ورزشکاران از دیدگاه امام خمینی(س)

قبل از اینکه به بررسی اندیشه های حضرت امام به صورت مفصل بپردازیم ابتدا دیدگاه امام را در مورد ورزش به طور کلی ارزیابی می نماییم.

آنچه از دیدگاه امام در مورد کسانی که ورزش می کنند دارای اهمیت است، این موضوع می باشد که از این حرکت در راستای اهدافی والا استفاده گردد. به همین منظور توصیه ایشان به ورزشکاران، تهذیب نفس، علاوه بر تقویت جسم می باشد:

«عقل سالم در بدن سالم است. ورزش همان طور که بدن را تربیت می کند و سالم می کند، عقل را هم سالم می کند و اگر عقل سالم شد، تهذیب نفس هم دنبال او باید باشد. شما همان طور که ورزش می کنید و اعصاب خودتان را قوی می کنید و ان شاء اللّه  برای مملکت و آتیه مملکت مفید واقع خواهید شد، لازم است که همۀ ابعاد وجودی خودتان را تحت تربیت ورزشی درآورید».[1]

«من خودم ورزشکار نیستم اما ورزشکارها را دوست دارم. «اُحِبُّ الصّالِحینَ وَ لَسْتُ مِنهُم».

از خدای تبارک و تعالی خواهانم که شما جوانها را که ذخیرۀ این کشور هستید و مایه امید ملت و اسلام هستید هر چه بیشتر موفق کند که در همه ابعاد انسانی ورزش کنید. یک بعدش این بعدی است که شما متخصص در آن هستید و امید است که بعدهای دیگری هم که انسان دارد و انسانیت دارد در شما رشد کند. ورزشکارها همیشه اینطور بودند که یک روح سالمی داشتند، از باب اینکه توجه به شهوات نداشتند، توجه به لذات نداشتند، توجه به یک فعالیت جسمی داشتند که عقل سالم در بدن سالم است. و شما اگر دقت کنید در حال جامعه ها و طبقات جامعه می بینید که آنهایی که در عیش و عشرت می گذرانند، حقیقتاً عیش و عشرت نیست؛ بدنها افسرده، روحها پژمرده و کسالت سر تا پای آنها را گرفته است. اگر دو ساعت عشرت می کنند، بیست و دو ساعت در ناراحتی او هستند و آنهایی که اهل خدا هستند، توجه به خدا دارند، ورزش جسمی می کنند و ورزش روحی، آنها در تمام مدت، اشخاصی هستند که پژمردگی در آنها نیست، افسردگی در آنها نیست و این یک نعمتی است از خدای تبارک و تعالی که خداوند نصیب همه بکند، ان شاء اللّه ».[2]

حال به بررسی مسائل مهمی که از دیدگاه حضرت امام(س) در مورد ورزشکاران وجود دارد می پردازیم.این مسائل در چهار بخش مهم موردتوجه قرارگرفته است.

1. خصوصیات یک ورزشکار در نظام اسلامی

در بررسی کلام امام در مورد ورزشکاران به چند خصوصیت مهم و کلیدی برمی خوریم، که این ویژگیها عبارتند از:

الف) توجه به خدا

مهمترین ویژگی ای که حضرت امام برای یک ورزشکار نظام اسلامی قائل می باشند توجه به خداوند و ذکر نام اوست، منظور ایشان از این توجه، فقط در شرایط خاص و بحرانی نیست بلکه این موضوع باید در تمام شئون زندگی افراد وجود داشته باشد.

از توصیه های بسیار مؤکد ایشان به همه اقشار جامعه، بخصوص ورزشکاران، عدم غفلت از یاد خدا می باشد. البته ایشان در کنار یاد خدا، داشتن ایمان و اعتقاد واقعی به اسلام را نیز مهم می دانند:

«ایمانتان را تقویت کنید، به اسلام پناه ببرید؛ همه مان به اسلام پناه ببریم، همه جا یاد خدا باشیم. من می دانم که ورزشکارها در گودهای زورخانه یاد خدا هستند، یاد امیرالمؤمنین هستند، تقویت کنید این یاد خدا را، تقویت کنید این یاد مولا را و همه با قدرت، همه با ایمان، ان شاءاللّه  به پیش بروید».[3]

ب) اقتدا به علی (ع)

حضرت امام همواره، بهترین الگو و سرمشق را برای ورزشکاران حضرت علی (ع) می دانند و همیشه به آنان توصیه می کنند که زندگی را در تمام شئون بررسی کرده و از شخصیت فراگیر و جامع ایشان تبعیت کنند:

«علی ـ علیه السلام ـ که در هر جا می رویم اسم او هست، پیش فقها وقتی می رویم فقه علی؛ پیش زاهدها وقتی که می رویم زهد علی؛ پیش صوفیها وقتی که می رویم آنها هم می گویند تصوف علی؛ پیش ورزشکاران هم که می رویم آنها هم می گویند که علی و با اسم علی شروع می کنند. این علی همه چیز است، یعنی در همۀ ابعاد انسانیت درجۀ یک است. و لهذا هر طایفه ای خودشان را به او نزدیک می کنند و خاصیت هر طبقه را هم دارد. خاصیت قدرت ورزشکارها را به طور وافی دارد. می گویند که حضرت این بازوی ایشان مثل اینکه آهن بوده است! و قدرتهایی هم در شمشیرزنی به کار می برده است که ضربتهای علی را می گویند که «یکی بوده»، از این طرف که می زده دوتا می کرده، از این طرف هم که می زده، دو تا می کرده، یک دفعه اگر به فرد می زد، دو نیم می کرد... این علی همه چیز است و همه چیز ماست و ما همه باید تابع او باشیم. در عبادت، فوق همه عبادت کنندگان هست، در زهد، فوق همۀ زاهدها هست، در جنگ، فوق همۀ جنگجویان هست، در قدرت، فوق همۀ قدرتمندان هست. و این یک اعجوبه ای است که جمع، مابین متضاد با هم کرده است. آدم عابد دیگر نمی تواند ورزشکار باشد؛ آدم زاهد دیگر نمی تواند جنگجو باشد؛ آدم فقیه دیگر نمی تواند از این کارها داشته باشد ـ این یک موجودی است که نمونه است ـ در عین حالی که زهدش را همه بالاتر از همه می دانند. طعامش را آنطوری که شنیدید و در همۀ تاریخ هست که یک ظرفی ایشان می گویند داشته است که در آن ظرف، آن چیزی را که خودش می خواسته بخورد می ریخته سرش را مهر می کرده است که مبادا این فرزندش، دخترش، برای دلسوزی به حال او توی این طعام یک روغنی، چیزی بریزد که قوه داشته باشد و سرش را مهر می کرده که اینها دست به آن نزنند. در همان شب آخر، که شب آخر حیاتشان بود، آنطور که نقل می کنند ایشان میهمان حضرت کلثوم بودند و برای ایشان افطار آوردند، شیر و نمک. گفته می شود که فرمود که: چه وقت دیدید که من دو تا خورشت داشته باشم؟! خواست نمک را بردارد، گفت: نخیر، آن شیر را بردار و افطار کردند با همان نمک و خودشان می گویند که این تعجب است، می گویند تعجب است که با این خوردن، این قدرت هست، بعد می فرمایند که درختهایی که در بیابان است محکم تر هست. این درختهایی که در بیابان هست کم آب می خورند؛ اینها هم آتششان محکم تر است و هم صلابتشان زیادتر است و اینطور نیست که انسان با خوردن قوّت پیدا می کند. در هر صورت، این علی... که می گویند این علی کیست، این علی است که همه چیز ماست. همه چیز است و من امیدوارم که شما ورزشکارها همان طوری که قدرت بدنی برای خودتان تحصیل می کنید ـ و ماشاءاللّه  با بازوهای ستبر اینجا الآن نشسته اید و من هم خیلی خوشم می آید ـ همان طور به علی ـ علیه السلام ـ اقتدا کنید در آن مطالبی که او داشته؛ در آن زهدی که او داشته، در آن تقوایی که او داشته است. البته ماها هیچ کدام قدرت نداریم مثل او باشیم، ما تا یک اندازه ای که ماها قدرت داریم، تبعیت بکنیم از آن آقا و تهذیب نفس بکنیم و امیدوارم که برای ملت خودتان مفید باشید و موجب سربلندی کشور خودتان باشید. خداوند ان شاءاللّه  به شما قدرت زیادتر، قوه ایمان، قوه تهذیب نفس، قدرت بر تسلط بر نفس عنایت کند. سلام بر همۀ شما جوانان برومند».[4]

ج) اخلاق پسندیده

یکی دیگر از خصوصیات مهمی را که امام خمینی(س) برای ورزشکاران قائلند داشتن اخلاق و آداب انسانی و اسلامی است. در این میان مهمترین خصوصیات اخلاقی، سه ویژگی مردانگی و محبت و پرهیز از اختلاف است:

«امیدوارم که پهلوانهای عزیز ما همه جا سربلند باشند و همه جا با یک روح انسانی، یک روح اسلامی، یک نفس مهذب عمل کنند که هر جا بروند علاوه بر اینکه در پهلوانی مقدم بر دیگران بشوند در اخلاق و در آداب و در انسانیت مقدم بر همه باشند».[5]

«من امیدوارم که خداوند به همه شما توفیق عنایت کند و اختلاف که ریشۀ همۀ مفاسد است کنار گذاشته بشود، همه با هم برادر، همه با هم برابر و دوست. در بین شما آن چیزی که از همه بیشتر به چشم می خورد، محبتی است که در شماهاست. شماها اهل محبت هستید و محبت اقتضا می کند که اختلاف در کار نباشد.

دو نفر که هم را دوست دارند با هم اختلاف نمی کنند، و شماها بینتان محبت رایج است و مردانگی، و امیدوارم که این صفت بزرگی ـ که هر دو آن صفت از طرف خداوند تبارک و تعالی است ـ این اسباب این باشد که اختلاف در کار نباشد. همه با هم، همه مان با هم».[6]

د) به دست آوردن نیرو برای دفاع

حضرت امام(س) تقویت بنیۀ جسمانی را بسیار مهم می دانند، اما در عین حال معتقدند که این قدرت نباید در راستای ظلم و ستم به دیگران قرار گیرد بلکه باید برای دفاع از مملکت و مظلوم به کار رود. به عبارت دیگر ایشان استفاده از نیروی ورزشکاران را فقط در راستای خدمت به کشور و مستضعفان مفید می دانند:

«وقتی قدرت جسمانی پیدا شد، دفاع از مملکت می توانند بکنند، دفاع از مخالفینی که می خواهند به آنها حمله کنند می توانند بکنند».[7]

2. وظایف یک ورزشکار در نظام اسلامی

حضرت امام خمینی(س) ضمن تأکید بر داشتن خصوصیات مذکور، معتقدند که ورزشکاران دارای وظایفی نیز هستند که اهم آنها عبارتند از:

الف) تقویت روح و جسم

مهم ترین وظیفه ای را که حضرت امام(س) برای ورزشکاران قائل هستند تقویت همزمان روح و جسم است. تأکید ایشان در تمام سخنرانیهایشان برای ورزشکاران بر این نکته است که جسم خود را همراه روح خود تقویت نمایید و پس از پیدا کردن قوای جسمانی به تقویت قوای روحانی خود بپردازید که این امر سبب افزایش نیروی جسمانی شما نیز می گردد:

«ورزشکارها دو وظیفه دارند: یک، ورزش جسمانی برای قوه پیدا کردن، قدرت پیداکردن. وقتی قدرت جسمانی پیدا شد، دفاع از مملکت می توانند بکنند... یکی هم پرورش روحانی که اگر پرورش روحانی در انسان پیدا بشود آن وقت قدرت جسمانی اش هم مضاعف می شود و شما کوشش کنید که آن قدرت را هم، که قدرت الهی است، آن قدرت هم به برکت اسلام و به برکت مولا امیرالمؤمنین ـ سلام اللّه  علیه ـ در شما پیدا بشود که یک مرد روحانی قوی و جسمانی قوی بشوید که هم جانب روحتان قوی باشد و هم جانب جسمتان قوی باشد».[8]

«به دوستان اسلام و مسلمین و دوستان ولی عصر ـ سلام اللّه  علیه ـ و ورزشکاران آستان قدس عرض می کنم که همان طوری که با ورزش قوّت جسمانی خودتان را تقویت می کنید، قوای روحانی تان را هم تهیه و تقویت کنید. همان طوری که کوشش می کنید که جسمتان قوی باشد، کوشش کنید که روحتان قوی باشد، آن قوّت روح و قوّت ایمان بود که شما را غلبه داد بر جنود شیطانی و بر طاغوت و باید آن قوّت ایمان و قوّت باطنی، شما را غلبه بدهد بر جنود شیطانی که در باطن انسان، انسان را می خواهد اغوا کند. اصلاح کنید حال خودتان را، همان طوری که تقویت می کنید جسم خودتان را».[9]

یکی از دلایلی که حضرت امام تأکید زیاد بر همراهی تقویت جسمانی و معنوی می کنند این است که تقویت همزمان این دو نیرو باعث می شود انسان به انسانیت واقعی دست یابد.

«[ جوانها ] همان طوری که ورزش کردند برای تقویت بدن، ان شاءاللّه  ورزش برای تقویت روح هم کرده اند و می کنند. وقتی این دو تا قوه با هم شد ـ قوه جسمانی و قوه روحانی ـ این ارزش خیلی پیدا می کند. قوه جسمانی برای خدمت و قوه روحانی هم برای هدایت. با قوه روحانی انسان هدایت کند خودش را و با قوه جسمانی خدمت کند. این دو قوه وقتی که مجتمع شد، یک انسان ـ به تمام معنا ـ انسان می شود».[10]

ارتباط دیگر معنویات با ورزش این است که ورزش کردن باعث نشاط روح شده و روح نیز به این ترتیب زودتر ایمان را قبول می نماید:

«من از این خوشحالم که کسانی جهت معنوی را تقویت می کنند و اشخاصی هم جهت مادی را، و امید است هر دو آنها دو جنبه مادی و معنوی را جمع بکنند. شما معلمان محترم و آقایان ورزشکاران عزیز اگر این دو جنبه را تقویت کنید و همچنین در همۀ قشرهای کشور اگر این دو جنبه تقویت بشود، جنبه معنوی با آن تعلیمات معنوی که اسلام آورده است و جنبه های مادی با آن طرزهایی که لازم است، این ملت سعادتمند می شود. آنها که جنبه ورزشکاری و مادی را دارند، آنها جوانهایی هستند که قوای جسمی شان به خاطر همین ورزش، نشاط و آمادگی پیدا می کند، آن وقت روح آنها معنویات و ایمان را زودتر قبول می کند».[11]

حضرت امام(س) همچنین به این نکته نیز اشاره دارند که در بعد تقویت روح و جسم نباید از توجه به قدرت لایزال الهی غفلت نمود.

ب) معرفی و صدور انقلاب

وظیفۀ مهم دیگر ورزشکاران معرفی و صدور انقلاب اسلامی و همچنین تقویت جمهوری اسلامی در زمان حضور در میادین بین المللی است. به عقیدۀ حضرت امام(س) این کار مهم و خطیر توسط ورزشکارانی صورت می گیرد که دارای دو خصوصیت مهم برخورد با ارزشهای اخلاقی و عمل به رفتار و کردار اسلامی هستند:

«این چهره های شما و آن حال بشاشتی که در چهره های شما دیده می شود، این خودش پیروزی است و من امیدوارم که شماها انقلاب ایران را عملاً صادر کنید به کشورهای دیگری که می روید و امیدوارم که در جهان شما پیروز باشید و مهم این است که در کنار این پیروزیها همان طور که توجه داشتید و دارید... با اخلاق خوش خودتان و با رفتار خودتان و با کردار خودتان ان شاء اللّه  که این وجهه اسلامی جمهوری اسلامی را صادر کنید به خارج.

وقتی که شما پهلوان های عزیز و شما قهرمانان در خارج از کشور رفتید و پیروزی چشمگیر به دست آوردید و دیدند مردم که شما وضع روحی تان هم یک وضع خاصی است، با دیگران فرق دارد، اعمالتان هم با دیگران فرق دارد، این موجب این می شود که اینهمه بوقهایی که بر ضد اسلام و مسلمین و بر ضد ملت ما هست اینها خنثی بشود.

شما می دانید که الآن همۀ کوششهای قدرتهای بزرگ این است که ایران را منزوی کنند بکلی و اصلاً از نقشۀ دنیا ساقطش کنند و آنها نمی دانند که خدا را نمی شود منزوی کرد، اسلام را نمی شود منزوی کرد و این جوانهای اسلام که بحمداللّه  در صحنه حاضرند و برای اسلام کوشش می کنند، برای پیروزی اسلام فداکاری می کنند اینها را نمی شود منزوی کرد و شما جای خودتان را در دنیا ان شاءاللّه  باز می کنید و نام ایران و نام اسلام را همه جا مشهور می کنید و بیرق اسلام را سرافراز می کنید و ملت مسلمان را مفتخر می کنید».[12]

«شما نمونه باشید در کشورهای دیگر که شماها از جمهوری اسلامی هستید. ما امروز احتیاج به این داریم که اسلام را در هر جا تقویت کنیم و در هر جا پیاده کنیم و از مملکت خودمان اسلام را به جاهای دیگر به آن معنایی که در مملکت الآن حاصل شده است صادر کنیم و یکی از وجه صدورش همین شما جوانها هستید که در سایر کشورها می روید و جمعیتهای زیادی به تماشای شما می آیند، به تماشای قدرتهای شما می آیند.

باید طوری بکنید که این جمعیتهای زیاد را دعوت کنید عملاً به اسلام. در اعمالتان، در رفتارتان، در کردارتان طوری باشید که نمونه باشد برای جمهوری اسلامی و جمهوری اسلامی با شما به جاهای دیگر هم ان شاء اللّه  برود».[13]

«من امیدوارم که در پناه اسلام همۀ قدرتها، همۀ قوه ها قدرتمندتر بشوند، قوّت دارتر بشوند و شماها ان شاء اللّه  برای مملکت آبرومندی تهیه کنید و مملکت ما را معروف کنید در همه جا، چنانکه در این نهضت بحمداللّه  همه جا معروف شد و همه با چشم احترام به این ملت نگاه می کنند و عمده این است که از این به بعد هم ما این احترام را حفظ بکنیم، به اینکه همه با اخلاق اسلامی و با آداب اسلامی باشیم تا ان شاء اللّه  این قدرت و این قوه در جای خودش خرج بشود و نهضت اسلامی ما به ثمر برسد».[14]

3. توصیه به ورزشکاران

امام خمینی(س) در ضمن سخنرانیها و بیاناتشان توصیه های مهمی نیز برای ورزشکاران دارند که جا دارد، ورزشکاران عزیز و مسئولین محترم تربیت بدنی کشور به این توصیه ها توجه نمایند. اهم این توصیه ها عبارتند از:

الف) قرآن، سرلوحۀ ورزشکاران

بنا به توصیۀ ایشان از مهمترین الگوها برای ورزشکاران قرآن است، قرآن در کلام امام برای تمام اقشار جامعه توصیه شده و عمل به دستورات آن باعث تقویت بعد معنوی همه اقشار جامعه و طبقۀ ورزشکار می گردد:

«مملکت ما همان طوری که به علما و دانشمندان احتیاج دارد به این قدرت شما هم احتیاج دارد. این قدرت وقتی با ایمان باشد، وقتی که زورخانه با قرآن باشد، با ایمان باشد، پشتوانۀ یک ملت است. وقتی قهرمانها، قهرمانهای اسلامی باشند پشتوانۀ یک ملت هستند، بازوی یک ملت هستند. آنها می خواستند قهرمان باشد لکن قهرمان آریامهری باشد آن پشتوانۀ ملت نمی توانست باشد. آنها همه چیز را می خواستند برای خودشان، و ما و شما همه چیز را می خواهیم برای خدا، برای اسلام. آنکه پشتوانۀ ملت است، پشتوانۀ اسلام است آن، مردهای باایمان هستند، ورزشکار باایمان، روحانی باایمان، دانشگاهی باایمان، بازاری باایمان، دهقان و کشاورز و کارگر باایمان، اینها می توانند پشتوانۀ یک ملت باشند و نگذارند دستهای خائنانۀ کسانی که می خواهند همه چیز ما را ببرند، قدرت مادی ما، قدرت معنوی ما را از بین ببرند اینهایند که نمی گذارند».[15]

ب) فداکاری ائمه، سرمشق ورزشکاران

یکی دیگر از توصیه های مهم امام، سرمشق قرارگرفتن ائمه اطهار برای ورزشکاران می باشد:

«باید ببینید که ائمه ما ـ علیهم السلام ـ در راه اسلام چه فداکاریها کردند و هرچه داشتند در راه اسلام تقدیم کردند، ما هم باید اگر شیعۀ آنها هستیم، اگر تابع آنها هستیم، در راه اسلام هر چه داریم بدهیم. اسلام عزیزتر از هر چیزی است و چون عزیزتر از هر چیزی است، نبی اکرم و ائمه ما هرچه داشتند در راه آن دادند. خداوند ان شاءاللّه  همۀ ما را توفیق بدهد به اینکه این وحدت کلمه ای که موجب عزت اسلام شد از دست ندهیم».[16]

ج) حضور در صحنه های انقلاب

ایشان همواره از تمام اقشار جامعه درخواست می نماید که برای کشور و انقلاب در تمام زمینه ها حضور فعال داشته باشند و چون به عقیدۀ ایشان ورزشکاران بیشتر از قشر جوانان جامعه هستند، حضور آنها می تواند مؤثرتر از بقیۀ اقشار جامعه باشد:

«همان طوری که در ورزشکاری دارید قدم بر می دارید، برای ملتتان هم قدم بردارید و این هم برای ملت است، لکن امروز احتیاجات زیادی ملت دارد، پشت جبهه، در خود جبهه و شما بازوان قدرتمند این جامعه هستید... و ایران هم که هستید به خدمت این جامعه باشید. جامعۀ ما احتیاج به جوانها دارد و خدمت جوانها. اسلام امروز احتیاج دارد به اینکه این جوانها که در اینجا هستند و زورمند هستند، قدرتمند هستند و قدرت روحی هم دارند، اینها همه کوشش کنند تا این کشور از شرّ مفسدین نجات پیدا کند. خداوند همه شما را موفق و مؤید و منصور کند و برای ما نگه دارد شما را».[17]

د) هوشیاری نسبت به توطئه ها

ایشان با اعلام این موضوع که دشمنان می خواهند در میان اقشار جامعه انحراف به وجود آورند، به ورزشکاران توصیه می کنند که هرگز تحت تأثیر اینگونه انحرافات قرار نگرفته و از مملکت خویش در هر صورت دفاع نمایند:

«در همه قشرهایی که یک احتمالی می دادند که شاید یک مقاومتی در اینها باشد، به یک وضعی وارد می شدند و یا آنها را منحرف می کردند و یا سرکوب می کردند. قشر شما پهلوانها هم مستثنا نبود، قشر ورزشکارها هم مستثنا نبودند از این، برای اینکه اینها هم یک جمعیت متدین بودند، علاقه مند به اسلام بودند و قدرتمند اینها را هم به یک جوری سرگرم می کردند، نمی توانستند از اسلام منحرفشان کنند، گوش نمی دادند به حرفشان در آن باب اما منحرف می کردند از مسائل اصلی. یک بساطی درست می کردند که سرگرم بشوند به آن بساط و از مسائل اساسی مملکت غفلت بکنند».[18]

«شما توجه داشته باشید که تمام تبلیغاتی که بر ضد ملت ایران می شود برای این است که کشور را برگردانند به صورت اول، سعی کنید که تحت تأثیر این تبلیغات قرار نگیرید. امروز کشور شما در دنیا مطرح است و این به خاطر قدرت شماست. کشور شما امروز یکی از قدرتمندترین کشورهای جهان است. باید سعی کنیم این قدرت را حفظ کنیم».[19]

«شما قوی باشید چنانچه هستید، شما ورزشکارید و ورزشکارها قوی اند و مؤمن. ایمانتان را حفظ کنید و از این حرفهایی که اینها می زنند و گفتگوهایی که می کنند ابداً خوف به خودتان راه ندهید و توجه به این داشته باشید که مملکت مال خود شماست و مال خودتان را خودتان باید حفظ بکنید».[20]

جدا از تمام مسائلی که بیان گردید حضرت امام(س) همیشه نسبت به ورزشکاران ابراز علاقه می کردند و ایشان را دعا می فرمودند:

«من وقتی که شما جوانها را می بینم، ماشاءاللّه  جوانهای برومند و پهلوان، خیلی خوشم می آید و افتخار می کنم به اینکه این جوانها علاوه بر برومندی بدنی توجه به دیانت و اسلام دارند».[21]

منبع: ورزش و ورزشکاران در اندیشۀ امام خمینی(س)، مجموعه مقالات نخستین همایش دیدگاههای امام خمینی(س) در تربیت بدنی و ورزش، ایران ـ اراک، 18 اسفند ماه 1378، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(س)، صص 29-46