پیشگفتار

‏‏پیشگفتار‏

‏‏انسان شگفت آورترین و پیچیده ترین خلق خداست. موجودی که علاوه بر‏‎ ‎‏غرایز طبیعی و حیوانی و واکنشهای جسمانی، دارای فطرت و شخصیتی‏‎ ‎‏روحانی است که از دیگر موجودات زنده ممتاز گردیده است؛ موجودی‏‎ ‎‏که می اندیشد، انتخاب می کند و با تدبیر عقلانی و تلاش جسمانی،‏‎ ‎‏مشکلات را برای نیل به زندگی بهتر از پیش پای خود برمی دارد و به‏‎ ‎‏موازات این تلاش، تاریخ حیات خویش را می سازد و بر معارف به‏‎ ‎‏ارث رسیده از پیشینیان می افزاید و راه را برای تحولات سریعتر و تسلط‏‎ ‎‏بیشتر آیندگان بر طبیعت و کشف مجهولات هموار می سازد؛ ولی افسوس‏‎ ‎‏که در هیاهوی کوششهای آدمی برای نیل به امیال و مقاصد خویش و در‏‎ ‎‏غوغای درگیری انسان و طبیعت، حقیقتی بس گرانبها به فراموشی سپرده‏‎ ‎‏می شود و آن: نفس و جوهر شخصیت انسانی و به تعبیری دیگر‏‎ ‎‏"خود انسان" و تربیت و تزکیه نفس و ساختن انسان متعالی است، انسانی‏‎ ‎‏که خالق هستی او را اشرف مخلوقات لقب داده و مفسّرین واقعی وحی در‏‎ ‎‏باب شناختش فرموده اند: «من عرف نفسه فقد عرف ربّه».‏

‏‏     آری، خود فراموشی و نادیده انگاشتن ابعاد لایتناهی روح آدمی و‏‎ ‎‏بی توجهی نسبت به استعدادهای بشر در پیمودن سیر کمالات و فضایل‏‎ ‎‏اخلاقی، دردی است که اغلب جوامع بشری بدان مبتلا گردیده اند و‏
‏‎

‎‏حاکمیت تکنولوژی و زندگی ماشینی و همچنین سلطه ماده گرایان و‏‎ ‎‏دنیاپرستان بر بخشی وسیع از مناطق جهان از یکسو و ناتوانی مکاتب و‏‎ ‎‏اندیشه های مختلف در ارائه مسیری روشن و تفسیری مطمئن از انسان، بر‏‎ ‎‏این سیر قهقرایی و از خودبیگانگی افزوده اند. و در این میان تنها منادیان‏‎ ‎‏توحید و انبیا و پاسداران حریم ارزشها و معنویتها بوده اند که تربیت انسان‏‎ ‎‏را وجهۀ جهاد مستمر خویش قرار داده و همنوا با چراغ عقل و ندای‏‎ ‎‏فطرت، جامعه انسانی را به سوی کمالات و ارزشهای متعالی هدایت‏‎ ‎‏کرده اند و حقیقتاً آنچه که در تاریخ حیات بشری از افتخارات و ارزشهای‏‎ ‎‏بزرگ و تمدنهای راستین برجای مانده، نتیجۀ همان مجاهدتهاست.‏

‏‏     انقلاب اسلامی که در عصر حاضر با همت یکی از مردان خدا در عین‏‎ ‎‏ناباوری جهانیان پدیدار گشت، در ماهیت خویش تنها یک جنبش سیاسی‏‎ ‎‏و یا شورشی مردمی برای سرنگونی نظامی ستمگر نبود؛ بلکه پیش از آن‏‎ ‎‏رستاخیزی فرهنگی و اخلاقی بود که انسانِ درماندۀ معاصر را به بازیابی‏‎ ‎‏فطرت الهی خود فرا می خواند. بنیانگذار جمهوری اسلامی در وصیتنامۀ‏‎ ‎‏جاویدش در باب ماهیت انقلاب عظیمی که آغاز کرده، فرمود: «در جهان‏‎ ‎‏حجم تحمل زحمتها و رنجها و فداکاریها و جان نثاریها و محرومیتها‏‎ ‎‏مناسب حجم بزرگی مقصود و ارزشمندی و علوّ رتبۀ آن است. آنچه که‏‎ ‎‏شما ملت شریف و مجاهد برای آن بپا خاستید و دنبال می کنید و برای آن‏‎ ‎‏جان و مال نثار کرده و می کنید، والاترین و بالاترین و ارزشمندترین‏‎ ‎‏مقصدی است و مقصودی است که از صدر عالم در ازل و از پس این‏‎ ‎‏جهان تا ابد عرضه شده است و خواهد شد؛ و آن مکتب الوهیت به معنی‏‎ ‎‏وسیع آن و ایدۀ توحید با ابعاد رفیع آن است که اساس خلقت و غایت آن‏‎ ‎‏در پهناور وجود و در درجات و مراتب غیب و شهود است؛ و آن در مکتب‏‎ ‎‏محمدی ـ صلی الله علیه و آله و سلّم ـ به تمام معنی و درجات و ابعاد‏‎ ‎‏متجلّی شده؛ و کوشش تمام انبیای عظام ـ علیهم سلام الله ـ و اولیای معظّم‏
‏‎

‎‏ـ سلام الله علیهم ـ برای تحقق آن بوده و راهیابی به کمال مطلق و جلال و‏‎ ‎‏جمال بی نهایت جز با آن میسر نگردد. آن است که خاکیان را بر ملکوتیان‏‎ ‎‏و برتر از آنان شرافت داده،و آنچه برای خاکیان از سیر در آن حاصل‏‎ ‎‏می شود برای هیچ موجودی در سراسر خلقت در سرّ و عَلَن حاصل‏‎ ‎‏نشود».‏

‏‏     در منطق امام خمینی مبارزه و ورود در سیاست و به دست گرفتن‏‎ ‎‏حکومت هدف نیست؛ هدف، پیروز بیرون آمدن از میدان نبردی است که‏‎ ‎‏خداوند پس از سوگندهای متوالی و با تأکید فراوان می فرماید: ‏‏قَدْ اَفْلَحَ مَنْ‏‎ ‎‏زَکّیهٰا وَ قَدْ خٰابَ مَنْ دَسّیهٰا‏‏. هدف، تربیت انسان و هدایت اوست در سیر از‏‎ ‎‏عالم خاک تا ملکوت اعلا. هدف، تشکیل جامعه و ایجاد محیطی است که‏‎ ‎‏تنها خدا در آن عبادت شود و انوار عبودیت و اخلاص و جلوۀ ایمان به‏‎ ‎‏غیب، ظلمتهای علایق نفسانی و شهوات دنیایی را محو نماید و دیدگان‏‎ ‎‏بشر را بر پرتو جمال حق، در پهنۀ هستی بینا سازد و توحید و ابعاد رفیع آن‏‎ ‎‏را در تمامی روابط و مناسبات انسانی حاکم گرداند و اینهمه ممکن نیست‏‎ ‎‏جز با "تزکیه نفس"، مقوله ای که حاکمان شرق و غرب از آن بیخبرند و‏‎ ‎‏جهان خستۀ امروز تشنۀ آن است.‏

‏‏     راز عظمت کار امام خمینی و شگفتی تأثیر کلام و اندیشۀ آن حضرت‏‎ ‎‏بر پیروانش را باید در همین حقیقت جستجو کرد. آنان که برای دریافت‏‎ ‎‏رمز شعار پیروزی خون بر شمشیر و غلبۀ یاران بی سلاح امام بر‏‎ ‎‏مسلحترین حکومت وابسته به امریکا، با تحلیلهای مادی به دنبال عوامل‏‎ ‎‏سیاسی و اقتصادی می گردند، ره به جایی نخواهند برد. آنان که موفقیت‏‎ ‎‏امام خمینی را در تجربه و آموزش شیوه های مبارزه با نفس و نبرد در‏‎ ‎‏میدان سختِ "جهاد اکبر" نشنیده و نشناخته اند، از درک ماهیت انقلاب‏‎ ‎‏امام نیز عاجزند.‏

‏‏*  *  *‏

‏
‏‎

‎‏     ‏‏جهاد اکبر یا مبارزه با نفس‏‏ عنوان کتاب حاضر و اثر گرانقدر عارفی است‏‎ ‎‏که خود سالها با سیر و سلوک و عبادت و معرفت این مسیر پر مُخاطره را‏‎ ‎‏پیمود. امام خمینی(س) پیش از آنکه عَلَم مبارزۀ سیاسی را آشکارا به‏‎ ‎‏دست گیرد و همچنین در بحبوحۀ مبارزات خویش همواره با تکیه بر‏‎ ‎‏مباحثی از این قبیل به رهروان راهش می آموخت که مسیر او از جنبشهای‏‎ ‎‏سیاسی معمول و سیاستمداران حرفه ای جداست و پیروزی واقعی در‏‎ ‎‏جهاد سیاسی و نظامی و اقتصادی جز با جهاد اکبر و مبارزۀ با نفس حاصل‏‎ ‎‏نخواهد شد.‏

‏‏     مطالب این کتاب، تقریر بیانات امام خمینی در نجف اشرف است که‏‎ ‎‏در آستانۀ ماه مبارک رمضان و ایام دیگر‏‎[1]‎‏ خطاب به حوزه های علمیه ایراد‏‎ ‎‏فرمودند و به همّت یاران امام تنظیم و بارها پیش از پیروزی انقلاب‏‎ ‎‏اسلامی در داخل و خارج کشور چاپ و منتشر گردید. هشدارهای‏‎ ‎‏دردمندانه و رهنمودهای اخلاقی حضرت امام در آن ایام سخت و‏‎ ‎‏توانفرسا، شور ایمان و انگیزه های الهی را در طلاب و دانشجویان متعهد‏‎ ‎‏برمی انگیخت و مسیر نهضت را از راه آنان که با تزکیۀ نفس بیگانه بودند،‏‎ ‎‏جدا می ساخت و بذر اخلاص و ایمان در قلوب جویندگان حقیقت‏‎ ‎‏می کاشت؛ بذری که سرانجام به مدد الطاف الهی به بار نشست و جهانیان‏‎ ‎‏صحنه هایی از اعجاز آن را در روزهای آتش و خون و پیکار مشت و سلاح‏‎ ‎‏در سال 57 و سبقت خیل جوانان مؤمن در پیمودن مسیر شهادت و‏‎ ‎‏جلوه های وصف ناشدنی لحظه های پیکار و مناجات بسیجیان در‏‎ ‎‏جبهه های نبردِ پس از آن را شاهد بودند.‏

‏‏     اینک توفیق یار شد و بار دیگر این اثر ماندگار آن عبد صالح را همراه با‏
‏‎

‎‏پانوشته های توضیحی و بخش پایانی (تحت عنوان فرازهای برگزیده) به‏‎ ‎‏رهپویان طریق الهی اش تقدیم می داریم.‏

‏‏ ‏

‏‏مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(س)‏

‎

‏‎ ‎

‏‎

‎