سفارش به طلاب

‏‏[سفارش به طلاب]‏

‏‏شما که امروز در این حوزه ها تحصیل می کنید و می خواهید فردا رهبری و‏‎ ‎‏هدایت جامعه را به عهده بگیرید، خیال نکنید تنها وظیفۀ شما یاد گرفتن‏‎ ‎‏مشتی اصطلاحات می باشد، وظیفه های دیگری نیز دارید. شما باید در‏‎ ‎‏این حوزه ها خود را چنان بسازید و تربیت کنید که وقتی به یک شهر یا ده‏‎ ‎‏رفتید، بتوانید اهالی آنجا را هدایت کنید و مهذب نمایید. از شما توقع‏‎ ‎‏است که وقتی از مرکز فقه رفتید، خودْ مهذب و ساخته شده باشید تا‏‎ ‎‏بتوانید مردم را بسازید و طبق آداب و دستورات اخلاقی ـ اسلامی، آنان را‏‎ ‎‏تربیت کنید. اما اگر خدای نخواسته در مرکز علم خود را اصلاح نکردید،‏‎ ‎‏معنویات کسب ننمودید، به هر جا که بروید العیاذ بالله مردم را منحرف‏‎ ‎‏ساخته، به اسلام و روحانیت بدبین خواهید کرد.‏

‏‏     شما وظایف سنگینی دارید. اگر در حوزه ها به وظایف خود عمل‏‎ ‎‏نکنید و در صدد تهذیب خود نباشید و فقط دنبال فراگرفتن چند اصطلاح‏‎ ‎‏بوده مسائل اصولی و فقهی را درست کنید، در آتیه خدای نخواسته برای‏
‏‎

‎‏اسلام و جامعه اسلامی مضر خواهید بود؛ ممکن است. العیاذ بالله ؛‏‎ ‎‏موجب انحراف و گمراهی مردم شوید. اگر به سبب اعمال و کردار و رفتار‏‎ ‎‏ناروای شما یک نفر گمراه شده از اسلام برگردد، مرتکب اعظم کبائر‏‎ ‎‏می باشید؛ و مشکل است توبۀ شما قبول گردد. چنانکه اگر یک نفر‏‎ ‎‏هدایت یابد، به حسب روایت «بهتر است از آنچه آفتاب بر آن می تابد».‏‎[1]‎

‏‏    مسئولیت شما خیلی سنگین است. وظایف شما غیر از وظایف عامه‏‎ ‎‏مردم می باشد؛ چه بسا اموری که برای عامه مردم مباح است، برای شما‏‎ ‎‏جایز نیست، و ممکن است حرام باشد. مردم ارتکاب بسیاری از امور‏‎ ‎‏مباحه را از شما انتظار ندارند، چه رسد به اعمال پست نامشروع، که اگر‏‎ ‎‏خدای نخواسته از شما سر بزند، مردم را نسبت به اسلام و جامعۀ‏‎ ‎‏روحانیت بدبین می سازد. درد اینجاست، اگر مردم از شما عملی که‏‎ ‎‏برخلاف انتظار است مشاهده کنند، از دین منحرف می شوند؛ از‏‎ ‎‏روحانیت برمی گردند، نه از فرد. ای کاش از فرد بر می گشتند و به یک فرد‏‎ ‎‏بدبین می شدند؛ ولی اگر از یک روحانی عملی ناشایست و برخلاف‏‎ ‎‏نزاکت ببینند، تجزیه و تحلیل نمی کنند. همچنان که در میان کسبه افراد‏‎ ‎‏نادرست و منحرف وجود دارد و در میان اداریها اشخاص فاسد و زشتکار‏‎ ‎‏دیده می شود، ممکن است در میان روحانیون نیز یک یا چند نفر ناصالح و‏‎ ‎‏منحرف باشد؛ لذا اگر بقالی خلاف کند، می گویند فلان بقال خلافکار‏
‏‎

‎‏است. اگر یک عطار عمل زشتی مرتکب گردد، گفته می شود فلان عطار‏‎ ‎‏زشتکار است. لیکن اگر آخوندی عمل ناشایسته ای انجام دهد، نمی گویند‏‎ ‎‏فلان آخوند منحرف است، گفته می شود آخوندها بدند!‏

‏‏     وظایف اهل علم خیلی سنگین است؛ مسئولیت علما بیش از سایر‏‎ ‎‏مردم می باشد. اگر به «اصول» ‏‏کافی‏‎[2]‎‏، کتاب ‏‏وسائل‏‎[3]‎‏، به ابواب مربوط به‏‎ ‎‏وظایف علما مراجعه کنید، می بینید تکالیف سنگین و مسئولیتهای‏‎ ‎‏خطیری برای اهل علم بیان شده است. در روایت است که وقتی جان به‏‎ ‎‏حلقوم می رسد، برای عالِمْ دیگر جای توبه نیست و در آن حال، توبۀ وی‏‎ ‎‏پذیرفته نمی شود؛ زیرا خداوند از کسانی تا آخرین دقایق زندگی توبه‏‎ ‎‏می پذیرد که جاهل باشند.‏‎[4]‎‏ و در روایت دیگر آمده است که هفتاد گناه از‏‎ ‎‏جاهل آمرزیده می شود پیش از آنکه یک گناه از عالِم مورد آمرزش قرار‏‎ ‎‏گیرد.‏‎[5]‎‏ زیرا گناه عالِم برای اسلام و جامعۀ اسلامی خیلی ضرر دارد. عوام‏‎ ‎‏و جاهل اگر معصیتی مرتکب شود، فقط خود را بدبخت کرده، بر‏
‏‎

‎‏خویشتن ضرر وارد ساخته است؛ لیکن اگر عالمی منحرف شود و به عمل‏‎ ‎‏زشتی دست زند، عالَمی را منحرف کرده، بر اسلام و علمای اسلام زیان‏‎ ‎‏وارد ساخته است.‏‎[6]‎‏ اینکه در روایت آمده که اهل جهنم از بوی تعفن‏‎ ‎‏عالمی که به علم خود عمل نکرده، متأذی می شوند،‏‎[7]‎‏ برای همین است که‏‎ ‎‏در دنیا بین عالم و جاهل در نفع و ضرر به اسلام و جامعۀ اسلامی فرق‏‎ ‎‏بسیار وجود دارد. اگر عالمی منحرف شد، ممکن است امتی را منحرف‏‎ ‎‏ساخته به عفونت بکشد. و اگر عالمی مهذب باشد، اخلاق و آداب‏‎ ‎‏اسلامی را رعایت نماید، جامعه را مهذب و هدایت می کند. در بعضی از‏‎ ‎‏شهرستانهایی که تابستانها به آنجا می رفتم، می دیدم اهالی آن بسیار‏‎ ‎‏مؤدب به آداب شرع بودند. نکته اش این بود که عالِم صالح و پرهیزکاری‏‎ ‎‏داشتند. اگر عالِمِ وَرِع و درستکاری در یک جامعه یا شهر و استانی زندگی‏‎ ‎‏کند، همان وجود او باعث تهذیب و هدایت مردم آن سامان می گردد، اگر‏‎ ‎‏چه لفظاً تبلیغ و ارشاد نکند.‏‎[8]‎‏ ما اشخاصی را دیده ایم که وجود آنان مایۀ‏‎ ‎
‏‎

‎‏پند و عبرت بوده؛ صرف دیدن و نگاه به آنان باعث تنبه می شد. هم اکنون‏‎ ‎‏در تهران ـ که فی الجمله اطلاع دارم ـ محلات آن با هم فرق دارد. در‏‎ ‎‏محله ای که عالِم منزه و مهذبی زیست می کند، مردمان صالح با ایمانی‏‎ ‎‏دارد. در محلۀ دیگر که یک نفر منحرف فاسد معمم شده، امام جماعت‏‎ ‎‏گردیده، دکان درست کرده است، می بینی طایفه ای را فریب داده، آلوده و‏‎ ‎‏منحرف ساخته است. همین آلودگی است که از بوی تعفن آن اهل جهنم‏‎ ‎‏اذیت می شوند. این تعفنی است که عالم سوء، عالم بی عمل، عالم‏‎ ‎‏منحرف، در همین دنیا به بار آورده، و بوی آن در جهان دیگر شامۀ اهل‏‎ ‎‏جهنم را می آزارد نه اینکه در آنجا چیزی به او افزوده باشند؛ آنچه در عالم‏‎ ‎‏آخرت واقع می شود، چیزی است که در این دنیا تهیه گردیده است. به ما‏‎ ‎‏چیزی خارج از عمل ما نمی دهند، وقتی بنا باشد عالمی مفسده جو و‏‎ ‎‏خبیث باشد، جامعه ای را به عفونت می کشد؛ منتها در این دنیا بوی تعفن‏‎ ‎‏آن را شامه ها احساس نمی کند؛ لیکن در عالم آخرت، بوی تعفن آن درک‏‎ ‎‏می گردد؛ ولی یک نفر عوام نمی تواند چنین فساد و آلودگی در جامعه‏‎ ‎‏اسلامی به بار آورد. عوام هیچ گاه به خود اجازه نمی دهد که داعیۀ امامت و‏‎ ‎‏مهدویت داشته باشد، ادعای نبوت و الوهیت کند؛ این عالم فاسد است‏‎ ‎‏که دنیایی را به فساد می کشاند: ‏‏اذا فَسَدَالعالِمُ، فَسَدَالعالَم.‏‎[9]‎

‏‎ ‎

‏‎

‎