کتاب احیای موات و مشترکات
احکام احیای موات
حقوق همسایه‏ ها
نسخه چاپی | ارسال به دوستان
برو به صفحه: برو

نوع ماده: کتاب فارسی

پدیدآورنده : خمینی، روح الله، رهبر انقلاب و بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران، 1279 - 1369

محل نشر : تهران

ناشر: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (س)

زمان (شمسی) : 1392

زبان اثر : فارسی

حقوق همسایه‏ ها

حقوق همسایه ها

[سؤال 9580]‏ ‏ ‏ 5342‏

‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 11 / 11 / 1361‏

‏محضر مبارک رهبر کبیر انقلاب حضرت آیت الله‌ العظمی امام خمینی مدّ ظله‏

‏1. خانه ای است سه طبقه و پنجره هایش مشرف بر منزل همسایه اش می باشد که‏‎ ‎‏موجب سلب آسایش او است. لذا شکایت نموده که همسایه باعث اذیت و ناراحتی او‏‎ ‎‏است و تمکن ساختن دیوار یا وضع حاجب در مقابل پنجره ها ندارد، آیا وظیفه خانه‏‎ ‎‏مشرف، گرفتن پنجره ها است یا نه؟‏

بسمه تعالی، گرفتن و مسدود ساختن پنجره ها واجب نیست، ولی نظر کردن و اذیت رساندن حرام است و اگر دولت اسلامی در این باره مقرراتی دارد باید مراعات نمایند.

‏2. جمعی از مؤمنان چند هزار آجر برای صرف در مسجد معینی خریداری نموده اند که مقداری از آن‏‎ ‎‏آجرها اضافه آمده و محل حاجت آن مسجد نیستند. حکم آن ها چیست؟ آیا جایز است آن ها را‏‎ ‎‏بفروشند و پول آن ها را در آن مسجد مصرف نمایند یا باید عین آجرها را در مسجد دیگر مصرف‏‎ ‎‏نمایند؟ لطفاً جواب مرحمت فرمایید.‏

بسمه تعالی، در فرض مرقوم اختیار آجرهای به مصرف نرسیده با صاحبان پول است که آجر را به منظور صرف در مسجد خریده اند.

[سؤال 9581]‏ ‏ ‏ 5343‏

‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 31 / 6 / 1361‏

‏دفتر حضرت آیت الله‌ العظمی امام خمینی، مدّ ظله، بعد از درود فراوان به امام امت‏‎ ‎‏و رزمندگان جبهۀ حق علیه باطل، سؤال زیر را مطرح می کنم.‏


استفتائات امام خمینی (س)ج. 8صفحه 323

‏اگر کسی در ملک خود تصرفاتی نماید ـ مانند این که بیش از پروانۀ صادره‏‎ ‎‏ساختمان نماید یا زیر زمین منزل را که انباری بوده برای سکونت خود یا فرزندش‏‎ ‎‏مسکونی نماید ـ بدون این که به معبر یا همسایگان تجاوزی کرده باشد، آیا شرعاً حق‏‎ ‎‏دارد یا خیر؟‏

بسمه تعالی، اختیار ملک با مالک است ولی مراعات مقررات دولت اسلامی نیز لازم است.

[سؤال 9582]‏ ‏ ‏ 5344‏

‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏

‏دفتر استفتائات امام امت مدّ ظله العالی ‏

‏این جانب در ملک مادرم که به مساحت 140 متر مربع می باشد، صد متر مربع از‏‎ ‎‏زمین را به زیر بنا برده ام تا چندی قبل سطح زیر بنا 80 درصد (112 متر مربع) معمول‏‎ ‎‏بود به 60 درصد تقلیل پیدا کرد و بنده به علت عدم امکان مالی نتوانستم ساختمان را‏‎ ‎‏شروع نمایم و اکنون این ساختمان را در دو طبقه برای سه خانوار بنا می کنم. و مدت 6‏‎ ‎‏ماه است به علت شکایت همسایه ساختمان متوقف شده در این جا سؤال این است که‏‎ ‎‏اگر چنانچه به حریم خیابان (شارع عام) و حریم همسایه تجاوز نکرده باشم حتی‏‎ ‎‏مزاحم نور همسایه نشده باشم آیا می توانند در ملک شخصی با وجود نیاز مبرم از‏‎ ‎‏ادامه ساختمان جلوگیری کنند؟ در ضمن در این بارندگی و سرما ضرر زیادی را‏‎ ‎‏متوجه خانواده بنده و خانواده مادرم کرده اند مثلاً مزد کارگر در مدت توقف 1300‏‎ ‎‏ریال به 2000 ریال افزایش یافته است و به علت همین توقف و مصادف شدن با‏‎ ‎‏بارندگی و یخ بندان بیشتر مصالح ساختمان از بین رفته است. با آرزوی طول عمر‏‎ ‎‏برای امید مستضعفان‏

بسمه تعالی، هر شخص طبق مقررات دولت اسلامی می تواند در زمین خود ساختمان کند. 


استفتائات امام خمینی (س)ج. 8صفحه 324

[سؤال 9583]‏ ‏ ‏ 5345‏

‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 5 / 11 / 1361‏

‏دفتر امام خمینی، دامت افاضاته، درود بی پایان به رهبر کبیر انقلاب اسلامی ایران و‏‎ ‎‏سلام بر شهیدان‏

‏خواستار حلّ مسألۀ پیچیده ای که مردم محروم در روستای دور دست به آن مبتلا‏‎ ‎‏هستند می باشم. این جانب ساکن فعلی سراب بیرجند محترماً؛ به عرض می رسانم:‏‎ ‎‏چون این مسأله مدت پنج سال است به طور خصوصی و شکایت کتبی به دادگستری‏‎ ‎‏شهرستان بیرجند شده است و تا به حال هیچ نتیجه ای حاصل نگردیده است؛ لذا‏‎ ‎‏مجبور شدم به دفتر محترم امام مراجعه کنم که ان شاء الله‌ به فرمودۀ امام این گونه‏‎ ‎‏لج بازی ها و زیان رساندن به یکدیگر از بین برود و به یاری خداوند متعال، دل های‏‎ ‎‏روستانشینان از عداوت و کینه جویی پاک شود.‏

‏به جای زمین شخصی، زمینی با درخت توت و بهتر از آن به او می دهم که معاوضه‏‎ ‎‏شود و اختلاف برطرف گردد؛ به هیچ عنوان اقدام نمی کند و همان طور به لج بازی و‏‎ ‎‏ضرر و زیان به همسایگان مجاور ادامه می دهد. چون درخت توت به مرور زمان‏‎ ‎‏بزرگ می شود و حداقل به شعاع پانزده متری شاخه ها در هوا رشد می کند و زمین های‏‎ ‎‏مجاور ما را از سایه و برگ می پوشاند. از نظر شرعی و قانونی پاسخ این مسأله را بیان‏‎ ‎‏فرمایید.‏

‏و نیز همین شخص در زمینی که یک و نیم متر مربع می باشد، و یا در زمینی که‏‎ ‎‏هشتاد سانتی متر مربع می باشد، درخت توت نشانده است. به هر کس شکایت کرده ایم‏‎ ‎‏که این کار خلاف است و برای مردم ناراحتی فراوان دارد؛ می گویند: اختیار زمین خود‏‎ ‎‏را دارد. بنابراین، اگر این طور باشد ـ روی لج بازی ـ زمینش را که خیلی کم می باشد،‏‎ ‎‏آن قدر خاک برداری می کند که زمین های اطراف از بین بروند. مگر این که قانون‏‎ ‎‏جلوی چنین افرادی را بگیرد. والسلام علیکم ورحمة الله‌ وبرکاته ‏

بسمه تعالی، اختیار زمین خود را دارد، ولی از کاری که موجب اضرار به

استفتائات امام خمینی (س)ج. 8صفحه 325

همسایه است، باید احتراز نماید. و اگر شاخه یا برگ درخت او داخل زمین همسایه شود، همسایه می تواند از او مطالبه رفع مزاحمت کند. و مرجع رسیدگی محاکم صالحه است.

[سؤال 9584]‏ ‏ ‏ 5346‏

‏ ‏ ‏  ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏پس از عرض سلام، محترماً به عرض می رساند، در محل مسکونی، که مورد‏‎ ‎‏آسایش و آرامش خانواده می باشد، قطعه زمینی است که مالک آن می خواهد برای‏‎ ‎‏مغازۀ آهنگری و درب و پنجره سازی، به ساختن بنای آن اقدام نماید و همسایه های‏‎ ‎‏خیلی نزدیک ـ یعنی دیوار به دیوار آن ـ به ایشان اعتراض نموده اند که شغل مذکور،‏‎ ‎‏مانع آسایش و آرامش ما می شود و ما مانع هستیم که شما برای این کسب مغازه‏‎ ‎‏بسازید. البته شغلی که مزاحمت برای ما نداشته باشد، مانع ندارد. ولی مالک به‏‎ ‎‏اعتراض ایشان بی توجهی نموده است. در صورتی که اهالی ده، حاضر هستند در‏‎ ‎‏فاصله 300 متری برای کسب فوق، زمین به ایشان بدهند، ولی ایشان حاضر به این کار‏‎ ‎‏نمی شود. لذا از محضر مبارک آن حضرت، تقاضامندیم از لحاظ شرعی تکلیف ما را با‏‎ ‎‏نامبرده تعیین نمایید، که آیا مالک زمین می تواند مغازه آهنگری و درب و پنجره سازی‏‎ ‎‏بسازد یا خیر؟ ‏

بسمه تعالی، حق ندارند از ساختمان کردن مالک در ملک خودش جلوگیری کنند، ولی مالک باید از کاری که موجب اذیت یا ضرر همسایه باشد، احتراز کند.

[سؤال 9585]‏ ‏ ‏ 5347‏

‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏کسی که در منطقۀ مسکونی می خواهد در زمین خود، مغازۀ آهنگری یا درب و‏‎ ‎‏پنجره سازی و امثال آن ها برقرار کند، و دولت اسلامی نیز در آن جا مقررات خاصی‏

استفتائات امام خمینی (س)ج. 8صفحه 326

‏ندارد، آیا صاحبان منازل مسکونی حق جلوگیری دارند؟ و تکلیف صاحب زمین‏‎ ‎‏چیست؟‏

بسمه تعالی، در جایی که دولت اسلامی مقررات خاصی ندارد، نمی توانند از ساختمان کردن مالک در ملک خود جلوگیری کنند؛ ولی مالک باید از کاری که موجب اذیت یا ضرر همسایگان باشد احتراز کند.

[سؤال 9586]‏ ‏ ‏ 5348‏

‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 18 / 4 / 1361‏

‏محضر شریف امام امت، حضرت آیت الله‌ العظمی امام خمینی، دامت برکاته‏

‏با سلام و درود بی پایان خاطر عالی را به عرایض زیر مستحضر و استدعا دارد‏‎ ‎‏فتوای شرعی اعلام فرمایند تا مطابق موازین شرعی اقدام گردد.‏

‏کارخانۀ آردسازی مدت 21 سال پیش در محل غیر مسکونی و خارج از محدوده،‏‎ ‎‏احداث و مشغول به کار شده و با بزرگ شدن شهر اکنون در داخل محدوده قرار گرفته‏‎ ‎‏و تعدادی از همسایگان که حداقل ده سال بعد از تأسیس کارخانه، در اطراف آن،‏‎ ‎‏ساختمان مسکونی احداث نموده، به انگیزۀ این که صدا و دود موتور باعث ناراحتی‏‎ ‎‏آن ها است اقدام به شکایت نموده و درصدد بستن آن هستند. حق شرعی با کارخانه‏‎ ‎‏است یا همسایگان؟‏

بسمه تعالی، کارخانه و خانه ها اگر هر یک در زمین ملکی احداث شده، هیچ یک از صاحبان کارخانه و خانه ها حق ممانعت مالک دیگر را از تصرف در ملک خود ندارند، و کارخانه هم باید مقررات دولت اسلامی و ضوابط شرعی را مراعات نماید.

[سؤال 9587]‏ ‏ ‏ 5349‏

‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 28 / 9 / 1358‏

‏قم، دفتر حضرت آیت الله‌ العظمی امام خمینی، ضمن عرض سلام، بقای عمر امام‏

استفتائات امام خمینی (س)ج. 8صفحه 327

‏را خواستارم و تقاضا دارم که به سؤال بنده جواب دهید. ‏

‏فاضلاب چاه خانه ام در ده متری چاه آب آشامیدنی همسایه ام قرار دارد. آیا از نظر‏‎ ‎‏شرع اسلام صحیح است یا خیر؟ ‏

بسمه تعالی، در صورتی که چاه فاضلاب، بعد از چاه آب همسایه حفر شده و به چاه آب ضرر می زند، حفر آن جایز نبوده و باید جلوگیری شود و در غیر این صورت مانع ندارد. 

‎ ‎

استفتائات امام خمینی (س)ج. 8صفحه 328