پرتال امام خمینی(س): یادداشت ۳۱/ امروزه مطبوعات در زمینه مسائل تحلیلی، سرعت در اطلاع رسانی، حرکت و پیش بینی برخی از وقایع و رویدادها و ارائه آگاهی های لازم به جامعه برای بالا بردن حساسیت مردم نسبت به واقعیات اجتماعی نقش مهمی دارند. مکتوبات و نوشته هایی که چاپ و انتشار مییابند و برای مطالعه در دسترس عموم مردم قرار میگیرند اعم از کتاب، مجله، ماهنامه و... را مطبوعات مینامند. اما در عرف عام، مطبوعات بیشتر به روزنامه ها و مجله هایی اطلاق میشود که اخبار روز و جدید در آن به چاپ رسیده باشد. از این رو، به پیشنهاد یونسکو و تصویب مجمع عمومی سازمان ملل متحد در نوامبر ۱۹۹۱م، روز سوم ماه مه (برابر با سیزدهم اردیبهشت) هر سال به عنوان روز جهانی مطبوعات شناخته شده است. رسانه‌های گروهی به سبب کارکردهای ویژه در جمع آوری، تجزیه و تحلیل و توزیع و رساندن اطلاعات ، یکی از عوامل مهم تأثیرگذار در ابعاد زندگی مردم در عصر حاضر است؛ زیرا افراد هر جامعه ای به گونه مستقیم و یا غیر مستقیم، تحت تأثیر رسانه ها میباشند . بنابراین یکی از ارکان ایجاد ارتباط و انتقال مفاهیم و دیدگاه های گوناگون در دنیای امروز، رسانه‌های گروهی است که حوزه و گسترش فراوانی را در خود جای میدهد. تردیدی نیست که قوام و بنیاد نظامهای اجتماعی بر اصل ایجاد ارتباط میان اعضای جامعه و رابطه با بیرون نظام است و این ایجاد رابطه بدون اطلاع و آگاهی از کنش های درون و برون نظام ممکن نیست، به این معنا که وجود اطلاعات و اخبار از یک سو بر تعامل ها مؤثر است و آنها را تحت تاثیر قرار میدهد و از سوی دیگر، همین عمل ها و عکس العمل ها موضوعات جدیدی برای رسانه‌ها فراهم میسازد.
پس می توان گفت که رسانه‌ها یکی از ابزارهای تعیین کننده خط‌مشی های حاکم بر جامعه است. از این رو، کسی در ضرورت حضور آن در میان اجتماع به عنوان ابزاری برای ایجاد، تقویت و انتقال فرهنگ‌ها و باورهای دینی تردید ندارد. نکته مهم آن است که رسانه، ابزاری است که به وسیله انسان‌ها به کار گرفته می شود و انتقال‌دهنده اندیشه و افکارِ همان‌هاست و از آنجا که انسان ها در افکار خود گوناگونند؛ عده‌ای عادل و عده‌ای فاسق و عده‌ای غیر متدین‌اند، عده‌ای خادم و عده‌ای خائن‌اند، برهمین اساس رسانه‌ها می توانند هم حامل اندیشه های خوب، انسان ساز، تعالی بخش و کمال آفرین باشند و هم می توانند در بردارنده افکار نادرست، انحطاط آفرین و انحرافی باشند. از این رو، مانند دیگر موضوعات اجتماعی نیازمند بایدها و نبایدها خواهند بود. امام خمینی (س) به عنوان مرجع آشنا با مبانی و آموزه‌های دینی، آگاهی از حقایق زمان، و به عنوان معمار انقلاب اسلامی و احیاگر اسلام ناب محمدی (ص) در قرن حاضر، به مقوله رسانه توجه و عنایت ویژه داشت و بر اسلامی شدن رسانه‌ها و قرار گرفتن آنها در جهت فرهنگ دینی تأکید بسیار می کرد. آنچه در ادامه از نظر می گذرد گزیده ای از کلام امام در بیان مسوولیت و رسالت مطبوعات و رسانه ها است که در ادامه می خوانید:
به طور کلی، در هر کشوری، مطبوعات آن کشور و تلویزیون و رادیوی آن کشور باید در مسیر آن ملت و در خدمت ملت باشد. مطبوعات باید ببینند که ملت چه میخواهد، مسیر ملت چیست، روشنگری در آن طریق داشته باشند و مردم را هدایت کنند. صحیفه امام ج ۷،ص ۵۳۵
وقتی در فضای رسانه ای صحبت از مسئولیت بزرگ قلم می شود کافی است به این جمله امام مراجعه کنیم که فرمود: امروز با قلمهایی که دست شماست، مسئولیت بزرگی دارید... قلمهای شما یک قلمهایی است که چنانچه لغزش بکند، گاهی یک ملت را لغزش میدهد. رادیو تلویزیون یک دستگاهی است که چنانچه فاسد از کار در بیاید، یک ملت را فاسد میکند. صحیفه امام، ج۱۴، ص ۳۹۷
همانگونه که در مقدمه گفته شد نقش قلمها در نجات مردم بواسطه ارتباطی که می توانند با مسوولین ایجاد کنند از جمله تاکیدات ایشان است که می فرماید: شما که اداره یک روزنامه کثیر الانتشار هست دستتان... مسئولیت بسیار خطیر دارید پیش مردم، پیش ملتهای دنیا و بزرگتر اینکه پیش خدا مسئولیت دارید...و اگر شما این قلمی که دستتان هست قلم ارشادی باشد، میتوانید که یک ملت را به راه راست هدایت کنید و میتوانید که مردم را از انحرافات نجات بدهید.صحیفه امام، ج۱۴، ص ۳۹۸
رسالت قلم مهمترین وجه آن است که مورد توجه جوامع مردمسالار است امام در این باره بیان می دارد که: ... اگر قلمها و بیانها و علم ها و تعلیمها و آموزشها برای خدا باشد، مغزها را الهی تربیت میکنند. و اگر بر خلاف این باشد، مغزها، مغزهای غرورمند، مغزهای طاغوتی از آن پیدا میشود. صحیفه امام ،ج۱۳، ص۴۵۱
و یا در بیان ارزس آن که قلم باید در خدمت انسانیت باشد می فرماید: ارزش قلم به غایتی است که برای او قلم زده میشود... خطر قلم بیشتر از مسلسل است. و خطر بیان بیشتر از توپ و تانک است. و خطر علم بیشتر از همه اینهاست.... لکن اگر به خدمت خلق باشد و به دستور انسان باشد و در خدمت انسان باشد ... تمام اینها ارزش پیدا میکند. مسلسل هم همچون قلم میشود، قلم هم همچون مسلسل. صحیفه امام،ج۱۳،ص۴۴۹
و مسئولیت قلم را نیز مثل اهمیت خونهایی می داند که در جبهه ها ریخته میشود: مِدادُ الْعُلَماءِ افْضَلُ مِنْ دِماءِ الشُّهَداء . صحیفه امام،ج۱۶،ص۳۲۷
نقش تربیتی مطبوعات نیز مورد توجه ایشان بوده و می فرماید: نقش مطبوعات در کشورها منعکس کردن آرمانهای ملت است. مطبوعات باید مثل معلمینی باشند که مملکت را و جوانان را تربیت میکنند، و آرمان ملت را منعکس میکنند. صحیفه امام،ج۷، ص۳۲۳
در نگاه امام خمینی (س) آزادی مطبوعات مرهون کوشش های بی دریغ ملت مکتبی و فضای ایجاد شده از سوی نظام اسلامی است. از این رو، از این آزادی باید در جهت منافع ملت و نظام مقدس جمهوری اسلامی بهره جست. ایشان می فرماید: همه مطبوعات آزادند، مگر اینکه مقالات مضر به حال کشور باشد
امام (س) در جای جای پیامها و سخنرانیهای خود، همواره متذکر گشته اند که قلم و بیان آزاد است که بنویسد و بگوید، اما توطئه نباید بکند. معیار توطئه در دیدگاه آن بزرگوار، تحریف واقعیت هاست. از این رو، لازم است مطبوعات از هرگونه تحریف پرهیز کنند
سمت و سوی مطبوعات باید خدمت باشد. «مطبوعات باید همیشه در خدمت اسلام عزیز و مردم و کشور باشند و آزادی ها در حدود قوانین مقدس اسلام و قانون اساسی به بهترین وجه تأمین شود
امام خمینی (س) با اینکه آزادی مطبوعات را می پذیرد، اما در وصیت‌نامه الهی ـ سیاسی اش گوشزد می کند: اکنون وصیت من به مجلس شورای اسلامی در حال و آینده... آن است که نگذارند این دستگاههای خبری و مطبوعات و مجله ها از اسلام و مصالح کشور منحرف شوند و باید همه بدانیم که آزادی به شکل غربی آن، که موجب تباهی جوانان و دختران و پسران میشود، از نظر اسلام و عقل محکوم است و تبلیغات و مقالات و سخنرانی ها و کتب و مجلات بر خلاف اسلام و عفت عمومی و مصالح کشور، حرام است و بر همه ما و همه مسلمانان جلوگیری از آنها واجب است. و از آزادی های مخرب باید جلوگیری شود. و از آنچه در نظر شرع حرام و آنچه بر خلاف مسیر ملت و کشور اسلامی و مخالف با حیثیت جمهوری اسلامی است، به طور قاطع اگر جلوگیری نشود، همه مسئول میباشند. صحیفه امام، ج۲۱، ص: ۴۳۶
از این بیان و گفته های مصرانه امام خمینی(س) به دست می آید که حد و مرز آزادی ها در قلم و بیان، احکام دین اسلام و نیز مصالح کشور است. چه بسا مواردی وجود داشته باشد که مستقیماً با شرع مقدس مرتبط نباشد، اما مصالح نظام و کشور اسلامی را به مخاطره بیندازد که در اینصورت، حفظ مصالح عمومی کشور بر همه کس شرعاً و عقلاً لازم است.
.
انتهای پیام /*