اخلاق اسلامی
علم اخلاق از دیدگاه امام خمینی (س)
علم اخلاق از دیدگاه امام خمینی: امام خمینی (س) علم اخلاق را علم به مهلکات و منجیات خُلقی و تربیت قلبی و کیفیت تحصیل فضایل و رهایی از رذایل می داند و از جمله مبانی اخلاق اسلامی عبارتند از: ۱- توحیدی بودن: علم اخلاق مقدمه برای تهذیب نفوس و رسیدن به معرفت و توحید است؛ زیرا با رذیلت های اخلاقی که حجاب قلب محسوب می شوند، انسان نمی تواند به مقصد اصلی که معرفت و توحید است برسد.(۱) ۲- فطری بودن: از دیدگاه امام خمینی انسان بر اساس فطرت خود متوجه خیر و کمال است و از نقص و شرور تنفر دارد(۲) و معتقد است فطرت انسان بر استقامت و حب به خیر سرشته شده است؛ اما انسان به سبب مشغول شدن به کثرات و عالم طبیعت، سبب حجاب بر فطرت خویش می شود.(۳) ۳- اختیاری بودن: امام خمینی معتقد است اکتساب اخلاق خوب یا بد به اختیار انسان می باشد و بر این باور است که تمام اخلاق ملکات نفسانی تا در این عالم ماده و حرکت و تغییر و تجدد هستند قابل تغییرند و انسان می تواند با اختیار خود ملکات خود را به صفات مقابل آن تبدیل کند و دلیل بر این مدعا افزون بر (برهان و تجربه، دعوت انبیاء و شرایع الهی است.(۴) ۴- عقلی بودن: امام خمینی حسن و قبح افعال را عقلی می داند و آن را از مدرکات عقل عملی می شمارد مانند ادراک حسن عدل و قبح ظلم.(۵)
امام خمینی اخلاق اسلامی را بر دو رکن اصلی استوار می داند؛ یکی بُعد اثباتی است؛ یعنی خداجویی و اعتدال که عامل ملکوتی و کمال انسان است و دیگر بُعد ثبوتی است؛ یعنی نفی خودخواهی و حب نفس که مانع تکامل انسان است.(۶)
(۱) خمینی، روح الله، شرح حدیث جنود عقل و جهل، ص۱۰، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۸۲.
(۲) خمینی، روح الله، صحیفه امام، ج۱۴، ص۳۲، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۸۹.
(۳) خمینی، روح الله، صحیفه امام، ج۱۸، ص۴۵۰، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۸۹.
(۴) خمینی، روح الله، شرح چهل حدیث، ص۱۴، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۸۸؛ خمینی، روح الله، الطلب و الاراده، ص۷۵، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۷۹.
(۵) خمینی، روح الله، المکاسب المحرمه، ج۲، ص۱۱۲، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۸۵.
(۶) خمینی، روح الله، دانشنامه امام خمینی، ج۱، ص۵۲۷، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۴۰۰.
.
انتهای پیام /*