بررسی مقایسه ای اسرار الصلاه امام خمینی (س) و میرزا جواد آقای ملکی تبریزی
پدیدآورنده: صادق ریحانی
چکیده:
حقیقت نماز و اسرار آن از دیرباز مورد توجه بوده است. چون نماز رمز ارتباط بین خلق و خالق است. و از طرفی مهم ترین واجب شرعی است که در روایات، تعبیر به عمود دین شده است؛ لازم است همواره موردِ بحث و بررسی قرار گیرد. حضرت امام و میرزا جواد آقا ملکی تبریزی0شخصیت های برجسته ای هستند و بازخوانی اندیشه های این دو اسطوره در اینکه ما بتوانیم یک نگاه نو و تاثیرگذار جدیدی به نماز داشته باشیم بسیار موثر است. هدف این پژوهش، ارائه تحلیلی جدید از اسرار و رموز نماز، براساسِ تبیین و تحلیل اسرارالصلاه با تکیه بر آثار میرزا جواد ملکی تبریزی1است که خودِ او مستقلا به آن پرداخته است و می توان از نظامِ او این نتایج را به دست آورد. در این اثر با استمداد از ایده ای که مرحوم امام خمینی ;بیان کردند، خوانشی از مباحثِ میرزا جواد آقا ملکی تبریزی1در بابِ اسرار الصلاه ارائه کردم. و علاوه بر آن بحث هایی پیرامون رموز نماز و آثار آن، از منظر امام خمینی و میراز جواد آقا ملکی تبریزی، اشتراکات و افتراقات دو دیدگاه ، رابطه سیر و سلوک و اسرار الصلاه و همچنین شرایط و ارکان نماز را مورد تبیین و تحلیل قرار داده ام. نماز سفر الی الله و فی الله و من الله دارای دو رکن است؛ طهارت و فنا. شرط اساسی این سفر دور شدن از نجاست های ظاهری و رذایل باطنی است. نجاست، دوری از محضر انس و مهجوری از مقام قدس است. برای آغاز این سفر معنوی، باید به مقام طهارت باطن رسید. و چون به این مقام رسیدی، از تصرف شیطان خبیث خارج شدی و لایق حضور درگاه جلیل و مخلع شدن به خلعت خلیل گردیدی و مسافرت الی الله و معراج وصول حاصل شده که آن خروج از منزلگاه و بیت نفس است. واما فنا؛ که در اصل نماز حاصل می شود و آن حرکت الی الله و وصول به باب الله است و فنای به فناء الله. نماز یک دریای مواج و پرتلاطم است، هم آتش های گذشته را خاموش می کند، و هم نمی گذارد انسان بعدا گرفتار آتش و خشم شود. هم جلو بدی ها را می گیرد و هم آن بدی های گذشته را از بین می برد .خاصیت نماز است «إِنَّ الصَّلَاهَ تَنْهَی عَنِ الْفَحْشَاءِ وَالْمُنْکَرِ»، برای نمـاز چهـار هزار حـد است، و نمـاز آدمی را از فحشاء و منکرات و کارهای زشت و ناپسـند باز میدارد و نمازی که آدمی را از فحشاء باز ندارد، نبودنش بهتر از بودن آن هست. معلوم می شود نماز یک حقیقتی دارد؛ زنده است، روحی دارد و برای همیشه هست.