مجله نوجوان 92 صفحه 6

علمی محسن رخش خورشید ذرات دیده نشدنی ! بدن ما شاید بدون آب دو یا سه روز دوام بیاورد ولی بدون هوا ، بیش از دو یا سه دقیقه نمی تواند مقاومت کند . این مشکل ، فقط مشکل انسانها نیست . همه موجودات زنده به هوا احتیاج دارند . حیوانات ، گیاهان و ماهیها ، همگی برای زنده ماندن باید نفس بکشند . هر کدام از جانداران هم برای نفس کشیدن شیوه های خاص خودشان را دارند . گیاهان به دی اکسیدکربن احتیاج دارند . ماهیها از طریق آّبششهایشان اکسیژن موجود در آب را تنفس می کنند . سیستم تنفسی حیوانات نیز مثل ماست . آنها هم مثل ما ریه دارند و ریه هایشان اکسیژن هوا را روانه سلولهاشان می کند . اما آیا هوایی که در اطراف ما جریان دارئد ، همه اش اکسیژن است ؟ قطعاً جواب این سؤال را می دانید . 78 درصد هوا از نیتروژن تشکیل شده و فقط 21 درصد آن اکسیژن است . یک درصدش هم موادی مثل دی اکسیدکربن است . چیز های دیگری هم در هوا هست . چیزهایی که چون حجمشان در مقایسه با اکسیژن و نیتروژن ناچیز است ، در این تقسیم بندی از آنها نامی برده نمی شود . اما به هر حال وجود دارند و ما در هر تنفسمان ، آن را هم به ریه هایمان می فرستیم . می توانید میزان این مواد را که معمولاً آْلاینده هم هستند ، بر روی تابلو های نشانگر آلودگی هوا که در نقاط مختلف شهر نصب شده ببینید . فعلاً قصد نداریم در مورد مواد آلاینده حرف بزنیم . می خواهیم با یک آزمایش علمی ساده ، موادی را که به اسم گردوغبار می شناسیم و باعث عطسه و سرفه کردنمان می شوند ، بررسی کنیم و ببینیم که چه چیزهایی هستند . حجم گردوغبار در جا های مختلف فرق می کند . در جاهایی که در حال ساختمان سازی هستند ، طبیعتاً گرد و خاک زیادی بلند می شود و حجم خاک بیشتر از حجم چیز های دیگر است . در نزدیکی یک باغ و گلخانه هم حجم گرده گل بیشتر از مثلاً ذرات پوستی است . بنابراین نمی شود حجم ذرات معلق را تقسیم بندی کرد . در این آزمایش که قرار است با هم انجام دهیم ، به یک صفحه صاف مثل صفحه کاغذ و یک میکروسکوپ احتیاج داریم . اگر به میکروسکوپ دسترسی نداشتید ، چندان مهم نیست چون ما ، همانطور که می بینید ، تصویر چیزهایی را که ذرات معلق را تشکیل می دهند برایتان چاپ کرده ایم . همه کاری که شما قرار است انجام دهید این است که ذرات معلق را به دام بیندازید و اگر میکروسکوپ داشتید ، آنها رانگاه کنید و ببینید که به کدام یک از تصاویر شباهت دارند . برای به دام انداختن ذرات معلق هم لازم نیست زحمت زیادی بکشید و دنبالشان بدوید . خودشان روی صفحه کاغذ می نشینند . فقط باید مراقب باشید که مادران کاغذ را گردگیری نکند ! البته از یک ترفند زیرکانه هم می شود استفاده