خودکفایی اقتصادی چندین معنا و مفهوم متفاوت دارد. ابتدایی ترین مفهوم خودکفایی این است که در تمامی زمینه های اقتصادی نیاز کشور را بتوانیم به وسیله ظرفیت ها و توانایی های موجود رفع کنیم و به اصطلاح اطراف کشور دیواری بلند بسازیم و اجازه ورود هیچ گونه محصول یا تکنولوژی را ندهیم. تعبیر دیگر از خودکفایی این است که با توجه به مزیت های کشور به تولید بپردازیم و به اندازه ای در تولید محصول پیشرفت کنیم که توانایی صادرات آن را پیدا کنیم و سایر نیاز هایی را که خودمان توانایی تولید آن را نداریم از خارج از کشور تامین کنیم.

مفهوم دوم کاربرد بیشتری دارد؛ چراکه هر کشوری نیازهایی دارد که به تنهایی قادر به رفع تمامی آن ها نخواهد بود و اگر هم بتواند تمامی نیاز های خود را رفع کند با مشکلات بسیاری مواجه می شود یا کیفیت تولیداتش در مقایسه با کشورهای دیگر اندک خواهد بود.

دیدگاه امام خمینی (ره) در رابطه با خودکفایی و تجارت خارجی

ممکن است برخی بخواهند این تصور را دامن بزنند که امام خمینی (ره) مخالف هرگونه رابطه با کشورهای خارجی و تجارت با آن ها بوده است. اما با مراجعه با سخنان امام به نتیجه دیگری دست می یابیم.

هنگامی که روزنامه «اکونومیست» از امام می پرسد که [آیا شما ترتیبات یا قراردادهای بازرگانی، تجارتی و داد و ستد فعلی را با غرب ادامه خواهید داد؟ سیاست تجارتی شما چیست؟]، امام پاسخ دادند: «ما همان طور که از تولیدات داخلی کشور به هر دولتی که مشتری آن باشد می‏ فروشیم و صادر می‏ کنیم، همان طور هم هر چه را که در داخل به آن نیاز داشته باشیم از خارج می‏ خریم. ولی در همه این تجارتها بر مبنای دو طرف مساوی عمل خواهیم کرد و حاضر نیستیم که دولتی بخواهد مبادلات اقتصادی را اهرمی برای نفوذ سیاسی و تحمیل اغراض استعمارگرانه خود قرار دهد»، (صحیفه، جلد 5، صفحه 384).

این سخنان نشان می دهدکه امام در صادرات و واردات و مراوده با کشورهای جهان، آنچه را که مورد توجه قرار می دهد مناسباتی بر اساس نیازهای متقابل و در شرایط برابر است و این که هیچ کشوری حق ندارد از این روابط به عنوان اهرم فشار سیاسی استفاده کند.

حضرت امام در پیام به ملت ایران که درباره سیاستهای کلی نظام در دوران بازسازی بود، امام یکی از نکاتی که در بازسازی و سا زندگی را «برنامه‏ ریزی در جهت رفاه متناسب با وضع عامه مردم توأم با حفظ شعائر و ارزشهای کامل اسلامی و پرهیز از تنگ ‏نظریها و افراط گراییها و نیز مبارزه با فرهنگ مصرفی که بزرگترین آفت یک جامعه انقلابی است و تشویق به تولیدات داخلی و برنامه‏ ریزی در جهت توسعه صادرات و گسترش مبادی صدور کالا و خروج از تکیه به‏ صادرات نفت و نیز آزادی صادرات و واردات و به طور کلی تجارت بر اساس قانون و با نظارت دولت در نوع و قیمت» دانستند، (صحیفه، جلد 21، صفحه 158).

بنابراین می توان نتیجه گرفت که امام مخالف با تجارت و ارتباط با کشور های دیگر نبودند اما تاکید داشتند که این روابط بر طبق قانون و همراه با نظارت دولت باشد.

. انتهای پیام /*