مجسمه سازی و تصویر
[سؤال 6647] 3291
بسمه تعالی 1 / 3 / 1361
محضر مبارک رهبر کبیر انقلاب امام خمینی دامت برکاته، سلام علیکم
پس از عرض سلام و سلامتی و آرزوی تعجیل در فرج امام زمان (عج) این جانب چند سؤالی از جناب عالی دارم:
1. آیا زدن گل سینه که روی آن تصویری نقش بسته باشد اشکال دارد یا نه؟
بسمه تعالی، اشکال ندارد.
2. آیا فوتبال یا والیبال و یا ورزش های دیگر را بازی کردن سر پول یا چیز دیگر اشکال دارد یا نه؟
بسمه تعالی، با پول جایز نیست.
استفتائات امام خمینی (س)ج. 5صفحه 548 [سؤال 6648] 3292
بسمه تعالی
محضر مقدس مسئولین دفتر امام خمینی حفظه الله تعالی قائد اعظم دوران و امید محرومان جهان، با عرض سلام و احترام چند سؤال داشتم که فتوای مقتدا و رهبرم را در مورد آن می خواهم. لطف بفرمایید:
1. کشیدن و نقاشی صورت حیوان و انسان اشکال دارد؟
بسمه تعالی، اگر مجسمه نباشد اشکال ندارد.
2. سودی که از پول سپرده در بانک حاصل می شود و طبق فتوای امام، حرام است را می شود به حساب 100 امام یا حساب سپاه پاسداران گذاشت؟ و اگر نمی شود پس چه باید کرد؟
بسمه تعالی، نمی شود به حساب های مذکور داد و نباید بهره را بگیرند و اگر گرفته اند در صورت یأس از شناسایی صاحبانش باید به فقیر صدقه دهند از طرف آن ها.
3. در مسائل نماز جماعت مسألۀ شمارۀ 1439 مأموم قنوت و تشهد را بخواند یا نخواند؟ (در اقتدای به امام جماعت در رکعت دوم) چون معمولاً نمی خواندیم و همه بر این عقیده بودند و من اخیراً در این مسأله به رساله رجوع کردم، حال نمی دانم در رساله اشتباه چاپ شده یا ما اشتباه می کردیم؟ ببخشید لطفاً توضیح بدهید آیا نمازهای قبلی که تشهد و قنوت را (در اقتدای در رکعت دوم) نمی خواندیم غلط بوده یا صحیح؟
بسمه تعالی، خواندن واجب نیست، ولی اگر تبعیت کنند و بخوانند مانع ندارد.
4. نگاه کردن زن به صورت مرد اجنبی که ریش خود را با تیغ تراشیده است چه صورتی دارد؟
بسمه تعالی، با نبود مفسده اشکال ندارد.
[سؤال 6649] 3293
بسمه تعالی
حضور محترم امام خمینی مدّ ظله العالی
نظر به این که روشن نبودن تکلیف شرعی دست اندرکاران مجلۀ کیهان بچه ها در مورد مسألۀ زیر ممکن است موجب عدول از حدود شرع باشد، خواهشمند است پاسخ روشن آن را به منظور رفع هرگونه ابهام مرقوم فرمایید. با تشکر و سپاس قبلی.
استفتائات امام خمینی (س)ج. 5صفحه 549 با توجه به حالات روحی و فکری کودک که بازیچه های کودکانه و اسباب بازی، نوعی وسیله سرگرمی است که به تدریج سازنده شخصیت کودک می باشد و حتی در صورت نبود و یا کمبود این وسیله، کودک به جای بازی با عروسک با بالش بازی می کند و یا یک تکه چوب را به جای اسب و یا تفنگ تصور می کند و با آن به بازی می پردازد، آیا تهیه و ساختن این نوع وسیله های بازی از قبیل عروسک، جوجه، اسب و خرگوش و غیره از نظر شرعی اشکال دارد و یا خالی از اشکال است؟
و همین طور در مورد نقاشی برای کودکان، که برای ملموس تر کردن قصه های کودکان هیچ چاره ای جز به تصویر درآوردن بعضی از قسمت های آن نیست، آیا نقاشی کردن خرگوش و موش و فیل و غیره برای کودکان اشکال دارد یا خیر؟
والسلام علیکم و رحمة الله وبرکاته
بسمه تعالی، نقاشی مانع ندارد، ولی ساختن مجسمه حیوان جایز نیست.
[سؤال 6650] ----> 379
3. نقاشی صورت انسان و حیوان چه صورتی دارد؟
بسمه تعالی، اگر مجسمه نباشد اشکال ندارد.
[سؤال 6651] 3294
بسمه تعالی 17 / 4 / 1361
حضور محترم حضرت آیت الله العظمی امام خمینی، پس از عرض سلام
از محضر حضرت عالی در مورد مسأله ای شرعی تقاضای پاسخ دارم.
در رسالۀ جناب عالی در باب مسأله معاملات باطل فرموده اید: خرید و فروش مجسمه و صابون یا چیزهایی دیگر که روی آن مجسمه دارد اشکال ندارد.
آیا این مسأله در مورد درست کردن عروسک هایی که به شکل انسان و یا حیوانات است و دارای حجم می باشند و با پارچه یا پلاستیک درست می شوند صادق است و ایجاد اشکال شرعی نمی کند؟ و همچنین در مورد تصویر انسان و حیوان به صورت
استفتائات امام خمینی (س)ج. 5صفحه 550 پارچه ای که حجم نداشته و فقط جنبه تصویری دارد به چه صورت می باشد؟
بسمه تعالی، ساختن مجسمه حرام است و عکس ولو روی پارچه اشکال ندارد.
[سؤال 6652] 3295
بسمه تعالی 19 / 3 / 1361
با درود بر شهیدان و پاسداران خونشان، برادران! مسأله ای که مطرح می کنم، مدتی است در خانوادۀ ما مورد بحث قرار گرفته و تقریباً یک مسأله شرعی است:
مادر من از وقتی که خبر شهادت شهید مظلوم و 72 تن را شنیدند، اعصابشان خراب و استخوان پایشان سست شده. دکتر گفت که به خاطر اعصابشان است. از آن روز تا کنون هر وقت دربارۀ شهیدان صحبت می شود، ایشان حالشان بد می شود. به همین خاطر تصمیم گرفتیم عکس های تمامی شهدایی که در خانه است (که خیلی هم زیاد است) را جمع کنیم. اما ایشان ممانعت به عمل آوردند. آیا از نظر شرعی اشکالی دارد که من در مقابل ایشان بایستم؟ یا اصلاً عکس زدن بر در و دیوار خانه جایز است یا نه؟
بسمه تعالی، نصب عکس بر دیوار اشکال ندارد، ولی اگر دیدن عکس موجب ضرر به حال شخص می شود، باید حال او مراعات شود.
[سؤال 6653] ----> 130
3. آیا ساختن و درست کردن عروسک اشکال دارد؟ و آیا وجود عروسک در منزل برای بازی کردن کودکان اشکال دارد؟ آیا کشیدن شکل عکس انسان کامل (نقاشی کردن) اشکال دارد؟
بسمه تعالی، ساختن مجسّمۀ حیوان ذی روح، حرام است، ولی نگهداشتن آن در منزل حرام نیست و نقاشی هم اگر مجسمه نباشد حرمت ندارد.
استفتائات امام خمینی (س)ج. 5صفحه 551 [سؤال 6654] 3296
بسمه تعالی
1. آیا ساختن عروسک و یا خریدن آن برای سرگرمی کودکان از لحاظ شرعی اشکالی دارد یا خیر؟
بسمه تعالی، ساختن مجسمۀ حیوان جایز نیست و فروش آن مانع ندارد.
2. خواهرانی که در ماه مبارک رمضان به لحاظ عذر شرعی تعدادی روزه به گردن آن ها هست و هر سال هم تعدادی از آن ها را می گیرند ولی شمارش آن ها را نمی دانند ولی احتمال زیادی می دهند که اکثر آن ها را نگرفته اند، حال این اشخاص باید چند روز روزه بگیرند تا جبران شود؟
بسمه تعالی، مقداری را که یقین دارد بر عهدۀ او است، قضا کند.
[سؤال 6655] 3297
بسمه تعالی 9 / 8 / 1361
محضر مبارک رهبر انقلاب اسلامی، حضرت امام خمینی، دام ظله، سلام علیکم
با اظهار ادب و آرزوی سلامتی آن امام؛ بدین وسیله استفتا می نماید:
شرکت چهره نما که سرپرستی آن به بخش بازرگانی بنیاد مستضعفان محول گردیده است، سازنده عروسک و اسباب بازی برای کودکان می باشد.
آیا عروسک و پیکر حیوانات که توسط این کارخانه تولید می شود، با عنایت به این که توسط ماشین و به طور توخالی ساخته می شود، مشروعیت دارد یا نه؟ در صورتی که مشروعیت ساخت ندارد؛ آیا می شود قسمتی از آن را به طور نیمه ساخته از خارج وارد کرد یا نه؟
توضیحاً عرض می شود که کارخانه های مشابه، همچنان فعالیت می کنند و این کالا در حال حاضر برای بازی و فراگیری کودکان جامعه مورد نیاز می باشد و قطع تولید آن از سویی باعث تشدید قاچاق و بازار سیاه و رونق کار عوامل سودجو می گردد و از سوی دیگر موجب بی کار شدن عده ای کارگر و بلا استفاده ماندن مواد اولیۀ موجود در کارخانه می شود. هم چنین این بخش برای تبدیل تولید این واحد در آینده،
استفتائات امام خمینی (س)ج. 5صفحه 552 برنامه ریزی خواهد نمود. دو نمونه از محصولات این کارخانه جهت ملاحظه تقدیم می گردد.
بسمه تعالی، ساختن مجسمه ذی روح گرچه حرام است، ولی خرید و فروش مجسمۀ ساخته شده اشکال ندارد.
[سؤال 6656] 3298
بسمه تعالی
محضر مبارک زعیم بزرگوار و بنیان گذار جمهوری اسلامی، مرجع عالی قدر، حضرت آیت الله امام خمینی، دام ظله العالی
در مسأله 2069 رسالۀ توضیح المسائل فرموده اید: «خرید و فروش مجسمه و صابون یا چیزهای دیگری که روی آن مجسمه دارد، اشکال ندارد». مستدعی است بفرمایید: ساختن مجسمه انسان و حیوانات با مواد پلاستیکی به صورت های کاریکاتوری و غیر واقعی چه صورتی دارد؟ والسلام علیکم ورحمة الله وبرکاته
بسمه تعالی، ساختن مجسمه ذی روح حرام است.
[سؤال 6657] ----> 6007
4. آیا در اسلام خرید و فروش عروسک اسباب بازی گناه دارد و حرام است یا نه؟ زیرا در کتاب گناهان کبیره از آیت الله دستغیب آمده است که این معامله حرام است. از نظر شما چطور است؟
بسمه تعالی، مانع ندارد، اگر چه ساختن مجسمه ذی روح جایز نیست.
[سؤال 6658] 3299
بسمه تعالی 12 / 1 / 1362
خدمت برادران خادم به اسلام و مسلمین، أیدکم الله أجمعین فی الدارین
1. ساختن عروسک و انجام نمایش های عروسکی شرعاً چگونه است؟
بسمه تعالی، ساختن عروسک جایز نیست و نمایش مانع ندارد.
استفتائات امام خمینی (س)ج. 5صفحه 553 2. داستان های تخیلی که ساخته می شود و طبعاً دروغ هستند و واقعیت ندارند؛ اما برای آموزش مثبت به مخاطبین ساخته و گفته می شود، از لحاظ فقه شریعت مقدس اسلام چه حکمی دارد؟
بسمه تعالی، اگر دروغ است باید از آن احتراز شود.
3. جراحی غددی که در بدن می باشد و ضرری هم ندارد، شرعاً چگونه است؟
4. جراحی بینی و یا گوش جهت زیبایی شرعاً چه حکمی دارد؟
بسمه تعالی، 3 و 4. مانع ندارد.
[سؤال 6659] 3300
بسمه تعالی 28 / 9 / 1361
محضر مبارک حضرت آیت الله العظمی امام خمینی، مدّ ظله العالی
احتراماً؛ این جانب مالک و مدیر فنی کارخانۀ تولید پلاستیک که عمدۀ محصولات آن عروسک پلاستیکی (اسباب بازی بچه ها) است، می باشم.
کارخانه فوق الذکر با سابقه و تجربۀ 25 ساله و با تعدادی کارگر در حدود یک صد نفر و با سرمایه گذاری قابل توجه، فعالیت داشته است. در این برهه از زمان و در حکومت جمهوری اسلامی که در جهت خودکفایی مملکت در هر زمینه، تولید اجناس مورد نیاز در داخل کشور ضرورت دارد، مدیریت این کارخانه در مورد ادامۀ کار این واحد تولیدی کسب تکلیف شرعی می نماید؛ چه در حال حاضر این کارخانه با سرمایه گذاری سنگین و تعداد زیادی کارگر در محاق تعطیل قرار گرفته است. استدعا دارد نظر مبارک را در زمینۀ استفتای زیر بیان فرمایید:
آیا برای اسباب بازی بچه ها، می توان عروسک های پلاستیکی تولید و عرضه نمود؟
با تقدیم احترام
بسمه تعالی، ساختن مجسمۀ ذی روح حرام است؛ هر چند فروش و نگهداری آن اشکال ندارد.
استفتائات امام خمینی (س)ج. 5صفحه 554 [سؤال 6660] 3301
بسمه تعالی 15 / 4 / 1361
دفتر حضرت امام خمینی، سلام علیکم ورحمة الله وبرکاته
مستدعی است نظر مبارک حضرت امام خمینی را در مورد کشیدن و نقاشی کردن صورت شخصیت های اسلامی معاصر و مراجع معظم، أیّده الله تعالی، جهت تبلیغات اسلامی بیان فرمایید.
خدایا خدایا تا انقلاب مهدی خمینی را نگهدار
بسمه تعالی، اگر دارای برجستگی نباشد و مجسمه صدق نکند، اشکال ندارد.
[سؤال 6661] 3302
بسمه تعالی 9 / 11 / 1361
خدمت رهبر انقلاب و بنیان گذار جمهوری اسلامی ایران؛ باری عرض می شود که دو مسألۀ احکام شرعی را در رسالۀ جناب عالی به حسب ظاهر ندیدم و چون بنده مقلد شما می باشم، استدعا دارم که این دو مسأله را که ذکر خواهد شد، جوابش را مکتوب بفرمایید:
1. آیا کشیدن و یا نقش نمودن اجزای با روح حرام است؟
بسمه تعالی، مجرد نقش، بدون این که مجسمه باشد حرام نیست.
2. آیا نگاه نمودن به خواهر زن بالغه که هنوز شوهر ننموده است، حلال است؟
بسمه تعالی، خواهر زن نامحرم است.
[سؤال 6662] ----> 684
2. نقاشی کردن و ترسیم چهرۀ اشخاص و حیوانات آیا حرام است یا حکم دیگری دارد؟
بسمه تعالی، اگر برجستگی ندارد مانع ندارد.
استفتائات امام خمینی (س)ج. 5صفحه 555 [سؤال 6663] 3303
بسمه تعالی 28 / 10 / 1361
حضور رهبر عالی قدر و بنیان گذار جمهوری اسلامی ایران، حضرت آیت الله العظمی امام خمینی، پس از عرض سلام؛ خواهشمند است نظریات و فتوای حضرت عالی را در مورد مسائل ذیل به وضوح مرقوم فرمایند:
1. عکاسی و عکس برداری چگونه است؟
بسمه تعالی، اشکال ندارد و کشیدن عکس ذی روح در صورتی جایز است که برجسته و مجسمه نباشد.
[سؤال 6664]
2. نقاشی کردن روی کاغذ و دیوار از اشخاص و یا حیوانات و یا چیزهایی که روح دارند، از نظر جناب عالی چگونه است؟ ضمناً بفرمایید که کلیشه را روی دیوار زدن چه حکمی دارد؟
بسمه تعالی، حکم این مسأله در جواب سؤال قبل ذکر شد.
[سؤال 6665]
3. مجسمه سازی از نظر حضرت عالی اشکال دارد یا نه؟
بسمه تعالی، اگر ذی روح باشد حرام است.
[سؤال 6666] ----> 6556
7. ظرف هایی در معرض خرید و فروش است با عکس هایی از آقایان رجال مملکتی و بعضی ها هم با عکس های زننده، مثل عکس های مینیاتوری یا غیره، آیا در داخل این ظرف ها می شود غذا خورد یا خیر؟ و اصولاً خرید و فروش این ها جایز است؟ در ضمن، نوعی صابون های خارجی که در روی جلد آنان عکس تبلیغاتی زن وجود دارد، خرید و فروش یا استفادۀ آن حلال یا حرام است؟
بسمه تعالی، خرید و فروش و استفاده مانع ندارد.
استفتائات امام خمینی (س)ج. 5صفحه 556 [سؤال 6667] 3304
بسمه تعالی
پس از عرض سلام؛ امیدوارم حال شما خوب باشد. سؤال من این است که پدرم شغلش قلم زنی است، یعنی از کارهای مخصوص اصفهان که روی فلزات نقش می اندازند که برجستگی به وجود می آید که جزء مجسمه به حساب می آید. پدر من از کوچکی (یعنی ده سالگی) این کار را منبع درآمد قرار داد تا زن گرفت، تا حالا که حدود 40 سال سن دارد با شش بچه که بزرگ ترین آن من هستم که بیست سال دارم.
غرض از مزاحمت این بود که حدود نصف کارهای پدرم و شاید بیشتر از نصف، نقش و حک کردن شکل کامل انسان بوده است و ظاهراً طبق رسالۀ شما ـ یعنی تحریر الوسیله، جلد دوم، صفحات اول مکاسب محرمه ـ مزد گرفتن برای به وجود آوردن این نوع کارها حرام است، یعنی پولش حرام است. حال اگر بخواهد که اولاً مالش از حرام پاک شود که باعث قبولی اعمال مثل نماز شود و ثانیاً برای اولین بار شروع به دادن خمس نماید، چه کار باید بکند؟
ضمناً این دومین نامه ای است که من به این مضمون می فرستم؛ خواهش می کنم جواب بدهید.
بسمه تعالی، اگر بعد از ساختن مجسمه آن را فروخته، پولش حلال است.
[سؤال 6668] 3305
بسمه تعالی
سؤال من این است که پدرم شغلش قلم زنی است، یعنی از کارهای مخصوص اصفهان که روی فلزات نقش می اندازند که برجستگی به وجود می آید که جزء مجسمه به حساب می آید. پدر من از کوچکی یعنی ده سالگی این کار را منبع درآمد قرار داد تا زن گرفت تا حالا که حدود چهل سال سن دارد با شش بچه که بزرگ ترین
استفتائات امام خمینی (س)ج. 5صفحه 557 آن من هستم که بیست سال دارم و طلبه هستم.
غرض از مزاحمت این بود که حدود نصف کارهای پدرم و شاید بیشتر از نصف، نقش و حک کردن شکل کامل انسان بوده است و ظاهراً طبق رساله تحریر الوسیله شما جلد دوم صفحات اول مکاسب محرمه مزد گرفتن برای به وجود آوردن این نوع کارها حرام است، یعنی پولش حرام است. حالا اگر بخواهد که اولاً مالش از حرام پاک شود که باعث قبولی اعمالش مثل نماز شود و ثانیاً شروع به دادن خمس نماید چه کار باید بکند؟
بسمه تعالی، اجرت و مزدی که در قبال عمل حرام گرفته باید به مالکش برگرداند و اگر مالک واقعی آن را نمی شناسد از طرف او به فقرا صدقه بدهد.
[سؤال 6669] 3306
بسمه تعالی 30 / 4 / 1361
محضر مبارک رهبر کبیر انقلاب اسلامی، حضرت امام خمینی، دامت برکاته
بعد از سلام؛ به استحضار می رساند که در زمان رژیم شاهنشاهی، قراردادهایی با برخی از پیکره سازان منعقد گردیده و مجسمه هایی آماده گردیده که تعدادی از آن ها در ایران و تعداد دیگری در کشورهای اروپایی است و دولت ایران باید مقداری ارز بفرستد تا مجسمه ها را تحویل بگیرد. پول دادن به مجسمه سازان و فرستادن ارز و تحویل گرفتن مجسمه ها از نظر شرعی حکمش چیست؟
بسمه تعالی، با مراعات مقررات دولت اسلامی مانع ندارد.
[سؤال 6670] ----> 1093
5. آیا نصب مجسمۀ سمبل پرواز (یک آدم بال دار) در محوطۀ پایگاه هوایی اشکالی دارد؟
بسمه تعالی، نصب آن اشکال ندارد.
استفتائات امام خمینی (س)ج. 5صفحه 558 [سؤال 6671] ----> 5575
8. آیا خیاطی و گلدوزی و کوبلن دوزی و گلسازی یادگیریشان اشکال دارد؟ و حتی وقت صرف دوختن این ها از نظر اسلام عیبی دارد یا خیر؟ و همچنین تزیین کردن منزل با گل های طبیعی و گلدان جزو تجملات است و حرام است یا خیر؟
بسمه تعالی، حرام نیست.
استفتائات امام خمینی (س)ج. 5صفحه 559