انقلاب اسلامی و اقتصاد ایران
خانم مارتا گلزار
امام امت(س):
ما باید سعی کنیم از حیث اقتصادی قوی و بدون وابستگی باشیم. (صحیفه امام، ج17، ص: 33)
انقلاب اسلامی ایران پیش از آنکه یک انقلاب بیرونی و واژگون کننده رژیم شاهنشاهی باشد، انقلابی در درون افراد و متحول کننده آحاد ملت بود. با شکوفا شدن جوانه های انقلاب و شروع مبارزه، از خود گذشتگی و ایثارگری به حدی در میان مردم رشد کرد که جهانیان را به تعجب و شگفتی واداشت. افرادی که تا قبل از انقلاب، هر یک تنها به فکر خویش و زندگی و زن و بچه خود بودند آنچنان متحول شدند که دیگر هیچ یک از این مسائل در نظرشان جلوه نداشت. آنها به سادگی از مال و جان و فرزند و ... همه متعلقات خود می گذشتند تا انقلاب را یاری کنند. طی چند ماه اعتصاب، آنچنان مردم برای رفع نیازمندیهای یکدیگر کمک می کردند که این کار، تا پیش از آن حتی قابل تصور نیز نبود.
روحیه ایثارگری در مردم
این روحیه در روزهای مقارن پیروزی انقلاب اسلامی به اوج خود رسید، صف های طویلی برای اهدای خون به مجروحان تشکیل می شد، شتافتن مردم به کمک نیروی هوایی که مورد هجوم گارد شاهنشاهی قرار گرفته بودند، و ... همه و همه نشانگر اوج روحیه از خودگذشتگی و ایثارگری در میان مردم بود.
بر عکس انقلاب هایی که می شناسیم، انقلاب اسلامی پس از پیروزی نیز توانست این روحیه ایثارگری را در میان مردم حفظ کند و حتی ابعاد وسیع تری به آن ببخشد؛ بلافاصله پس از پیروزی انقلاب، عوامل آمریکا در کردستان بلوا آغاز کردند و با انجام تحریکاتی به جنگ با مردم پرداختند، پس از آن نیز در گنبد و ... تقریباً یک سال و نیم از پیروزی انقلاب می گذشت که جنگ تحمیلی آغاز شد، روحیه از خودگذشتگی مردم که تصور می شد خاموش شده و در پرتو رفاه طلبی از میان رفته است آن چنان شکوفا شد که جبهه ها، لحظه ای از انبوه رزمندگان خالی نشد و پشت جبهه را نیز کمک های بی دریغ مردم همیشه محکم نگاه داشت.
این چیزی بود که استکبار جهانی را به شدت می آزرد و به تلاش وامی داشت که از گسترش این روحیه جلوگیری نماید. تحریم اقتصادی ایران و جلوگیری از رسیدن کالاهای مورد نیاز به مردم و تحریک روحیه رفاه طلبی برخی و ... همه برای این بود که ایثارگری و از خودگذشتگی در مردم از میان برود.
انقلاب ایران، یک انقلاب اسلامی و معنوی است و در عین حالی که رسالت اقتصادی و رفاهی دارد، رسیدن به هدف نهایی، یعنی کسب رضایت حق تعالی و گسترش عدل اسلامی در زمین را بر هر چیز دیگری از جمله مادیات ترجیح می دهد و همه سدهای موجود در این زمینه را می شکند.
خودکفایی و استقلال اقتصادی
از سوی دیگر هدف اقتصادی انقلاب اسلامی، وصول به خودکفایی و تأمین رفاه لازم برای مردم است. هدف انقلاب ساختن یک جامعه بر اساس اصول اقتصادی اسلام است، جامعه ای که به یک اندازه از امپریالیسم و مارکسیسم فاصله دارد، پیرو هیچ یک نمی باشد و تنها تعالیم اسلام را وجهه همت خود قرار می دهد و می توان ادعا کرد که کشور ما توانسته است به تدریج به این اهداف دست یابد.
حق طبیعی مردم است که خواستار یک زندگی مرفه باشند، اما برآوردن این خواست نمی بایست به بهای وابستگی اقتصادی تمام شود. در اینجا آنچه اهم است استقلال همه جانبه و از جمله اقتصادی است که از جمله شعارهای اصلی مردم محسوب می شود، اگر چه موجب ترک مهم یعنی زندگی مرفه گردد.
کشور ایران در زمان شاه معدوم وابستگی شدیدی به استکبار جهانی و بخصوص آمریکا داشت و این وابستگی به ویژه در بعد اقتصادی از شدت بیشتری برخوردار بود. نگاه کوتاهی به آمار تولیدات داخل کشور از یک سو و واردات روزافزون کالاهای مورد احتیاج، لوکس و ... می تواند ما را به این وابستگی وحشتناک اقتصادی بیش از پیش واقف نماید. زندگی مصرفی، نمود طبیعی چنین جامعه ای است. رژیم سابق می کوشید مردم را به شکلی تربیت کند که کم تولید کنند و زیاد مصرف نمایند. به همین سبب مشاغل تولیدی طرفداری نداشت و در عوض، شغل های واسطه بین تولید کننده و مصرف کننده، بسیار رایج شده بود. رژیم سابق مجبور بود برای اشباع بازارهای مصرف به طور روزافزون به خرید کالا از بازارهای خارجی و فروش آنها به قیمت کمتر در بازارهای داخلی تن در دهد؛ یعنی اضافه قیمت را از جیب مردم می داد تا مشتی رفاه طلب بتوانند به سادگی اجناس مورد لزوم را تهیه کنند.
پس از پیروزی انقلاب، مردم و مسئولین مصمم شدند که این نظام اقتصادی را برهم زنند و نظمی نوین جایگزین آن نمایند، بدین ترتیب اصل بر دستیابی به خودکفایی اقتصادی و دور شدن از مصرف زدگی و رفاه طلبی قرار گرفت. طبیعی است که پیمودن این راه با مشکلات بسیاری توأم می باشد، بازارها نمی توانند به فراوانی سابق اجناس را در دسترس مردم قرار دهند، کمبود پیش می آید، در نتیجه کمی اجناس مسایلی از قبیل احتکار، گرانفروشی، کم فروشی و ... رُخ می نماید. در اینجا دست های کفر جهانی در داخل مشغول کار می شوند و به تحریک رفاه طلبان می پردازند و خط اقتصادی جمهوری اسلامی را به سبب کمبود برخی کالاها و یا عدم توزیع مناسب زیر سؤال می برند و می کوشند تا نظام اقتصادی رژیم سابق را خوب جلوه دهند.
با توجه به آنچه تاکنون گفته شد لازم است که: اولاً، با تمامی قوا خط صحیح اقتصادی فعلی یعنی خط حرکت به سوی خودکفایی و جلوگیری از مصرف بیش از حد و تبدیل جامعه مصرفی به یک جامعه تولیدی را ادامه داد، از مشکلات نهراسید که این موانع زودگذراند و با یاری مردم پرخروش ما از پیش پای برداشته می شوند.
مصرف از تولیدات داخلی
ثانیاً، در عین تلاش شبانه روزی برای بالا رفتن سطح زندگی عمومی و تأمین رفاه نسبی برای طبقات محروم جامعه، باید با روحیه رفاه طلبی و مصرف گرایی شدیداً مبارزه کرد و با تبیین خط اقتصادی جمهوری اسلامی، اذهان را از مصرف زیاد به تولید بیشتر رهنمون گردید.
ثالثاً، دولت باید با تمامی توان بر توزیع کالاها نظارت کامل نماید و آنچه هست به طور عادلانه بین مردم تقسیم نماید و شدیداً با تروریست های اقتصادی مبارزه کند و خود نیز تصمیماتش حساب شده و با در نظر گرفتن نیازها و گرایش های جامعه باشد.
امام امت در این مورد فرمودند:
«ما در مرحله ای هستیم که تازه متولد شده ایم و من می گویم اگر ما پیاده راه برویم و منزوی باشیم ولی به طرف خودکفایی حرکت کنیم، این بهتر از این است که وابسته و مرفه باشیم و مهم این است که اعتقاد به ارزش های اسلامی و اقتصادی داشته باشیم».
استقلال، مقدم بر آسایش و رفاه
اهداف عمده انقلاب اسلامی را می توان در شعارهایی یافت که مردم در روزهای حماسه و خون می دادند و با خون سرخ خود بر زمین می نوشتند. یکی از این شعارها «استقلال، آزادی، جمهوری اسلامی» بود که سه هدف عمده مردم را مبنی بر دست یابی به استقلال واقعی و همه جانبه و آزادی و رهایی از تمامی بندهای اسارت آور و استقرار حکومت جمهوری اسلامی بیان می نمود. دیگر شعارهای مردم نیز کم و بیش محتوایی این گونه داشت و طبیعی است این مردم که با خون خود این شعارها را مطرح نمودند هیچگاه اجازه نخواهند داد موضوعی دیگر ـ اگر چه مهم ـ به آن اهداف اصیل لطمه وارد نماید، مثلاً رفاه طلبی و آسایش خواهی را، اگر زمانی در معارضه با استقلال اقتصادی کشور قرار گیرد باید آن را زیر پا نهاد.
امام امت(ره):
در هر صورت ما باید مهیا باشیم و مردم باید در وضع موجود و با جنگ تحمیلی که درگیر آن هستیم و همه ابرقدرت ها با ما دشمن اند، فکر این را بکنند که دولت در چه وضعی و با چه مشکلاتی روبه رو است. توقع این را نداشته باشیم که هرچه می خواهیم در خانه ما حاضر باشد و همه می دانیم که این دشمنی ها تازگی ندارد، چرا که در زمان پیغمبر اکرم(ص) چه تهمت ها و ناسزاها به ایشان می گفتند، ولی ایشان از تبلیغ دین اسلام دست بر نمی داشت و حالا اگر کم و کسری در مملکت وجود دارد، ما متأثریم و دولت و مسئولین با همه توان خود در رفع کمبودها می کوشند و کارهای مهمی انجام داده اند که امیدواریم به یاری خداوند بهتر بشود.
اگر ما تسلیم آمریکا و ابرقدرت ها می شدیم ممکن بود امنیت و رفاه ظاهری درست می شد و قبرستان های ما پر از شهدای عزیز ما نمی گردید، ولی مسلماً استقلال و آزادی و شرافت ما از بین می رفت. آیا ما می توانیم نوکر و اسیر آمریکا و دولت های کافر شویم تا بعضی چیزها ارزان شود و شهید و مجروح ندهیم؟ هرگز ملت زیر بار این ننگ نخواهد رفت و تن به این ذلت نخواهد داد. ملت ایران در مقابل آمریکا می ایستد و به امید خداوند پیروز است. خداوند آنقدر تأکید کرده است که ما با آنها موالات نداشته باشیم، آن وقت برای ارزانی اجناس، خودمان را بفروشیم؟ شما توقع نداشته باشید که آنها از ما تعریف کنند. اگر آنها از من طلبه و شما تعریف می کردند، ساقط می شویم. ملتها با شما هستند و این سازمانها دستاورد ابرقدرت هایی هستند که می خواهند مردم مستضعف جهان را چپاول کنند و به همین جهت با شما مخالفند.»
تلاش برای رسیدن به خودکفایی
بالا بردن تولیدات داخلی و رسیدن به مرزهای خودکفایی مستلزم تلاش و کار شبانه روزی و از خودگذشتگی است، باید میزان مصرف را پایین آورد و بر تولیدات افزود، آن هم به تولیداتی که در جهت خودکفایی اقتصادی است. بر این اساس، می باید پایه و جهت تولیدات در ایران عوض شود. استفاده از تمام امکانات و وسایلی که در دسترس است در این مورد بیشترین اهمیت را دارد، نیروی کار نباید بیهوده تلف شود لذا، برنامه های زمان بندی شده در این مورد لازم است. توجه به صنایع کوچک، در عین توجه به صنایع سنگین نیز ضرورت اساسی دارد.
امام (س) می فرماید:
«یکی از مسائل مهم ما، مسأله اقتصادی است، ما باید سعی کنیم که از حیث اقتصاد قوی و بدون وابستگی باشیم و باید مسأله کشاورزی که در رژیم سابق برای به هم زدن آن نقشه دادند تا ما را وابسته کنند بیشتر مورد نظر ما باشد. البته به طرف صنعت هم باید رفت، ولی اگر از کشاورزی منحرف شویم اسباب آن می شود که آنچه خود ما نیز داریم از بین برود. و مقصود رژیم سابق از آن همه تبلیغات برای تمدن بزرگ همین بود که کشاورزی را از بین ببرد و مملکت که هم آب داشت و هم زمین، آنها را به هدر می دادند و زمین ها هم بدون استفاده مانده بود. باید مردم سعی کنند که آب ها به هدر نرود و از زمین ها استفاده کنند. در بخش کشاورزی و صنایع کوچک فعال باشند و توجه دولت به صنایع بزرگ، باعث نشود که صنایع کوچک هم از بین برود و دولت هم بایستی تمام قدرت خود را برای کشاورزی به کار گیرد و این که در شورای اقتصادی و برنامه ها روحانیون نظارت می کنند از باب این است که آنها به امور شرعی توجه دارند و نظارت آنها باعث می شود طرحی که شما می دهید و برای تصویب به مجلس شورای اسلامی و شورای نگهبان می رود رد نشود و در نتیجه کارها آسان و شما در برنامه هایتان معطل نمانید. من به همه شما و کسانی که به انقلاب و اسلام کمک می کنند دعا می کنم، امیدوارم موفق باشید.»(صحیفه امام، ج17، ص: 33)
منبع: مجموعه مقالات چهارمین سمینار بررسی سیره نظری و عملی حضرت امام خمینی(س)، ص 62.
.
انتهای پیام /*