نفقه زن
[سؤال 10839] 6148
بسمه تعالی 20 / 4 / 1361
محضر مبارک رهبر انقلاب و بنیان گذار جمهوری اسلامی، حضرت آیت الله العظمی و نایب الامام، امام خمینی، دامت برکاته العالی
پس از سلام و تحیات و تقدیم ادعیه خالصانه خواستار سلامتی وجود مقدس از درگاه حضرت باری تعالی و پیشگاه مقدس حضرت ولی عصر امام زمان علیه السلام بوده، خواهشمند است نظریۀ مبارک را نسبت به مسائل زیر مرقوم فرمایید.
1. چنانچه زن به علت عدم تمکین و اطاعت، در امر زناشویی و سایر امور شرعیه، تمرّد و سرپیچی نماید، آیا شرعاً و عرفاً حق خرجی و لباس و غیره را دارد یا خیر و در چه مواردی ناشزه محسوب شود؟
بسمه تعالی، اگر زن نسبت به شوهر، تمکین در امور زناشویی نداشته باشد و یا آن که بدون اجازه از منزل خارج شود، ناشزه است و استحقاق نفقه ندارد.
2. اولاد دختر که حقوق بگیر هست و پدر کارمند بازنشسته می باشد، آیا حق خرجی و لباس برعهده پدر است یا خیر؟
بسمه تعالی، اگر فقیر شرعی نیست، بر پدر واجب نیست بر او انفاق کند.
3. پسر که سن او در حدود بیست سال است و در امر شرعی و غیره از پدر اطاعت نمی کند، حق خرجی و لباس و غیره از پدر دارد یا خیر؟
بسمه تعالی، میزان در وجوب انفاق بر اولاد، فقر شرعی است؛ اگر فقیر شرعی نباشد، بر پدر انفاق واجب نیست.
خدایا، خدایا تا انقلاب مهدی خمینی را نگهدار، از عمر ما بکاه و به عمر او بیفزا
استفتائات امام خمینی (س)ج. 9صفحه 379 [سؤال 10840] ----> 3452
4. آیا خانمی که خودش دادخواست طلاق می دهد و در دادگاه محکوم می شود و حاضر به بازگشت به زندگی خودش نشود و شوهرش هم آمادگی نگهداری او را داشته باشد، آیا می تواند تقاضای نفقه بنماید؟
بسمه تعالی، اگر زن تمکین تام از شوهر خود ندارد استحقاق نفقه ندارد.
[سؤال 10841] 6149
بسمه تعالی 12 / 9 / 1358
محضر حضرت امام خمینی، رهبر انقلاب ایران
استدعای عاجزانه دارم امر مقرر فرمایند: جواب این جانب را مرقوم فرمایند.
من مدت بیست سال با شوهرم زندگانی کردم که حاصل این ازدواج، پنج دختر و یک پسر محصل و دانشجو می باشد.
شوهرم از دو سال قبل به عناوین مختلف با من بهانه جویی و مرا کتک کاری می کند؛ در نتیجه مدت چهار ماه می شود من را از منزل بیرون کرده و بدون تأمین معاش در خانه برادرم به سر می برم و مرا در منزل راه نمی دهد. به همین منظور چندین مرتبه از طریق روحانیان محلی از وی خواسته شده که مرا در خانه خود راه بدهد و با همدیگر زندگانی کنیم؛ ولی اقدامات ایشان در نزد وی مؤثر واقع نشده و اظهار می دارد بایستی تو را طلاق بدهم. امام! من به هیچ وجه حاضر نیستم طلاقم بدهد و شکایتی هم از وی به مقامات ذی صلاح نخواهم داد؛ زیرا نتیجه شکایت بیشتر برای او عقده خواهد شد. آیا سزاوار است با بیست سال زندگانی آبرومند شوهرم مرا از خانه خارج کند. علی هذا استدعا دارد به عرایض ذیل پاسخ فرمایید تا از نگرانی و سرگردانی رهایی پیدا کنم.
1. آیا در حال حاضر که در مملکت ایران به یاری رهبر انقلاب، حکومت اسلامی حکم فرما و بنا به فرمایش امام: حق پیروز است. شوهرم می تواند بدون خواستۀ من، مرا مطلّقه نماید.
استفتائات امام خمینی (س)ج. 9صفحه 380 2. آیا برابر مقررات تا زمانی که مرا طلاق نداده می تواند مرا از منزل بیرون کند و هیچ نوع مخارجی به من ندهد؟
بسمه تعالی، اختیار طلاق با شوهر است و تا زن را طلاق نداده، در صورتی که زن حاضر به تمکین و اطاعت در حقوق او باشد؛ باید نفقه او را بدهد.
[سؤال 10842] ----> 3013
5. تکلیف شرعی مرد در مورد نفقه و استمتاع از همسر ضد انقلاب و تارک واجبات شرعیه و کذا در مورد فرزندان کبیر با صفات مذکوره چیست؟
بسمه تعالی، اگر مسلمان است، حکم سایر زن های مسلمان را دارد و البته او را ارشاد کنید.
[سؤال 10843] 6150
بسمه تعالی 12 / 2 / 1362
مولانا قائد عظیم الشأن، امام خمینی، دام ظله العالی، در این مسأله چه می فرمایید.
حقیر، چند سال پیش دختری را به همسری خودم اختیار نمودم. بعداً که به عقد درآوردم، دیدم شکمش جراحی شده است. از او سؤال نمودم، گفت: کلیه ام را جراحی نموده ام. حدود سه سال زن من بود و دارای اولاد نشد؛ فهمیدم کلاه سرم گذاشته است و معیّن شد، همان زمان که حدود چهارده یا پانزده ساله بوده، او را جراحی رحم نموده اند و عقیم گردیده است. به انگیزۀ عقیم بودنش، مدت نه ماه است که خانه مرا ترک کرده و به شهر اهواز رفته است و هیچ اعتنایی نمی کند و مهریه را از طریق اجرا ـ با وجودی که برای یک فرد کارگر سیصدهزارتومان زیاد است ـ به اقساط دارم می دهم. حالیه از امام امت می خواهم آیا این زن تمام مهریه را حق دارد یا خیر؟ و نفقۀ ایشان در شرع، چه دستوری دارد؟ و اگر او را طلاق دهم، حق عدّه و نفقۀ ایشان چه است؟
محض خداوند تبارک و تعالی مرا راهنمایی فرمایید. والسلام علیکم
استفتائات امام خمینی (س)ج. 9صفحه 381 بسمه تعالی، باید مهریه او را بپردازید و اگر از شما تمکین ندارد، نفقه واجب نیست و اختیار طلاق با شما است.
[سؤال 10844] 6151
بسمه تعالی
اگر زن در برابر شوهر خود تمکین نکند و یا خود را برای شوهرش آرایش نکند و اصلاً به این مسائل، کوچک ترین اهمیتی ندهد و پند و اندرز و محبت در طول دو سال و نیم پس از ازدواج و نیز خودداری از همبسترشدن با او مفید واقع نشود، وظیفۀ شوهر چیست؟ در این صورت، با توجه به این که شوهر بترسد که به گناه بیفتد، آیا می تواند برای جلوگیری از افتادن در گناه:
الف. زنش را کتک بزند؟
ب. او را طلاق دهد؟
ج. بدون رضایت او زن دیگری صیغه نماید؟
بسمه تعالی، اختیار طلاق با شوهر است و باید خود را از گناه نگهدارد؛ و زن اگر تمکین نکند ناشزه است و استحقاق نفقه ندارد.
[سؤال 10845] 6152
بسمه تعالی 10 / 11 / 1361
ریاست محترم دفتر استفتائات حضرت امام، مدّ ظله، ضمن عرض سلام و آرزوی طول عمر برای رهبر عظیم الشأن، امام خمینی، خواهشمند است نظر و فتوای حضرت امام را در مورد سؤال ذیل کتباً اعلام فرمایید که مورد حاجت است.
آیا نفقۀ زوجه، از تاریخ انعقاد عقد رسمی و شرعی تا زمان شب زفاف و عروسی، به عهدۀ زوج می باشد یا خیر؟ والسلام، با عرض تشکر
بسمه تعالی، زوجه اگر تمکین داشته باشد، نفقۀ او بر زوج واجب است، هرچند او را به منزل خود نبرده باشد.
استفتائات امام خمینی (س)ج. 9صفحه 382 [سؤال 10846] ----> 5973
2. در جاهایی که رسم است زن مدتی در عقد است و در خانۀ پدرش می باشد و غیر از جماع، آن هم مخصوصاً قُبُلاً، زوج سایر استمتاعات را از زن می برد، البته نه همیشه بلکه گاهی، لیکن زن از مقاربت خاصه قُبُلاً اِبا می کند، آیا در این صورت می تواند مطالبۀ نفقه هم بکند یا خیر؟
بسمه تعالی، اگر متعارف است وعقد، مبنیّ بر آن است، حق نفقه دارد.
[سؤال 10847] 6153
بسمه تعالی 24 / 6 / 1361
دفتر محترم امام خمینی
محترماً به عرض می رساند: این جانب در تاریخ 28 / 3 / 1360 به طور رسمی به عقد دائم آقایی درآمده ام و هنوز هم غیر مدخولٌ بها هستم و به خانۀ شوهرم نرفته ام و تقاضای نفقه و کسوۀ ایام گذشته ام را از شوهرم نموده ام و شوهرم اظهار می دارد تا از من تمکین نکنی و به خانه ام نیایی نفقه ات را نمی دهم و من به او می گویم: حاضرم برای تمکین، ولی باید کلیۀ مهریه ام را تا دینار آخر بدهی تا از تو تمکین نمایم و به خانه ات بیایم، ولی او قبول نمی کند. حال بفرمایید با این که من غیر مدخولٌ بها هستم و مهریه ام را مطالبه می نمایم و هنوز نداده، مستحق نفقۀ گذشته و حال می باشم یا خیر؟
بسمه تعالی، در فرض مسأله که زن برای گرفتن مهریه تمکین نکرده، نفقه ساقط نمی شود.
[سؤال 10848] 6154
بسمه تعالی
حضور اقدس رهبر کبیر انقلاب، حضرت امام خمینی، روحی له الفداء، پس از عرض بندگی و ارادت مخلصانه، لطفاً به دو پرسش ذیل پاسخ عنایت فرمایید:
استفتائات امام خمینی (س)ج. 9صفحه 383 1. اگر زنی بدون اذن شوهر به خانۀ پدرش برود؛ آیا بر شوهر واجب است که نفقۀ او را بدهد؟
بسمه تعالی، ناشزه می شود و تا وضع او این طور است، حق نفقه ندارد.
2. در زمان طاغوت دادگاه های به اصطلاح حمایت خانواده هنگام طلاق علاوه بر اصل مهریه به خاطر گذشت زمان پولی را به عنوان «اجارۀ مهریه» از داماد جبراً می گرفتند. اگر مهریه ای عین پول باشد و شرعاً نیز وقت وصول مهریه معین نشده باشد آیا جایز است که اجارۀ مهریه براصل مهریه افزوده گردد؟
بسمه تعالی، پول اجاره ندارد و گرفتن زیادی حرام است.
[سؤال 10849] 6155
بسمه تعالی
محضر مبارک فقیه عصر و زعیم عالی قدر اسلام و رهبر عظیم الشأن مسلمین، حضرت آیت الله امام خمینی، مدّ ظله العالی، معروض می دارد:
زن اگر اطاعت از شوهر ننماید و هیچ گونه به سخن او وقعی نگذارد و از خانۀ خود بدون اجازۀ شوهر بیرون رود، از یک ماه بیشتر و کمتر، آیا حقّ نفقه و سکنا دارد یا خیر؟ آنچه حکم الله است مرقوم فرمایند که مورد حاجت است.
بسمه تعالی، در فرض مرقوم حکم به نشوز زن می شود، و حق نفقه و سکنا ندارد.
[سؤال 10850] 6156
بسمه تعالی
تهران، محضر مبارک حضرت آیت الله العظمی امام خمینی
احتراماً پیرو تلگراف مورخ 11 / 12 / 60 در مورد سؤال که همسر دائمی بدون رضایت شوهر با تحریک پسرش که از شوهر اول است از منزل شوهر برود چه صورت دارد تا کنون موفق به پاسخ آن نگردیده ام پاسخ سؤال مورد استدعا است.
بسمه تعالی، خروج زن از خانه شوهر بدون اجازه جایز نیست و در مدتی که از منزل بدون اجازه خارج شده استحقاق نفقه ندارد.
استفتائات امام خمینی (س)ج. 9صفحه 384 [سؤال 10851] ----> 4100
3. آیا در این مدت چهار ماه و ده روز (مدت عدّۀ وفات همسرم)، خرج نفقه می برم؟
بسمه تعالی، نفقه ندارد.
[سؤال 10852] ----> 5974
2. در صورت عدم مراجعه به محل انتخابی مسکونی، نفقه به او تعلق می گیرد یا خیر؟
بسمه تعالی، اگر شرط مسکن برای زن نشده، باید به مسکنی که شوهر اختیار کرده، برود و اگر تخلف کند استحقاق نفقه ندارد.
[سؤال 10853] 6157
بسمه تعالی 25 / 11 / 1361
محضر مبارک حضرت امام امت، خمینی کبیر، أدام الله ظله العالی، جعلت فداک؛ با تقدیم تحیت به آستانۀ ملائک پاسبان، بقای عمر مبارک نایب بر حق ولی مطلق را از خداوند تعالی مسئلت می دارم، مستدعی است مقرر فرمایید جواب سؤال های زیر را مرقوم فرمایند.
1. زوجۀ مختلعه بعداً حاملگی او معلوم شود. آیا در زمان عدّه، مستحق نفقه می باشد یا خیر و نفقه برای حمل است یا حامل؟
بسمه تعالی، در فرض سؤال، حامل مستحق نفقه است تا زمانی که وضع حمل نماید.
[سؤال 10854]
2. زوجۀ متوفی عنها زوجها، در زمان حمل مستحق نفقه می باشد یا خیر؟ در صورت استحقاق، آیا از ترکه میت است یا از سهمیۀ حمل؟
بسمه تعالی، استحقاق نفقه ندارد، نه از ترکه میت و نه از نصیب حمل.
استفتائات امام خمینی (س)ج. 9صفحه 385 [سؤال 10855] ----> 5598
4. در مورد طرز زندگی کردن زن، البته با توجه به امکانات مالی شوهر، آیا شوهر می تواند هرگونه نظر خود را بر همسرش تحمیل کند؟ مثلاً می تواند او را مجبور به پوشیدن نوع مخصوصی پوشش اعم از لباس یا چادر بنماید یا خیر؟ در مورد نفقه و کسوه شؤون زن چیست؟
بسمه تعالی، خصوصیات مسأله در رساله ذکر شده است.
[سؤال 10856] 6158
بسمه تعالی 15 / 4 / 1361
ریاست محترم دفتر امام خمینی، امید مستضعفان جهان
با سلام و درود به رهبر کبیر انقلاب اسلامی و بنیان گذار جمهوری اسلامی ایران
خواهشمند است فتوای امام امت را در مورد مسائل مشروحه ذیل استفتا نموده، ذیل نامه مرقوم و جهت ارشاد و راهنمایی حقیر در انجام تکالیف شرعی ارسال فرمایند.
1. آیا شوهر می تواند زوجۀ خود را که دچار ناراحتی های عصبی می باشد، مکلف به اقامت در شهر بنماید، با وجودی که می داند مقید کردن همسرش به اقامت و ادامۀ زندگی در آن شهر با توجه به شرایط اقلیمی و جغرافیایی مناسب حال زوجۀ بیمارش نبوده و باعث تشدید بیماری وی و از هم پاشیدگی شیرازه کانون خانواده اش می گردد.
بسمه تعالی، اگر برای زن حرجی یا ضرری باشد، شوهر نمی تواند او را تکلیف به ماندن در آن محل نماید، مگر آن که با تهیۀ وسایل رفاهی ضرر و حرج را از زن رفع نماید.
2. آیا شوهر مجاز است که همسر و فرزند خود را به مدت دو سال در شهر دیگری بدون سرپرست رها کند و خود به علت شغل اداری در شهر دیگری به کار اشتغال ورزد؟ و آیا با سالی سه و یا چهار بار سرکشی به آنان و ارسال نفقه و خرجی، شوهر هیچ گونه تکلیف و وظیفۀ شرعی دیگری در قبال همسر و فرزندش ندارد و ادامه این وضعیت از نظر احکام الهی و شرع مقدس، جایز می باشد؟
استفتائات امام خمینی (س)ج. 9صفحه 386 بسمه تعالی، اگر نفقه و امنیت عائله را تأمین نماید، اشکال ندارد خود به مسافرت برود؛ ولی حق ندارد زن را تنها به حال خود مدتی واگذارد به نحوی که زن، نه به صورت زن با شوهر درآید و نه به صورت زن بی شوهر و مطلّقه.
[سؤال 10857] 6159
بسمه تعالی
آیا علاوه بر نفقه و نیازهای ضروری زن که بر شوهر می باشد نیازهای دیگر زن که جنبۀ معنوی دارد (از قبیل خرید کتاب، پول برای انفاق به فقرا، هدیه دادن و غیره) نیز بر عهدۀ شوهر است؟
بسمه تعالی، رفع نیازهای مورد سؤال بر شوهر واجب نیست.
[سؤال 10858] 6160
بسمه تعالی
مقام معظم حضرت آیت الله امام خمینی، با نهایت احترام به عرض شما می رسانم:
اگر شخصی زن خود را بدون جهت از یک روز تا دو سال از خانه بیرون کند و زن صورت مجلس نماید و ثابت شود، آیا شوهرش باید خرجش را بدهد یا خیر؟ استدعا دارم شما که مسئولیت اسلام را به عهده دارید جواب بنده را مرقوم فرمایید. ضمناً راجع به اختلاف زن و شوهر قانون اساسی سابق صحیح است یا قانونی که اخیراً مجلس خبرگان تصویب کرده است؟
بسمه تعالی، اگر زن در تمکین شوهر هست، شوهر باید نفقه او را بدهد.
[سؤال 10859] ----> 5103
2. در صورت مکفی بودن درآمد زن، آیا شوهر می تواند شرعاً از پرداخت نفقه به زن خود امتناع ورزد.
بسمه تعالی، نفقه زن بر شوهر واجب است، ولو زن درآمد کافی داشته باشد.
استفتائات امام خمینی (س)ج. 9صفحه 387 [سؤال 10860] 6161
بسمه تعالی
در صورتی که زن درآمد مکفی داشته باشد، آیا شوهر می تواند از پرداختن نفقه به همسر خود امتناع ورزد؟
بسمه تعالی، نفقه زن بر شوهر واجب است، گرچه زن درآمد کافی داشته باشد.
[سؤال 10861] 6162
بسمه تعالی 8 صفر 1402 ق
نحمده و نصلی علی رسوله الکریم و آله الطیبین الطاهرین، بعد از آداب و تسلیمات السلام علیکم
چه فرمایند علمای دین حامیان شرع متین و مبین در این مسأله که مردی به این وجه که او از مسائل دین جداً جاهل و قاصر است زن منکوحه خود را اجازه نمی دهد که او در خانه شوهرش داخل بشود و زندگانی بکند و نه به او حقوق زوجیت می کند او را نان و نفقۀ واجب نمی دهد و می گوید که زنم در خانه پدرش فوت خواهد شد اگر به او گفته شود که اگر تو نمی خواهی که زنت در خانۀ تو داخل بشود و زندگانی بکند نه حقوق زوجیت که بر تو واجب است ادا کنی و نه او را نان و نفقه او که بر تو واجب است دهی او را طلاق بده در پاسخ می گوید که کسی را جرأت و همت نیست که از من برای زنم طلاق بگیرد در این مسأله مرقومه مذکوره زن منکوحه چه کند؟ و حکم شرع درباره این زن چطور است؟
والسلام علیکم ورحمة الله وبرکاته
بسمه تعالی، زن می تواند ولو با رجوع به محاکم شوهر را وادار کند که نفقه و سکنا واجب را به او بدهد ولی اختیار طلاق با شوهر است و بدون اذن و وکالت از شوهر طلاق باطل است.
استفتائات امام خمینی (س)ج. 9صفحه 388