معمولاً اهداف تعلیم و تربیت یک کشور باید با توجه به فلسفه اجتماعی مردم و ارزش های مورد توافق یک جامعه تدوین شود.
باورهای امام (س) جهان بینی مشترک افراد جامعه است که در شکلی متعالی تر عرضه شده است. بینش او همان بینش اسلام و قرآن و بینش انبیاء الهی است. ارزشهای معنوی، سیاسی اجتماعی و اقتصادی و فرهنگی اسلام در شخصیت او متبلور شده است. امام (س) نه تنها به انتقال و بسط میراث فرهنگی اسلام در سراسر عمر خود اهتمام داشته است، بلکه پایه گذار یک فرهنگ نیز محسوب می شود.
امام(س) بر خلاف پاره ای از روشنفکران که تنها با واژه مردم آشنایند، اما در عمل از آنها بریده اند، فردی است مردمی. زندگی با مردم، توانایی برقراری ارتباط با مردم، موقعیت مرجعیت، موجب شده است که از نیازها و مسائل مردم عمیقاً آگاهی یابد. همین آگاهی از دردها و نیازهاست که سرانجام را به عصیانی مقدس وا می دارد. در آثار مکتوب امام (س) نظیر کشف الاسرار و کتاب حکومت اسلامی، موضوعات فراوانی را می توان یافت که انعکاسی از دردها و نیازهای جامعه است.
اینک به یک فراز از سخنان امام (س) در ارتباط با موارد فوق که در عین حال اشاره به اهداف غایی تعلیم و تربیت دارد، گوش فرا می دهیم:
"اگر مهندس و طبیب دارید، فرهنگ دارید، اگر می گوئید فرهنگ داریم، ذخایر داریم، محصل داریم، طبیب و مهندس داریم، پس چرا از خارج استخدام می کنید؟ چرا ماهی صد هزار تومان به یک خارجی می دهید؟ جواب بدهید. اگر ندارید وا اسفا به این مملکت که صد سال است فرهنگ و دانشگاه دارد ولی دکتر ندارد، مهندس ندارد."
از بیانات امام(س) خطاب به حکومت طاغوت (سخنرانی در مسجد اعظم قم ۱۲ / ۹ / ۴۱) توجه به میراث فرهنگی گذشته و نیازهای حال و آینده جامعه اسلامی یک شاخص برجسته در افکار و اندیشه های امام(س) است. علیرغم پای بندی عمیق ایشان به سنن اسلامی او از نیازهای حال و آینده غافل نیست. موضع گیری ها و نگرانی های او برای حال و آینده جامعه است، اما در این بین از گذشته کمک می گیرد.
او آینده را شکل می دهد و اجازه نمی دهد که خود و جامعه اش درآینده فرو روند و بلعیده شوند. مربیان بزرگ تعلیم و تربیت نیز اعتقاد دارند که کار مهم تعلیم و تربیت شکل دهی به آینده است. امام(س) از معدود افرادی است که یک پای در گذشته و یک گام در آینده دارد نگاه او به تعلیم و تربیت و اهداف و منابع آن نگاهی چند بعدی است، که می توان آن را بصورت یک جریان دو سویه نشان داد.
حال به فرازهایی از بیانات امام(س) که حاکی از توجه ایشان به میراث فرهنگی گذشته و نیازهای حال و آینده است گوش فرا می دهیم.
"همه انبیاء از آدم تا خاتم موضوع بحثشان انسان است و به چیز دیگری هیچ فکر نمی کنند، فقط به انسان فکر می کنند، برای اینکه همه عالم هم خلاصه اش همین انسان است. همه ادیان برای همین مساله آمده اند که انسانها را درست کنند و این مطلب موضوع بحث انبیاء بوده است"
* "فرهنگ ما طوری بوده است که به خارج صادر شده است و آنها از ما گرفته اند ... فرهنگ شرق یعنی شرق اواسط که ما در آن هستیم. فرهنگ مسلمین غنی ترین فرهنگها بوده و هست."
* "امروزه در تمام کشورها ایران که به قول شما دانشگاهی مانند جندی شاپور داشته یک نفر که "قانون" ابوعلی را بفهمد معلوم نیست باشد، و این ضربتی است که این کشور از دست اجانب به وسیله زمامداران بی خرد ما خورد" کتاب کشف الاسرار ص ۲۷۹)"
نیازهای حال
* "باید کوشش کنید مفاسد فرهنگ حاضر را بررسی کرده و به اطلاع ملت ها برسانید و با خواست خداوند متعال آن را عقب زده و به جای آن فرهنگ اسلامی ـ انسانی را جایگزین کنید تا نسلهای آینده با روش آن، که انسان سازی و عدل پروری است تربیت شوند."
نیازهای آینده
* "ما نباید فقط بفکر خودمان و زمان حال باشیم باید به فکر آینده کشور باشیم تا آینده اسلام و کشور محفوظ بماند.»
* "اسلام همه نسل ها را مکلف می داند، پیغمبر اسلام مکلف بودند برای همه نسل ها همچنین مکلفیم که برای نسل های آینده کار کنیم»، وصیت نامه الهی و سیاسی امام (س) سرشار از آینده نگری است.
(مجموعه مقالات کنگره بررسی اندیشه و آثار تربیتی حضرت امام خمینی(س)، ص: ۳۴۵ تا ۳۴۱)
.
انتهای پیام /*