سفری به تاریخ

سفری به تاریخ

گشت و گذاری در خمین، زادگاه رهبر آزادگان جهان

90 سال به عقب باز می گردیم، سلسله متزلزل پادشاهی قاجار توان اداره صحیح مملکت را ندارد، قدرت مرکزی تضعیف و به موازات آن قدرتهای محلی سر برآورده اند. در هر گوشه مملکت شاهزاده ای با به کار گرفتن خدم و حشم. بساطی به راه انداخته و یاغیان و اشرار از فرصت استفاده کرده، مردم را غارت می کنند. بار مالیاتهای فزاینده بر دوش مردم سنگینی می کند. شلاقها تنها بر گرده محرومین و پابرهنگان فرود می آید. قدرت حکومت مرکزی ـ حکومت ایالتها و ولایتها، خان های کوچک و بزرگ محلی و بالاخره طراران و دزدان و اشرار، بسان حلقه ای ملت را در محاصره گرفته و هر لحظه حلقه تنگتر می شود. ملت گرسنه است، ملت بی دفاع است و مردم ستم دیده اند...

در چنین شرایطی، خمین کوچک در میان جلگه ای بزرگ نیز به کام آشوب فرو رفته است. کمر مردم از ستم خان ها و شاهزادگان خمیده است» هر کس در خود قدرتی سراغ دارد از اعمال آن دریغ نمی کند و خلاصه همه درها به روی مردم بسته است.

در این زمان در شهر کوچک خمین تنها یک در بر روی مردم باز است. تنها یکجا ملجأ محرومان است و دلها فقط در یک خانه آرام می گیرد و آنجا جایی جز بیت و منزل حاج آقا مصطفی خمینی نیست. خانه ای قلعه مانند که در پس دروازه محله سادات در شرق خمین واقع شده است، خانه ای نه چندان بزرگ که دو برج بلند در شمال و مشرق آن چشمها را به سوی خود می خواند.

بُرجهایی که بر فراز آن بارویی به ارتفاع تقریبی دو متر جهت سنگربندی و مذقلهایی (سوراخهای مورب) برای تیراندازی تعبیه شده است. این برجها به واسطه ارتفاع بلندی که دارند بر شهر مشرف بوده و از آنجا هر گونه حرکتی کنترل می گردد.

رودخانه ای که از پشت بیت می گذرد، جنوب قلعه را امنیت بخشیده است. شبها دروازه شرقی شهر بسته می شود و نگهبانانی چند بر فراز باروی شهر تا صبح بیدارند. و به گاه اضطرار و وجود خطر تهاجم اشرار، بر تعداد نگهبانان اضافه می شود و تا صبح فریاد «بیدار باش ـ بیدار باش» به گوش می رسد.

بیت مصطفوی از طریق کوچه ای پیچ در پیچ و باریک به بازار و مسجد جامع متصل می گردد، کوچه ای که از ابتدا تا انتها در زیر دید و کنترل باروی برج قرار دارد.

هجوم اشرار و دزدان غارتگر (که سر در آخور شاهزادگان و خان ها داشتند) و صدای ناهنجار سُم ستوران که با سرعت به پیش می تازند، هول و هراسی عظیم در دل مردم می افکند و غبار مرگ بر جبینشان می نشاند. در چنین مواقعی، خان های شهر اگر با دزدان همراهی نکنند، امیدی به خیرشان نیست و لذا هیچ مأمن و پناهی جز بیت آقا مصطفی خمینی یافت نمی شود.

آقا مصطفی، سیدی جلیل القدر و مجتهدی محبوب و عاملی که برای دفاع از محرومان سلاح بر دوش گرفته و برای حفظ حیثیت و آبرو و مال و جان مردم، جان در طبق اخلاص نهاده است و مردم، آنانی که به هیچ جا راهی ندارند و قدرت دفاع از خود و خانواده را در خود نمی بینند همه به منزل آقا مصطفی روی می آورند، پس از ورود این بی پناهان و پابرهنگان درها بسته می شود، مردان بر روی برجها رفته و در پشت باروها سنگر گرفته و به سوی دشمن شلیک می کنند. این روحیه سلحشوری و مبارزه و دفاع است که کارساز بوده و تهاجمات اشرار را با شکست مواجه می کند.

 در این دوران و در این منزل است که کودکی چشم به جهان می گشاید (تاریخ 20 جمادی الثانی 1320 هجری قمری) و از طرف پدر نام روح الله بر خود می گیرد. هیچ  کس از آینده خبر ندارد. مردم تنها اطراف خویش را می بینند که جز سیاهی چیزی به چشم نمی آید. ظلم و ستم اشرار و خان ها به اعلا درجه خود رسیده است، مصطفی چاره ای می اندیشد، «شکایت خان ها به حکومت منطقه بردن». لذا راه اراک را در پیش می گیرد و با اسب بدان سو می تازد، امّا قبل از رسیدن به مقصد (در روز جمعه 12 ذیقعده 1320قمری) آماج تیرکین ظلمه قرار می گیرد. و خون سرخش زینت بخش صحرا می گردد. او در واقع انتقام حمایت از سیلی  خوردگان را پس می دهد، انتقام پناه دادن به محرومان و پابرهنگان، و در این زمان روح الله چهار ماه و بیست و دو روز بیشتر ندارد.

مبارزه با اشرار ادامه می یابد و روح الله (که اطرافیان او را آقا روح الله صدا می زنند) در همان خانه بزرگ می شود. با گذشت زمان با رنجها و محن مردم آشنا می شود و در می یابد که پدرش برای چه قربانی شد بنابراین در  همان دوران صباوت همراه با برادر بزرگتر در مبارزه با اشرار شرکت می جوید و از فراز با روی قلعه به سوی متجاوزین شلیک می کند.

و اما امروز از آن دو برج که منشأ خیر برای اهالی خمین بود تنها یکی بیش نمانده است. صحن خانه ای که بنیانگذار جمهوری اسلامی در آن پا به عرصه وجود نهاد، خاموش و ساکت در زیر بارش باران و تابش آفتاب با دیوارهای کهنه درد دل می کند. این صحن کهن خاطراتی خوش و ناگوار در دل خود جای داده است. حوض کوچک منزل نور خورشید را تکرار می کند، درهای چوبی و کوچک بیت بسته است. پله های برج با شیب بسیار تند پیچ و تاب خورده و به زحمت خود را به بارو می رساند ولی در آنجا دیگر اثری از مبارزان نمی یابد. آجرهای کف حیاط هنوز مانده اند ولی عبور از تاریخی یکصد ساله، از آنها رنگ و رویی باقی نگذارده است.