دکتر حمید انصاری

فقط از فرزند امام برمی ‏آید

یکی از ویژگی های حاج احمد آقا این بود که در دوران یازده سال رهبری حضرت امام بعد از پیروزی انقلاب سفرهای مکرر و به شکل ناشناس به سراسر ایران، به ویژه مناطق محروم داشتند. به دلیل مشغله زیاد در تهران و حساسیت کاری و همچنین عشق و علاقه‏ایی که می‏خواستند لحظه‏ ایی از امام جدا نشوند، معمولاً این سفرها کوتاه بود، ولی در تمام موارد ناشناخته بود. بعضی وقتها با لباس بسیجی یا به عنوان پاسدار همراه دوستانشان به مناطق محروم می‏رفتند و بعد از بازگشت مسائل را خدمت امام گزارش می‏ کردند. نامه‏ هایی از ایشان موجود است که گزارش مسائل مردم و مشکلات و درد دلهای ملت را همانگونه که بی‏واسطه مشاهده کرده و شنیده است، خدمت حضرت امام ارائه کرده است.

اطاعت از مادر

خاطرات نزدیکان از یادگار امام

همسر گرامی حضرت امام‏ خمینی(ره) نقل می‏ کند: یک روز آمد... بعد از احوالپرسی ها گفت خانم من امیرالحاج شده ‏ام. گفتم: چرا؟ قضایا را تعریف کرد که آقای خامنه ‏ای به من گفته‏ اند که این مسئولیت را قبول کن. من به او گفتم: احمدجان تو حتماً بهتر از من می‏دانی که ملک فهد تابع دستورات آمریکاست. اگر شما به آنجا بروی و مصلحت آمریکا چنین قرار بگیرد که شما را بگیرند و به فهد دستور دهد، فهد اطاعت می‏کند و این چیزی است که هم برای تو و هم برای ایران مناسب نیست، که ایشان رفتند و اطلاعیه ‏ای در جواب نوشتند که خانم راضی نیستند.

گفت وگو با حجت ‏الاسلام والمسلمین امام جمارانی افکار سیاسی احمد آقا نشأت گرفته از فکر امام بود

بی شک نام سید احمد خمینی برای همیشه در کنار نام امام خمینی باقی خواهد ماند؛ همانی که همواره و بویژه بعد از فوت "سید مصطفی" چه در مبارزه و چه در اداره مبارزه و امور انقلاب و کشور یار امام و یاور مردم بود و لحظه ای پدر را ترک نکرد. چه اینکه رهبر انقلاب برای او فقط"پدر"نبود و"مراد" هم بود. همان او که هم "امین امام" بود هم امین "مردم ".

یادگار امام از زبان خودش

تاریخ وادی « لاادری » است. در این وادی، گزاره های تاریخی تنها بخش نازلی از تاریخِ زیسته را روایت می کنند. تاریخِ زیسته وقتی پشت پرده های سکوت و رمز می رود، ناشناخته تر و مبهم تر می شود. تاریخ انسان های تاریخ ساز و کم گوی، تاریخِ « نمی دانم » ها است. حیات کوتاه اما پرفرازِ « احمد » فرزند و مشاور رهبرکبیر انقلاب اسلامی ایران در سال 57 از گونه تاریخ هایی است که در آن زیسته با گفته فاصله بسیار دارد. احمد را فرزندش، « گنجینه اسرار انقلاب » خواند، گنجینه ای که بسیار زودتر از معمول، بر خاک رفت تا نه بازکاوی جزئیات که حتی تحلیل کلان روایت های دهه دو دهه 40 و50 و از همه مهمتر دهه 60 همچنان در هاله ابهام بمانند. در بازخوانی حیات خمینیِ پسر، دوران کوتاه زیست او بدون خمینیِ پدر از اهمیت فراوانی برخوردار است. چه، این فرزند امین، « خود » را تمام وانهاده و « دیگری » را گزیده بود. « دیگری» پدر نه، که « مراد » و « عشق » او بود. او پس از سالها « احمد » بودن اینک « خمینی » شده بود ،خمینی دیگری که اگرچه دل در اندیشه خمینیِ راحل داشت اما اینک در نبود پیر جماران، « یادگار امام » بود. صرف نظر از گذشته ها، همین یک عنوان کافی بود تا او به عنوان رجل سیاسی تمام عیار در جمهوری ده ساله مطرح شود.

ترجمه و شرح برخی اصطلاحات عرفانی کتاب مصباح الهدایه الی الخلافة و الولایة

پایان نامه «ترجمه و شرح برخی اصطلاحات عرفانی کتاب مصباح الهدایه الی الخلافة و الولایة» به کتابخانه و آرشیو افزوده شد.

توصیه امام به آیت الله بروجردی در باره مقدس‏ نماها چه بود؟!

روزى مرحوم آقاى بروجردى ، مرحوم آقاى حجت ، مرحوم آقاى صدر، مرحوم آقاى خوانسارى ، رضوان اللَّه علیهم، براى مذاکره در یک امر سیاسى در منزل ما جمع شده بودند. به آنان عرض کردم که شما قبل از هر کار تکلیف این مقدس‏نماها را روشن کنید.

بیاناتی که سرآغاز تشکیل دفتر تحکیم وحدت شد

در پی سخن امام به این مضمون که «بروید تحکیم وحدت کنید» دانشجویان مسلمان در شهریور ۵۸ گردهم آمدند تا شیوه های وحدت و تشکل یافتن در قالب اتحادیه ای فراگیر را به بحث بگذارند.

ترجمه و تحقیق مبحث حرمت غیبت از کتاب مکاسب محرمه امام خمینی(س)

پایان نامه «ترجمه و تحقیق مبحث حرمت غیبت از کتاب مکاسب محرمه امام خمینی(س)» به کتابخانه و آرشیو افزوده شد.

نقشه راه روحانیت

حجت الاسلام و المسلمین موسوی

به حق منشور روحانیت نام گرفته است. در ارتباط با این موضوع، گرچه حوزه های علمیه باید پیش قدم باشند، اما به نظر می رسد دانشگاه ها در سال های اخیر بیشتر به این مهم توجه داشته اند. حوزه ها که هر چه دارند، از امام دارند باید برای تبیین و تشریح این منشور بلند که در واقع نقشه راه روحانیت است، بحث کنند که به فراموشی سپرده نشود، اما متأسفانه این مهم صورت نگرفته و کمتر توجهی به این پیام شده است. این نقص بزرگی است که باید برطرف شود. امام در حوزه ها مظلوم واقع شده است و به نظر می رسد افکار ایشان بتدریج به حاشیه می رود، لذا ضرورت دارد هر کس به سهم خود در حوزه ها، مؤسسات فرهنگی و... نسبت به تبیین اندیشه ها و افکار امام و نشر سیره عملی امام بکوشد تا نسل های بعدی، روحانیون، طلاب جوانی که دوران امام را بخوبی درک نکرده اند، از این چشمه زلال و افکار بلند بهره مند شوند.

منشور روحانیت

امام خمینی (س) درتاریخ سوم اسفند ماه سال 1367 پیامی با عنوان منشورروحانیت برای روحانیون، مراجع، مدرسین، طلاب و ائمه جمعه و جماعات صادرکردند.موضوع این پیام امام خمینی (س) تعیین استراتژی نظام جمهوری اسلامی ایران ورسالت حوزه های علمیه بود.متن کامل این پیام به شرح زیراست:

نگاهی متفاوت به منشور روحانیت

متن کامل سخنرانی آیت الله العظمی گرامی در همایش منشور روحانیت در قم

کمبود آثار پژوهشی درباره روحانیت

حجت الاسلام والمسلمین باقری، رئیس مؤسسه بشری

مؤسسه فرهنگی دین پژوهی «بشری» به اعتبار رسالتی که در حوزه پژوهش و آموزش درباره موضوع روحانیت به مثابه یک نهاد یا یک سازمان یا یک قشر، برای خود قائل است، بررسی مجموعه آثار و کتاب های درباره روحانیت، نقد آنها و بازتحلیل آنها و فراهم کردن زمینه تقدیر و تشکر از صاحبان آثار برتر و فراهم کردن زمینه تحقیقات جامع تر و علمی تر و عمیق تر و تأثیرگزارتر درباره این نهاد مقدس را از سال ها پیش در دستور کار خود قرار داده است. یکی از کارهایی که در حوزه روحانیت شناسی و روحانیت پژوهی در دستور است، شناسایی آثار، گردآوری آنها، تشکیل کتابخانه تخصصی، فراهم کردن سایت ویژه و گزاره مان نگاری از این آثار و تهیه مقالاتی در تحلیل و بررسی و نقد این آثار است که اولین گام در این زمینه به تولید دو اثر، یکی در 800 صفحه و دیگری در 420 صفحه با عنوان «روحانیت، نگرش ها و نگارش ها» منتج شد.

نگرشی درباره روحانیت

کتابی با عنوان «نگرش ها درباره روحانیت» تدوین شده که البته هنوز به چاپ نرسیده است. در این کتاب 15 مقاله تألیف و تدوین شده و دیدگاه برخی از شخصیت های حوزوی را درباره روحانیت تحلیل کرده است. این کتاب مقدمه ای دارد که به طور مختصر به آن اشاره می کنم. در مقدمه این کتاب آمده است، روحانیت یک خاستگاه دینی دارد و یک هویت تاریخی، یعنی روحانیت اصل وجودش را از مبانی دینی و رسالت دینی گرفته، ولی هویتش در طول تاریخ شکل گرفته است. آنچه ما اکنون به عنوان روحانی و روحانیت می شناسیم، به مرور زمان شکل گرفته گر چه خاستگاه آن دینی است، هویتش تاریخی است.

چراغ راه و هشدار برای روحانیت

میزگرد علمی با حضور حجج اسلام حمید پارسانیا، محمد سروش محلاتی و رضا مختاری پیرامون منشور روحانیت

همایش منشور روحانیت با عنوان "روحانیت، نگرش ها و نگارش ها" توسط موسسه تنظیم و نشرآثار امام خمینی(س) نمایندگی قم برگزار شد. به مناسبت بیست و دومین سالگرد انتشار پیام بنیان گذار جمهوری اسلامی ایران -حضرت امام خمینی(س)- به حوزه ها و روحانیون، همایش منشور روحانیت با عنوان "روحانیت، نگرش ها و نگارش ها" روز دوشنبه دوم اسفند از ساعت 30/8 تا 13در محل نمایندگی موسسه تنظیم و نشرآثار امام خمینی(س) درقم برگزار شد و آیت الله العظمی گرامی، حجه الاسلام والمسلمین سیدعلی خمینی و سایر سخنرانان به بررسی ابعاد و زوایایی مختلف این منشور پرداختند.

گفتاری از حجت الاسلام و المسلمین سیدعلی خمینی

«صراط مستقیم روحانیت و راه های انحرافی پیش روی آن»

أعوذ بالله من الشیطان الرجیم بسم الله الرحمن الرحیم الحمد لله رب العالمین و صلی الله علی سیدنا محمد و آله الطاهرین. عنوان بحث خودم را قرار دادم «صراط مستقیم روحانیت و راه های انحرافی پیش روی آن»، این شاید پنج-شش موردی که عرض می کنم تقریباً تمامش در منشور روحانیت هم آمده و جزء دغدغه های امام بوده ولی فرصت تطبیق نیست، جا دارد برای تکمیل این مقاله که ما نام امام را هم کنارش قرار بدهیم که بگوئیم «راه های صراط مستقیم روحانیت و راه های انحرافی پیش روی آن از دیدگاه امام» جا دارد که وقت گسترده تری باشد که از فرمایشات ایشان به عنوان تکمیل کننده این چارت استفاده بشود در واقع ما درخت-واره ای از مطلب را ارائه می دهیم تا انشاء الله تکمیل بشود. شش مورد انحراف دوگانه در مواجهه با صراط مستقیم نوشته اند که عرض می کنم:

نامه های منتشر نشده خانم به حاج سید احمد آقا

گفت وگو با حجت الاسلام والمسلمین امام جمارانی

استقامت کم نظیری داشتند

آقا کم نصیحت می کردند

پای صحبت ها و خاطرات یار آفتاب در گفت وگوی دختر با مادر

گذشت چندین سال ازخاموشی آن قافله سالار انقلاب که جهانی را دگرگون ساخت و اسلام را در برابر همه سلطه طلبان و مستکبران عالم احیا کرد، شناخت بیشتر و عمیق ترش را می طلبد. تا به حال در گفته ها و نوشته های بسیاری، ویژگی ها و خصوصیات امام راحل از زوایای مختلف تشریح شده است، اما بُعد رفتار خانوادگی آن عزیز و نگاه و نگرش وی به زن و زندگی، کمتر و یا هیچ مورد بررسی و تحلیل واقع نشده که این خود قابل تأمل است. مرحوم همسر حضرت امام در این گفت وگو از آشنایی و ازدواجش با امام خمینی(س)، نحوه ازدواج، تربیت بچه ها، رفتار امام در منزل، و نگاه امام به زن و زندگی گفته اند. همسر امام خمینی تا به حال حاضر به گفت وگو با هیچ نشریه و رسانه ای نشده بودند اما این گفت وگو با زحمت فراوان سرکار خانم دکتر زهرا مصطفوی دختر بزرگوار ایشان انجام شده که سالیان پیش در نشریه «ندا» چاپ شد. مشروح این گفت وگو را در زیر می خوانید:

سرمقاله

ایرانیان بیش از هزار سال قبل از ورود اسلام به ایران، نوروز را گرامی می داشتند و برای برگزاری هر چه بهترش ابتکاراتی به خرج می دادند و می دهند که بعضی از این نوآوری ها به صورت رسوم دیرینه، دیر پاییده است. آنگاه که اسلام این مرز و بوم را روشنی بخشید، بعضی از این رسوم نه تنها رنگ نباخت بلکه بیشتر جلا گرفت، چرا که با سه دستور اخلاقی شرع تطابق طبعی دارد. یکی آنکه صله رحم، این دستور جدی دین، در این عید به جدیت عمل می شود. قهرها به آشتی بدل می گردد، نفرت ها و کینه ها با خاکروبه از خانه می رود. لااقل سالی یک بار همه اقوام دور و نزدیک همدیگر را می بینند و محرم ها بر روی یکدیگر بوسه می زنند. دیگر آنکه تمیزی و سلیقه و نظافت، دستور دیگر شرع، از امور شخصی به کوچه و خیابان بازار هم راه می یابد. اما سومی کمی بوی فلسفه می گیرد، بدین معنا که رفتار آدمی در مواجهه با نوروز با طبیعت همسویی می یابد.

متن کامل اولین پیام نوروزی حضرت امام(س) در فروردین 1357

پیام های نورورزی امام خمینی

دانشگاه مستقل و امام خمینی (س)

یکی از اساسی ترین دغدغه های امام خمینی که تا آخر عمر مبارکشان همواره پا برجا بوده و در وصیت نامه مبارکشان درباره چگونگی فعالیت و نگاه به آن تذکر دادند، موضوع دانشگاه است. باور به اهمیت دانشگاه و ضرورت نقش آفرینی و حضور تاثیر گذار در کشور یکی از مهمترین بخش از نگاه امام به موضوع دانشگاه و دانشگاهیان است. امام راحل در این باره می فرماید: مقدرات این مملکت دست این دانشگاهی هاست ؛ و از دانشگاه باید سرنوشت یک ملت تعیین بشود. با عنایت به اینکه جامع ترین نگاه در باره دانشگاه از سوی امام مطرح شده و باز خوانی این اندیشه می تواند بهترین راهکار برای ادامه فعالیتهای این نهاد فرهنگی باشد. در این راستا خرداد ماه سال 92 و به مناسبت بیست و چهارمین سالگرد ارتحال امام خمینی ویژه نامه ای با عنوان دانشگاه مستقل ازدیدگاه امام خمینی منتشر شد که از مطالب ارزنده اساتید دانشگاهی بهره می برد.

تاریخچه ای از نوروز

خاطرات عیدی و هدیه دادن امام

در جای جای خاطراتی که نزدیکان و آشنایان حضرت امام(س) از ایشان نقل کرده اند، احترام گذاردن ایشان به مهمان و توجهشان به میهمان نوازی و علی الخصوص هدیه دادن دیده می شود. حضرت امام در کنار منش پاکیزه و خوی مردم دوستشان به سفارشات اسلام در خصوص هدیه دادن توجه ویژه داشتند و این رسم نیکو را چه در مناسبات خاص و چه در روزهای دیگر سال، در مراوداتشان با دیگران به جا می آوردند. آنچه که در ادامه می خوانید گوشه ای از خاطراتی است که آشنایان ایشان از هدیه دادن امام نقل کرده اند. البته بی شک در ذهن و ضمیر دوستان و نزدیکان حضرت امام از این دست خاطرات بسیارند که برخی هنوز به رشته تحریر درنیامده اند.

دانشگاه و رسالت دانشگاهیان

دکتر حسنعلی احمدی فشارکی نویسنده و محقق مقاله دانشگاه و رسالت دانشگاهیان در مقدمه به پدیده انقلاب اسلامی ایران به رهبری احیاگر اسلام و ایران معماربزرگ و حکیم فرزانه حضرت امام خمینی اشاره می کند و معتقد است: انقلاب اسلامی مورد توجه اندیشمندان ، نخبگان و آزاداندیشان جامعه جهانی بوده و خواهد بود.

دیدگاه اسلام در رابطه با نوروز

ظهور اسلام و برخورد مسالمت آمیز آن با سایر ادیان و آیین ها از جمله اعتقادات مذهبی و ملی ایرانیان موجب شد که مراسم و آداب مربوطه، به یکباره از جامعه اسلامی ایران رخت بر نبندد، فقط با مسلمان شدن تدریجی ایرانیان از وسعت آنها کاسته شد. طی گذشت ایام، زمانی که برخی از سنت ها و آداب در تضاد آشکار با اعتقادات و رسوم گذشته قرار می گرفت ایرانیان می کوشیدند سنت کهن ملی را در قالب سنن اسلامی باز یابند و به عبارت روشن تر سنت های ملی ایرانی را با سنت های اسلامی در آمیختند.

امام خمینی و نوروز

نقش امام خمینی(س) در گرامیداشت عید نوروز و تغییر نگاه ایرانیان به آن برجسته بوده است. پیام های نوروزی هر ساله ایشان پس از پیروزی انقلاب اسلامی که حاوی تبریک سال نو و همچنین رهنمودهای مهمی در اداره کشور بوده است، احترام نوروز را نزد مردم دوچندان کرده و توجه آنها را به ایجاد تحول در حیات مادی و معنوی همراه با تحویل نوروز و نو شدن طبیعت معطوف کرده است.

استقلال کشور در گرو استقلال مراکز فرهنگی

سخنرانی امام خمینی (س) در جمع مسئولان دانشگاه ها درمورد لزوم انقلاب فرهنگی

امام خمینی (س) درصبح 23 خرداد 1360 در جمع اعضای ستاد انقلاب فرهنگی و شورای عالی جهاد دانشگاهی تهران و شهرستان ها به مناسبت سالروز تأسیس ستاد انقلاب فرهنگی، درمورد اهمیت نقش دانشگاه در استقلال و یا وابستگی کشور سخنرانی کردند. متن کامل این سخنرانی به شرح زیر است: بالاتر چیزی که دشمنهای کشورهای مستضعف و کشورهای اسلامی از طرف مخالفین با بشریت انگشت رویش گذاشتند، دانشگاه است؛ برای اینکه آنها خوب می دانند که اگر دانشگاه در خدمت آنها باشد، یعنی همه کشور در خدمت آنهاست. دانشگاه است که اداره امور کشور را می کند و دانشگاه است که تربیت نسل آینده و حاضر را می کند. و چنانچه دانشگاه در اختیار چپاولگرهای شرق و غرب باشد، کشور در اختیار آنهاست. آن قدری که دانشگاه هدف بوده است؛ جاهای دیگر نبوده است.

دانشگاه مطلوب امام، مستقل از ابرقدرت ها و وابسته به مردم است

نمی توان به دانشگاه در اندیشه امام پرداخت و از دو مقوله استقلال دانشگاه و انقلاب فرهنگی غافل شد. واقعا دانشگاه مطلوب امام چه بود؟ چرا باید انقلاب فرهنگی رخ می داد و این روند اکنون به کجا رسیده است؟ دانشگاه مستقل یعنی چه؟ آیا این استقلال از نهاد قدرت داخلی است یا ابرقدرت های خارجی؟ این مباحث و مباحثی از این دست، محتوای گفتگویی است که ظهر آخرین روزهای فروردین ماه در پژوهشکده بهداشت جهاد دانشگاهی با دکتر علی منتظری رییس پیشین جهاد دانشگاهی و از دانشجویان خط امامی دهه شصت انجام شد. او در این گفتگو، بعد ایجابی دانشگاه مستقل را وابستگی تمام عیار آن به مردم عنوان کرد. این گفتگوی جالب در خرداد ماه سالجاری توسط اصغر زارع کهنمویی با دکتر منتظری انجام شده است. ادامه این مصاحبه را بخوانید:

پنجه استعمار و دانشگاه مستقل

هاشمی تروجنی ، نویسنده، مقاله پنجه استعمار و دانشگاه مستقل به سابقه دیرینه تاسیس اوّلین دانشگاه در ایران می پردازد و معتقد است: دانشگاه یکی از مراکز مهم و تعیین کننده در سرنوشت هر جامعه است و لذا استعمارگران که ابتدای قرن نوزدهم به طور مستقیم با عهدنامه های مختلف، حضورشان را در ایران تثبیت کرده بودند، نسبت به دانشگاه که تأثیرگذارترین نهاد فرهنگی و عامل بیداری جامعه و رو در رو قرار گرفتن قدرت اجتماعی جامعة ایرانی با استعمارگران بود نمی توانستند بی تفاوت باشند، به همین دلیل با قتل امیرکبیر(موسس دارالفنون)، اولین برخورد با دانشگاه به وجود آمد و دکتر پولاک و هیأت همراه وی را از ایران اخراج و معلمانی دست نشانده خود را جایگزین آنها کردند و دارالفنون، از مسیر خود خارج شد. بعد از مشروطه و روی کار آمدن رضاخان، ایجاد دیوان سالاری به عنوان ابزار قدرت، احتیاج بیشتری به نیروهای متخصص و کارآزموده برای ادارة جامعه داشت و دانشگاه تهران، اولین دانشگاهی بود که به هدف تأمین نیروهای دیوان سالاری دورة جدید به وجود آمد.

دکتر منوچهر اکبری

استقلال دانشگاه در نگاه امام خمینی

نوشتار حاضر که به قلم دکتر منوچهر اکبری به رشته تحریر درآمده با اشاره به اینکه نگاه امام خمینی به عنوان عالم و فقیهی سترک و مرجع و روحانی اسلامی یک نگاه توحیدی است، مطلب را آغاز می کند و معتقد است هر دستگاه، نهاد، ارگان و سازمانی را در جهت اهداف الهی تعریف و مأموریت پذیر می داند به دیگر زبان اینکه اگر در جهت کسب رضایت حضرت حق نباشد، او را غیر اصولی، زائد، و البته غیر مفید و حتی مضر به حال جامعه می داند. دانشگاه را به عنوان یک «کارخانه انسان سازی» می داند. دانشگاه را به عنوان یک «کارخانه انسان سازی» می داند. دانشگاه از جمله مراکزی بود که خلاف نظر نگاه بسیاری از علمای اصل عصر خویش، برای دانشگاه اهداف، توان، ظرفیت و جایگاه و پایگاه و کارایی و اهمیت آن توجه ویژه داشت. حرکت و جهت دانشگاهها را از آغاز نهضت رصد می کرد. آن را جایی بسیار مهمی دانست. تا آنجا که سرنوشت و سعادت و شقاوت یک ملت را با دانشگاه گره می زد.