‎ ‎‏است نجات دهید.‏

‏من یکی از طلاب مدرسۀ قوام شیراز، از شاگردان آیت الله‌ دستغیب هستم. بنده‏‎ ‎‏حدود یک سال قبل، در جنوب شهر شیراز منزلی خریدم و تا مدتی نمی دانستم که جزء‏‎ ‎‏زمین های اصلاحات ارضی است و حدود چند هفته که فهمیده ام، از محضر علمای‏‎ ‎‏اعلام شیراز سؤال کردم و نتیجۀ مطلوبی نگرفتم، به این معنا که اظهار نظر نکردند.‏

‏البته مسأله از این قرار است که هرچه تحقیق کردم، نتوانستم مالک را پیدا کنم و از‏‎ ‎‏این به بعد هم معلوم نیست، یعنی واقعاً عسر و حرج است که بشود از این راه، مسأله ‏


استفتائات امام خمینی (س)ج. 8صفحه 244

‏را حل کرد. البته یک مالک ندارد، بلکه چندین مالک دارد که بعضی مرده، و بعضی هم در‏‎ ‎‏کشورهای خارج هستند.‏

‏حالا می خواستم امام اجازه بفرمایند تا مسأله نماز و سایر احکام دینی این جانب،‏‎ ‎‏در این منزل مورد اشکال نباشد. ارزش این منزل صد هزار تومان است، که پنجاه هزار‏‎ ‎‏تومان آن را بدهکار هستم. البته روشن است که در این جوّ، بنده می خواهم فعلاً خودم‏‎ ‎‏نجات پیدا کنم، و معلوم است که این مسأله در تمامی نقاط کشور هست و نباید سر و‏‎ ‎‏صدایش را بیرون کرد.‏

بسمه تعالی، امر زمین با دولت اسلامی است و اگر علم به غصب ندارید، تصرفات اشکال ندارد.

[سؤال 9447]‏ ‏ ‏  ‏---->‏ ‏ 4171

‏2. زمین هایی را در زمان طاغوت طبق اصلاحات اراضی به افرادی داده اند، فعلاً‏‎ ‎‏وظیفه چیست؟ آیا ارث می رسد یا نه؟‏

بسمه تعالی، رسیدگی موکول به دولت اسلامی است. 

[سؤال 9448]‏ ‏ ‏ 5234‏

‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏حضور مستطاب آیت الله‌ العظمی رهبر عالی قدر امام خمینی، مدّ ظله العالی‏

‏در این موضوع چه می فرمایید که شخصی در زمان طاغوت ملک دیگری را که‏‎ ‎‏اجاره بوده به دستور اصلاحات ارضی مجبوراً ثبت نموده است و آن شخص هم فوت‏‎ ‎‏نموده؛ اگر ورثۀ نامبرده بخواهند ملک را به صاحب اصلی اش برگردانند آیا از لحاظ‏‎ ‎‏شرعی و قانونی مجاز است یا خیر؟ خواهشمند است جواب این موضوع را به طور‏‎ ‎‏واضح بیان فرمایید. ‏

‏با تقدیم احترام؛ والسلام علیکم ورحمة الله‌ وبرکاته‏

بسمه تعالی، ردّ ملک به مالک شرعی آن لازم است.


استفتائات امام خمینی (س)ج. 8صفحه 245

[سؤال 9449]‏ ‏ ‏ 5235‏

‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 28 / 5 / 1361‏

‏مدیریت محترم دفتر حضرت امام خمینی‏

‏این حقیر کشاورز هستم، مقداری آب و زمین از فردی که کارمند شبکۀ بهداری و‏‎ ‎‏بهزیستی شهر بابک است در اجارۀ من است، که هر ساله سیصد و سی کیلو گندم‏‎ ‎‏مال الاجاره می پردازم. در زمان شاه مخلوع، این آب و ملک، به وسیلۀ مأمورین‏‎ ‎‏اصلاحات ارضی به من واگذار شده، که قبلاً عرض کردم تا کنون مال الاجاره را‏‎ ‎‏پرداخت نموده ام. تقاضامندم بفرمایید اگر مقدار اجاره را نپردازم، از نظر اسلام حلال‏‎ ‎‏است یا حرام؟ ‏

‏والسلام علیکم ورحمة الله‌ وبرکاته ‏

بسمه تعالی، اگر زمین شرعاً ملک غیر است، باید تصرفات در آن با کسب اجازه از مالک باشد، و در صورت اجاره کردن، باید مال الاجاره به مالک داده شود. 

[سؤال 9450]‏ ‏ ‏ 5236‏

‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 11 / 2 / 1361‏

‏محضر مبارک حضرت آیت الله‌ العظمی، نایب الامام، امام خمینی، دامت برکاته‏

‏اراضی ای که در زمان طاغوت، از طریق اصلاحات ارضی، به کشاورزان واگذار‏‎ ‎‏گردیده، و ایشان آن را به غیر واگذار نموده اند و در آن تأسیسات مرغداری بنا شده‏‎ ‎‏است:‏

‏1. تصرف در آن ملک چه صورتی دارد؟‏

‏2. آیا می توانند آن ملک و تأسیسات را به شخص ثالثی واگذار نمایند یا خیر؟‏

بسمه تعالی، اگر علم به غصب بودن ندارند، تصرفات اشکال ندارد و رسیدگی به امور زمین، واگذار به دولت اسلامی است.


استفتائات امام خمینی (س)ج. 8صفحه 246

[سؤال 9451]‏ ‏ ‏  ‏---->‏ ‏ 2135

‏3. زمین کشاورزی و یا باغی است که ملک مالک بوده در رژیم گذشته و با‏‎ ‎‏اصلاحات ارضی نصف آن را به کشاورز داده اند. حال، کشاورزی که کلاً امورات‏‎ ‎‏زندگی او به این قسمت زمین تأمین می شود چه باید بکند؟ ‏

بسمه تعالی، موکول به دولت اسلامی است.

[سؤال 9452]‏ ‏ ‏ 5237‏

‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 11 / 11 / 1362‏

‏محضر مبارک حضرت آیت الله‌ العظمی امام خمینی، بنیان گذار جمهوری اسلامی،‏‎ ‎‏مدّ ظله العالی، از خداوند متعال، طول عمر همراه با سلامتی و تأییدات الهی را، برای‏‎ ‎‏وجود مبارک مسئلت می دارم. به عرض عالی می رساند:‏

‏در رژیم گذشته ادارۀ اصلاحات ارضی با اختیار حاصله از تبصره یک مادۀ دو‏‎ ‎‏قانون همان زمان، اراضی غیر را فضولتاً به دیگران انتقال رسمی داده است. منتقل الیه‏‎ ‎‏پس از چندی به دیگری واگذار کرده، سپس خلع ید او را از زمین موصوف خواهان‏‎ ‎‏شده، و شخص خوانده از تحویل زمین استنکاف ورزیده، تا این که دامنۀ اختلاف به‏‎ ‎‏دادگاه، و از آن جا به دیوان عالی کشور کشیده شده است. الحال نقض و یا ابرام دعوای‏‎ ‎‏طرح شده، بدون در نظر گرفتن حق مالک اصلی، چه صورت دارد؟‏

بسمه تعالی، باید طبق ضوابط شرعی و قانون جمهوری اسلامی عمل بشود. 

[سؤال 9453]‏ ‏ ‏ 5238‏

‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 15 / 2 / 1361‏

‏حضور محترم حضرت امام خمینی، رهبر کبیر انقلاب اسلامی ایران، با تقدیم‏‎ ‎‏احترام و عرض سلام و دست بوسی‏

‏این جانب از جنگ زدگان آبادان هستم. در اثر جنگ تحمیلی مدت قریب به 19 ماه‏

استفتائات امام خمینی (س)ج. 8صفحه 247

‏است کسب و کارم در آبادان تعطیل شده و بیکارم. قصد دارم در دزفول دامداری‏‎ ‎‏نمایم. یک هکتار زمین بایر یکی از دوستان نزدیک دارد که از زمین های تقسیم اراضی‏‎ ‎‏دوران لعنتی شاه می باشد و 99 ساله به اجاره این شخص درآمده است. آیا الآن من‏‎ ‎‏می توانم روی این زمین مشغول به‏‎ ‎‏کار شوم یا او می تواند عین اجاره را به من صلح یا‏‎ ‎‏واگذار نماید یا زمین را از او بخرم؟ متمنی است اگر راهی دارد نظر مبارکتان را‏‎ ‎‏بفرمایید.‏

بسمه تعالی، موکول به دولت اسلامی است. 

‎ ‎

استفتائات امام خمینی (س)ج. 8صفحه 248