کتاب نکاح
حجاب و پوشش
نسخه چاپی | ارسال به دوستان
برو به صفحه: برو

نوع ماده: کتاب فارسی

پدیدآورنده : خمینی، روح الله، رهبر انقلاب و بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران، 1279 - 1369

محل نشر : تهران

ناشر: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (س)

زمان (شمسی) : 1392

زبان اثر : فارسی

حجاب و پوشش

حجاب و پوشش

[سؤال 10011]‏ ‏ ‏ 5574‏

‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏آیا حجاب اسلامی جدید (روپوش گشاد و شلوار و مقنعه یا روسری) درست‏‎ ‎‏است یا خیر؟ با توجّه به این که بعضی از خانم ها هم از چادر استفاده می کنند و هم از‏‎ ‎‏حجاب اسلامی.‏

بسمه تعالی، اگر مقدار لازم را بپوشاند و موجب جلب توجّه و مفسده نشود مانع ندارد.

[سؤال 10012]‏ ‏ ‏ 5575‏

‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏خدمت رهبر و بنیان گذار جمهوری اسلامی ایران‏

‏این جانب دختری هستم 18 ساله که یک سال است حجاب گذاشته ام و امسال‏‎ ‎‏دیپلم گرفته ام و نمی خواهم چه از نظر نیایش با خدای متعال و چه از نظر خدمت به‏‎ ‎‏مسلمین عقب بیفتم. احساس می کنم احتیاج وافری به نصایح انسان ساز شما دارم.‏‎ ‎‏ضمن این که از شما تقاضا دارم چند نصیحت برای چنین شخصی که احساس گناه‏‎ ‎‏می کند و خود را شرمنده ترین انسان ها پیش خدای تبارک و تعالی می داند بفرمایید،‏‎ ‎‏سپس به چند سؤالی که از شما دارم پاسخ عامیانه بدهید تا متوجه فرمایشات شما‏‎ ‎‏بشوم.‏


استفتائات امام خمینی (س)ج. 8صفحه 535

‏1. آیا کار کردن من در سازمان های دولتی یا نهادهای انقلابی از نظر اسلام درست‏‎ ‎‏است یا نه؟ علت کار کردن من در این سازمان ها جهت خدمت به مسلمین و همچنین‏‎ ‎‏خرید وسایل لازم برای خودم از حقوقی که دریافت می دارم می باشد. (البته میزان‏‎ ‎‏حقوق هرچه باشد می پذیرم، لازم به توضیح است که من هنوز کاری نکرده و کاری‏‎ ‎‏هم نگرفته ام).‏

بسمه تعالی، اشتغال به کارهای حلال با مراعات حجاب مانع ندارد.

‏2. جهیزیه ای که در حال حاضر مورد رضای خدای تبارک و تعالی می باشد و اسلام آن را حلال بداند،‏‎ ‎‏چه می تواند باشد؟ آیا یخچال، کولر، بخاری، ظرف چینی، اجاق گاز، فرش، گلدان و... می تواند جزو‏‎ ‎‏جهیزیه باشد و این جهیزیه حلال باشد؟‏

بسمه تعالی، هرچه مورد احتیاج و تهیۀ آن برای جهیزیه متعارف است، مانع ندارد.

‏3. آیا من که هنوز ازدواج نکرده ام، می توانم از حالا جهیزیه ای را که اسلام قبول دارد، تهیه نمایم؟‏

بسمه تعالی، اشکال ندارد.

‏4. از نظر اسلام چند درصد حقوق را می توان برای خود در خانواده خرج کرد و چقدر را انفاق و چقدر‏‎ ‎‏را خمس و چقدر را می توان پس انداز کرد؟ آیا اصلاً می توان پس انداز کرد؟‏

بسمه تعالی، صرف حقوق مانع ندارد و اگر آخر سال چیزی باقی ماند، باید خمس آن داده شود.

‏5. آیا داشتن چند دست لباس از نظر اسلام اشکال دارد یا خیر؟ و همچنین لباس ها ایرانی باشد؛ ولی‏‎ ‎‏اگر پارچه خواستم بخرم و پارچه خارجی بود و خودم هم بدوزم اشکال دارد یا خیر؟‏

بسمه تعالی، اشکال ندارد و بهتر است میانه روی مراعات شود.

‏6. آیا اشکال دارد اگر چادر نماز روی پیشانی باشد سر روی مُهر بگذاریم؟ و همچنین در مورد خانم ها‏‎ ‎‏اگر کف پا برهنه باشد؟ ‏

بسمه تعالی، اگر چادر یا مقنعه بین پیشانی و مهر حائل شود، سجده صحیح نیست و پوشاندن کف پا لازم نیست.

[سؤال 10013]

‏7. آیا حجاب اسلامی، که مانتو گشاد و شلوار و روسری بلند و جوراب باشد، از‏

استفتائات امام خمینی (س)ج. 8صفحه 536

‏نظر اسلام اشکال دارد؟ دلیل این که از چادر ناراضی هستم این است که اولاً نگه داشتن‏‎ ‎‏در مواقعی که در اتوبوس ایستاده باشم و یا چیزی در دست داشته باشم، مشکل است؛‏‎ ‎‏در ثانی روی زمین کشیده می شود و موجب می شود که پایین چادر همیشه کثیف‏‎ ‎‏بشود و بهداشتی نمی تواند باشد. در ضمن، چادر مشکی خاک را به خود جذب‏‎ ‎‏می کند؟‏

بسمه تعالی، در حجاب، لباس خاصی معتبر نیست؛ اگرچه پوشیدن چادر بهتر است.

‏8. آیا خیاطی و گلدوزی و کوبلن دوزی و گلسازی یادگیری شان اشکال دارد؟ و حتی وقت صرف‏‎ ‎‏دوختن این ها از نظر اسلام عیبی دارد یا خیر؟ و همچنین تزیین کردن منزل با گل های طبیعی و گلدان‏‎ ‎‏جزو تجمّلات و حرام است یا خیر؟‏

بسمه تعالی، حرام نیست.

‏9. از شما تقاضایی دارم که شاید کمی بیجا و غیر منطقی باشد ولی در این دنیا بعد از خدای تبارک و‏‎ ‎‏تعالی فقط شما را دارم که می تواند برای من برنامه ای بنویسد که در آن دعاهای روزانه و نمازهای‏‎ ‎‏مستحبی همراه با وقت های آن ها از روی ساعت باشد مرا به راهی که به سوی خداوند نزدیک تر است‏‎ ‎‏هدایت فرماید، تا بعد از مدتی که این دعاها را خواندم خداوند مرا به سوی خود هدایت کند. در ضمن‏‎ ‎‏شما در رهنمودهای خود فرموده بودید که نمازهای روزانه را در پنج وقت بخوانید. اگر ممکن است از‏‎ ‎‏روی ساعت برای من وقت هایش را مشخص بفرمایید. خلاصه علاقه شدید دارم که روزها را به کار‏‎ ‎‏بپردازم و در میانش که بیکار هستم به ذکر دعا مشغول شوم و شبها نیز به عبادت و دعا بپردازم، پس‏‎ ‎‏لطف کنید تمام دعاها را در روزها و شب های معین و ساعات مخصوص خود برای من بنویسید. (شما‏‎ ‎‏فقط دعاها و نمازها را نام ببرید، خودم از مفاتیح الجنان پیدا خواهم کرد).‏

بسمه تعالی، به رساله عملیه و کتب مربوطه مراجعه نمایید.

[سؤال 10014]‏ ‏ ‏  ‏---->‏ ‏ 5597

‏5. آیا زن می تواند با لباس های گشاد و با روسری ای که تا ابرو پوشیده و با شلوار،‏‎ ‎‏نزد مرد نامحرم ورزش کند؟‏

بسمه تعالی، از این عمل احتراز شود.


استفتائات امام خمینی (س)ج. 8صفحه 537

[سؤال 10015]‏ ‏ ‏ 5576‏

‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 14 / 1 / 1362‏

‏با درود فراوان به رهبر کبیر انقلاب حضرت امام خمینی‏

‏محترماً به عرض می رساند چند مسأله شرعی دارم خواهشمند است در صورت‏‎ ‎‏امکان نتیجه را امر به ابلاغ فرمایید.‏

‏1. باز بودن صورت و پشت دست برای خانم ها آیا اشکال دارد؟‏

بسمه تعالی، اشکال ندارد.

‏2. عکس انداختن مرد نامحرم از زن نامحرم و بالعکس چه صورت دارد؟‏

بسمه تعالی، اگر مقدار لازم پوشیده باشد مانع ندارد.

‏3. کلاً رانندگی برای خانم ها اشکال دارد یا نه؟‏

بسمه تعالی، با نبود مفسده جایز است.

‏4. سرودهای صدا و سیمای جمهوری اسلامی که اکثراً موسیقی دارند آیا اشکال دارد؟‏

بسمه تعالی، موسیقی مطرب حرام است و صداهای مشکوک مانع ندارد.

‏5. مسافرین عازم خانه خدا (حج واجب) می توانند غیر از ارز دولتی ارز دیگری خارج کنند البته به‏‎ ‎‏مقدار کم فقط برای خرید.‏

بسمه تعالی، جایز نیست مگر به مقداری که مقررات دولت اسلامی اجازه بدهد.

‏6. چون من و همسرم عازم زیارت خانه خدا هستیم مبلغ 25 هزار تومان از طرف پدر همسرم به وی‏‎ ‎‏بخشیده شده و چون تنها مایل به این سفر نبود لذا من مبلغ 12 هزار تومان قرض کردم تا اقساطی‏‎ ‎‏پرداخت نمایم و این مبلغ مدت یکسال است که در بانک است و خود این جانب یک کارمند دولت‏‎ ‎‏هستم و غیر از این مبلغ بدهی های دیگری دارم آیا به این پول که سال گذشته خمس تعلق می گیرد یا‏‎ ‎‏خیر منتظر جواب و راهنمایی شما هستم.‏

بسمه تعالی، خمس ندارد.

[سؤال 10016]‏ ‏ ‏  ‏---->‏ ‏ 91

‏6. آیا بر زن ستر وجه و کفین در جایی که ریبه و تلذّذ نیست یا مشکوک است،‏‎ ‎‏واجب است؟ ‏

بسمه تعالی، به احتیاط واجب باید وجه و کفین را نیز بپوشاند.


استفتائات امام خمینی (س)ج. 8صفحه 538

[سؤال 10017]‏ ‏ ‏  ‏---->‏ ‏ 2857

‏8. حدود حجاب برای خانم ها از نظر امام خمینی چیست؟‏

بسمه تعالی، ستر تمام بدن غیر از وجه و کفّین.

[سؤال 10018]‏ ‏ ‏  ‏---->‏ ‏ 7346

‏4. در مورد حجاب و اندازه ای که باید رعایت کرد، آیا گردی صورت از چادر یا‏‎ ‎‏روسری پیدا شود اشکال دارد؟‏

بسمه تعالی، اگر تمام بدن به استثنای وجه و کفّین پوشیده باشد، اشکال ندارد.

[سؤال 10019]‏ ‏ ‏ 5577‏

‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏حضور حضرت حجت الاسلام والمسلمین آیت الله‌ خمینی دام ظله العالی‏

‏سلام علیکم ورحمة الله‌ وبرکاته‏

‏معروض این که در قضیه کشف حجاب نه در توضیح المسائل و نه در تحریر شما‏‎ ‎‏حجاب وجوب ندارد و در اول انقلاب شما امری بر حجاب فرمودید. شیعه های‏‎ ‎‏سوریه و لبنان همۀ زن هایشان حجاب کامل داشتند، یعنی به صورت های شان پوشیه‏‎ ‎‏می زدند، بعداً به فتاوای شما مراجعه کردند وجوب را ندیدند، همۀ شام و لبنان‏‎ ‎‏زن های  ایشان پوشیه را برداشته است امیدوارم که جواب را واضح فرمایید. ولکم‏‎ ‎‏اجر  و ثواب‏

بسمه تعالی، در صورت نبود مفسده وجه و کفین مستثنا است.

[سؤال 10020]‏ ‏ ‏  ‏---->‏ ‏ 5945

‏2. حکم جوراب پوشیدن خانم ها را بیان فرمایید.‏

بسمه تعالی، پوشیدن ساق پاها از نامحرم به وسیله جوراب یا چادر یا لباس دیگر واجب است.


استفتائات امام خمینی (س)ج. 8صفحه 539

[سؤال 10021]‏ ‏ ‏  ‏---->‏ ‏ 2213

‏2. اگر زن جوراب بپوشد که ساق پای او مشخص باشد، نامحرم ببیند اشکال دارد‏‎ ‎‏یا نه؟‏

بسمه تعالی، اشکال دارد.

[سؤال 10022]‏ ‏ ‏  ‏---->‏ ‏ 3677

‏4. لطفاً حدود حجاب مرد را مشخص بفرمایید.‏

بسمه تعالی، در رساله عملیه مذکور است.

[سؤال 10023]‏ ‏ ‏  ‏---->‏ ‏ 7370

‏2. آیا اشکال دارد که دست از مچ به پایین پیدا باشد یا گردی صورت، یا این که زن‏‎ ‎‏در این دو مورد آزاد است؟ آیا چنین مسأله ای درست است که بهتر است زن این ها را‏‎ ‎‏هم بپوشاند یا این که پوشیده نشدن آن ها اشکال ندارد؟‏

بسمه تعالی، پوشاندن گردی صورت و مچ دست واجب نیست مگر آن که باز بودن موجب فتنه و مفسده باشد.

[سؤال 10024]‏ ‏ ‏ 5578‏

‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏سلام پدر عزیز و بزرگوارم، ای امام، امیدوارم که حالتان خوب و در زیر سایه‏‎ ‎‏ولی  عصر امام زمان (عج) همچنان با رهنمودهای دلنشین تان امت اسلام را یاری‏‎ ‎‏دهید. سه بار تا به حال قیافه نورانی و زیبای شما را دیده ام، اما هر بار حریص تر شده ام‏‎ ‎‏که کاش همیشه می توانستم شما را ببینم.‏

‏امام ای پدر عزیزم، خیلی دلم می خواست که شما به همه زن ها می گفتید به جبهه‏‎ ‎‏بروند تا من هم به جبهه می رفتم و خون ناقابلم را در راه اسلام و مکتبم می ریختم، اما‏‎ ‎‏افسوس، به خدا قسم در دنیا تنها آرزویم شهادت در راه خداست اما می دانم که لایق‏‎ ‎‏نیستم. امام، خواهش می کنم برایم دعا کنید تا ایمانم استوار گردد و بتوانم وظیفه‏

استفتائات امام خمینی (س)ج. 8صفحه 540

‏سنگینی را که در قبال خون شهدای اسلام بر دوشم نهاده شده به حد اعلاء ایفا نمایم.‏‎ ‎‏امام، پدر بسیار خوبم می دانم که ممکن است وقت نکنید تا جواب نامه ام را بدهید،‏‎ ‎‏ولی خواهش می کنم لااقل مرا حتی شده برای چند لحظه فرزند خودتان بدانید و چند‏‎ ‎‏سطری برایم جواب بنویسید؛ چون من علاقه دارم که یادگاری از خط شما داشته‏‎ ‎‏باشم. امام پدر مهربانم یک بار من خواب دیدم که شما به منزل ما آمده اید و من مثل‏‎ ‎‏این که واقعاً پدرم را در خواب دیده باشم شما را می بوسیدم و اظهار علاقه می کردم.‏‎ ‎‏راستی امام مدت ها است که من می خواستم یک سؤال مستقیماً یا از خود شما یا از‏‎ ‎‏آقای منتظری بپرسم و آن این که این لباس هایی که به عنوان حجاب اسلامی خانم ها‏‎ ‎‏می پوشند با یک روسری که بر سرشان می گذارند برای حجاب کافیست؟ یعنی‏‎ ‎‏صورتشان که کاملاً مشخص است اشکالی ندارد؟ فداتون بشم خواهشم می کنم‏‎ ‎‏جواب سؤالم را برایم بنویسید، فدای قیافه زیبا و نورانیتان بشوم. ‏

بسمه تعالی، در حجاب لباس خاصی اعتبار نشده و هر لباسی که بدن زن را از دید نامحرم بپوشاند کفایت می کند اگرچه بهتر است چادر بپوشند و باز بودن صورت اگر مفسده ای بر آن مترتب نباشد اشکال ندارد.

[سؤال 10025]‏ ‏ ‏ 5579‏

‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏در مورد نظر امام در مورد حجاب زن می خواستم ببینم که حجاب فقط تکه چادر‏‎ ‎‏سیاهی است که باید به سر بگذارند و یا این که هر پوششی که حجم بدن و به طور کلی‏‎ ‎‏حجاب واقعی را برای زن فراهم کند می تواند حجاب باشد؟ این حجاب ممکن است‏‎ ‎‏به شکلی غیر از چادر، مثل لباس گشاد و روسری باشد و به هر حال هدف اصلی از‏‎ ‎‏حجاب را برآورده کند.‏

بسمه تعالی، در حجاب لباس خاصی معتبر نیست، هر چند چادر بهتر است و از لباسی که جلب توجه کند احتراز شود.


استفتائات امام خمینی (س)ج. 8صفحه 541

[سؤال 10026]‏ ‏ ‏  ‏---->‏ ‏ 5515

‏6. وجود استاد آقا برای کلاس های خواهران اشکال دارد یا نه؟ و آیا نگاه کردن به‏‎ ‎‏او برای یادگیری درس اشکال دارد یا نه؟‏

بسمه تعالی، با مراعات کامل حجاب واجب و سایر مقررات شرعی اشکال ندارد.

[سؤال 10027]‏ ‏ ‏  ‏---->‏ ‏ 465

‏4. تدریس در مدرسۀ دخترانه (با وجود یک سرایدار مرد مسن) با مانتو اسلامی و‏‎ ‎‏روسری چه مانعی دارد؟‏

بسمه تعالی، با مراعات حجاب اسلامی و مقررات شرعی مانع ندارد.

[سؤال 10028]‏ ‏ ‏ 5580‏

‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏حد حجاب واجب برای بانوان چیست؟ ‏

بسمه تعالی، پوشاندن تمام بدن به جز وجه و کفّین برای زن واجب است.

[سؤال 10029]‏ ‏ ‏ 5581‏

‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏حدود حجاب اسلامی برای بانوان چیست؟ و برای این منظور پوشیدن لباس بلند‏‎ ‎‏آزاد و شلوار و روسری کفایت می کند؟ و اصولاً چه کیفیتی در لباس و پوشش زن در‏‎ ‎‏برابر افراد نامحرم باید رعایت شود؟‏

بسمه تعالی، واجب است تمام بدن زن به جز قرص صورت و دست ها تا مچ، از نامحرم پوشیده شود و لباس مذکور اگر مقدار واجب را بپوشاند مانع ندارد، ولی پوشیدن چادر بهتر است و از لباس هایی که توجه نامحرم را جلب کند، باید اجتناب شود.


استفتائات امام خمینی (س)ج. 8صفحه 542

[سؤال 10030]‏ ‏ ‏  ‏---->‏ ‏ 1745

‏3. پوشیه زدن زن ها واجب است یا خیر؟‏

بسمه تعالی، واجب نیست.

[سؤال 10031]‏ ‏ ‏  ‏---->‏ ‏ 127

‏4. آیا زن مسلمان باید خود را در برابر زن غیر مسلمان بپوشاند؟ حدود پوشش‏‎ ‎‏چقدر است؟‏

بسمه تعالی، پوشاندن بهتر است و منظور، پوشاندن مواضعی است که پوشاندن آن در برابر زن مسلمان لازم نیست.

[سؤال 10032]‏ ‏ ‏  ‏---->‏ ‏ 5811

‏2. به تازگی در بین خانم ها حجابی معمول گردیده که از یک روسری گشاد،‏‎ ‎‏مانتوی گشاد و شلوار تشکیل گردیده؛ آیا به نظر امام با این لباس می توان نماز گزارد؟‏

بسمه تعالی، در حجاب، لباس خاصی معتبر نیست، هرچند پوشیدن چادر بهتر است؛ ولی باید از پوشیدن لباسی که جلب توجه نامحرم کند احتراز نمایند.

[سؤال 10033]‏ ‏ ‏  ‏---->‏ ‏ 11

‏2. آیا امروزه ما در این محیط می توانیم از حجاب اسلامی، البته حجابی که کامل‏‎ ‎‏باشد و تمام برجستگی های بدن را بپوشاند، استفاده نماییم یا نه؟‏

بسمه تعالی، مانع ندارد و از لباس هایی که جلب توجه کند، احتراز نمایید.

[سؤال 10034]‏ ‏ ‏  ‏---->‏ ‏ 3326

‏2. مطرح شده: تدریس خواهران در مدارس و یا دانشگاه یا جلسات درسی که‏‎ ‎‏برادران حضور دارند، جایز نیست؟‏

بسمه تعالی، اشکال ندارد با مراعات حجاب و نبود مفسده.


استفتائات امام خمینی (س)ج. 8صفحه 543

[سؤال 10035]‏ ‏ ‏ 5582‏

‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 11 / 10 / 1358‏

‏خدمت مرجع و رهبر عالی قدر، حضرت آیت الله‌ امام خمینی‏

‏با یاد خداوند متعال و آرزوی سعادت و موفقیت برای امت اسلام در برقراری نظام‏‎ ‎‏الهی به امامت حضرت ولی عصر ـ عجل الله‌ تعالی فرجه ـ سلام گرم خود را خدمت‏‎ ‎‏آن امام رسانده، دو سؤال از مرجع محترم دارم:‏

‏من دانشجوی رشته پزشکی هستم. می خواستم وظیفه شرعی خود را در مقابل این‏‎ ‎‏مسائل بدانم.‏

‏1. برخورد با دانشجویان پسر در یک محیط و درس خواندن با آن ها البته با حفظ‏‎ ‎‏حجاب مانند مقنعه، لباس گشاد، شلوار در داخل دانشکده و چادر در خارج از این‏‎ ‎‏محیط و در یک محیط دیگر چه حکمی دارد؟‏

بسمه تعالی، با فرض مراعات وظایف شرعیه مانع ندارد.

‏2. لازمۀ آموزش در این رشته معاینه بیماران مرد به وسیلۀ دانشجویان دختر می باشد؛ از نظر شرعی‏‎ ‎‏اشکالی در این امر وجود دارد یا نه؟ و به طور کلی ادامۀ تحصیل در این رشته با مسائل ذکر شده، با‏‎ ‎‏موازین شرعیه اسلام برخورد دارد یا نه؟‏

بسمه تعالی، ادامه تحصیل بلامانع است؛ ولی از لمس و نظر حرام باید اجتناب شود.

[سؤال 10036]‏ ‏ ‏ 5583‏

‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 15 / 6 / 1361‏

‏محترماً به عرض می رساند که آموزگاران دبستان، اکثر قریب به اتفاق آن ها زن‏‎ ‎‏می باشند و با توجه به این که رفتن آموزگار زن بر سر کلاس دانش آموزان پسر،‏‎ ‎‏ضایعاتی از لحاظ تربیتی دارد، اکنون که نیروی مرد وجود ندارد، آیا شرعاً انجام کدام‏‎ ‎‏یک از حالات زیر به نفع اسلام و شرعاً مجاز است؟‏

‏1. تدریس تعلیمات دینی دانش آموزان کلاس اول، دوم و سوم، توسط خواهران‏‎ ‎‏مؤمن و متعهد که از طریق امتحان و مصاحبه گزینش شده اند، انجام پذیرد.‏


استفتائات امام خمینی (س)ج. 8صفحه 544

‏2. تدریس تعلیمات دینی دانش آموزان کلاس اول، دوم و سوم توسط معلمان‏‎ ‎‏آموزشی خودشان ـ که غالباً هیچ اطلاعی از امور مذهبی ندارند ـ انجام پذیرد.‏

‏لازم به تذکر است که طی بخشنامه ای از استان، به مناطق دستور داده شده است که‏‎ ‎‏توسط مدیر یا معاون این کار صورت گیرد، که به علت مشغله زیاد افراد فوق، این امر‏‎ ‎‏امکان ندارد و فقط دو راه فوق می ماند، که اگر بخواهیم قانون را اجرا کنیم، باید معلمان‏‎ ‎‏آن چنانی را که هیچ اطلاع از امور دینی ندارند، سر کلاس بفرستیم. و اگر بخواهیم‏‎ ‎‏مصالح دینی دانش آموزان را در نظر بگیریم، می بایست از فرستادن این گونه آموزگاران‏‎ ‎‏به هر عنوان جلوگیری کنیم.‏

بسمه تعالی، تدریس خواهران مؤمن و متعهد در کلاس های پسرانه، با مراعات کامل حجاب واجب و سایر مقررات شرعی مانع ندارد.

[سؤال 10037]‏ ‏ ‏  ‏---->‏ ‏ 465

‏3. حد حجاب در اسلام چقدر است؟ آیا در مورد این حد، آیه داریم؟ بیان‏‎ ‎‏فرمایید.‏

بسمه تعالی، بر زن واجب است تمام بدن خود غیر وجه و کفّین را از نامحرم بپوشاند.

[سؤال 10038]‏ ‏ ‏ 5584‏

‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 10 / 7 / 1361‏

‏سلام علیکم، تهران، دفتر امام خمینی، با تقدیم سلام به حضور رهبر کبیر انقلاب،‏‎ ‎‏بنیان گذار جمهوری اسلامی ایران، یاور مستضعفان، منادی ایمان، نایب امام زمان،‏‎ ‎‏سرپرست یتیمان و بی پدران، و با تبریک رسیدن عید عظیم مسلمین، عید غدیر خم، و‏‎ ‎‏تقدیر از زحمات بی پایان شما.‏

‏فردی هستم دانش آموز، که در دبیرستان دخترانه 17 شهریور، به تحصیل اشتغال‏‎ ‎‏دارم. به علت کمبود دبیر زن، بعضی از دبیران ما مرد هستند. چون که مقلد امام هستم،‏

استفتائات امام خمینی (س)ج. 8صفحه 545

‏می خواستم بدانم که وظیفۀ ما چیست؟ و حجاب کامل چگونه است؟ با این که می دانیم‏‎ ‎‏هنوز همۀ ما، آن طور که باید تزکیه نشده ایم که به عنوان مثال، حجاب چشم را به‏‎ ‎‏خوبی حفظ کنیم.‏

بسمه تعالی، با مراعات کامل حجاب واجب و سایر ضوابط شرعی، اشکال ندارد. و اگر تمام بدن را، غیر از وجه و کفین بپوشاند، حجاب کامل است.

‏2. اگر برادران صدای خواهری را که در حال خواندن دکلمه یا مقاله است را بشنوند، اشکال دارد یا نه؟‏

بسمه تعالی، شنیدن صوت اجنبیه و شنواندن صوت به مرد اجنبی، اگر به نحو متعارف باشد و خوف فتنه و مفسده در بین نباشد، اشکال ندارد.

[سؤال 10039]‏ ‏ ‏ 5585‏

‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏با سلام حضور محترم حضرت آیت الله‌ العظمی امام خمینی، متّع الله‌ المسلمین‏‎ ‎‏بطول بقائه الشریف ‏

‏1. حد حجاب خانم ها چقدر است؟‏

بسمه تعالی، زن باید تمام بدن را از مرد نامحرم بپوشاند و در این حکم، وجه و کفین مستثنا است.

[سؤال 10040]

‏2. در صورتی که وجه و کفین مستثنا باشد، اگر احتمال بدهد که اجنبی تعمّد نگاه‏‎ ‎‏کردن دارد، آیا پوشانیدن وجه و کفین هم لازم می شود یا خیر؟‏

بسمه تعالی، لازم نمی شود، مگر در صورت فساد.

[سؤال 10041]

‏3. اگر بداند که اجنبی تعمّد نگاه کردن دارد، چطور؟‏

بسمه تعالی، اگر علم دارد که از روی تلذّذ و ریبه نگاه می کند، خود را حفظ کند.


استفتائات امام خمینی (س)ج. 8صفحه 546

[سؤال 10042]‏ ‏ ‏  ‏---->‏ ‏ 7006

‏18. آیا بدون جوراب می توان جلوی نامحرم راه رفت؛ یعنی از مچ پا به پایین‏‎ ‎‏معلوم باشد؟‏

بسمه تعالی، غیر از وجه و کفّین، بقیۀ بدن باید از نظر نامحرم پوشانده شود.

[سؤال 10043]‏ ‏ ‏  ‏---->‏ ‏ 985

‏3. حجت الاسلام و المسلمین جناب آقای رفسنجانی در خطبۀ نماز جمعه طبق‏‎ ‎‏فتوای آن رهبر در مورد حجاب فرمودند که «گردی صورت و دست ها اشکال ندارد»،‏‎ ‎‏لطفاً بفرمایید این گردی صورت، برای خانم هایی است که مقید به حجاب نیستند یا‏‎ ‎‏برای خانم هایی هم که مقید به حجاب و مؤمنه می باشند همین مسأله صدق می کند یا‏‎ ‎‏خیر افراد مؤمنه بایستی چهره شان پوشیده باشد؛ چون چهرۀ زن، بیان کنندۀ شکل‏‎ ‎‏او  است؟‏

بسمه تعالی، حد واجب در حجاب، پوشیده شدن تمام بدن به غیر از وجه و کفّین است.

[سؤال 10044]‏ ‏ ‏ 5586‏

‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏سلام عرض می کنم آقای خمینی عزیز‏

‏من خانم خانه داری هستم، که مدت چهار سال است در امریکا زندگی می کنم، تا‏‎ ‎‏یک سال پیش شوهرم کار کرد و من به مدرسه رفتم و درس خواندم و مدرسه‏‎ ‎‏پرستاری را تمام کردم، و الآن در یکی از بیمارستان های این جا کار می کنم، تا شوهرم‏‎ ‎‏به مدرسه برود و درسش را تمام کند. او می خواهد در عرض یک سال سعی کند‏‎ ‎‏لیسانسش را تمام کند. روی این اصل، باید بیشتر وقتش را برای درس خواندن بگذارد‏‎ ‎‏تا کار کردن. ‏


استفتائات امام خمینی (س)ج. 8صفحه 547

‏ما از خانواده هیچ کمکی نمی گیریم، و زندگی ما با پولی که من با کارم در می آورم،‏‎ ‎‏می گذرد. حالا غرض از مزاحمت این است که من حجاب اسلامی دارم و شما بگویید‏‎ ‎‏با این که مجبورم چشم به نامحرم بیندازم و بدن او را ببینم، چه کنم؟ و دوم این که علت‏‎ ‎‏پوشیدن موی سر زن را به طور مفصل برایم بگویید؛ زیرا این امریکایی ها، خیلی این‏‎ ‎‏سؤال را از من می کنند. و برایم یک رساله از خودتان بفرستید و خواهش می کنم یک‏‎ ‎‏جمله پندآمیز در آن بنویسید و به خط خودتان امضایش کنید.‏

‏ما این جا از روزنامه های ایران و مجلات به دستمان می رسد و رادیو نیز می تواند‏‎ ‎‏بعد از نیمه شب، ایران را بگیرد و خبرهای ایران را خوب دریافت می کنیم. خواهش‏‎ ‎‏می کنم کتابی برایم بفرستید که راجع به اخلاق بهتر رفتار کردن از طریق اسلامی باشد.‏‎ ‎‏خلاصه آقای خمینی عزیز من خیلی دلتنگ ایران شدم، و خیلی از این جهنم حقیقی‏‎ ‎‏ناراحتم. خواهش می کنم برایمان دعا کنید که هرچه زودتر درس شوهرم تمام شود و‏‎ ‎‏به ایران برگردیم. خواهش می کنم فکر نکنید که من دیوانه یا بی کار بودم که این نامه را‏‎ ‎‏نوشتم. من دلتنگ و خسته بودم و توقع جواب دارم. من وقتی بچه بودم نامه به خدا‏‎ ‎‏می نوشتم و در دریای خرمشهر می انداختم، البته جواب نمی گرفتم، ولی سبک‏‎ ‎‏می شدم. لطفاً به سطل آشغال نیندازید.‏

بسمه تعالی، نظر زن به بدن لخت مرد اجنبی جایز نیست، و زن باید تمام بدن، به غیر از صورت و دست ها تا مچ را از مرد نامحرم بپوشاند، و شما تا می توانید در خارج از کشور طوری عمل کنید که دیگران را متوجه به اخلاق اسلامی کنید.

[سؤال 10045]‏ ‏ ‏  ‏---->‏ ‏ 7060

‏2. پوشاندن وجه و کفین را واجب نمی دانید البته با عدم تلذّذ و ریبه؛ حال اگر زن یا‏‎ ‎‏دختر، زیبا و وجیهه بودند و احتمال می دهند و یا می دانند که به صورتشان نگاه‏‎ ‎‏می کنند، آیا باز هم نباید بپوشانند؟ و اگر زن و یا دختر از روی لذّت، وجه و کفین خود‏

استفتائات امام خمینی (س)ج. 8صفحه 548

‏را نپوشانند چطور؟ لطفاً مشروحاً توضیح دهید.‏

بسمه تعالی، پوشاندن وجه و کفین واجب نیست مگر در مورد خوف فساد و ریبه و تلذّذ.

[سؤال 10046]‏ ‏ ‏ 5587‏

‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏محضر مقدس حضرت آیت الله‌ العظمی امام خمینی، ادام الله‌ عمره الشریف‏

‏لطفاً به مسائل زیر جواب فرمایید: ‏

‏1. چه مقدار از بدن را زن باید از نامحرم بپوشاند؟ آیا پوشاندن صورت و کف‏‎ ‎‏دست ها تماماً استثنا است یا خیر؟ به نحو روشن بیان فرمایید که حجاب کامل اسلامی‏‎ ‎‏چگونه است؟‏

بسمه تعالی، پوشاندن وجه و کفین واجب نیست؛ مگر در مواردی که باز بودن مفسده داشته باشد.

‏2. آیا سهم امام را اجازه می فرمایید که برای مصرف جبهه یا بازسازی مناطق جنگی یا به جنگ زدگان‏‎ ‎‏صرف شود؟‏

بسمه تعالی، عجالتاً اجازه نمی دهم.

[سؤال 10047]‏ ‏ ‏ 5588‏

‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 13 / 3 / 1361‏

‏محضر مقدس حضرت امام خمینی‏

‏1. در رسالۀ عملیه نگاه نکردن به صورت و دست های زن نامحرم را احتیاط‏‎ ‎‏واجب می فرمایید، لکن شنیده شده که فعلاً این احتیاط واجب را شرط نمی دانید، آیا‏‎ ‎‏چنین مطلبی صحت دارد؟‏

بسمه تعالی، پوشاندن وجه و کفین واجب نیست؛ مگر این که بر باز بودن آن مفسده باشد.


استفتائات امام خمینی (س)ج. 8صفحه 549

‏2. شخص مسافر در ماه رمضان اگر چنانچه قصد اقامه نماید، اگر شب بیش از 8 فرسخ از محل اقامه‏‎ ‎‏دور شود و دوباره بازگردد آیا اقامۀ او به هم می خورد و مسافر محسوب می گردد یا نه؟‏

بسمه تعالی، اقامه به هم می خورد.

‏3. شخص مسافر در محلی قصد اقامه می نماید آیا در به هم خوردن قصد اقامه، دور شدن چهار فرسخ‏‎ ‎‏شرط است یا تا حد ترخص؟‏

بسمه تعالی، بعد از محقّق شدن قصد اقامه، با رفتن به کمتر از چهار فرسخ حکم اقامه باقی است.

[سؤال 10048]‏ ‏ ‏ 5589‏

‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏با عرض سلام و آرزوی سلامت از درگاه خداوند، برای مرجع عالی قدر جهان‏‎ ‎‏تشیع، امام خمینی‏

‏1. آیا پوشاندن وجه و کفین واجب است؟‏

بسمه تعالی، واجب نیست، مگر در صورت مفسده.

[سؤال 10049]

‏2. در صورتی که پوشاندن وجه و کفین در موارد ضروری، واجب باشد، در مورد‏‎ ‎‏دانشجویان رشتۀ پزشکی و پرسنل بیمارستان، که عملاً اجرای آن امکان ندارد، از نظر‏‎ ‎‏شرعی تکلیف چیست؟‏

بسمه تعالی، حکم آن گذشت.

‏3. با توجه به این که کار در محیط های بیمارستانی ـ مانند کار دانشجویان پزشکی و پرستاری و پرسنل‏‎ ‎‏بیمارستان ـ موجب اختلاط می شود. فتوای جناب عالی و تکلیف را از نظر شرعی، در مورد این‏‎ ‎‏اختلاط که موجب فساد می شود، معیّن کنید.‏

بسمه تعالی، اگر مفسده داشته باشد، باید احتراز نمایید و اگر مفسده ندارد، مانع ندارد.

‏4. آیا با توجه به عدم رعایت بعضی جهات شرعی ـ مانند نگاه، صحبت، لمس نامحرم و... ـ ادامه دادن‏‎ ‎‏در این رشتۀ تحصیلی و یا ماندن در این گونه شغل ها به خصوص در مورد خانم ها، از نظر شرعی‏‎ ‎‏صحیح است؟‏


استفتائات امام خمینی (س)ج. 8صفحه 550

بسمه تعالی، ادامۀ تحصیل مانع ندارد و باید وظایف شرعی را مراعات کنند.

‏5. اجرا کردن بعضی از مسائل شرعی، بستگی به ضرورت دارد. آیا تشخیص این ضرورت به عهدۀ‏‎ ‎‏خود شخص است؟‏

بسمه تعالی، تشخیص با خود مکلف است.

‏6. آیا رانندگی خانم ها، با داشتن حجاب ـ مقنعه یا چادر و دستکش ـ از نظر شرعی بلامانع است؟‏

بسمه تعالی، با مراعات حجاب و وظایف، اشکال ندارد.

[سؤال 10050]‏ ‏ ‏ 5590‏

‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 11 / 11 / 1360‏

‏حضور محترم رهبر انقلاب اسلامی ایران، حضرت آیت الله‌ العظمی امام خمینی،‏‎ ‎‏دام ظله العالی‏

‏پس از عرض سلام به حضور جناب عالی؛ باری عرض می شود که آیا برای زن‏‎ ‎‏جایز است وجه و کفّین را نپوشاند، در صورتی که می داند یا گمان دارد که دیگران با‏‎ ‎‏تلذّذ و ریبه به او نگاه خواهند کرد؟ ‏

‏آیا برای مرد جایز است بدون لذت و ریبه به وجه و کفین اجنبیه نگاه کند یا خیر؟‏‎ ‎‏سؤال من برای این است که مثل این که فتوای جناب عالی در این مورد عوض شده.‏‎ ‎‏لطفاً نظر شریف خود را مرقوم فرمایید.‏

بسمه تعالی، در مورد علم به این که با ریبه به او نظر می شود، صورت را بپوشاند و نظر بدون ریبه و فساد به وجه و کفین مانع ندارد.

[سؤال 10051]‏ ‏ ‏ 5591‏

‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏با عرض سلام به رهبر کبیر انقلابمان، امیدوارم که خداوند شما را برای این انقلاب‏‎ ‎‏تا ظهور مهدی (عج)، از گزند دشمنان اسلام، سالم و محفوظ نگاه بدارد.‏

‏امام جان از شما دو سؤال دارم، که امیدوارم جواب بدهید.‏


استفتائات امام خمینی (س)ج. 8صفحه 551

‏1. چرا نباید یک دختر جوان پوشیه بگذارد؟ آیا از نظر اسلام، اشکال دارد؟ نقل‏‎ ‎‏قول است که خلاف اسلام است. لطفاً جواب این مسأله را کتبی برایم بفرستید. در‏‎ ‎‏ضمن از شما خواهشمندم یک پند و اندرز، در پشت یک عکس از خودتان برایم‏‎ ‎‏بنویسید و بفرستید.‏

بسمه تعالی، لازم نیست، مگر این که باز بودن صورت، مفسده داشته باشد.

‏2. برادری دارم که سن او هجده سال است. ایشان متأهل می باشند و به خاطر آن که پدرم به تازگی فوت‏‎ ‎‏کرده و چون تنها پسر خانواده می باشد و خانواده ما جز این یک پسر، کسی را ندارد که از ما حمایت‏‎ ‎‏کند، آیا بر او واجب است به جبهه برود؟ زیرا او به جبهه می رود و هرچه که به او می گوییم: نرو، او‏‎ ‎‏می رود و می گوید: امام فرمودند واجب کفایی است. آیا بر ایشان واجب است یا خیر؟ زیرا شب ها‏‎ ‎‏کسی پیش ما نیست و مشکلاتی برای ما پیش می آید. آیا بر ایشان تکلیف است یا خیر؟ در ضمن ما‏‎ ‎‏چهار خواهر و یک برادر، با یک مادر می باشیم. ‏

‏والسلام علیکم ورحمة الله‌ وبرکاته‏

بسمه تعالی، بستگی به نیاز جبهه ها دارد و تشخیص آن با مسئولین است.

[سؤال 10052]‏ ‏ ‏ 5592‏

‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏سماحة آیت الله‌ العظمی روح الله‌ الموسوی الخمینی، دام بقاؤه الشریف‏

‏معروض می دارد که این جانب مبلغ 29950 لیر‏‏ۀ‏‏ سوری و 240 تومان ایرانی به‏‎ ‎‏خدمت مبارک جناب آقای ناصری از وجه سهم امام علیه السلام تقدیم کردم؛ امیدوارم اجازه‏‎ ‎‏فرمایید. و نیز به این چند سؤال پاسخ دهید:‏

‏1. آیا صورت و دست زن، پوشاندنش واجب است در انظار نامحرمان؟‏

بسمه تعالی، پوشاندن وجه و کفین واجب نیست مگر در صورت مفسده.

‏2. آیا در صورت شناخت مصلحت انسان می تواند سهم امام علیه السلام را بدون اجاز‏‏ۀ‏‏ مجتهد صرف کند؛‏‎ ‎‏مثلاً به طالب علم فقیر متدیّن که در مضیقه است بدهد؟‏

بسمه تعالی، منوط به اجازۀ خاص است.

‏3. کسی که منطقه ای را محل اقامت خود قرار داده است ـ مثلاً درس می خواند در آن منطقه ـ آیا تجاوز‏

استفتائات امام خمینی (س)ج. 8صفحه 552

‏از حد ترخص هر روزه یا یک روز در میان، به قصد اقامت آن شخص ضرر می زند یا نه؟‏

بسمه تعالی، اگر از اول قصد خروج روزانه یا یک روز در میان دارد، قصد محقّق نیست.

‏4. کسی که هر روز چهار فرسخ راه و گاهی هشت فرسخ راه از محل اقامت خود برای کار می رود، نماز‏‎ ‎‏و روزۀ این شخص محکوم به چه حکم است؟‏

بسمه تعالی، حکم مسافر دارد.

[سؤال 10053]‏ ‏ ‏  ‏---->‏ ‏ 3343

‏4. باز بودن گردی صورت و دست زن تا مچ در برابر نامحرم چه صورت دارد؟‏

بسمه تعالی، در صورت عدم مفسده مانع ندارد.

[سؤال 10054]‏ ‏ ‏ 5593‏

‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏آیا بر زن جوان واجب است صورت و کفین را از اجنبی بپوشاند یا خیر؟ و آیا بر‏‎ ‎‏مرد نگاه کردن بدون قصد به صورت و کفین اجنبیه جایز است یا خیر؟‏

بسمه تعالی، در صورت نبودن مفسده، پوشاندن واجب نیست و نگاه کردن هم جایز است و رعایت ستر و عفاف هرچه بیشتر بهتر است.

[سؤال 10055]‏ ‏ ‏ 5594‏

‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏حضرت آیت الله‌ العظمی، امام خمینی، مدّ ظله العالی‏

‏ضمن ابلاغ سلام، معروض بر این که در پاسخ به استفتای اخیر در مورد پوشش‏‎ ‎‏صورت و دست های زنان، مرقوم فرمودید که به جز دست ها تا مچ و قرص صورت،‏‎ ‎‏کلاًّ باید از نامحرم پوشیده شود.‏

‏بفرمایید، اگر چنانچه در اجتماعی زندگی می کنیم که صد در صد اسلامی نیست، و‏‎ ‎‏تعدادی از مردان و جوانان، در اثر عدم آشنایی با وظایف شرعی، دائماً چشم‏‎ ‎‏چرانی  نموده و با نگاه تند و عمیق شان به زنان، علاوه بر این که خود مرتکب گناه‏

استفتائات امام خمینی (س)ج. 8صفحه 553

‏می شوند، بعضی از دوشیزگان و بانوان کم اطلاع از احکام اسلام را نیز به فساد‏‎ ‎‏می کشانند، وظیفۀ بانوان و دوشیزگان در همچو اجتماعی از نظر پوشش صورت و‏‎ ‎‏دست ها چیست؟‏

بسمه تعالی، وجه و کفین از وجوب پوشش مستثنا می باشد، مگر در صورتی که مفسده در بین باشد.

[سؤال 10056]‏ ‏ ‏ 5595‏

‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 27 / 4 / 1361‏

‏پس از عرض سلام خدمت برادران‏

‏1. با توجه به حکم صریح قرآن و مسأله حجاب، عده ای بر این عقیده اند که‏‎ ‎‏حجاب در اسلام فراتر از چیزی است که در قرآن وجود دارد، به این صورت که‏‎ ‎‏می گویند: احتیاط واجب است فقط چشم ها معلوم باشد. با توجه به این که من دختری‏‎ ‎‏هستم که در آموزش و پرورش خدمت می کنم، و در محیط کارم، مطمئناً عده ای‏‎ ‎‏نامحرم در رفت و آمدند. آیا می توانم در این محیط، این احتیاط واجب را انجام‏‎ ‎‏دهم  یا  نه؟‏

بسمه تعالی، پوشاندن وجه و کفین لازم نیست.

[سؤال 10057]

‏2. آیا حلقۀ ازدواج جزو زینت آلات به حساب می آید یا نه؟‏

بسمه تعالی، اظهار آن جایز نیست.

[سؤال 10058]‏ ‏ ‏  ‏---->‏ ‏ 5729

‏4. آیا پوشیه زدن دخترها بدون اجازۀ مادر یا پدر جایز است، حتی اگر به مجادله و‏‎ ‎‏دعوا بکشد.‏

بسمه تعالی، لازم نیست پوشیه بزنید؛ حجاب شرعی کافی است.


استفتائات امام خمینی (س)ج. 8صفحه 554

[سؤال 10059]‏ ‏ ‏ 5596‏

‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 4 / 7 / 1361‏

‏با درود و سلام به رهبر کبیر انقلاب اسلامی ایران، پس از عرض سلام،‏‎ ‎‏می خواستم چند مسأله را به عرض شما برسانم، که اگر برای شما امکان دارد، به آن‏‎ ‎‏پاسخ دهید.‏

‏دختری هستم 18 ساله و تا کلاس چهارم بیشتر نخوانده ام و در این دوران حساس‏‎ ‎‏از شما می خواهم که دربارۀ زندگی و مسائل اخلاقی، مرا راهنمایی کنید.‏

‏1. نظر شما دربارۀ رو گرفتن چیست؟ آیا اگر صورت پیدا باشد اشکال دارد یا نه؟‏

‏2. نظر شما دربارۀ این فیلم ها چیست آیا نگاه کردن به آن ها جایز است یا نه؟ ‏

‏امام! خیلی دلم می خواهد بیایم و شما را زیارت کنم، اما تا به حال توفیق پیدا‏‎ ‎‏نکرده ام. کمی کسالت دارم. از شما می خواهم که مرا دعا کنید. ‏

بسمه تعالی، باز بودن صورت، در صورت نبود مفسده، مانع ندارد. و همچنین اگر فیلم ها مفسده ندارد، اشکال ندارند.

[سؤال 10060]‏ ‏ ‏ 5597‏

‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏محضر محترم حضرت آیت الله‌ العظمی امام خمینی، محترماً به عرض‏‎ ‎‏می رسانم  که:‏

‏1. پوشاندن صورت تا چه حدی واجب است؟‏

بسمه تعالی، پوشاندن صورت لازم نیست.

‏2. آیا نگاه کردن به صورت مرد نامحرم گرچه برای لذت نباشد حرام است؟‏

بسمه تعالی، حرام نیست.

‏3. آهنگی که تلویزیون می زند، اگر هیچ لذتی در آن نباشد، آیا حرام است؟‏

بسمه تعالی، اگر موسیقی است حرام است و صداهای مشکوک مانع ندارد.

‏4. آیا مرد می تواند برای زن نامحرم عکس بیندازد؟‏


استفتائات امام خمینی (س)ج. 8صفحه 555

بسمه تعالی، اشکال ندارد؛ ولی نباید به غیر وجه و کفّین او نگاه کنید.

‏5. آیا زن می تواند با لباس های گشاد و با روسری ای که تا ابرو پوشیده و با شلوار، نزد مرد نامحرم‏‎ ‎‏ورزش کند؟‏

بسمه تعالی، از این عمل احتراز شود.

[سؤال 10061]‏ ‏ ‏ 5598‏

‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏حضرت آیت الله‌ نایب الامام، خمینی پس از سلام، محترماً معروض می دارد:‏

‏1. نظر حضرت عالی در مورد وجه و کفین چیست و آیا آن حضرت پوشاندن آن را‏‎ ‎‏واجب می دانند یا خیر؟‏

بسمه تعالی، واجب نیست.

‏2. آیا استمرار در دروغ گویی باعث سلب عدالت می شود یا خیر؟ و چنان که به غلط نزد عوام‏‎ ‎‏مشهور  است دروغ گفتن مرد به همسرش جایز است و آیا در این جا هم استمرار باعث سلب عدالت‏‎ ‎‏می شود یا خیر؟‏

بسمه تعالی، دروغ از گناهان کبیره است.

‏3. آیا انجام فریضه باید به اجازه شوهر باشد یا با توجه به حدیث «طلب العلم فریضة علی کل مسلم و‏‎ ‎‏مسلمة» زن می تواند بدون اجازه شوهر به تحصیل ادامه دهد یا خیر؟ حق شوهر در این مورد چیست؟‏‎ ‎‏همچنین در مورد جهاد سوادآموزی، آیا فراگرفتن دانش منوط به اجازه شوهر می باشد؟ اگر شوهری‏‎ ‎‏مانع تحصیل همسرش باشد چه حکمی برای زن مترتب است؟‏

بسمه تعالی، تحصیل و سوادآموزی زن موقوف به اجازه شوهر نیست، ولی خارج شدن زن از منزل باید با اجازۀ شوهر باشد، مگر در واجبات.

‏4. در مورد طرز زندگی کردن زن، البته با توجه به امکانات مالی شوهر، آیا شوهر می تواند هرگونه نظر‏‎ ‎‏خود را بر همسرش تحمیل کند؟ مثلاً می تواند او را مجبور به پوشیدن نوع مخصوصی پوشش اعم از‏‎ ‎‏لباس یا چادر بنماید یا خیر؟ در مورد نفقه و کسوه شؤون زن چیست؟‏

بسمه تعالی، خصوصیات مسأله در رساله ذکر شده است.

‏دعای خیر تمامی مظلومان بدرقۀ راه آن رهبر انقلاب و امید مستضعفان باد‏


استفتائات امام خمینی (س)ج. 8صفحه 556

[سؤال 10062]‏ ‏ ‏  ‏---->‏ ‏ 5510

‏2. حجاب برای خانم ها چگونه است؟ آیا همان پوشیدن موها و دست ها و پاها و‏‎ ‎‏سینه و گردن می باشد، یا صورت هم جزو حجاب می باشد و باید پوشیده شود؛ چون‏‎ ‎‏عده ای می گویند که امام می فرماید که باز بودن صورت اشکالی ندارد؟ و آیا به نظر آن‏‎ ‎‏حضرت، حجاب کامل برای خانم های مؤمنه چگونه باید باشد؟ لطفاً توضیح دهید.‏

بسمه تعالی، پوشیدن وجه و کفین لازم نیست.

[سؤال 10063]‏ ‏ ‏  ‏---->‏ ‏ 4417

‏2. آیا پوشش وجه و کفّین بر زن واجب است یا نه؟‏

بسمه تعالی، واجب نیست.

[سؤال 10064]‏ ‏ ‏  ‏---->‏ ‏ 1570

‏2. پوشانیدن گردی صورت برای خانم های جوان واجب است یا خیر؟ ‏

بسمه تعالی، واجب نیست؛ مگر در صورت وجود مفسده. 

[سؤال 10065]‏ ‏ ‏  ‏---->‏ ‏ 1099

‏4. نشستن زن ها و مردها در تاکسی و یا اتوبوس ها (در صورت تماس بدن) و‏‎ ‎‏روسری و چادر به سر کردن؛ اما موهای سر از زیر چادر و روسری معلوم شدن و‏‎ ‎‏بیرون گذاشتن، چه حکمی دارد؟‏

بسمه تعالی، زن ها باید موی خود را بپوشانند و مردها نباید به آن نظر کنند؛ و در تاکسی یا اتوبوس پهلوی هم بودن زن و مرد اگر فساد نداشته باشد، مانع ندارد.

[سؤال 10066]‏ ‏ ‏ 5599‏

‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 8 / 1 / 1361‏

‏خدمت مبارک حضرت امام خمینی، ضمن تقدیم عرض سلام، طول عمر و‏‎ ‎‏سلامتی حضرت عالی را از خداوند سبحان خواستارم.‏


استفتائات امام خمینی (س)ج. 8صفحه 557

‏حضرت امام! لطفاً نظریۀ خودتان را در مورد مسأله حجاب اسلامی و حد و حدود‏‎ ‎‏آن بیان فرمایید، و آیا حجابی که حالا زنان با آن پوشیده هستند، از طرف شما مجاز‏‎ ‎‏است یا نه؟‏

بسمه تعالی، در حجاب لباس خاصی معتبر نیست، بلکه آنچه تمام بدن به  استثنای وجه و کفین را بپوشاند، کفایت می کند و بهتر است چادر بپوشند.

[سؤال 10067]‏ ‏ ‏  ‏---->‏ ‏ 7370

‏3. آیا لباس های گشادی که به نام مانتوی اسلامی زن ها می پوشند حجاب محسوب‏‎ ‎‏می شود یا نه؟ یا این که حتماً باید چادر باشد یا چادر بهتر است؟‏

بسمه تعالی، هر لباسی که بدن زن را از نامحرم بپوشاند کفایت می کند، اگرچه مراعات چادر بهتر است.

[سؤال 10068]‏ ‏ ‏  ‏---->‏ ‏ 6038

‏3. آیا در نظر امام چادر بهتر پاسخ گوی حجاب لازم است یا مانتو و روسری؟‏

بسمه تعالی، به هر نحو، مقدار واجب پوشیده شود کفایت می کند و چادر بهتر است. 

[سؤال 10069]‏ ‏ ‏  ‏---->‏ ‏ 5519

‏4. حجاب اسلامی بدون چادر مجوز شرعی دارد؟‏

بسمه تعالی، اگر همه جاهای لازم پوشیده می شود مانع ندارد ولی از لباس هایی که جلب توجه نامحرم می کند اجتناب لازم است و بهتر است چادر بپوشند.

[سؤال 10070]‏ ‏ ‏  ‏---->‏ ‏ 3290

‏2. آیا امام، پوشیدن چادر را جزو الزامات و واجبات حجاب اسلامی می دانند یا‏

استفتائات امام خمینی (س)ج. 8صفحه 558

‏چادر را ضروری نمی دانند؟‏

بسمه تعالی، در حجاب، لباس خاصی معتبر نیست؛ ولی بهتر است چادر بپوشند.

[سؤال 10071]‏ ‏ ‏ 5600‏

‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 28 / 8 / 1360‏

‏دفتر حضرت امام خمینی، ضمن سلام و تشکر خدمت اعضای محترم دفتر، یک‏‎ ‎‏سؤال شرعی دارم که خواهشمندم از محضر امام ـ مرجع تقلید این جانب ـ سؤال‏‎ ‎‏فرمایید.‏

‏این جانب دختری 19 ساله، از امت حزب الله‌ هستم. مایلم به یاری خداوند،‏‎ ‎‏حداکثر کوشش خود را در این مسیر و به امامت امام خمینی بنمایم. اما درمورد صحت‏‎ ‎‏حجاب خود دچار تردید شده ام، که آیا حجاب من ـ که شامل مانتوی گشاد و شلوار و‏‎ ‎‏روسری بزرگ است ـ صحیح است یا این که حتماً باید از چادر استفاده نمایم؟ لازم به‏‎ ‎‏تذکر است که این مسأله برای بسیاری از خواهران دیگر هم مطرح است. از آن جا که‏‎ ‎‏امام امت، مرجع تقلید این جانب و رهبر این امت هستند، استدعا دارم تکلیف شرعی‏‎ ‎‏این جانب و دیگر خواهران را در این مورد تعیین فرمایند.‏

بسمه تعالی، در حجاب لباس خاصی معتبر نیست، اگر چه پوشیدن چادر بهتر است.

[سؤال 10072]‏ ‏ ‏ 5601‏

‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 2 / 5 / 1362‏

‏محضر زعیم الشأن امام خمینی ادام الله‌ ظلّک علی رؤوسنا، سلام علیکم‏

‏بر طبق فرمان تاریخی حضرت امام در مورد حجاب کارمندان دولت و‏‎ ‎‏بخشنامه های صادره از طرف مقامات مسئول، گروهی از بانوان شاغل و دانش آموزان،‏‎ ‎‏روسری را برای حجاب به کار می برند و عملاً مشاهده شده و اطمینان حاصل شده که‏

استفتائات امام خمینی (س)ج. 8صفحه 559

‏بعضی از بانوان با روسری تستّر کافی نمی کنند و راه ستر کافی برای آن ها، حداقل‏‎ ‎‏بخشنامه کردن «مقنعه زدن» است با طرزی که پیش بینی شده، و آبرومندی و سنگینی‏‎ ‎‏عرفی آن حاصل است. آیا شرعاً برای نهی از این منکر، این بخشنامه ـ که عرفاً و‏‎ ‎‏عملاً  چارۀ منحصر برای این گروه است ـ وظیفۀ شرعی می باشد یا خیر؟ چون‏‎ ‎‏بعضی  از مسئولین می گویند: ما با تنبیه های اداری، از قبیل توبیخ و اخراج، باید با آن ها‏‎ ‎‏مقابله کنیم. لکن این نوع امور قلع منکر را نمی کند و فقط ممکن است این خانم ها،‏‎ ‎‏از  این اداره بروند و یا پس از توبیخ مثلاً، خود را از توبیخ مجدد حفظ کنند، نه‏‎ ‎‏ستر  شرعی کنند، و نه قلع منکر الهی در خارج و داخل اداره شود. لطفاً تکلیف را‏‎ ‎‏بیان  فرمایید.‏

‏والسلام علیکم ورحمة الله‌ وبرکاته‏

بسمه تعالی، آنچه لازم است پوشش و تستّر اسلامی است، به هر نحوی که حاصل شود.

[سؤال 10073]‏ ‏ ‏ 5602‏

‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏حضور محترم رهبر عظیم الشأن انقلاب، حضرت آیت الله‌ العظمی، امام خمینی،‏‎ ‎‏سلام عرض می کنم. بعد از سلام، امیدوارم که خداوند طول عمر فراوانی برای آن‏‎ ‎‏جناب عنایت بفرمایند، تا ریشۀ کفر برداشته شود.‏

‏من مادر دو فرزند هستم، و سؤالی از شما دارم، که آیا کسی که بدون چادر باشد،‏‎ ‎‏ولی لباس بلند و آزاد و شلوار و روسری پوشیده، از نظر اسلام در آن ایرادی هست یا‏‎ ‎‏نه؟ یا فقط چادر باید باشد؟‏

بسمه تعالی، اگر مقدار واجب پوشیده شود، مانع ندارد، ولی بهتر است چادر بپوشند و از لباس هایی که جلب توجه نامحرم کند، باید اجتناب شود.


استفتائات امام خمینی (س)ج. 8صفحه 560

[سؤال 10074]‏ ‏ ‏ 5603‏

‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏محضر فقیه عالی قدر، امام خمینی، دامت افاضاته‏

‏ای امام عزیز از شما خاشعانه خواهش می کنم اگر وقت کردید به این سؤال جواب‏‎ ‎‏دهید؛ زیرا من خواهر یک شهید هستم و می دانم پیام خون برادرم بر پشت من سنگینی‏‎ ‎‏می کند و شاید بشود از راه حجاب، مقدار کمی از این پیام را به مقصد برسانم.‏

‏آیا کافی است در سر کلاس دبیر مرد، و یا در حیاط که خدمتکار مرد دارد، مقنعه و‏‎ ‎‏روپوش گشاد بپوشیم، یا باید چادر را روی آن بپوشیم؟‏

‏امام عزیز هنوز توفیق پیدا نکرده ام که به دیدار شما نائل شوم، ولی ای امام ای جان‏‎ ‎‏جانان و ای مهربان از شما می خواهم که برایم دعا کنید، تا از شر نفس درونی خلاص‏‎ ‎‏شوم و چنان مخلصی شوم که به دیار شهدا بپیوندم (می دانم که سعادت ندارم). ولی‏‎ ‎‏دیگر تحمل ندارم، هر کجا را می بینم مادیات است. وقتی به یاد برادرم می افتم، اشک‏‎ ‎‏از چشمانم سرازیر می شود. اما ناگاه یادم می آید اگر او جنازه ندارد، حتماً اکنون در‏‎ ‎‏خیمه های ابا عبد الله‌ الحسین علیه السلام است و او در راه خدا شربت شهادت نوشیده است.‏‎ ‎‏امام برایم دعا کنید.‏

بسمه تعالی، اگر مقدار لازم پوشیده شود و کیفیت لباس، جلب نظر نامحرم نکند، مانع ندارد و پوشیدن چادر بهتر است.

[سؤال 10075]‏ ‏ ‏  ‏---->‏ ‏ 7011

‏2. خود من گاهی وقت ها برای خرید ـ که کنترل چادر مشکل است ـ با مانتوی‏‎ ‎‏گشاد و بلند و شلوار و جوراب کلفت و روسری که تا روی شانه را می پوشاند، بیرون‏‎ ‎‏می روم؛ اما بعضی از خواهران قبول ندارند. این سؤال برای ما مطرح شده که آیا درست‏‎ ‎‏است یک خواهر حزب اللهی در این شرایط با مانتوی اسلامی بیرون برود یا خیر؟‏

بسمه تعالی، در حجاب واجب از نامحرم، لباس به خصوصی معتبر نشده است؛ اگرچه بهتر است چادر بپوشند.


استفتائات امام خمینی (س)ج. 8صفحه 561

[سؤال 10076]‏ ‏ ‏ 5604‏

‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 13 / 7 / 1361‏

‏محضر امام امت، حضرت آیت الله‌ العظمی الخمینی‏

‏یک برگ اطلاعیه ای که توسط واحد حراست ادارۀ کل کشاورزی استان اصفهان، با‏‎ ‎‏هماهنگی مدیریت کل کشاورزی این استان، تنظیم گشته و آمادۀ صدور بوده است،‏‎ ‎‏تقدیم می گردد. خواهشمند است پاسخ فرمایند آیا شرعاً روپوش بلند و جوراب با‏‎ ‎‏رنگ های تیره ـ که قبلاً اعلام شده ـ می تواند بلا اشکال باشد؟‏

بسمه تعالی، هر گونه لباس که مقدار لازم را بپوشاند و جلب نظر نامحرم هم نشود، مانع ندارد.

[سؤال 10077]‏ ‏ ‏ 5605‏

‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏با پوزش از صرف وقت ذی قیمت آن جناب، تقاضا می کنم در مورد حجاب‏‎ ‎‏اسلامی، چگونگی نظر امام را، برای من ارسال فرمایید.‏

‏آیا ایشان حجاب اسلامی، متشکل از روسری، مانتو، و شلوار را از جهت شرعی‏‎ ‎‏قبول دارند یا تنها چادر را صحیح می دانند؟‏

‏خواهش می کنم در صورتی که جواب ایشان مشروط است، با توجه به رعایت‏‎ ‎‏دقت در انتخاب روسری و مانتو و شرایط محیطی که مناسب استفاده از چادر نیست،‏‎ ‎‏پاسخ دهید. لطفاً مسأله را کاملاً روشن و بدون هیچ جای شکی ابراز فرمایید. ‏

بسمه تعالی، زن باید تمام بدن، غیر از وجه وکفین را از مرد نامحرم بپوشاند و لباس خاصی در آن معتبر نیست، اگرچه پوشیدن چادر بهتر است.

[سؤال 10078]‏ ‏ ‏ 5606‏

‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 16 / 4 / 1361‏

‏با سلام به حضور ابرمرد زمان و نایب بر حق حضرت مهدی (عج)، از خداوند‏‎ ‎‏بزرگ خواهانم که به جان فاطمه مرضیه، شما را تا انقلاب مهدی برای این امت نگه‏

استفتائات امام خمینی (س)ج. 8صفحه 562

‏دارد. «آمین». از حضورتان چند سؤال داشتم که می پرسم: ‏

‏1. اگر یکی از مقلدان شما بخواهد حجاب را به طور احسن و کامل و آخرین حد‏‎ ‎‏امکان، در جامعۀ فعلی ایران رعایت کند، آیا باید دست تا مچ و گردی صورت نیز‏‎ ‎‏پوشیده باشد یا خیر؟ ‏

‏شکل صحیح و کامل ظاهرشدن یک معلم یا مدیر دبستان دخترانه ـ که به آن‏‎ ‎‏مدرسه مرد آمد و رفت دارد ـ چگونه است؟ خواهشمند است آخرین حد را بگویید؛‏‎ ‎‏زیرا که برای من انجام دادن آخرین حد فرمان خدا، آسان است. از این جهت، تقاضا‏‎ ‎‏می کنم که آخرین و بهترین حد را بگویید.‏

بسمه تعالی، در حجاب شرعی، لباس خاصی معتبر نیست باید تمام بدن پوشیده شود و پوشیدن وجه و کفین واجب نیست و بهتر است چادر بپوشند. 

‏2. آیا کارکردن زن صحیح است؟‏

‏3. آیا شغل هایی که امروزه در جامعه برای زن وجود دارد، از قبیل کارهای جهاد و سپاه و بسیج، که یک‏‎ ‎‏دختر با دو پسر، و یا کمتر و زیادتر در یک ماشین می نشینند و به روستاها می روند، جایز است یا خیر؟‏

‏در خاتمه می خواستم بدانم ما که افرادی هستیم که باید به طور آزاد امام را ببینیم، چگونه برایمان‏‎ ‎‏امکان زیارت ایشان وجود دارد و یا چه کنیم که به این آرزویمان نائل آییم؟ خواهشمند است شکل‏‎ ‎‏صحیح و دقیق آن را بنویسید، چون ما طبق گفته های شما عمل می کنیم، سرگردان شدن در شهر‏‎ ‎‏بزرگی، مثل تهران آسان نیست؛ هر چند جهت زیارت امام می توان تمام ناراحتی ها را تحمل کرد.‏

بسمه تعالی،2و3، کار و شغل برای زن مانع ندارد، ولی باید از اختلاط با نامحرم اجتناب شود.

[سؤال 10079]‏ ‏ ‏  ‏---->‏ ‏ 7085

‏2. آیا مانتو و روسری حجاب کامل است؟ ضمناً رانندگی خانم ها از لحاظ شرع‏‎ ‎‏برای مقلدین امام خمینی چه صورت دارد؟‏

بسمه تعالی، در حجاب واجب هرگونه لباسی که بدن را از نامحرم بپوشاند کفایت می کند؛ اگرچه بهتر است چادر انتخاب نمایند و رانندگی برای بانوان، با حفظ حجاب مانع ندارد؛ مگر آن که مفسده ای بر آن مترتّب باشد.


استفتائات امام خمینی (س)ج. 8صفحه 563

[سؤال 10080]‏ ‏ ‏ 5607‏

‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 30 / 9 / 1361‏

‏خدمت رهبر مستضعفین جهان، امام امت، سلام علیکم‏

‏با سپاس به درگاه ایزد متعال، که بر کشورمان و بر ما منت نهاده و با چنین انقلابی‏‎ ‎‏جهان گیر، نعمت را بر ما تمام کرده است و کشورمان ـ بحمدالله‌ ـ دارای رهبری‏‎ ‎‏عالی قدر می باشد و ما توانستیم بعد از سال ها که از عمرمان می گذرد، تا حدودی به‏‎ ‎‏اسلام و احکام واقعی آن پی ببریم و مشکلاتمان را رفع نماییم. ای امام عزیز از این که‏‎ ‎‏وقت گران بهایتان را می گیرم، معذرت خواسته و دربارۀ مسائلی سؤال دارم.‏

‏1. دربارۀ حجاب اسلامی بانوان، که روپوش و مقنعه یا روسری پوشیده اند. اگر‏‎ ‎‏خانمی قبلاً با چادر مشکی یا ضخیم، کاملاً پوشیده بوده و امروز بخواهد از حجاب‏‎ ‎‏اسلامی ـ که رایج است و در بالا ذکر شد ـ با پوشیدگی کامل استفاده کند، و یا با این‏‎ ‎‏حالت رانندگی کند، آیا جایز است؟ ‏

بسمه تعالی، اگر مقدار لازم پوشیده شود، لباس مذکور اشکال ندارد، به شرط آن که جلب توجه نامحرم نکند و بهتر است چادر بپوشد.

‏2. کسانی که برای زیبایی چهره، بینی یا عضو دیگر بدن خود را عمل جراحی می کنند، از نظر نامحرم‏‎ ‎‏بودن جرّاح و آزار رساندن به بدن، چه صورتی دارد؟‏

بسمه تعالی، اگر نامحرم جراحی می کند، جایز نیست.

[سؤال 10081]‏ ‏ ‏  ‏---->‏ ‏ 6771

‏2. با توجه به پیروزی انقلاب اسلامی و شکل حجاب رایج میان زنان، آیا حضرت‏‎ ‎‏امام حجاب را خارج از شکل چادر و به صورت لباس گشاد و روسری قبول دارند یا‏‎ ‎‏خیر؟‏

بسمه تعالی، در حجاب واجب برای زن، لباس خاصی معتبر نیست؛ به هر نحو و با هرگونه لباس که خود را از دید نامحرم بپوشاند، کفایت می کند و پوشاندن وجه و کفین واجب نیست.


استفتائات امام خمینی (س)ج. 8صفحه 564

[سؤال 10082]‏ ‏ ‏  ‏---->‏ ‏ 3343

‏5. آیا زن می تواند بدون چادر (با حجاب اسلامی متداول) در برابر نامحرم ظاهر‏‎ ‎‏شود؟‏

بسمه تعالی، با فرض پوشیده بودن مقدار واجب و نبود مفسده، مانع ندارد.

[سؤال 10083]‏ ‏ ‏  ‏---->‏ ‏ 7360

‏2. حجاب متداول در مدارس و ادارات که مقنعه و روپوش بلند است اشکال‏‎ ‎‏دارد  یا نه؟‏

بسمه تعالی، اگر مقدار واجب را می پوشاند مانع ندارد.

[سؤال 10084]‏ ‏ ‏ 5608‏

‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏محضر مبارک رهبر انقلاب امام خمینی ارواحنا فداه، محترماً به عرض می رسد که‏‎ ‎‏مسائل ذیل جواب داده شود.‏

‏1. آیا واجب است که زن وجه و کفّین خود را بپوشاند یا نه؟‏

بسمه تعالی، واجب نیست مگر در صورت مفسده.

[سؤال 10085]

‏2. اگر واجب نیست آیا اولویت دارد یا نه؟‏

بسمه تعالی، خوب است.

‏3. در هر یک از این صُوَر اگر با عدم رضایت شوهر روبه رو شود (یعنی شوهر بگوید من راضی نیستم‏‎ ‎‏که صورت خودت را بپوشانی) چه صورت دارد؟‏

بسمه تعالی، مرد حق ندارد در این جهت زن را تکلیف کند.

‏4. نگاه زن به صورت مرد نامحرم آیا حرام است یا نه؟‏

بسمه تعالی، حرام نیست.

‏5. صحبت با مرد نامحرم در حد احوال پرسی و یا بیشتر از این، چه صورت دارد؟ ‏

بسمه تعالی، اگر مفسده ندارد جایز است.


استفتائات امام خمینی (س)ج. 8صفحه 565

‏6. نگاه مرد به تصویر زن در تلویزیون و نگاه زن به مرد در تلویزیون چه صورت دارد؟‏

بسمه تعالی، حکم عکس را دارد.

[سؤال 10086]

‏7. آیا واجب است زن چادر به سر کند؟ و اگر واجب نیست آیا اولویت دارد؟‏

بسمه تعالی، با مراعات حجاب اسلامی پوشیدن چادر لازم نیست اگر چه بهتر است.

‏8. زن هایی که نماز جمعه می خوانند آیا نماز جمعه کفایت از نماز ظهر آن ها می کند یا نه؟‏

بسمه تعالی، کفایت می کند.

[سؤال 10087]‏ ‏ ‏ 5609‏

‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏تمام عمرم فدای یک ساعت عمر تو ای امام، خواهش می کنم به عنوان یک رهبر و‏‎ ‎‏به عنوان ولی امر و حاکم این کشور، جوابم را بدهید. ‏

‏1. ای امام به عنوان یک مقلد متعهد می خواهم بدانم که حجاب واجب برای ما‏‎ ‎‏زن ها تا چه اندازه است؟ حتماً می خواهم حد اسلامی و منطقی آن را بدانم که اگر از آن‏‎ ‎‏حد بگذرد، مرتکب گناه می شویم. بدین دلیل این سؤال را می نمایم که از یک طرف،‏‎ ‎‏مربی دینی و تربیتی دانش آموزان بوده و از سوی دیگر، مسئولیت شرعی برای خود و‏‎ ‎‏دیگران احساس می کنم.‏

بسمه تعالی، در حجاب، لباس خاصی معتبر نیست و باید تمام بدن، غیر از وجه و کفین پوشیده باشد و پوشیدن چادر بهتر است. 

‏2. سؤال دیگری که همیشه در جمع بچه ها مطرح است، این است که با صیغۀ محرمیت (با توجه به‏‎ ‎‏بی اشکال بودن وجه و کفین در مقابل نامحرم) تا چه اندازه باید حجاب داشت؟ آیا حتماً باید حجاب‏‎ ‎‏داشت؛ یعنی موی سر را پوشاند و چادر به سر کرد؟ و آیا با صیغۀ محرمیت، آن مردی که از صیغه‏‎ ‎‏محرم می شود، باز هم یک غریبه است؟ به عنوان مثال، محرم شدن به مرد با صیغه پدرش شدن به‏‎ ‎‏مدت کوتاه باز هم به عنوان یک غریبه است؟‏

بسمه تعالی، با فرض این که عقد صحیح شرعی شده، با فرزند او محرمیت حاصل شده است.


استفتائات امام خمینی (س)ج. 8صفحه 566

[سؤال 10088]‏ ‏ ‏ 5610‏

‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏با سلام و درود بر شما نامۀ خویش را آغاز می کنم. ‏

‏غرض از نوشتن این نامه، مشکل و سؤالی است که از لحاظ حجاب اسلامی برای‏‎ ‎‏ما پیش آمده؛ قصد دارم که در صورت امکان برای این جانب روشن سازید که حجاب‏‎ ‎‏تنها چادر است و یا مانتو و شلوار همراه با روسری بلند یا مقنعه هم حجابی کامل‏‎ ‎‏است؟ و آیا ظاهر شدن با لباس گشاد و روسری بلند که به روی شانه ها بیفتد، از لحاظ‏‎ ‎‏اسلام حجاب نیست؟ با توجه به این مطلب که چادر، محدود کننده است و باعث از‏‎ ‎‏بین بردن آزادی در انجام کارها می شود. ‏

‏خدایا، خدایا تا انقلاب مهدی خمینی را نگهدار، از عمر ما بکاه و به عمر او بیفزا‏

بسمه تعالی، زن باید تمام بدن را به استثنای دست ها تا مچ و صورت، از مرد نامحرم بپوشاند و در حجاب، لباس خاصّی معتبر نیست؛ اگر چه پوشیدن چادر بهتر است؛ و از لباس هایی که جلب توجه نامحرم کند اجتناب شود. 

[سؤال 10089]‏ ‏ ‏ 5611‏

‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 28 / 11 / 1361‏

‏با عرض سلام خدمت امام امت و مرجع تقلیدم، امیدوارم که حالتان خوب باشد، و‏‎ ‎‏سالیان طولانی در پناه خدا زندگی کنید و خداوند سایۀ شما را از سر ما کم نکند.‏

‏آیا در اسلام حجاب فقط چادر است یا نه؟ و می خواهم بدانم اگر مانتوی گشاد و‏‎ ‎‏روسری بلند و شلوار و یا جوراب ضخیم مدل دار، که حجم پا را بزرگ تر از اندازۀ‏‎ ‎‏اصلی نشان می دهد، اشکال و گناه دارد یا نه؟ البته بدون هیچ گونه آرایشی؛ چون‏‎ ‎‏می دانم که هرگونه آرایشی، چه کم و یا زیاد، با چادر و یا روسری گناه دارد.‏

‏و می خواستم بدانم دربارۀ کتاب آقای مطهری، کتابی که دربارۀ حجاب یک زن‏

استفتائات امام خمینی (س)ج. 8صفحه 567

‏مسلمان است، من آن کتاب را خوانده ام. اگر یک زن مسلمان از آن استفاده کند و‏‎ ‎‏مطابق آن حجاب داشته باشد و چیزهایی را که گفته مراعات کند، آیا کافی است یا نه؟‏‎ ‎‏و می خواهم بدانم نظر شما را دربارۀ خانم هایی که چادر سر می کنند و آن را روی‏‎ ‎‏چشم خود می آورند، حتی چشمشان هم معلوم نیست و دهان و بینی و پوست‏‎ ‎‏صورت مشخص است. آیا به نظر شما چنین حجابی درست است؟ و آیا اسلام گفته‏‎ ‎‏چنین حجابی را که در بیشتر مواقع هم خود در سختی هستند، و هم اطرافیانی که با‏‎ ‎‏آن ها سر و کار دارند و یا فامیل که به خاطر معذب نبودن او، کمتر با آن شخص رفت و‏‎ ‎‏آمد می کنند؛ چون اطرافیان احساس می کنند که او در موقع غذا خوردن و یا کارکردن‏‎ ‎‏در سختی است با عرض پوزش از شما، که وقتتان را گرفتم. خواهش می کنم به این‏‎ ‎‏سؤالات به طور واضح جواب بدهید. ‏

بسمه تعالی، در حجاب لباس خاصی معتبر نیست، هر چند پوشیدن چادر بهتر است، ولی از پوشیدن لباسی که جلب توجه نامحرم می کند، اجتناب نمایید و از کتاب ایشان می توانید استفاده کنید.

[سؤال 10090]‏ ‏ ‏  ‏---->‏ ‏ 3269

‏6. پوشش اسلامی برای بانوان چیست؟‏

بسمه تعالی، در حجاب واجب لباس مخصوص یا نحوۀ خاصی اعتبار نشده است هر نحو پوششی که بدن زن را از نامحرم بپوشاند کفایت می کند اگرچه مراعات چادر که پوشش متعارف است بهتر است.

[سؤال 10091]‏ ‏ ‏  ‏---->‏ ‏ 727

‏11. چنانچه با وجود پوشش بدن، حالت بدن مشخص باشد آیا باز عمل حرام‏‎ ‎‏مرتکب شده است؟‏

بسمه تعالی، اشکال ندارد مگر آن که صدق پوشیدن نکند و یا آن که مفسده ای بر آن مترتب باشد.


استفتائات امام خمینی (س)ج. 8صفحه 568

[سؤال 10092]‏ ‏ ‏ 5612‏

‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 4 / 2 / 1361‏

‏پیشگاه محترم امام امت، ناجی مستضعفان جهان، رهبر کبیر انقلاب اسلامی، با‏‎ ‎‏سلام، علت مزاحمت، مسأله ای است که توسط یکی از افراد ناآگاه و شاید هم آگاه‏‎ ‎‏پیش آمده است.‏

‏این جانب آموزگار یکی از دبستان های دخترانه ناحیه 4 تهران هستم. چند روز قبل‏‎ ‎‏یکی از مسئولین اداره برای بازدید از درس بچه ها به مدرسه آمدند و من اجازه‏‎ ‎‏خواستم تا بچه ها روسری هایشان را بپوشند و بعد ایشان وارد کلاس شوند. اما ایشان‏‎ ‎‏اعتراض کردند که «به چه دلیل باید بچه ها در سر کلاس روسری نداشته باشند؟ این‏‎ ‎‏کار باعث انحراف بچه ها است و ممکن است دختری از دیدن موهای دختر دیگر‏‎ ‎‏تحریک شود!» با توجه به این که بچه ها حداکثر 12 سال بیشتر ندارند و در این مدرسه‏‎ ‎‏همگی کادر آن دختر هستند و از هیچ طرف نامحرم نیست، شما لطف بفرمایید و‏‎ ‎‏جواب نامۀ مرا هرچه زودتر مرقوم دارید تا به ایشان نشان بدهم. زیرا ایشان به هیچ‏‎ ‎‏وجه زیر بار صحبت های من مبنی بر رد حرف ایشان نمی رفتند و هیچ شخصیتی را به‏‎ ‎‏جز شما به رسمیت نمی شناسند. باز در موارد دیگری هم این آقا اظهار فضل فرمودند‏‎ ‎‏که بسیار خالی از حقیقت بوده و نمی دانم آیا ناآگاه هستند یا مغرض؟ امیدوارم که اولی‏‎ ‎‏باشد. زیرا شدیداً باعث بدبینی در این بخش و این مدرسه شده و اسلام را وارونه‏‎ ‎‏جلوه داده است. مجدداً خواهشمندم به طور کامل حد پوشش اسلامی خانم ها را از‏‎ ‎‏خانم ها مرقوم بفرمایید که بی نهایت متشکر خواهم شد. ‏

‏طول عمر حضرت عالی را از خداوند خواستارم. خدایا خدایا تا انقلاب مهدی‏‎ ‎‏خمینی را نگهدار‏

بسمه تعالی، در وقت بودن مرد نامحرم در کلاس، دختران بالغه باید سر خود را بپوشانند.


استفتائات امام خمینی (س)ج. 8صفحه 569

[سؤال 10093]‏ ‏ ‏ 5613‏

‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏خدمت آیت الله‌ العظمی خمینی‏

‏این جانب همسر دانشجوی مقیم امریکا چند سؤال دارم که خواهشمندم جواب‏‎ ‎‏سؤالات مرا بدهید. البته این سؤالات چند خواهر مسلمان است.‏

‏1. به علت وضع مالی، من احتیاج دارم که در بیرون از خانه کار کنم و در این جا با‏‎ ‎‏روسری و چادر نمی شود کار کرد یا می توانم بگویم که به ما کار نمی دهند؛ خلاصه به‏‎ ‎‏خاطر کارکردن، من باید روسری ام را بردارم؛ البته می توانم پوشیده لباس بپوشم و‏‎ ‎‏موهایم را ساده درست کنم و مشغول کارکردن بشوم، ولی باید روسری سرم نکنم.‏‎ ‎‏خواستم لطفاً جواب مرا بدهید که من چه باید بکنم؟‏

‏در ضمن، در جامعۀ امریکا لباس پوشیدن ها فرق می کند؛ یعنی لباس پوشیدن یک‏‎ ‎‏دختر امریکایی با یک دختر مسلمان ایرانی قابل مقایسه نیست؛ یک دختر ایرانی حتی‏‎ ‎‏اگر روسری هم سر نکند، باز با حجاب است به نظر من؛ و فکر می کنم که یک زن‏‎ ‎‏مسلمان ایرانی یا خود من طوری لباس نمی پوشیم که تحریک کننده باشیم یا حتی‏‎ ‎‏کسی ما را نگاه کند. لطفاً حد حجاب در امریکا را برای ما توضیح دهید؟‏

‏2. این که می گویند در اسلام، زن هر کاری را باید با اجازۀ مرد انجام دهد، مثلاً اگر‏‎ ‎‏شوهر بدون دلیل بگوید خانۀ مادرت نرو، زن نباید برود؛ یا زن کار نکند یا زن از خانه‏‎ ‎‏بیرون نرود، لطفاً راجع به این موضوع، دربارۀ اجازۀ مرد هم توضیح دهید؛ چون‏‎ ‎‏خواهران مسلمان این جا زیاد هستند و این سؤالات برای همۀ ما مطرح شده. ‏

‏و دیگر این که در سورۀ نساء آمده که اگر زن نافرمانی کند، مرد می تواند زن را تنبیه‏‎ ‎‏کند. آیا منظور این است که مرد می تواند زن را کتک بزند؟ لطفاً این آیه را برای ما‏‎ ‎‏تفسیر کنید. و دیگر این که در قرآن آمده با زمان پیش بروید. منظور چیست؟ و آیا‏‎ ‎‏حجاب یک زن مسلمان در خارج از کشور فرق می کند یا نه؟‏

‏راجع به سؤال اول ممکن است گفته شود که مرد باید کار کند و خرج زن را بدهد؛‏

استفتائات امام خمینی (س)ج. 8صفحه 570

‏ولی در زمانی که شوهر دانشجو است و حتی اگر کار کند، پولی که در می آورد کم باشد‏‎ ‎‏و باز زن احتیاج به کار کردن داشته باشد، وظیفه چیست؟ لطفاً راجع به حجاب زن‏‎ ‎‏توضیح کامل دهید؛ با در نظر گرفتن جامعۀ امریکا. والسلام‏

بسمه تعالی، 1 و 2، بر زن واجب است تمام بدن و سر و موی سر خود را از نامحرم بپوشاند؛ و نیاز به کار، مجوّز مخالفت حکم شرعی نیست؛ و کار کردن زن منوط به اجازۀ شوهر نیست، ولی زن حق ندارد بدون اجازۀ شوهر از منزل خارج شود.

[سؤال 10094]‏ ‏ ‏  ‏---->‏ ‏ 607

‏5. رعایت نکردن حجاب زنان مثلاً چادر یا دستمال را طوری می پوشند که یا‏‎ ‎‏گردن آن ها تقریباً پیدا است یا موهای جلوی سر آن ها پیدا است؛ البته بعضی از آن ها،‏‎ ‎‏حکمش چیست.‏

بسمه تعالی، باید حجاب واجب مراعات شود.

[سؤال 10095]‏ ‏ ‏ 5614‏

‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 17 / 7 / 1361‏

‏پیشگاه مبارک حضرت مستطاب، آیت الله‌ العظمی امام خمینی، استدعا می کند به‏‎ ‎‏سؤال این جانبه، پاسخ لازم امر به ابلاغ فرمایند.‏

‏1. آیا صلاح است برای زن ها تمام گردی صورت، چه اصلاح کرده و چه اصلاح‏‎ ‎‏نکرده نمایان باشد. ‏

بسمه تعالی، در صورت نداشتن مفسده مانع ندارد، ولی نباید با زینت باشد.

‏2. آیا رانندگی برای زن اشکال دارد؟ ‏

بسمه تعالی، اشکال ندارد. 

‏3. اگر شوهر راضی نباشد، زن می تواند برای جبهه خدمت کند؛ از قبیل خیاطی، بافندگی، عزیمت‏‎ ‎‏به  جبهه و غیره؟‏

بسمه تعالی، در صورتی که بدون اجازۀ شوهر از منزل خارج نشود، مانع ندارد. 


استفتائات امام خمینی (س)ج. 8صفحه 571

[سؤال 10096]‏ ‏ ‏  ‏---->‏ ‏ 3255

‏3. خانم هایی که لباسشان بدن نما است، پوشیدن آن ها چطوری است؟‏

بسمه تعالی، اگر بدن آن ها را نامحرم می بیند جایز نیست.

[سؤال 10097]‏ ‏ ‏  ‏---->‏ ‏ 6071

‏4. پوشیدن جوراب نازک که از زانو به پایین کاملاً حجم و زیبایی پا دیده می شود‏‎ ‎‏ـ  چه مشکی و چه به رنگ بدن که نازک است ـ در خیابان و یا کلاس درس که نامحرم‏‎ ‎‏است چه صورت دارد؟‏

بسمه تعالی، اگر بدن او را نامحرم می بیند جایز نیست.

[سؤال 10098]‏ ‏ ‏  ‏---->‏ ‏ 5563

‏8. استفاده از جوراب های کلفت با دامن و چادر در بیرون منزل چگونه است و‏‎ ‎‏همین طور لباس های رنگارنگ یا رنگ های شاد با چادر در بیرون منزل؟ ‏

بسمه تعالی، مانع ندارد؛ مگر آن که به نحوی باشد که جلب نظر کند و موجب مفسده شود.

[سؤال 10099]‏ ‏ ‏  ‏---->‏ ‏ 3255

‏4. روسری که به علت نازک بودن، موهای سر را عیان می کند، پوشیدن آن از ستر‏‎ ‎‏شرعی کفایت می کند؟‏

بسمه تعالی، کفایت نمی کند.

[سؤال 10100]‏ ‏ ‏  ‏---->‏ ‏ 539

‏5. آیا زن یا دختر می تواند در کلاس سوادآموزی شرکت کند یا نه؟‏

بسمه تعالی، با مراعات کامل حجاب واجب و سایر مقررات شرعی، مانع ندارد.


استفتائات امام خمینی (س)ج. 8صفحه 572

[سؤال 10101]‏ ‏ ‏  ‏---->‏ ‏ 7230

‏3. با توجه به ازدحام در وسایل نقلیۀ عمومی و تماس زن و مرد نامحرم، آیا‏‎ ‎‏می توان همسر خود را در ترک موتورسیکلت سوار نمود؛ البته با رعایت کامل حجاب‏‎ ‎‏اسلامی و ملاحظۀ شخصیت و شرم اناث؟‏

بسمه تعالی، در فرض سؤال، جایز است.

‎ ‎

استفتائات امام خمینی (س)ج. 8صفحه 573