یکی از اعضای شورای تدوین قانون اساسی در مصاحبه ای که با یکی از روزنامه ها داشتند، نکته ای را در رابطه با آزاداندیشی امام و دوری ایشان از اعمال نظر خود به دیگران بیان می دارد که اشاره به این نکته لازم است. ایشان در قسمتی از صحبت هایشان در رابطه با تدوین قانون اساسی و سؤال خبرنگار مبنی بر اینکه عکس العمل امام در رابطه با این موضوع که در پیش نویس اولیه بحث ولایت فقیه مطرح نشده بود این طور اظهار نظر می کنند: امام اگر می خواست بگوید که ولایت فقیه باید داخل قانون اساسی باشد، خوب هر مخالفی می گوید که این آقا دیکتاتور است. خودش می برد و می دوزد و بعد هم می گوید به رأی مردم بگذارید. درحالی که امام حتی در این موضوع دخالت نکرد که وقتی آقایان ولایت فقیه را در قانون اساسی نگذاشتند؛ بگوید که این را اضافه کنید. درحالی که قبل از این خودش بحث ولایت فقیه را مطرح کرده است. حتی یک اظهارنظر کوچک هم نمی کند تا شائبه اعمال نفوذ امام به وجود آید. این بالاترین نماد دموکراسی در یک فرد است که به دیگران احترام می گذارد. می گوید هر چه در خبرگان درآمد، عمل شود.[۱] همان طور که ملاحظه می شود، امام معتقد بودند که انسان در انتخاب عمل خود آزاد است و در این راستا و برای حفظ این آزادی برای دیگران در تصمیم گیری به هیچ عنوان حاضر به اعمال نظر خود نبودند و تمایل داشتند که این آزادی برای همه افراد وجود داشته باشد.
«ما حرفمان این است که آقا به قانون اساسی عمل کنید. مطبوعات آزادند، قلم آزاد است، بگذارید بنویسند مطالب را... [مدیر اطلاعات] به دست و پا افتاد... و من به او پیغام دادم که من از آن آدم ها نیستم که اگر یک حکمی کردم بنشینم چرت بزنم که این حکم خودش برود، من راه می افتم دنبالش. اگر من خدای نخواسته یک وقتی دیدم که مصلحت اسلام اقتضا می کند که یک حرفی بزنم، می زنم و دنبالش راه می افتم و از هیچ چیز نمی ترسم. بحمدالله تعالی، والله تا حالا نترسیده ام».[۱]
* حضرت امام خمینی (س) درباره اساس آزادی انسان می فرماید:
«اعتقادات من و همه مسلمین، همان مسائلی است که در قرآن کریم آمده است و یا پیامبر اسلام (ص) و پیشوایان به حق بعد از آن حضرت بیان فرموده اند که ریشه و اصل همه آن عقاید که مهم ترین و باارزشترین اعتقادات ماست، اصل توحید است. مطابق این اصل ما معتقدیم که خالق و آفریننده جهان و همه عوالم وجود و انسان، تنها ذات مقدس خدای تعالی است که از همه حقایق مطلع است و قادر بر همه چیز است و مالک همه چیز. این اصل به ما می آموزد که انسان، تنها در برابر ذات اقدس حق باید تسلیم باشد و از هیچ انسانی نباید اطاعت کند، مگر اینکه اطاعت او اطاعت خدا باشد. بنابراین، هیچ انسانی هم حق ندارد انسان های دیگر را به تسلیم در برابر خود مجبور کند و ما از این اصل اعتقادی اصل آزادی بشر را می آموزیم که هیچ فردی حق ندارد انس
قانون اساسی یکی از ثمرات عظیم، بلکه بزرگتر [ین] ثمره جمهوری اسلامی است، و رأی ندادن به آن به هدر دادن خون شهیدان ماست. مبادا تحت تأثیر دشمنان اسلام رفته و از رأی دادن و حضور در حوزه های رأی گیری خودداری کنید. اسلام، بزرگتر از آن است که به واسطه یک اشکال قابل رفع، از اساس آن صرف نظر نمایید. اگر اشکالی باشد ممکن است در متمم- که در نظر گرفته اند- رفع شود. عزیزان کُرد و عرب و بلوچ و ترکمن و سایر قشرهای محترم! اسلام برای همه و به نفع همه است، و جمهوری اسلامی ان شاء الله تعالی تأمین تمام نابسامانی ها را می کند. عناصری که در اطراف- از آن جمله مناطق کردنشین و مناطقی که برادران اهل سنت هستند- تبلیغ می کنند که مانع از رأی دادن به قانون اساسی شوند، دوستان شما نیستند؛ دلسوز برای شما و کشور شما نیستند. از این تکلیف شرعی شما را بازندارند؛ و شما را باز در مقابل برادران خود قرار ندهند.
اینجانب در روز اخذ آرا، رأی مثبت می دهم و از تمام برادران و خواهران عزیز خود از هر قشری و در هر مسلکی هستند تقاضا می کنم که به این قانون سرنوشت ساز رأی مثبت بدهند. عزیزان من! امروز که ما در مقابل یک قدرت شیطانی قرار داریم- که کشور ما را میخواهند به تباهی بکشند- نگذارید اساس جمهوری اسلامی سست شود و دشمنان اسلام دلشاد شوند. از خداوند متعال عظمت اسلام و مسلمین و توفیق همگان را خواستارم.
در روز ۱۲ آذرماه ۱۳۵۸ متن قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران مصوب مجلس خبرگان قانون اساسی به همه پرسی عمومی گذاشته شد.
از آنجا که همیشه واسطه بین حضرتعالی و مسئولین و غیرمسئولین در امور سیاسی اینجانب می باشد و از آنجا که گاهی دستورات حضرتعالی با خطوط فکری بعضی از دست اندرکاران و یا گروهها و افراد عادی برخورد جدی دارد تحلیلها و تفسیرها شروع می گردد و بعضی ها اینگونه تشکیک میکنند که مثلاً خبر واحد است و یا معلوم نیست و از این قبیل. آیا چه قبل و چه بعد از انقلاب حتی کلمه ای بر آنچه فرموده بودید اضافه و یا کم کرده ام و یا نعوذ بالله مطلبی را به حضرتعالی به دروغ نسبت داده ام و یا خدای نخواسته عمدی برخلاف رضای حضرتعالی کاری انجام داده ام.
اسناد و مدارک تاریخی راویان رویدادها و جریانهای گذشته و حاملان پیامها و گزارشهایی هستند که می تواند مورخان پژوهشگران و صاحبان خرد و اندیشه را به واقعیتها نزدیک کند، کاستیها و نادرستیها را به آنان بنمایاند، پرده های ابهام را کنار زند، ماسکها را بدرد و تاریخ نویسان راستین را از مزوران و بازیگران عرصه سیاست و تاریخ بازشناساند. اسناد و مدارک تاریخی، دوره های گذشته را با زمان حاضر و جریانهای روز را به گذشته ها پیوند می دهد و حلقه اتصال و پل ارتباط گذشته و آینده است.
بی تردید مورخان، فرزانگان و دانشوران بدون در دست داشتن اسناد و مدارک نمی توانند واقعیتها را آنگونه که بایسته و شایسته است، به رشته نگارش درآورند و از بیراهه پویی و کژاندیشی در امان باشند. بدون در دست داشتن اسناد معتبر چگونه میتوان درباره پیشینیان سخن گفت و به دور از خبط و خطا به بررسی و ارزیابی عملکرد آنان نشست و داوری درستی به عمل آورد؟
چه بسا سندی که می تواند تحلیلها، یافته ها و برداشتهای نویسنده ای را به هم ریخته و نادرستی آن را به نمایش گذارد و چه رویدادها یا جریانهایی که به علت در دسترس نبودن اسناد آن، به شکل ناروا مورد بررسی و داوری قرار می گیرد و حقوقی تضییع می شود. اسناد به جا مانده از دوران پهلوی نیز از گرانبهاترین و ارزشمندترین ذخایر ملی و منابع فرهنگی کشور برای دریافت حقایق تاریخی این دوره است و گوشه هایی از
حقایقی که سامان دهی و انتشار این مجموعه اسنادی را سبب شده اند همان نکاتی است که پیش از این در مقدمه دوره ۲۲ جلدی «سیر مبارزات امام خمینی در آینه اسناد به روایت ساواک» بیان گردید که چکیده آن بدین قرار است: «جنبشها، انقلابها و تحولات اجتماعی علت مدار و قاعده مندند. پیوند گذشته و حال و آینده ملتها حقیقتی انکار ناپذیر است؛ وضعیت کنونی هر ملتی را گذشته آن رقم زده است چنانکه آینده ملتها را اراده و عمل امروز آنان می سازد. تضمین برون رفت از مشکلات کنونی و ترسیم افقهای روشن آینده در گرو میزان شناختی است که ملتها و خصوصا فرهیختگان و رهبران آنان از گذشته خویش دارند. تاریخ در فرهنگ همه اقوام و ملل جهان و در ادبیات ادیان الهی و دین مبین اسلام عبرت آموز و راهنمای عمل امروز و فردای جوامع است. شرط اساسی توفیق در پژوهشهای تاریخی واقع بینی و واقع نمایی است. نگاه کاریکاتوری و بزرگ نمایانه غیر واقعی، نگاه جانبدارانه و یا خصمانه افراطی به حوادث تاریخی، آسیبی است که پژوهش را غیر علمی ساخته و خوانندگان آن را به بیراهه می کشاند. در اعتبار مجموعه های اسنادی، امانتداری در نشر بی کم و کاست آنها تعیین کننده است و در ساحت اندیشه نیز کارآمدی و توفیق آرمانها را باید در عمل و در متن واقعیات و مستندات آن جستجو کرد.
سنگ بنای این مجموعه ارزشمند را پنجشنبه هفده شهریور هزارو سیصدو شصت و هفت هجری شمسی بنا نهادند که اندیشه تابناک یکی از بنیان گذاران آن هویت بیداری اسلامی است و صداقت و فداکاری دیگری، از عوامل اصلی توفیق انقلاب شکوهمند ملت ایران است. در آن روز یادگار امام (احمد خمینی )در نامه ای از امام خمینی بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران در خصوص تنظیم و نشر آثار امام استفسار می نماید. در آن نامه که علت اصلی تشکیل موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (ره) است به امور مختلفی اشاره شده است که از آن جمله پرونده های امام در ساواک می باشند.
ابراهیم حاتمی کیا کارگردان مطرح سینمای ایران در یادداشتی در مورد مستند «بانو قدس ایران» که زندگی بانو خدیجه ثقفی همسر گرامی امام خمینی (س) را روایت می کند، نوشت: من در مقابل قدرت و حوصله و دستخط آقا مصطفی رزاق کریمی سرتعظیم فرود می آورم که با هنرمندی تمام در شکار و هدایت لحظه ها، تابلویی جدید از امام خمینی در قاب روحمان زنده می کند.
اشغال سفارت امریکا در تهران با بسیاری از عناصر و گروههای سیاسی فعال و مردم روبه رو گشت. همچنین به دنبال اعلام خبر اشغال، امام خمینی، فرزند خود حاج احمد خمینی را جهت اطلاع از اهداف و دیدگاههای دانشجویان به سفارت اعزام کرد و وی بعد از گفتگو با دانشجویان و بررسی وضعیت داخلی سفارت در شامگاه دهم آبان به قم بازگشت تا رهبر انقلاب را از جزییات وقایع آگاه کند. در آن شرایط همه نگاهها به سوی قم دوخته شده بود تا با آشکار شدن موضع امام در قبال اشغال سفارت امریکا و ماجرای گروگانگیری، آیندۀ این بحران رقم زده شود. امام خمینی در نخستین سخنرانی که به فاصله یک روز از اشغال سفارت ایراد کردند ضمن تأیید اقدام دانشجویان مسلمان، امریکا را شیطان بزرگ نامیدند که با کمک او شیاطین کوچکتر در کشور در حال توطئه می باشند و به سفارت امریکا آنگونه که در اطلاعیه های دانشجویان تسخیرکننده آمده بود، لقب لانۀ جاسوسی دادند.
امام طی سخنان مبسوطی اظهار داشت: آن مرکزی هم که جوانهای ما رفتند گرفتند ـ آنطور که اطلاع دادند ـ مرکز جاسوسی و مرکز توطئه بوده است. امریکا توقع دارد که شاه را ببرد به آنجا مشغول توطئه، پایگاهی هم اینجا برای توطئه درست کنند، و جوانهای ما بنشینند و تماشا کنند
بعد از هماهنگی هستۀ سه نفره دانشجویان با موسوی خوئینی، دانشجویان دیگری نیز جهت همکاری دعوت شدند و هسته اصلی برنامه ریزی و طراحی عملیات شکل گرفت واز اوایل آبان ماه ۵۸ به طور مدام و مستمر جلسات برنامه ریزی و طراحی جزئیات عملیات تشکیل شد. به گفتۀ یکی از دانشجویان، با توجه به حساسیت موضوع، سعی می کردیم جلسات به طور کاملاً سرّی و در جاهای مختلف تشکیل شود چون اگر طرح ما لو می رفت از دوطرف تهدید می شدیم. یکی اینکه اگر گروههایی مثل منافقین یا چریکهایی فدایی از طرح، با خبر می شدند با توجه به انسجام و سازماندهی ای که داشتند زودتر از ما به اقدام مشابهی دست می زدند و ابتکار عمل را در دست می گرفتند. در طرف دیگر هم دولت موقت بود که با توجه به حساسیتی که در رابطه با امریکا داشت و اینکه به لحاظ قانونی هم مسئول امنیت سفارتخانه های خارجی بود اگر متوجه می شد بشدت برخورد می کرد، به همین دلیل تلاش می کردیم که جلسات به شکل کاملاً مخفیانه ای تشکیل شود.[۱] به گفتۀ وی در جلسۀ اول روی انگیزۀ کار بحث مفصلی شد و بعد طرح اولیه ای مطرح شد که بر اساس آن قرار شد که ابتدا جمعی از دانشجویان داخل سفارت امریکا شوند و کارکنان سفارت را به گروگان بگیرند و حدود ۴۸ تا ۷۲ ساعت در آنجا بمانند و بعد از آنکه صدای اعتراضشان به همه جا رسید، گروگانها را آزاد و سفارت را ترک کنند. در این جلسه همچنین پیش بینی شد که حدود ۴۰۰ تا ۵۰۰
پیشنهاد اشغال سفارت امریکا توسط یکی از دانشجویان مطرح شد. بعدها ابراهیم اصغرزاده خود را طراح این فکر معرفی کرد. در این جلسه برخی از اعضا با این پیشنهاد مخالف ودند به علاوه دانشجویان مایل بودند که نظر امام را نیز در این مورد جویا شوند به این دلیل سه نفر از موافقین اصلی طرح تصمیم گرفتند که موضوع را به حجت الاسلام موسوی خوئینی (یکی از اعضای شورای رابطین دانشجویان با امام خمینی) در میان بگذارند. میردامادی در این مورد می گوید:
از ابتدا و قبل از اقدام در صدد بودیم که در صورت امکان نظر امام را دریابیم راهی که به ذهنمان رسید این بود که مشورتی با آقای موسوی خوئینی ها داشته باشیم و اینطور هم بود که قبل از اشغال لانه بجز دانشجویان تقریباً تنها کسی که از قضیه مطلع بود آقای موسوی خوئینی بودند. با ایشان مفصلاً مشورت کردیم و تحلیل خودمان را گفتیم که مرکز توطئه علیه انقلاب را سفارت امریکا می بینیم و تصمیم به چنین کاری گرفته ایم و می خواهیم نظر امام را هم بدانیم تحلیلها را ایشان قبول داشتند اما دراین مورد که نظر امام را جویا شویم موافق نبودند. ایشان می گفتند ما از مجموعه نظرات امام اینطور درک می کنیم که امام قاعدتاً مخالفتی نباید داشته باشند، اما اگر از ایشان سؤال شود احتمالاً به دلیل محذوراتی شاید نتوانند اعلام موافقت کنند و احتیاج به سؤال نیست. البته سه روز قبل از ۱۳ آبان به مناسبت کشتار دانش آم
زمینه موضوع به این صورت بود که در اولین سال و در روزها و ماههای آغاز پیروزی انقلاب که حکومت طاغوت فروریخته بود اما هنوز حاکمیت انقلاب فاقد تشکیلات مقتدر و توان لازم برای ادارۀ کشور بود، از یکسو استانهای مرزی کشور دستخوش حرکتهای جدایی طلبانه شدند و از سوی دیگر، در سایر استانها گروههای ریز و درشت ضد انقلاب دست به آشوب و فتنه زدند. اعتصاب، تحصن، درگیری و اغتشاش در ادارات وکارخانه ها و دیگر جاها، امری عادی و روزانه شده بود. شواهد و قراینی در دست داشتیم که این وضع طبیعی نیست. این احساس در بین دانشجویان وجود داشت که این کارها باید از جایی هدایت شود و این تصور به طور جدی در بین دوستان وجود داشت که این کارها به نحوی مستقیم یا غیرمستقیم به وسیلۀ امریکا هدایت می شود. به این دلیل بود که بحث اشغال سفارت امریکا پیش آمد به عنوان مرکزی که اگر اشغال شود، کل توطئه ها از بین خود خواهد رفت و همینطور هم شد. به طوری که وقتی سفارت اشغال شد، تمام اینگونه برنامه ها تعطیل شد و شور و شوقی گسترده در مملکت به وجود آمد که همه چیز را تحت الشعاع قرار داد. از سوی دیگر، پذیرفتن شاه از جانب امریکا به معنای متمرکز کردن برنامه ها علیه انقلاب اسلامی ایران حول محور شاه تلقی می شد. این تحلیل به این جهت بیشتر تقویت می شد که قبل از آن در یک مورد برنامه ریزی برای کودتا شده بود و در آن برنامه هم، کدهایی که به نظامیان برای ا
در منشور برادری چند مطلب مهم وجود دارد، مطلب اول این هست که بالاخره در جامعه یک اختلافات گفتاری وجود دارد و این اختلاف گفتار هرچند که به نظر امام طبیعی است، باعث برخی سردرگمی ها و حیرت ها هم شده است و این خود بخشی از مسئله است که باید توضیح داده بشود. نکته دوم، آن طور که من از متن یادم هست برداشتی که آقای انصاری از اوضاع دارد امام آن برداشت را ندارد، در واقع امام می فرماید اصلاً باید اختلاف باشد، دلیلش هم برمی گشت به دو چیز، یکی ماهیت اجتهاد شیعه، که از قدیم الایام اجتهاد تکیه بر استنباط دارد، به خصوص در حوزه هایی که حوزه های فقاهتی هستند، نقد در آن جا حضور روشن و چشم گیری ندارد، مثلاً فرض بفرمایید، حرمت ربا، که این روشن هست. اما درباره بسیاری از مسائل در امور عمومی، مفهوم یا مبنای اجتهاد نشان می دهد که باید اختلافات را پذیرفت. دلیل دیگری که امام آنجا ارائه می کنند، این هست که ماهیت امر سیاسی، هم اختلاف برانگیز است، یعنی از جمله موضوعاتی که به لحاظ موضوعی و شناخت موضوع، هر چقدر که گفتگو صورت بگیرد، سرانجام نمی توانیم انتظار داشته باشیم که به یک نقطه نظر واحدی برسیم، امر سیاسی اصلاً ذاتش اینطوری هست. نکته بعدی که بسیار مهم است، اینکه نمی توان هیچ اختلافی را تعریف یا مدیریت کرد، مگر اینکه مبنای مشترکی داشته باشد، و به نظر امام این مبنای مشترک وجود دارد و همیشه هم باید آن را حفظ و صیا
واقعاً روحانیت اصیل در تنهایی و اسارت خون می گریست که چگونه آمریکا و نوکرش پهلوی می خواهند ریشه دیانت و اسلام را برکنند و عده ای روحانی مقدس نمای ناآگاه یا بازی خورده و عده ای وابسته که چهره شان بعد از پیروزی روشن گشت، مسیر این خیانت بزرگ را هموار می نمودند. آن قدر که اسلام از این مقدسین روحانی نما ضربه خورده است، از هیچ قشر دیگر نخورده است و نمونه بارز آن مظلومیت و غربت امیرالمومنین (علیه السلام) که در فراز مهم دیگر پیام حضرت امام(ره) پاسخ به شبهاتی است که توسط قائم مقام ایشان علیه انقلاب مطرح شده بود!
اگر در این نظام کسی یا گروهی خدای ناکرده بی جهت در فکر حذف یا تخریب دیگران برآید و مصلحت جناح و خط خود را بر مصلحت انقلاب مقدم بدارد، حتماً پیش از آنکه به رقیب یا رقبای خود ضربه بزند به اسلام و انقلاب لطمه وارد کرده است