نفقه اقارب (نزدیکان)

‏‏نفقه اقارب (نزدیکان)‏

‏‏[سؤال 10862]‏‏ ‏ ‏ 6163‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏مسئول محترم دفتر استفتائات حضرت امام خمینی، روحی له الفداء، لطفاً جواب‏‎ ‎‏مسأله مندرج را از فتوای حضرت امام بیان فرمایید. ‏

‏‏خانمی از شوهرش در قبال بذل نفقه و مهریه، طلاق خلع گرفته و مصالحتاً‏‎ ‎‏حضانت و نفقۀ دو فرزند مشترکشان را عهده دار شده. با توجه به این که مکلف هستند،‏‎ ‎‏بنا به فتوای حضرت امام، حضانت مکلف به عهدۀ کسی نمی باشد؛ و نسبت به نفقۀ‏‎ ‎‏آن ها این که تا چه زمان مادرشان عهده دار بشود، قید نگردیده. تکلیف مادر نسبت به‏‎ ‎‏فرزندانش چیست؟ بیان فرمایید.‏

‏‏بسمه تعالی، در فرض مرقوم، حضانت بر عهدۀ مادر نیست و اگر پدر‏‎ ‎‏متمکن است، باید نفقۀ آنان را بپردازد.‏

‏‏[سؤال 10863]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 6819‏

‏‏2. شخصی صغیر، غنی است و قیّم شرعی هم دارد؛ اما مادر این صغیر فقیر است و‏‎ ‎‏گاه گاهی هم حالات جنونی پیدا می کند. آیا برای قیّم صغیرِ غنی جایز است که از مال‏‎ ‎‏صغیر، نفقه این مادر فقیر را بدهد یا خیر؟ و آیا فرقی بین این که در فقر سالم باشد یا‏‎ ‎‏گاهی حال جنونی داشته باشد وجود دارد یا خیر؟‏

‏‏بسمه تعالی، صغیر تکلیف ندارد و وجوب انفاق از او ساقط است. ‏

‏‏[سؤال 10864]‏‏ ‏ ‏ 6164‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 13 / 8 / 1361‏

‏‏دفتر محترم امام خمینی، مدّ ظله‏

‏‏با اهدای سلام؛ این جانب آموزگار و در یکی از روستاهای طالقان کرج مشغول‏
‏‎

‎‏انجام وظیفه می باشم. در رابطه با زندگی و مطالب روز مسائلی برای این جانب مطرح‏‎ ‎‏می باشد که شایسته است مسائل مطروحه ذیل را شرعاً و یک به یک پاسخ فرمایید.‏‎ ‎‏قبلاً از عنایت آقایان صمیمانه تشکر می کنم.‏

‏‏1. بنده دارای همسر و مادر و یک خواهر و یک برادر صغیر می باشم که بنا به‏‎ ‎‏فتوای اخیر امام تأمین معاش مادر و بقیه به عهده این جانب می باشد و این در حالی‏‎ ‎‏است که همسر این جانب نیز همکار خودم می باشد و در نتیجه حقوق دریافتی ایشان‏‎ ‎‏نیز همراه حقوق دریافتی خودم صرف تأمین زندگی مشترک می گردد. حال آن که مادر‏‎ ‎‏و خواهر این جانب بنای ناسازگاری با همسر و حتی خود این جانب را بنا به عللی به‏‎ ‎‏پیش گرفته اند و حتی موجبات هتک حرمت و آبروی خود و همسرم را فراهم‏‎ ‎‏می نمایند که عمده دلیل ناسازگاری آن ها با ما عدم رعایت اصول اساسی اسلام در‏‎ ‎‏زندگی از جانب آن ها می باشد و سایر موارد که عموماً مقصّر اصلی بنا به درک حقیر‏‎ ‎‏آن ها هستند.‏

‏‏بنا به شرح بالا همسرم اظهار می دارد که در حالی که آن ها آبرو و حیثیت ما را‏‎ ‎‏لکه دار می کنند. من راضی نیستم که از پول من به مادر و... کمک کنی در این صورت‏‎ ‎‏حکم شرعی در خصوص این مطلب چیست؟‏

‏‏بسمه تعالی، در مخارج واجب النفقه که بر عهدۀ شما است باید از مال‏‎ ‎‏خودتان بدهید و از مال همسر یامال مشترک نمی توانید بپردازید مگر با‏‎ ‎‏اذن  او.‏

‏‏[سؤال 10865]‏

‏‏2. در صورتی که حکم شرعی مبنی بر ادامه کمک ها باشد، میزان آن چقدر است؟‏‎ ‎‏و چه نوع کمکی به آن ها جایز است جنسی یا نقدی؟‏

‏‏بسمه تعالی، نفقه واجب النفقه خوراک و پوشاک و مسکن است به نحو‏‎ ‎‏متعارف.‏

‏
‏‎

‎‏[سؤال 10866]‏

‏‏3. در این صورت (تأیید ادامه کمک) اگر آن ها در هتک حرمت نسبت به ما اصرار‏‎ ‎‏بورزند آیا وظیفه این جانب نسبت به آن ها به قوت خود باقی است؟‏

‏‏بسمه تعالی، هتک احترام شما بر آن ها جایز نیست ولی موجب سقوط‏‎ ‎‏نفقه واجبه نمی شود.‏

‏‏[سؤال 10867]‏

‏‏4. این جانب دارای دو برادر ناتنی یکی مادری و یکی پدری می باشم، که هر دو‏‎ ‎‏دارای عیال و اطفال می باشند و هر دو دارای زندگی و منزل جداگانه می باشند با توجه‏‎ ‎‏به مطلب فوق آیا آن ها نسبت به این مادر و خواهر و برادر صغیر همچون این جانب‏‎ ‎‏نسبت به تأمین معاش آن ها دارای وظیفه می باشند؟ در صورتی که جواب مثبت است،‏‎ ‎‏میزان و درصد را بیان فرمایید.‏

‏‏5. آیا قیادت و سرپرستی این جانب نسبت به آن ها الزامی است؟ در صورتی که‏‎ ‎‏آن ها مایل به این مطلب نباشند، چطور؟ در حالی که آن ها در منزل مسکونی متعلق به‏‎ ‎‏مرحوم پدرم زندگی می کنند و این حقیر برای خود منزل مسکونی جدیدی در همان‏‎ ‎‏روستای خودمان بنا نموده ام لازم به یادآوری است که برادر بزرگ تر از خودم که ناتنی‏‎ ‎‏و پدری است، مردی متدین و اهل ایمان می باشد و از جانب ایشان و خودم و سایرین‏‎ ‎‏نصیحت های فراوانی به آن ها شده است و لیکن همچنان در مواضع باطل خود‏‎ ‎‏باقیمانده اند.‏

‏‏بسمه تعالی، 4 و 5، اگر متمکّن هستند نسبت به سهم خود وظیفه دارند‏‎ ‎‏سرپرستی در حد نفقات واجبه لازم است.‏

‏‏6. حکم امام در خصوص شرکت در جبهه ها واجب کفایی است. علیرغم این مطلب این جانب دارای‏‎ ‎‏خصوصیات ویژه ای می باشم که ذیلاً به عرض می رسانم که امید است ان شاء الله‌ تکلیف شرعی برای‏‎ ‎‏این جانب معین فرمایید:‏

‏‏الف. علاوه بر سرپرستی مادر و... در صورت تأیید حکم شرعی، حقیر به خاطر بنای ساختمان‏
‏‎

‎‏مسکونی دارای حدود هشتاد هزار تومان قرض می باشم.‏

‏‏ب. دارای بیماری مزمن تنگی نفس (آسم) می باشم که فعالیت های نظامی برای این جانب مطلقاً‏‎ ‎‏امکان پذیر نیست (به جز رانندگی).‏

‏‏ج. مادر و همسرم راضی به رفتن این جانب به جبهه نیستند.‏

‏‏د. از خدمت سربازی بنا به دستور دولت (فارغ التحصیل دانشسرای مقدماتی) معاف شده ام و هیچ گونه‏‎ ‎‏آموزش نظامی ندیده ام ضمن این که توانایی آن را (بنا به دلیل تنگی نفس) ندارم.‏

‏‏ه. این حقیر ـ ان شاء الله‌ ـ فردی مؤمن و معتقد به مبانی جمهوری اسلامی با تمام وجود می باشم و کم‏‎ ‎‏و بیش دارای سابقه فعالیت های سیاسی و فرهنگی بوده و هستم.‏

‏‏ضمن تشکر بی پایان، حال با توجه به مطالب بالا حکم شرعی را در خصوص شخص این جانب دقیقاً و‏‎ ‎‏بدون ابهام بیان فرمایید.‏

‏‏بسمه تعالی، وجوب شرکت بر شما بستگی به نیاز جبهه ها دارد و تشخیص موکول به مسئولین‏‎ ‎‏مربوطه است.‏

‏‏[سؤال 10868]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 7377‏

‏‏3. تأمین معیشت چنین خانواده ای و سرپرستی نمودن آنان مقدم است یا رفتن به‏‎ ‎‏جبهۀ جنگ؛ در صورتی که پدر و مادر راضی نباشند؟ و فرزند می تواند از حقوق‏‎ ‎‏خویش به این خانواده کمک مالی نماید؟‏

‏‏بسمه تعالی، به پدر و مادر احسان کند و اگر فقیر هستند و فرزند تمکّن‏‎ ‎‏دارد، باید مخارج آن ها را بدهد. و در خصوص رفتن به جبهه، بستگی به‏‎ ‎‏نیاز جبهه ها دارد و تشخیص آن با مسئولین است. ‏

‏‏[سؤال 10869]‏‏ ‏ ‏ 6165‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏1. آیا در این ایام پیری و از کارافتادگی، فرزندان ذکور فدوی موظف به تأمین‏‎ ‎‏معاش و رفع مشکلات مالی من، از قبیل مخارج روزانه و تهیۀ لباس و غیره هستند‏‎ ‎‏یا  خیر؟‏

‏‏2. آیا فرزندان اناث باید از راهنمایی پدرانه که در حق آنان می نمایم و به راه خیر و‏
‏‎

‎‏صلاح دنیا و آخرت دعوتشان می کنم و رفتار سبک آن ها را گوشزد می نمایم، پند‏‎ ‎‏بگیرند یا بگویند: ما بزرگ و کبیر شده ایم، به تو ارتباطی ندارد؟ بار دیگر از رهبر عظیم‏‎ ‎‏الشأن، امام خمینی تقاضا دارم که هرچه زودتر به این سؤال حقیر از نظر شرعی و‏‎ ‎‏حقوقی پاسخ بدهند. برای دریافت جواب چشم به راه هستم. ‏

‏‏بسمه تعالی، اگر پدر نتواند معاش خود را تأمین کند، بر فرزند واجب است‏‎ ‎‏نفقه او را بدهد و لازم است اولاد کاری که موجب اذیت پدر باشد، انجام‏‎ ‎‏ندهند و بهتر است به صلاح اندیشی های او احترام بگذارند.‏

‏‏[سؤال 10870]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 6301‏

‏‏3. آیا شخص بهایی می تواند به فرزندش که 15 سال دارد و هنوز تحصیل می کند و‏‎ ‎‏مخارج زندگی ندارد، طبق وظیفۀ یک پدر مسلمان، احتیاجاتش را بدهد؟‏

‏‏بسمه تعالی، فرزند اگر نتواند احتیاجات خود را تأمین کند بر پدر لازم‏‎ ‎‏است احتیاجات او را تأمین نماید.‏

‏‏[سؤال 10871]‏‏ ‏ ‏ 6166‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏حضور محترم مسئول دفتر امام، دامت افاضاته‏

‏‏به عرض حضرت امام، روحی له الفداء برسانید که حضرت امام در رسالۀ احکام،‏‎ ‎‏در مبحث صیغه فرموده اند: «زنی که صیغه شده، اگر چه آبستن شود حق خرجی‏‎ ‎‏ندارد». از آن حضرت سؤال فرمایید: درست است که اگر زن صیغه شده وقتی آبستن‏‎ ‎‏شود حق خرجی ندارد، ولی آیا فرزند وی که بعد از این صیغه متولد می شود،‏‎ ‎‏خرجی اش با زن است یا با مردی که زن را صیغه کرده است؟ و اگر مخارج طفل به‏‎ ‎‏عهدۀ مرد است، فرزند تا چه سنی حق مخارج زندگی از پدر خود را دارد؟ دربارۀ ارث‏‎ ‎‏چه می فرمایند؟‏

‏‏بسمه تعالی، اگر پدر متمکن است، مخارج فرزند تا وقتی خودش نتواند از‏‎ ‎‏عهدۀ مخارجش برآید، بر عهدۀ پدر است و از پدر ارث می برد.‏

‏
‏‎

‎‏[سؤال 10872]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 3844‏

‏‏2. خرج اولاد تا چه وقت بر پدر واجب است؟ ‏

‏‏بسمه تعالی، تا وقتی نتواند خود را اداره کند.‏

‏‏[سؤال 10873]‏‏ ‏ ‏ 6167‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏در چه صورت تأمین معاش پدر و مادر بر فرزند واجب است؟ و اطاعت از آن ها تا‏‎ ‎‏چه حدی لازم است؟ ‏

‏‏خداوند بر عمر و سلامت و عزت آن رهبر عظیم و مرجع تقلید شیعیان جهان‏‎ ‎‏بیفزاید، ان شاء الله‌.‏

‏‏بسمه تعالی، اگر پدر و مادر نتوانند معاش خود را تأمین کنند، بر فرزند‏‎ ‎‏واجب است نفقۀ آن ها را بدهد؛ و لازم است اولاد کاری که موجب اذیت‏‎ ‎‏والدین باشد انجام ندهند و بهتر است به صلاح اندیشی های آن ها احترام‏‎ ‎‏بگذارند. ‏

‏‏[سؤال 10874]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 6148‏

‏‏2. اولاد دختر که حقوق بگیر هست و پدر کارمند بازنشسته می باشد، آیا حق‏‎ ‎‏خرجی و لباس برعهده پدر است یا خیر؟ ‏

‏‏بسمه تعالی، اگر فقیر شرعی نیست، بر پدر واجب نیست بر او انفاق کند. ‏

‏‏[سؤال 10875]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 6148‏

‏‏3. پسر که سن او در حدود بیست سال است و در امر شرعی و غیره از پدر اطاعت‏‎ ‎‏نمی کند، حق خرجی و لباس و غیره از پدر دارد یا خیر؟‏

‏‏بسمه تعالی، میزان در وجوب انفاق بر اولاد، فقر شرعی است؛ اگر فقیر‏‎ ‎‏شرعی نباشد، بر پدر انفاق واجب نیست.‏

‏
‏‎

‎‏[سؤال 10876]‏‏ ‏ ‏ 6168‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏لطفاً نظر امام را در مورد مسأله زیر بفرمایید.‏

‏‏آیا اگر پدری دارای سه فرزند پسری باشد و پسرها مستقل زندگی کنند و‏‎ ‎‏درآمدشان طوری است که کفاف زندگی خودشان را می دهد و چیزی اضافه نمی ماند‏‎ ‎‏تا بتوانند به پدر و مادرشان کمک کنند و پدر و مادر هم برای تأمین خرج در مضیقه‏‎ ‎‏هستند، وظایف این فرزندان با خصوصیات فوق، در قبال والدین آن ها چیست؟ آیا‏‎ ‎‏باید از طریق طلاق دادن زن، به پدر و مادر برسند یا این که راه شرعی دیگری وجود‏‎ ‎‏دارد؟ والسلام‏

‏‏بسمه تعالی، طلاق زن واجب نیست؛ و اگر توانایی مالی رسیدگی به والدین‏‎ ‎‏را ندارد، تکلیفی در این باره ندارد.‏

‏‏[سؤال 10877]‏‏ ‏ ‏ 6169‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏با سلام خدمت امام امت، خمینی عزیزم که اِلهی به سلامت و در عین عافیت بوده‏‎ ‎‏باشید و هیچ گونه ناراحتی نداشته باشید و ان شاء الله‌ در پناه امام زمان محفوظ بوده‏‎ ‎‏باشید.‏

‏‏شما در رسالۀ خود نوشته بودید که اگر کسی احتمال دهد که به حرام بیفتد، باید‏‎ ‎‏ازدواج کند. من در خانواده ای زندگی می کنم که 12 نفر هستیم؛ خدا ان شاء الله‌ حفظ‏‎ ‎‏کند و سلامتی عنایت بفرماید، و پسر بزرگش من هستم و یک برادر دیگرم 17 ساله‏‎ ‎‏است. پدرم احتیاج به این پول من دارد و من هم می خواهم ازدواج کنم که متأسفانه‏‎ ‎‏پول در اختیار ندارم. اگر من این پول را به پدرم ندهم، مرتکب گناه نمی شوم؟ چون‏‎ ‎‏امر پدر و مادر هم واجب است. خواهشمندم مرا در این امر راهنمایی نمایید.‏

‏‏بسمه تعالی، اگر انفاق بر پدر و مادر بر شما واجب شده، پول را باید در‏‎ ‎‏نفقۀ والدین صرف نمایید.‏

‏
‏‎

‎‏[سؤال 10878]‏‏ ‏ ‏ 6170‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏محضر زعیم عالی قدر و مرجع بزرگوار عالم اسلام الامام خمینی دامت برکاته‏

‏‏شخصی که زوجه اش را طلاق داده و بعد از مدتی زوجه شوهر می کند بعد از‏‎ ‎‏ازدواج با شوهر دوم حق حضانت او ساقط می شود در صورتی که پدر بچه ادعا کند‏‎ ‎‏می خواهم فرزندم را ببرم تا چندی که عملاً نبرده آیا می شود بابت نفقۀ فرزند چیزی از‏‎ ‎‏پدرش گرفت یا خیر؟‏

‏‏بسمه تعالی، نسبت به زمان گذشته نفقه فرزند دین نیست و حق مطالبه‏‎ ‎‏ندارند و نسبت به زمان فعلی نفقه بر پدر واجب است و اگر نمی پردازد‏‎ ‎‏می توانند او را اجبار کنند با رجوع به حاکم شرع که نفقه او را بدهد.‏

‏‏[سؤال 10879]‏‏ ‏ ‏ 6171‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏محضر رهبر عظیم الشأن انقلاب و بنیان گذار جمهوری اسلامی دام ظله العالی‏

‏‏معروض این که: شخصی زن خود را با دو تا فرزندش مدت هشت سال به جای‏‎ ‎‏خود گذاشته و خودش مسافرت کرده و در این مدت مذکور هیچ گونه خرج برای آن ها‏‎ ‎‏نفرستاده بلکه کسی دیگر مخارج این عائله مذکور را داده است به امید این که پدر بیاید‏‎ ‎‏مخارجش را بدهد و آیا این شخص مذکور که عائله اش را انداخته نسبت به مخارج‏‎ ‎‏فرزندان خود بدهکار است یا نه اگر نیست تکلیف آن شخص که این فرزندان را خرج‏‎ ‎‏داده به امید این که مخارجش برایش می رسد چیست؟‏

‏‏بسمه تعالی، اگر زن استحقاق نفقه داشته نفقه او دین است بر عهدۀ شوهر و‏‎ ‎‏نفقۀ گذشتۀ فرزند دین بر عهدۀ پدر نیست و اگر زن به امر و اجازۀ حاکم‏‎ ‎‏شرع نفقۀ خود و فرزندش را از کسی بر عهدۀ شوهر قرض کرده شخص‏‎ ‎‏قرض دهنده می تواند به شوهر رجوع کند.‏

‏
‏‎

‎‏[سؤال 10880]‏‏ ‏ ‏ 6172‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 24 / 11 / 1361‏

‏‏محضر مبارک رهبر کبیر انقلاب اسلامی، حضرت آیت الله‌ العظمی امام خمینی،‏‎ ‎‏ادام الله‌ ظله، بعد از سلام، چه می فرمایید در این مسائل شرعیه که با شرح ذیل مرقوم‏‎ ‎‏می شود:‏

‏‏1. پدری طفل خود را به دیگری می دهد که او را برای خود فرزند قرار داده از او‏‎ ‎‏نگهداری نموده و مخارج او را بدهد. و آن دیگری طفل را به همین عنوان نگهداری‏‎ ‎‏نموده و مخارجش را می دهد. بعد از مدتی پدر طفل، طفل را از او می گیرد. آیا‏‎ ‎‏نگهدارندۀ طفل، حق مطالبۀ مخارج طفل و مطالبۀ مزد نگهداری طفل را از پدرش دارد‏‎ ‎‏یا نه؟‏

‏‏بسمه تعالی، در فرض مرقوم مخارج را نمی تواند از پدر طفل مطالبه نماید‏‎ ‎‏و مزد هم حق ندارد. ‏

‏‏2. طفل به سنّی رسیده که در حضانت پدر قرار گرفته است؛ مادر بچه مبلغی به پدر می دهد تا این که‏‎ ‎‏حضانت بچه را به مادر واگذار کند و نیز مخارج بچه را مادر متعهد می شود. آیا این نوع قرارداد صحیح‏‎ ‎‏است یا نه؟ و در صورت صحت، لازم است و یا این که جایز و در صورت جایز بودن، اگر پدر به‏‎ ‎‏حضانت خود برگردد، آیا مادر هم حق مطالبۀ مبلغی را که در مقابل حضانت، به پدر بچه داده بود، و‏‎ ‎‏همچنین مخارج طفل مشترک را دارد یا نه؟‏

‏‏بسمه تعالی، پدر می تواند از تعهدی که نموده برگردد و مادر حق رجوع به مخارجی که نموده‏‎ ‎‏ندارد. و پولی که به پدر داده اگر در مقابل واگذاری حق حضانت بوده، ملک پدر نشده و‏‎ ‎‏می تواند از او مطالبه کند.‏

‏‏3. موقع طلاق، زن از شوهر خود مطالبه زحمت هایی را می کند که در خانه شوهرش کشیده؛ از قبیل‏‎ ‎‏پختن غذای شوهر، شستن لباس شوهر و نگهداری اطفال مشترک. به این عنوان که اگر می دانستم‏‎ ‎‏شوهرم طلاق می دهد، من از اول بدون مزد کار نمی کردم. آیا موقع طلاق، زن این حق را دارد یا نه؟‏

‏‏بسمه تعالی، زن اگر زحماتی که در خانۀ مرد متحمل شده، بدون مطالبه مرد یا به قصد تبرّع‏‎ ‎‏انجام داده حق مطالبۀ چیزی در مقابل آن ندارد.‏

‏
‏‎

‎‏[سؤال 10881]‏‏ ‏ ‏ 6173‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 7 / 11 / 1362‏

‏‏محضر مبارک آیت الله‌ العظمی الامام خمینی، دام ظله علی رؤوس المسلمین، بعد‏‎ ‎‏التحیة والسلام، تقاضا می شود پاسخ سؤال ذیل را مرقوم فرمایید.‏

‏‏آیا بعد از حکم قاضی به انفاق پدر نسبت به فرزندان، اگر انفاق ننمود می توان از او‏‎ ‎‏مقدار خرج شده را از باب نفقه گرفت یا چون امر به استدانه نبوده، نمی شود وصول‏‎ ‎‏کرد؛ حتی اگر خرج کننده برایش مشکل و در مشقت قرار گرفته باشد؟‏

‏‏ ‏ ‏ دادستان کل کشور ـ یوسف صانعی‏

‏‏بسمه تعالی، وجوب انفاق پدر نسبت به فرزندان تکلیف است و مخالفت‏‎ ‎‏آن معصیت است، لکن دین نمی شود و چنانچه خرج کننده به درخواست‏‎ ‎‏پدر خرج کرده باشد، پدر ضامن است و در غیر این صورت، ضامن‏‎ ‎‏نیست.‏

‏‏[سؤال 10882]‏‏ ‏ ‏ 6174‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏هرگاه پدر نتواند مخارج اولاد را بدهد آیا بر مادر واجب است یا خیر؟‏

‏‏بسمه تعالی، اگر اولاد جدّ پدری و جدّ پدر و بالاتر نداشته باشند یا فقیر‏‎ ‎‏باشند، بر مادر واجب است.‏

‏‏[سؤال 10883]‏‏ ‏ ‏ 6175‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏با درود و سلام بر قائد بزرگ اسلام و مرجع تقلید شیعیان جهان، حضرت آیت الله‌‏‎ ‎‏العظمی امام خمینی، دام ظله، و با عرض پوزش و معذرت به پیشگاه رهبر انقلاب،‏‎ ‎‏امام خمینی، مدت سه سال و نیم است که شوهرم مرا ترک کرده است و خرجی نداده‏‎ ‎‏است. شکایت کردم و دادگاه گفت: تقاضای طلاق کن. و تمام جهیزیه من را هم جمع‏
‏‎

‎‏کرده و به منزل مادرش برده است. نه حاضر است من را طلاق بدهد و نه حاضر است‏‎ ‎‏خرجی بدهد، حتی تهمت هم به من زده و معتاد هم هست. تکلیف من چیست؟ از‏‎ ‎‏شما تقاضا می کنم که به من رسیدگی نمایید. با نهایت تشکر و به امید پیروزی بیشتر‏

‏‏بسمه تعالی، رسیدگی موکول است به دادگاه مربوطه در جمهوری اسلامی.‏

‏‏[سؤال 10884]‏‏ ‏ ‏ 6176‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏1. اگر کسی مفقود الاثر شد و اموال منقول و غیر منقول هم دارد و اولاد کبار و‏‎ ‎‏صغار هم دارد که بعضی آن ها فقیر و بعضی دیگر غنی هستند تا وقتی که موت آن‏‎ ‎‏شخص معلوم نشده این اولاد از غنی و فقیر می توانند از اموال پدرشان ارتزاق و‏‎ ‎‏استفاده کنند یا خیر و بر فرض جواز تصرف، تمام اولاد اعم از اناث و ذکور و کبیر و‏‎ ‎‏صغیر باید به طور مساوی استفاده کنند یا به تفاوت و همچنین زوجه آن شخص. و در‏‎ ‎‏این صورت که جایز باشد تصرف اگر بعداً معلوم شد که آن شخص فوت شده که قهراً‏‎ ‎‏اموال منتقل به وراث شده اگر هر کدام از ورثه زیادتر از حق خود تصرف و استفاده‏‎ ‎‏کرده بودند باید برگردانند یا خیر و در صورت عدم جواز تصرف اگر صغار اولاد فقیر‏‎ ‎‏باشند از کجا باید ارتزاق کنند؟‏

‏‏بسمه تعالی، هر یک از کسانی که فقیر هستند و نفقه ایشان بر شخص مفقود‏‎ ‎‏الاثر واجب است با مراجعه به حاکم شرع می توانند به مقدار نفقه از مال او‏‎ ‎‏استفاده نمایند و غیر فقیر چنین حقی ندارد.‏

‏‏2. محارب و مفسد فی الارض فقط کسانی هستند که تجرید و تجهیز سلاح می کنند برای ترساندن‏‎ ‎‏مردم و ایجاد فساد در زمین یا اگر اشخاصی هم بدون تجهیز سلاح در کشور افساد می کنند ـ مثل قطاع‏‎ ‎‏الطریق و آن ها که سوء قصد نسبت به بعضی مقامات می کنند و آن ها که مردم را تحریک می کنند که بر‏‎ ‎‏ضد انقلاب اسلامی عملی انجام دهند ـ محارب محسوب می شوند؟‏

‏‏بسمه تعالی، محارب و مفسد دو موضوع است و تشخیص آن با محاکم صالحه است.‏

‏‏3. اشخاصی که مؤونه خود را بعد از یک سال می فروشند و احتیاج دارند که پول آن را تبدیل به مؤونه‏
‏‎

‎‏دیگری که محتاج هستند بکنند و اگر بخواهند خمس آن را بدهند برای تحصیل مؤونه ای که لازم و‏‎ ‎‏احتیاج دارند آن چهار خمس بقیه وافی نیست برای آن ها و ناچار باید قرض کنند در این صورت خمس‏‎ ‎‏ساقط است یا خیر؟‏

‏‏بسمه تعالی، ساقط نیست.‏

‏‏[سؤال 10885]‏‏ ‏ ‏ 6177‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 11 / 2 / 1361‏

‏‏محضر مبارک مرجع عالی قدر، حضرت آیت الله‌ العظمی امام خمینی، رهبر انقلاب‏‎ ‎‏و بنیان گذار جمهوری اسلامی ایران و امید مستضعفان جهان‏

‏‏احتراماً؛ ضمن عرض سلام و سپاس بی حد خداوند قادر متعال به خاطر کشف و‏‎ ‎‏خنثی نمودن توطئه دشمنان و همچنین به خاطر موفقیت رزمندگان جندالله‌ در‏‎ ‎‏جبهه های جنگ و حماسه آفرینی آنان و سلام به روان تمامی شهدای به خون خفته و‏‎ ‎‏جاوید انقلاب اسلامی، استدعا دارم فتوای آن جناب در مورد نگهداری مادر مریض‏‎ ‎‏عاجز و پیر و بیوه ای که فاقد تحرّک از پا می باشد و اکنون برای او زندگی سخت و‏‎ ‎‏دشوار است و احتیاج به مراقبت دارد بر عهدۀ کدام یک از فرزندان است که از او‏‎ ‎‏نگهداری کنند؟‏

‏‏لازم به توضیح است:‏

‏‏1. این مادر مقدار زیادی موروثی از پدرش داشته که پسر بزرگ به طوری که سایر‏‎ ‎‏برادران و خواهران نفهمند از او گرفته و گفته که می باید تا آخر عمر از شما مادر‏‎ ‎‏نگهداری کنم و با این لسان، دارایی او را گرفته است.‏

‏‏2. یک عدد دستبند طلا و چیزهای دیگر مربوط به این مادر بوده که پیدا نیست.‏‎ ‎‏یکی از پسرها می گوید: دستبند طلا نزد من است ولی از استرداد آن خودداری‏‎ ‎‏می ورزد.‏

‏‏3. برادرها می گویند: هر ماه یکی از پسرها شبانه روز نزد مادر بمانند و از او‏‎ ‎‏نگهداری کنند. این کار برای من که در تهران و خانه به دوش هستم امکان ندارد و‏
‏‎

‎‏نمی توانم کار و زن و بچه ها را رها کنم و به شهرستان بروم و نمی شود که مادر مریض‏‎ ‎‏و عاجز را در تهران نزد خود بیاورم.‏

‏‏امیدوارم که با صدور فتواییه، بتوان به انجام وظیفۀ الهی و شرعی در مورد‏‎ ‎‏نگهداری مادر درمانده ای، ادای دین خود نماییم. در خاتمه، طول عمر و سعادت و‏‎ ‎‏سلامتی آن رهبر عظیم الشأن را از خداوند خواهانیم.‏

‏‏بسمه تعالی، بر اولاد پسر و دختری که تمکن ادارۀ مادر را دارند، لازم‏‎ ‎‏است بالسویّه در ادارۀ او بکوشند.‏

‏‏[سؤال 10886]‏‏ ‏ ‏ 6178‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏اگر شخص واجب النفقه حاضر نباشد نزد منفق بماند آیا باز هم انفاق واجب‏‎ ‎‏است  یا نه؟‏

‏‏بسمه تعالی، ماندن نزد منفق شرط وجوب انفاق نیست مگر در زوجه در‏‎ ‎‏موردی که نشوز ثابت باشد.‏

‏
‏‎

‎

‏‎

‎