عقد فضولی

‏‏عقد فضولی‏

‏‏[سؤال 10282]‏‏ ‏ ‏ 5745‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 7 / 11 / 1361‏

‏‏محضر انور حضرت آیت الله‌ العظمی و رهبر عظیم الشأن، حضرت امام خمینی،‏‎ ‎‏مدّ ظله العالی، سلام علیکم‏

‏‏این جانب به عقد (فقط عقد) شخصی درآمدم که چون وی دانشجو بود و از اهالی‏‎ ‎‏شیراز نبود و با شرایطی که برای ما به وجود آورد، فرصت تحقیق کامل از وی و‏‎ ‎‏خانواده اش ـ که از اهالی لنگرود و ساکن قم هستند ـ را نداشتیم و چون مهریه نیز کم و‏‎ ‎‏فقط 14 سکه بود لذا با توجه به فرمایشات جناب آقای صانعی که حق طلاق با اجازۀ‏‎ ‎‏شوهر، با زن هم می تواند باشد، یک شب قبل از عقد ـ در حالی که من و او و مادرم و‏‎ ‎‏پدرم و خدا حاضر بودند ـ شرط کردم که در صورتی به ازدواج حاضرم که او به من‏‎ ‎‏وکالت دهد که حق طلاق با من هم باشد و او نیز قبول کرد؛ اما در روز عقد، این شرط‏‎ ‎‏را رد کرده بود و چون من در منزل نبودم، از این موضوع اطلاع پیدا نکردم و عقد‏‎ ‎‏صورت گرفت، در حالی که به خدا قسم نمی دانستم که او زیر قولش زده و شرط بنده‏‎ ‎‏را قبول نکرده است. لذا خواهشمند است بفرمایید: آیا با این شرایط، این عقد شرعاً‏‎ ‎‏صحیح بوده است یا خیر؟ ‏

‏‏بسمه تعالی، اگر به وکیل خود در عقد، وکالت مطلق داده اید، عقد صحیح‏‎ ‎‏است و اگر وکالت داده اید که شما را با شرط مذکور عقد کند که اگر بدون‏‎ ‎‏شرط عقد کند وکالت به او نداده اید، عقد فضولی است.‏

‏‏[سؤال 10283]‏‏ ‏ ‏ 5746‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 1 / 5 / 1362‏

‏‏دفتر حضرت آیت الله‌ العظمی امام خمینی، مدّ ظله العالی‏

‏‏پس از سلام، خواهشمند است جواب مسائل ذیل را مرقوم فرمایید:‏

‏
‏‎

‎‏1. زنی، مردی را وکیل نموده جهت اجرای صیغۀ عقد موقت؛ ولی مرد، صیغۀ عقد‏‎ ‎‏دائم را اجرا می کند و به زن هم نمی گوید، مگر بعد از مدتی زندگی کردن. آیا این عقد،‏‎ ‎‏صحیح است یا خیر؟‏

‏‏بسمه تعالی، عقد، فضولی است؛ اگر زن اجازه کند، صحیح و الاّ صحیح‏‎ ‎‏نیست و با هم محرم نیستند. ‏

‏‏2. شخصی در سفر حج، قبل از شروع مناسک، جنب می شود و غسل را فراموش می نماید. بعد از پایان‏‎ ‎‏اعمال و آمدن به شهر خود، یادش می آید. وظیفۀ این شخص چیست؟‏

‏‏بسمه تعالی، حج، صحیح است؛ ولی باید برای طواف و نمازهای عمره و حج و نساء، مراجعت‏‎ ‎‏نموده، انجام دهد و در صورت عدم امکان، باید نایب بگیرد.‏

‏‏3. منزلی جهت سکونت عالم محل، به وسیل‏‏ۀ‏‏ مؤمنین خریداری شده است و وقف گردیده وعالم، متدین‏‎ ‎‏و عامل به وظایف اسلامی است و منزل مذکور، نیاز به تعمیر دارد. آیا از زکات فطره می توان جهت‏‎ ‎‏تعمیر آن اقدام نمود یا خیر؟ و چنانچه از زکات فطره نشود، از سهم امام علیه السلام اجازه می فرمایند یا خیر؟‏

‏‏بسمه تعالی، در صورتی که عالم محل، تمکن از تعمیر خانه ندارد، زکوات فطره را به او بدهند‏‎ ‎‏تا صرف تعمیر خانه نماید.‏

‏‏[سؤال 10284]‏‏ ‏ ‏ 5747‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 1 / 4 / 1361‏

‏‏محضر مبارک حضرت آیت الله‌ العظمی امام خمینی، سلام علیکم ‏

‏‏رهبر بزرگ انقلاب اسلامی خواهشمند است بفرمایید: اگر پدری در جبهه باشد و‏‎ ‎‏همسرش دخترش را بدون اجازه او شوهر بدهد، در صورتی که شوهر دختر فاسد‏‎ ‎‏باشد، آیا پدر حق به هم زدن عقد را دارد یا خیر؟‏

‏‏بسمه تعالی، عقد دختر باکره منوط به اجازۀ پدر است و مادر در این باره‏‎ ‎‏ولایت ندارد و اگر پدر اجازه نکند، دختر نباید خود را تسلیم شوهرش کند‏‎ ‎‏و تمکین نماید، و احوط آن است که با طلاق از هم جدا شوند و آنچه ذکر‏‎ ‎‏شد، در موردی است که شوهر کفو باشد و اگر از او جدا شود، خوف دارد‏‎ ‎‏همسر مناسب پیدا نشود.‏

‏
‏‎

‎‏[سؤال 10285]‏‏ ‏ ‏ 5748‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏در صورتی که ولیّ دختر بالغۀ رشیده، راضی به اصل ازدواج دخترش با شخصی‏‎ ‎‏باشد، لکن نسبت به خصوصیات ازدواج ـ از قبیل مقدار مهر و یا کیفیت جشن و تعیین‏‎ ‎‏زمان عقد و زمان عروسی و غیره ـ که دختر با پسر توافق نموده اند مخالفت می کند و به‏‎ ‎‏نحوۀ توافق آن ها رضایت نمی دهد، آیا اگر بدون رضایت و اذن ولیّ شرعی نسبت به‏‎ ‎‏خصوصیات مذکوره، عقد بین آن ها واقع شود، صحیح و قابل ترتیب اثر است یا نه؟‏

‏‏بسمه تعالی، با فرض راضی نبودن پدر نسبت به خصوصیات مورد توافق‏‎ ‎‏پسر و دختر، اگر باز به اصل ازدواج آن ها راضی است، عقد صحیح است؛‏‎ ‎‏وگرنه صحت عقد، موقوف به اجازۀ پدر است.‏

‏‏[سؤال 10286]‏‏ ‏ ‏ 5749‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 20 / 10 / 1358‏

‏‏حضرت آیت الله‌ العظمی امام خمینی، مدّ ظله العالی‏

‏‏1. دختر باکره ای هنگام اجرای صیغه عقد دائم اظهار داشته: پدر و جد پدری‏‎ ‎‏ندارم. و عقد جاری شده اما بعد معلوم شده است اظهار زوجه دروغ است، ولیّ دارد؛‏‎ ‎‏آیا این عقد چه صورت دارد، صحیح است یا خیر؟‏

‏‏بسمه تعالی، صحت عقد موقوف است به اجازۀ پدر یا جد پدری دختر.‏

‏‏2. سؤال شده در عقد دائم و یا منقطع غیر از زوجین و حضور آن ها شاهد دیگر لازم است یا خیر؟‏

‏‏بسمه تعالی، شاهد لازم ندارد.‏

‏‏[سؤال 10287]‏‏ ‏ ‏ 5750‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏خدمت مبارک حضرت آیت الله‌ العظمی، امام خمینی، دام ظله‏

‏‏پس از عرض سلام، خواستم مسأله شرعیه ای را سؤال نمایم، که اگر دختری بالغه‏‎ ‎‏و رشیده و باکره، مقلد کسی باشد که ازدواج بالغۀ رشیدۀ باکره را، بدون اذن پدرش‏
‏‎

‎‏تجویز می نماید و پسری هم که بالغ است، مقلد مجتهدی است که می گوید در نکاح‏‎ ‎‏اذن پدر زوجه، شرط در صحت نکاح است. این دو با هم ازدواج نمایند و پدر دختر‏‎ ‎‏هم راضی به این ازدواج نباشد. حکم این ازدواج در صورتی که از روی نسیان باشد یا‏‎ ‎‏عمداً و یا جهلاً باشد، چیست؟ و حکم آن را، هم در حالی که قبل از دخول باشد و هم‏‎ ‎‏اگر بعد از دخول باشد، بیان بفرمایید. والسلام‏

‏‏بسمه تعالی، پسر نمی تواند ترتیب آثار ازدواج صحیح بر این تزویج دهد‏‎ ‎‏مگر در صورتی که پدر دختر عقد آنان را اجازه دهد. بلی، چنانچه دخول‏‎ ‎‏شده باشد بعید نیست که بتوانند مجدداً بدون اذن پدر ازدواج نمایند‏‎ ‎‏هرچند احتیاط نباید ترک شود.‏

‏‏[سؤال 10288]‏‏ ‏ ‏ 5751‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏محضر مبارک آیت الله‌ العظمی امام خمینی، دام ظله العالی‏

‏‏1: زید دختر بکر را که باکرۀ رشیده می باشد بدون اذن پدرش عقد کرد. بعد از این‏‎ ‎‏عقد تکلیف این زن و مرد چه می باشد؟ جواب مرحمت بفرمایید، محل ابتلا است.‏

‏‏بسمه تعالی، ازدواج دختر باکره موکول به اجازۀ پدر است.‏

‏‏2. دست و پا که از مقتولی مانده و غسل دادن ممکن نیست، آیا تیمم لازم است؟ و بر فرض لزوم،‏‎ ‎‏کیفیت آن چگونه است؟‏

‏‏بسمه تعالی، نسبت به دست جدا شده از مقتول مسلمان، احوط استحبابی تیمم دادن است و‏‎ ‎‏در کیفیت آن احوط آن است که زنده به دست خودش آن را تیمم دهد و با دست جدا شده هم‏‎ ‎‏در صورت امکان تیمم دهد.‏

‏‏[سؤال 10289]‏‏ ‏ ‏ 5752‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 20 / 9 / 1361‏

‏‏دفتر محترم امام بزرگوار و رهبر کبیر انقلاب در قم با درود فراوان به رهبر کبیر‏‎ ‎‏انقلاب و دعا به جان امام عزیز، محترماً به عرض می رساند:‏

‏
‏‎

‎‏آیا از نظر اسلامی و فتوای امام، کسی که برای یکی از اقارب ـ همانند برادر یا‏‎ ‎‏خواهر یا فرزندانشان و همچنین عمو و عمه و دایی و خاله ـ اجرای صیغۀ عقد بنماید‏‎ ‎‏اشکال دارد و یا محکوم به صحت است؟ متمنی است جواب مسأله را مرقوم فرمایید.‏

‏‏بسمه تعالی، اگر به وکالت از آن ها برای آن ها عقد اجرا کرده صحیح است‏‎ ‎‏و الاّ فضولی و موقوف به اجازۀ آن ها است.‏

‏‏[سؤال 10290]‏‏ ‏ ‏ 5753‏

‏‏ ‏ ‏ بسم الله‌ الرحمن الرحیم‏

‏‏بنتٌ باکرةٌ اُکرهت علی القبول فی عقد النکاح بالإغراء وغیرها. وقد تمّ العقد‏‎ ‎‏بمحضر جملة من المؤمنین. فإن کانت البنت لازالت غیر راضیة بالزوج، فهل یبقی‏‎ ‎‏العقد صحیحاً؟ وکذلک المهر الحاضر الذی کتب بالعقد بأنّه سلّم إلی أهلها، لم یستلم.‏‎ ‎‏فهل یجب علی العاقد فی حالة بطلان العقد أن یسلم نصف المهر أم علی المصالحة؟‏‎ ‎‏وإن کان العاقد قد أعطی بعض الهدایا إلی ذویها، هل تُعطی له إذا طالب بها؟ والسلام‏

‏‏بسم الله‌ الرحمن الرحیم، إن اُجری العقد علیها بمباشرة أبیها أو جدّها أو‏‎ ‎‏بالوکالة من أحدهما وکان الزوج فی نظر ولیّها کفواً لها، فالعقد صحیح‏‎ ‎‏ولیس لها الخیار فیه، وإلاّ فالعقد فی مفروض السؤال فضولی، موقوف علی‏‎ ‎‏إجازتها ولا عبرة بکتابة استلام المهر، بل علی فرض صحّة العقد، یجب‏‎ ‎‏علی الزوج تسلیم المهر إلیها، وعلی فرض بطلان العقد، لا موضوع للمهر،‏‎ ‎‏وفی الهدایا یکون لمهدیها الرجوع فیها، ما دامت باقیة بعینها، بشرط أن‏‎ ‎‏لا  تکون قرابة بین المهدی والمهدی له وإلاّ فلیس له الرجوع فیها.‏

‏‏[سؤال 10291]‏‏ ‏ ‏ 5754‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏اگر مردی با دختر باکره ای ـ بدون اذن پدرش ـ ازدواج کرد و از او اولاد پیدا کرد.‏‎ ‎‏اگر بعد از اولاد آوردن، پدر دختر آن عقد را اجازه دهد در حلیت کافی است یا خیر و‏
‏‎

‎‏آیا فرق است بین اولاد آوردن و قبل از پیدا شدن حمل یا خیر؟‏

‏‏بسمه تعالی، با اجازه پدر، صحیح می شود و فرقی نیست.‏

‏‏[سؤال 10292]‏‏ ‏ ‏ 5755‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 2 / 4 / 1361‏

‏‏حضرت امام خمینی‏

‏‏دختر و پسری عقد دائم را خودشان با قرائت صحیح از روی رسالۀ امام خمینی‏‎ ‎‏خوانده اند و بر اساس همین عقدی که جاری نموده اند مدت ها با یکدیگر هم بستر و‏‎ ‎‏هم آغوش شده و روابط محرمانۀ زناشویانه داشته اند، ولی پسر برای حفظ بکارت‏‎ ‎‏دختر جهت عروسی که در جامعه معمول است، از دخول خودداری کرده است؛ اما با‏‎ ‎‏هم هم خوابی بسیار داشته اند. بعد از چند ماه یک روز دختر می خواسته به جایی برود،‏‎ ‎‏چون پسر با رفتن دختر بدان جا موافق نبوده است، با استناد به رسالۀ امام مبنی بر این که‏‎ ‎‏خروج زن از منزل بدون اجازۀ شوهر صحیح نیست، از دختر می خواهد که بدان جا‏‎ ‎‏نرود، ولی دختر با اظهار این که بعضی از احکام را قبول ندارد، از منزل خارج و به‏‎ ‎‏جایی که می خواسته می رود؛ و به دلایلی از قبیل پیشنهاد پسر مبنی بر این که در منزل،‏‎ ‎‏آقایان در اتاقی جدا و خانم ها در اتاقی دیگر (به هنگام میهمانی ها) جداگانه بنشینند تا‏‎ ‎‏موازین شرعی بین افراد نامحرم رعایت شود، این مسائل به اطرافیان و فامیل های‏‎ ‎‏خانوادۀ دختر خوش نمی آید و به مرور زمان کار به جایی می کشد که یک روز دختر به‏‎ ‎‏دادگاه مراجعه می کند و اظهار می دارد که من (زوجه) عقد دائم را برای این خواندم که‏‎ ‎‏به زوج محرم بشوم و با زوج به عقد دائم شرعی با مهریۀ یک صد و پنجاه هزار تومان‏‎ ‎‏زن و شوهر شده ایم؛ ولی حالا چون زوج حاضر به طلاق نیست، در صورتی به او‏‎ ‎‏تمکین می نمایم که همۀ مهریه و نفقۀ ایام گذشتۀ مرا نقداً فی المجلس بپردازد؛ و پسر‏‎ ‎‏می پذیرد که مهریه و نفقۀ ایام گذشتۀ او را فی المجلس بپردازد. بعد از حدود یک ماه‏‎ ‎‏که از این قضیه می گذرد، دوباره دختر با راهنمایی و دیکتۀ دیگران که او را علیه زوج‏
‏‎

‎‏تحریک می نمودند، به دادگاه مراجعه می نماید و اظهار می دارد که چون هنگام جاری‏‎ ‎‏نمودن عقد، قصد انشا و معنای کلمات را نمی دانستم، لذا عقد باطل است و خود را زن‏‎ ‎‏او نمی دانم و تقاضای اعلام بطلان عقد را دارم.‏

‏‏آیا این عقد را می توان باطل اعلام نمود؟ او (دختر) بعد از تقاضای مهر و نفقه، یک‏‎ ‎‏بار هم از دادگاه مجدداً تقاضا نموده است که چون از نظر نفقه در مضیقه هستم،‏‎ ‎‏خواهش می کنم هرچه زودتر شوهرم را برای دریافت نفقه، به دادگاه جلب نمایید و‏‎ ‎‏نفقه مرا از وی دریافت و به من (زوجه) بدهید؛ و پیرو همین موضوع، پسر مبلغ نفقۀ‏‎ ‎‏مربوطه را به دادگاه تحویل می دهد (چون دختر هنوز در منزل پدرش است). ‏

‏‏از محضر حضرت امام خمینی تقاضا می شود نظر و فتوای حضرتشان را به‏‎ ‎‏این جانب ابلاغ فرمایند که حکم در مورد مسأله فوق چیست؟ آیا عقد صحیح است؟‏‎ ‎‏و یا می شود آن را باطل اعلام نمود؟‏

‏‏ضمناً چون خانوادۀ دختر هم، آن ها را زن و شوهر می دانستند و به یکدیگر‏‎ ‎‏محرمشان می دانستند، بر همین اساس قبل از بروز اختلاف، یک روز مادر دختر یعنی‏‎ ‎‏همسر پدر دختر، در حضور دخترش اقدام به بوسیدن آن پسر (زوج آن دختر)‏‎ ‎‏می نماید و این هم عملی بر اساس یک عقد صحیح بوده است که مادر دختر انجام داده‏‎ ‎‏بوده است و حالا بعد از چندین ماه یکباره تازه مسلمان شده اند و همان عقد را باطل‏‎ ‎‏می دانند و...! به امید پیروزی جهانی اسلام، منتظر جواب از امام خمینی‏

‏‏بسمه تعالی، در فرض سؤال، اگر با اذن پدر عقد واقع شده یا بعد از عقد‏‎ ‎‏اجازه داده، عقد صحیح است و باید رعایت حقوق زوجیت را بنمایند و‏‎ ‎‏زن در صورت نشوز حق نفقه ندارد.‏

‏‎ ‎

‏‎

‎