مجله نوجوان 63 صفحه 14

خرده تاریخ حبیب بابایی موسیقی در جهان باستان یکی از کهن ترین هنرها موسیقی است . همان گونه که بشر به آب و آتش محتاج است به موسیقی نیز نیاز دارد . انسان در میان اصوات به دنیا آمده است . یادداشت هایی مربوط به موسیقی بر روی سنگ ، گل رس ، پوست و پاپیروس دیده می شود . از وسایل موسیقی جهان کهن ، تعدادی ابزارها و میزان اندکی اثر های خطی در دست است . مصر شناسان ثابت کرده اند که مصریان با همان خط هیروگلیف خود ، حتی تداوم صوت های موسیقی را ثبت کرده اند . دربارۀ موسیقی ایران باید گفت که قوم آسیا از دیرباز با موسیقی آشنا بود . مدارک مربوط به دورۀ ساسانی نشان می دهد که این عصر ، دوره ای درخشان در هنر موسیقی بوده است و موسیقیدانان تحت سرپرستی « خُرم باش » انجام وظیفه می کردند . اختراع دستگاه های موسیقی را به « باربَد » نسبت می دهند . دستگاه های ایرانی مرکب از هفت خسروانی بوده که ابداع آن را به « نکیسا » خواننده معروف دربار خسروپرویز ، منسوب می کنند . در روزگار هخامنشیان موسیقی جنبۀ رزمی داشته است و بنابه گفتۀ هرودت ، کوروش به هنگام نبرد سرود می خوانده و سپاهیان او پاسخ می گفته اند . از روزگار ساسانی ظروفی به دست آمده که دارای صحنه هایی از بزم و موسیقی است . در بین النّهرین ، موسیقی تحت تأثیر رسوم و عادات دینی و غیردینی بود ؛ تصویر های فراوانی از آلات موسیقی در بین النّهرین در دست است . دولت های مذهبی سومر ، آشور ، مصر و بابل اهمیّت بسیاری به دین و پرستش خدایان می دادند . در سومر ، موسیقی از مقام بالایی برخوردار بود . در سراسر جهان باستان از چنگ به عنوان ابزار موسیقی استفاده می شد و غالباً سر حیوانی مثل گاو را روی آن نصب می کردند که معرف صدای بلند آن باشد . سومریان اساس و پایۀ یک سنت دعاخوانی را پی ریزی کردند که به صورت جدایی ناپذیری به موسیقی بستگی داشت و بر تمدن های بعدی اثر گذاشت . ترس از شتر یکی از دلایل شکست سپاه لیدی در مقابل لشکر کوروش وجود شتر بود . طبق گفتۀ مورخین روبه رو شدن سواره نظام لیدی با شترها باعث ترس اسبان آن ها از این حیوانات شد ، به طوری که تعدادی از آن ها رَم کرده و پا به فرار گذاشتند و سواران خود را نیز به زمین انداختند . کلک مرغابی مصریان باستان برای برخی از حیوانات احترام قایل بودند و آنان را مقدس می شمردند . حیواناتی مثل نهنگ ، گربه ، لک لک ، گاو و . . . کمبوجیه پسر کوروش در لشگرکشی به مصر تعدادی گربه و لک لک جلوی سپاهیانش به راه انداخت ، تیراندازان مصری از تیراندازی به این حیوانات مقدس خودداری کردند . در واقع کمبوجیه از این احترام مصریان ، علیه خود آنان استفاده کرد .