پرتال امام خمینی (س): پس از نگارش کتاب سر الصلوة (معراج السالکین و صلوة العارفین) که به قول امام خمینی (س) با حال عامه متناسب نبود، ایشان اقدام به نوشتن کتاب آداب الصلوة کردند. این کتاب گران سنگ از آداب قلبی و اسرار معنوی نماز است که بنا به تعریف امام از کتاب و سنت و اخبار اهل بیت علیهم السلام و اهل معرفت اخذ شده و بدون شک در نوع خود یکی از بی نظیرترین آثار در زمینه سیر و سلوک معنوی و طریق بندگی به حساب می آید. نوشتن این کتاب همان طور که در مقدمه آن هم آمده است در تاریخ شنبه دوم ربیع الثانی ۱۳۶۱ قمری که مطابق با سی ام فروردین سال ۱۳۲۱ بود به پایان رسید.
امام این کتاب را در پنجم آبان سال ۶۳ مطابق با دوم صفر المظفر ۱۴۰۵ به دکتر فاطمه طباطبایی، عروسشان اهدا کردند. در بخشی از این نامه آمده است:
«کتاب «آداب الصلوة» را که به دختر عزیزم فاطی ـ که خدایش از مُصلِّین قرار دهد ـ اعطا می نمایم، از تاریخ اتمام آن بیش از چهل سال می‌گذرد.[۱] و قبل از آن ـ به چند سال ـ کتاب «سرّ الصلوة» را تمام نمودم. و از آن سال ها تاکنون بیش از چهل سال می گذرد [۲] و من نه اسرار صلاة را دریافتم، و نه به آداب آن پرداختم، که یافتن غیر از بافتن است و ساختن جدا از پرداختن. و این کتاب ها حجّتی است از مولا بر این عبد بی‌مایه. و به خدای تعالی پناه می برم از آن که مشمول آیۀ شریفۀ کمرشکن لِمَ تَقُولُونَ ما لا تَفْعَلُونَ. کَبُرَ مَقْتاً عِنْدَاللّه‌ِ اَنْ تَقْولُوا ما لا تَفْعَلُونَ[۳] باشم، و پناهی جز رحمت واسعه اش ندارم.
و تو ای دخترم! امید است که توفیق به کار بستن آداب این معراج بزرگ الهی را داشته باشی و به راهنمایی این بُراق الهی از بیت مظلم نفس هجرت کنی الی اللّه. و به خدای بزرگ پناه می دهم تو را از آنکه مطالعۀ این اوراق بر تعلّقات نفسانیه ات نیفزاید و تو را چون نویسنده ملعبۀ شیطان نکند.» (صحیفه امام؛ ج ۱۹، ص ۹۰-۹۱)
همچنین امام در بخشی از نامه خود به فرزندشان حاج احمد آقا خمینی که در تاریخ ۲۳ ربیع‌الاول ۱۴۰۵ مطابق با ۲۵ آذر ۱۳۶۳ نوشتند، درباره این کتاب اینگونه قلم زده اند:
«کتاب «آداب الصلوة» را که خود از آن بهره ای نبردم جز تأسف بر قصور و تقصیر بر ایام گذشته که توانایی بر خودسازی داشتم، و حسرت و ندامت در روزگار پیری که دستم تهی و بارم سنگین و راهم بس دراز و پایم لنگ و آوای رحیل در گوش است، هدیه کردم به فرزند عزیزم «احمد» که از قدرت جوانی کامیاب است؛ شاید او ـ ان‌شاءاللّه تعالی ـ از محتویات آن که از کتاب کریم و سنّت شریف و افادات بزرگان فراهم شده است، بهره‌مند شود و به معراج حقیقی از رهنمایی اهل معرفت راه یابد، و دل از این ظلمتکده برکَند، و به مقصد اصلی انسانیت که انبیای عظام و اولیای کرام ـ علیهم صلوات اللّه و سلامه ـ و اهل اللّه بر آن راه یافتند و دیگران را دعوت فرمودند، توفیق یابد.
پسرم! خود را ـ که به فطرت اللّه تخمیر شده ای ـ دریاب و از گرداب ضلالت امواج سهمگین خودبینی و خودخواهی نجات ده و به سفینۀ نوح که پرتو ولایت اللّه است رکوب کن که مَنْ رَکِبَها نَجی وَ مَنْ تَخَلَّفَ عَنْها هَلَکَ.[۴]» (صحیفه امام؛ ج ۱۹، ص ۱۱۹)
در بخشی از مقدمه ای که موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی بر این کتاب نوشته نیز چنین آمده است:
کتاب آداب الصلوة که تاریخ ختم نگارش آن در تاریخ شنبه دوم ربیع الثانی ۱۳۶۱ ه . ق. (۳۰ فروردین ۱۳۲۱ ه . ش) است، بیان تفصیلی آداب قلبی و اسرار معنوی نماز است. سه سال پیش از تألیف این کتاب، در یکی از تصانیف گرانقدر حضرت امام(س) به نام سرّالصّلوة همین معانی به طور موجز و به زبان خواص اهل عرفان به نگارش در آمده بود، لکن آن حضرت به این منظور که عدۀ بیشتری از مطالب آن کتاب فایده برند به تألیف کتاب حاضر به زبانی ساده تر پرداختند:
پیش از این رساله ای فراهم آوردم که به قدر میسور از اسرار صلوة در آن گنجانیدم. و چون آن را با حال عامه تناسبی نیست، در نظر گرفتم که سطری از آداب قلبیۀ این معراج روحانی را در سلک تحریر در آورم، شاید برادران ایمانی را از آن تذکری و قلب قاسی خود را تأثری حاصل آید.
قبلاً مطاوی کتاب آداب الصلوة با توضیحات و تصرفات، با عنوان پرواز در ملکوت به چاپ رسید، و پس از آن خود کتاب منتشر شد، اما چاپ های قبلی به عللی، که شاید یکی از آنها نداشتن نسخۀ خطی بوده است، به نحو مطلوب صورت نگرفت؛ از این رو «مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی» با رعایت کمال دقت و امانتداری، پس از بررسی نسخه بدل ها و تطبیق با نسخۀ اصل که در اختیار مؤسسه است، به چاپ و نشر این اثر همت گماشت.
۱ ـ تاریخ اتمام «آداب الصلاة»: ۲ ربیع‌الثانی ۱۳۶۱ برابر با ۳۰ فروردین ۱۳۲۱ است. آداب الصلاة: ۳۱۸.
۲ ـ تاریخ اتمام « سرّ الصلاة»: ۲۱ ربیع‌الثانی ۱۳۵۸ برابر با ۱۹ خرداد ۱۳۱۸ است. سرُّ الصّلاة: ۱۱۷.
۳ ـ سورۀ صف، آیۀ ۲ـ۳: «چرا چیزی به زبان می گویید که در مقام عمل خلاف آن می کنید؟ خدا را سخت به غضب می آورد این که سخنی بگویید و خلاف آن عمل کنید».
۴. «هر کس که بر آن کشتی ولایت سوار شد نجات یافت، و هر که از آن روی گردانید هلاک شد». مناقب، ابن شهر آشوب، ج ۱: ص ۲۹۵.
.
انتهای پیام /*