مجله نوجوان 218 صفحه 10

اخبار علمی منصوره نظری ماهی های مقلد جانوران مختلفی هستند که می توانند رنگ بدن خود را تغییر دهند. در میان آبزیان نیز بعضی ماهیها این توانایی را دارند اما به تازگی دانشمندان استرالیایی، نوعی ماهی آبی رنگ کشف کرده اند که می تواند با تغییر رنگ، خود را در میان سایر ماهیها استتار کند. این ماهی به خاطر خاصیت استتار فوق العاده ای که دارد، تاکنون کشف نشده بود و از دید کنجکاو دانشمندان پنهان مانده بود. دانشمندان نام این ماهی را « فنک بلنی آبی رنگ » گذاشته اند. فنگ بلنی می تواند خود را در میان صخره های مرجانی استتار کند. وقتی ماهیهای مرجانی از میان مرجانها عبور میکنند، فنگ بلنی به صورت ناگهانی به آنها حمله می کند. به این ترتیب فنگ بلنی به راحتی و با استتار در میان سایر ماهیها می تواند به شکار خود بپردازد. ماهیهای زیادی وجود دارند که می توانند رنگ بدن خود را تغییر دهند اما فنگ بلنی اولین نمونة مهره داری است که می تواند تغییر رنگ دهد و یا از سایر گونه ها تقلید کند. در میان جانوران آبزی تنها نمونة مشابه این ماهی، هشت پا است. هشت پاها می توانند از شیر ماهی، سفره ماهی و مار ماهی تقلید کنند و تغییر رنگ دهند. یک نکتة جالب دیگر در مورد ماهی فنگ بلنی این است که این ماهی به ماهیهایی که از آنها تقلید می کند، حمله نمی کند و فقط سایر ماهیهای مرجانی را شکار می کند چون از قلمرو این ماهیها رانده می شود و دیگر نمی تواند به راحتی به شکار بپردازد. ردیابی مسیرها توسط مورچه های بیابانی همیشه ردیابی مسیرها توسط مورچه ها مورد توجه و پرسش دانشمندان بوده است، از گذشته معتقد بوده اند که مورچه ها با استفاده از فرومونهای یکدیگر (هورمونها) مسیر خود را تا لانه و غذا می یابند. اما تحقیق جدیدی که روی مورچه های بیابانی انجام شده است شواهد دیگری را نشان می دهد. دانشمندان برای تحقیقات خود مورچه های بیابانی را که در حفره های نمکی بیابانی تونس زندگی می کنند، مورد آزمایش قرار داده اند. این مورچه ها بینایی ضعیفی دارند اما در عوض بویایی بسیار قوی دارند. مورچه های بیابانی با استفاده از رایحه های عطری و محلی می توانند مسیر خود را پیدا کنند. در شرایطی که این مورچه ها زندگی می کنند، فرومونها نمی توانند به آنها کمک کنند چون در حرارت بالای بیابان و از طرفی مسیر طولانی و بیشتراز 100 متری که این مورچه ها می پیمایند، دیگر نمی توانند از فرومونها استفاده کنند. مورچه ها پس از شناسایی برخی علایم بویایی، از آنها برای ردیابی استفاده می کنند. در آزمایش، دانشمندان در ورودی لانة مورچه ها از رایحه ای استفاده کردند. مورچه ها پس از مواجهه با این عطر خاص می توانند این نوع را از 4 رایحة دیگر شناسایی کنند. بنابراین مشخص شد که مورچه های بیابانی در مسیر خود، نشانه ها و رایحه های خاصی را تشخیص می دهند. بعد می توانند این اطلاعات را جمع آوری کنند و به خار بسپارند و موقع نیاز و ردیابی از آنها استفاده کنند. البته با اینکه این مورچه ها بینایی ضعیفی دارند اما از برخی نشانه های طبیعی و تصویری هم استفاده می کنند. مورچه های کوچک در این بیابانها گم نمی شوند اما انسانها نمی توانند مسیر خود را بیابند و در مسیر های تکراری بیابان دور خود می چرخند. همین امر باعث انجام این مطالعات روی مورچه های بیابان شده است. دانشمندان امیدوارند بتوانند اطلاعات بیشتری در مورد ردیابی مسیر جانوران ساکن بیابان به دست بیاورند. دوست نوجوانان سال پنجم / شماره 6 پیاپی 218 / دوم خرداد 1388