پرتال امام خمینی (س): فلسفه عرفان به‌عنوان یکی از شاخه‌های فلسفه‌های مضاف، به بررسی عمیق و دقیق مسئله‌ای می‌پردازد که برای فهم درست آن پیش از هر چیز باید به چیستی عرفان و ضرورت نیاز به آن توجه کرد. این رویکرد، ضمن روشن‌سازی ابهامات، به تحلیل چرایی گرایش به عرفان، اهداف آن و نیز نقش نهایی آن در زندگی انسان می‌پردازد. در شرایطی که آیین‌ها و رویه‌های متعدد، چه اصیل و چه انحرافی، تحت عنوان عرفان ظهور کرده و برخی از این جریان‌ها ابزاری در دست سودجویان شده‌اند، ضرورت دارد تا مرزهای بین عرفان حقیقی و آن دسته از گرایش‌های باطنی که به اشتباه معنویت نامیده می‌شوند به‌وضوح تعیین شوند. ایجاد تمایز میان عرفان الهی و عرفان‌های غیرالهی که گاه با رفتارهایی مبتنی بر بهره‌برداری‌ نادرست همراه‌اند، نیازمند بررسی عمیق است. همچنین، شناخت علل گرایش افراد به عرفان واقعی و فهم جایگاه آن در مسیر کمال معنوی می‌تواند اهمیت آن را برجسته سازد و اهداف والای عرفان را در قالبی روشن‌تر تبیین کند.

به عبارت دیگر، فلسفۀ عرفان بحث عقلانی از موضوعات مطرح در عرفان است و این دانش حاصل تلاش دو گروه می‌باشد. نخست عارفان که قصد بیان و تبیین یافته‌های خود را داشته‌اند و فیلسوفانی که هر چیزی را به تیغ عقل موشکافی می‌کنند. حاصل این تفلسف دو گرایش عمده در فلسفۀ عرفان به نام ذات‌گرایی و برساخت‌گرایی است.

کتاب «عرفان و فلسفه با تکیه بر آرای امام خمینی (س)»، در چارچوب فلسفۀ اسلامی و با تأکید بر آرای امام خمینی (س) به بررسی و مقایسه دیدگاه ذات‌گرایی و برساخت‌گرایی با دیدگاه فیلسوفان مسلمان در بعضی موضوعات مانند خطا در تجارب عرفانی، بیان‌ناپذیری تجارب عرفانی و... می‌پردازد. در بعضی موضوعات نیز مانند نقش استاد در سلوک، منازل عرفان و... تنها به بررسی فلسفی پرداخته است.

نوشته حاضر تلاشی برای بررسی فلسفی بعضی مسائل عرفان است که در دوازده فصل ارائه می شود.

- فصل نخست به عرفان فلسفه فلسفه عرفان و رویکردهای عرفان پژوهان در بررسی موضوعات عرفانی پرداخته است.

- فصل دوم درباره موضوع، فایده و غرض، مؤلف، ابواب مبادی و مسائل عرفان جایگاه عرفان در میان علوم شیوه تعلیم و روش عرفان بحث شده است.

- در فصل سوم ضمن بررسی ماهیت تجربه عرفانی از دیدگاه بر ساخت گرایان و ذات گرایان تلاش شده است نسبت ماهیت تجربه عرفانی در آرای فیلسوفان صدرایی و نو صدرایی با نگاه ویژه به آرای امام خمینی روشن شود.

- در فصلهای چهارم تا ششم بر اساس نظریة معرفتی فیلسوفان مسلمان و آموزه های عرفانی عارفان مسلمان عینیت، بیان ناپذیری و خطا در تجارب عرفانی بررسی شده و دیدگاه بر ساخت گرایان را مقایسه کرده است.

- فصل هفتم به فنای شهودی صفاتی و وجودی بر اساس نظریه علم حضوری و حصولی و همچنین وجود شناسی صدرایی پرداخته است.

- در فصل هشتم رابطه دین اخلاق و عرفان با ارائه تعریف خاص از دین و اخلاق تبیین شده است.

- در فصل نهم وحی که عرفا آن را نوعی کشف و شهود در نظر می گیرند در سه چارچوب فلسفی قرآنی و عرفانی با هم مقایسه شده است.

- فصل دهم درباره این پرسش است که مقامات عرفانی شرح مسیر سلوک عارف است یا فلسفه ورزی او؟

- در فصل یازدهم به نقش سالک و استاد در سلوک پرداخته؛

- و در فصل دوازدهم نیز نقدهای مخالفان عرفان و تصوف بررسی شده است.

کتاب «عرفان و فلسفه با تکیه بر آرای امام خمینی (س)»، نتیجه پژوهش‌های ارزنده آقایان دکتر سید حاتم مهدوی نور و محمود قیوم‌زاده است که توسط انتشارات پژوهشکده امام خمینی (س) و انقلاب اسلامی منتشر شده است. این اثر در ۳۷۸ صفحه به چاپ رسیده و تبیینی از پیوند میان جنبه‌های عرفانی و فلسفی اندیشه‌های امام خمینی ارائه می‌دهد.

. انتهای پیام /*