مجله نوجوان 10 صفحه 29

آخر بیماری! اصلاً ربطی ندارد که شما نوجوان هستید و نباید از یک بیماری مهلک دوران کهنسالی چیزی بدانید. شاید خدای ناکرده در خانواده یا فامیل خود کسانی را داشته باشید که با این بیماری دست به گریبان هستند. پس منطقی است که درباره آن مطالبی بدانیم، اما در واقع کاری از دست کسی در برابر بیماری «آلزایمر» بر نمی­آید. این، آخر بیماری! بدجوری بدون داروی مؤثر مانده است. آلزایمر از آن دسته بیماری­های مغزی است که غیر قابل برگشت است. فراموشی، گیجی، زوال عقل، نشناختن زمان و مکان و در آخر، مرگ، نتیجه این بیماری است. آمار به ما می­گوید که باید بترسیم! 20 نفر از هر صد نفر افراد بالای 85 سال به آلزایمر دچار می­شوند (شانس بیاوریم و به این سن نرسیم!) مکانیسم بیماری هنوز با دقت زیاد، کشف نشده است. همه چیز بر مبنای حدس و گمان است. گفته می­شود که بعضی مواد شیمیایی درون سلول­های مغزی که عامل برقراری ارتباط با سلول­های مغزی هستند، در آلزایمر، خراب می­شوند. به این مواد، مدیاتور یا واسطه گفته می­شود. باید بدانیم که هر لحظه فکرکردن و به یادآوردن در مغز ما، مدیون عملکرد موفق یا نیمه موفق مدیاتورهاست. (پس مقصر اصلی به یاد نیاوردن پاسخ پرسش­های امتحانی، مدیاتورهای مغزی هستند!) مدیاتور مورد نظر، ماده عجیب و غریب و ناشناخته­ای نیست. ماده استیل کولین آنقدر معروف است که اگر یادتان نمی­آید چیست، سری به کتاب زیست شناسی دبیرستان بزنید تا یادتان بیاید! (حداقل برای تقویت مدیاتورهای مغزتان مفید است!). می­گویند در سنین بالا به دلایل ناشناخته، آنزیمی به نام «استیل کولین استراز» باعث تخریب استیل کولین می­شود. کسی هم نمی­داند چرا. البته دانشمندان آنقدر هم بدون حس و گمان نیستند. بعضی از آنها عقیده دارند که این بیماری ارثی است و در برادران و خواهران، ژن این بیماری منتقل می­شود. گروهی دیگر می­گویند، در طول عمر، مولکول­های واکنش دهنده، با اکسیژن زیادی در بدن آزاد می­شوند که آنها آلزایمر را ایجاد می­کنند. به این مولکول­ها، «رادیکال آزاد» می­گویند. بعضی­ها اعتقاد دارند که ضربه به سر، در طول زندگی، باعث آلزایمر می­شود. عده دیگری که هیچ فرضیه دیگری پیدا نکرده­اند، سیستم ایمنی بدن را مقصر می­دانند. آنها می­گویند که در این سنین، پادتن­های بدن بدون دلیل مشخصی، سلول­های مغزی را هدف قرار داده و سبب تولید استیل کولین استراز بیشتری می­شوند. تا کنون هیچ روش اختصاصی آزمایشگاهی برای شناسایی آلزایمر وجود ندارد. باید منتظر بود تا خدای نکرده علایم بیماری در فردبیمار بروز کند. چند علامت مهم که پزشکان با دیدن آنها به آلزایمر مشکوک می­شوند عبارتند از : -مشکلاتی در نوع سخن گفتن -اشکال در حافظه -کم شدن توانایی تصمیم­گیری و قضاوت کردن البته اختلال در خواب و افسردگی هم با این علایم همراه می­شود. نکته عجیب در آلزایمر این است که قابلیت ذهنی بیمار به سمت کودکی، سیر قهقرایی پیدا می­کند. در آخرین مرحله و حادترین حالت آلزایمر، بیمار، ذهنی در اندازه یک کودک یا نوزاد پیدا می­کند و پس از آن مرگ. آلزایمر گاهی به طور مستقل رخ نمی­دهد. مثلاً ممکن است فرد سالخورده­ای به کمبود ویتامین B12 دچار باشد. بر اساس این کمبود، احتمال دارد علایم آلزایمر در فرد مشاهده شود یا ممکن است شخص مسنی، دچار بیماری تیرویید باشد و به دنبال آن مبتلا به آلزایمر شود. در هر حال، واقعیت تلخ این است که ممکن است روزی هر یک از ما به آلزایمر دچار شویم. ترس­آور است اما می­توان امیدوار بود که شاهد دیدن افق روشن شناخت و درمان آلزایمر تا چند سال دیگر باشیم. سیامک سرمدی