شرایط کاندیدای اصلح از دید امام خمینی(س)

با توجه به اهمیت جایگاه مجلس در اندیشه حضرت امام (س) و تأثیر با واسطه یا بی واسطه ی آن بر تمامی عرصه های زندگی فردی و اجتماعی، حضور آگاهانه و فعّالانه ی مردم در انتخاب افراد اصلح مسئولیتی الهی است. ایشان معتقد بودند «اگر اصلح را انتخاب کردید، کاری اسلامی می کنید و این یک محکی است برای خودتان که تشخیص بدهید انتخاب برای اسلام است یا برای صلاح خودتان». (صحیفه ی امام، جلد 18، ص 197)

از همین رو رهبر کبیر انقلاب اسلامی با بیان شرایط کاندیدای اصلح، مسیر انتخاب نمایندگان مجلس را که امری حیاتی و سرنوشت ساز است برای آحاد پیروان خود روشن ساخته است که به طور مختصر در ذیل به آنها می پردازیم:

1-    وفاداری به اسلام، جمهوری اسلامی و قانون اساسی:

در این زمینه امام(ره) فرموده اند که«من متواضعانه از شما می خواهم که حتی الامکان در انتخاب اشخاص با هم موافقت نمایید... و سرنوشت اسلام و کشور خود را به دست کسانی دهید که به اسلام و جمهوری اسلامی و قانون اساسی معتقد و نسبت به احکام نورانی الهی متعهد باشند». (همان، جلد12، ص 149)

2-    اعتقاد و وفاداری به اصل ولایت فقیه:

امام درباره ی این اصل قانون اساسی می گوید: «بهترین اصل در اصول قانون اساسی، این اصل ولایت فقیه است». (کلمات قصار امام خمینی، ص 119)

ایشان در سفارش های خود به مردم، وجود چنین شرطی را در مسئولان نظام ضروری می داند. «ما... اوصاف رئیس جمهور را و اوصاف وکلایی که بعد می خواهید ان شاء الله تعیین کنید باید بگوییم و شما خودتان انتخاب کنید و از تفرّق پرهیزید کنید... اشخاص را هم ملاحظه سوابقشان را بکنید که تعهد به اسلام دارد، اعتقاد به قوانین اسلام دارد، در مقابل قانون اساسی خاضع است و اصل صد و دهم آن را که ظاهراً راجع به ولایت فقیه است، معتقد است و وفادار است نسبت به آن، یک همچو شخصی را شماها خودتان انتخاب کنید». (صحیفه امام، جلد11، ص485)

3-    وطن دوستی و محور قرار دادن منافع ملی:

یکی دیگر از شرایط نماینده ی اصلح در چارچوب فکری امام(ره) حس وطن دوستی نمایندگان است. ایشان تأکید داشتند که: «افراد سالم، افراد وطن خواه، افراد وطن دوست، افرادی که نه شرقی باشند نه غربی، بلکه در صراط مستقیم انسانیت و اسلامیت باشند، انتخاب کنید و به آنها رأی بدهید». (صحیفه امام، جلد6، ص524)

ایشان تدیّن و وطن دوستی را در کنار هم برای همه ی مسئولان نظام اسلامی به کار برده و می فرمایند: «ملت متوجه باشند... که اشخاصی که صحیحند، اشخاصی که متدیّنند، اشخاصی که ملی هستند، اشخاصی که چپ و راستی نیستند... این ها را تعیین بکنند». (همان، جلد12، ص74)

4-   مقدم داشتن مصالح امت اسلامی بر مصلحت خود:

در دیدگاه امام(ره) تقدم بخشیدن مصالح امت اسلامی بر مصالح فردی همان عبارت کار کردن برای اسلام است. در واقع، درجه ی بالاتر در مسلمانی آن است که افراد علاوه بر اینکه متدیّن باشند، برای اسلام کار کنند و این مهم نیاز به بستر سازی، فرهنگ سازی و تبلیغ دارد که این نیز از شرایط کاندیداهای اصلح در دیدگاه امام(ره) می باشد. ایشان می فرمایند:« من متواضعانه از شما می خواهم که حتی الامکان در انتخاب اشخاص با هم موافقت نمایید... و سرنوشت اسلام و کشور خود را به دست کسانی دهید که... منفعت خود را بر مصلحت کشور مقدم ندارند». (صحیفه امام، جلد12، ص149)

5-   ساده زیستی:

حضرت امام(ره) هرچند به تأسی از بزرگان دینی ما خود نمونه ی کاملی از ساده زیستی بودند. با توجه به این مهم و در خطاب به نمایندگان دوره ی سوّم مجلس فرمودند:«اگر بخواهید بی خوف و هراس در مقابل باطل بایستید و از حق دفاع کنید و ابرقدرتان و سلاح های پیشرفته ی آنان و شیاطین و توطئه های آنان در روح شما اثر نگذارد و شما را از میدان به در نکند، خود را به ساده زیستن عادت دهید و از تعلّق قلب به مال و منال و جاه و مقام بپرهیزید. مردان بزرگ که خدمت های بزرگ برای ملت های خود کرده اند، اکثراً ساده زیست و بی علاقه به زخارف دنیا بوده اند». (صحیفه ی امام، جلد18، ص471)

در جایی دیگر امام(ره) با صراحت تمام بیان می کند که«با زندگانی اشرافی و مصرفی نمی توان ارزش های انسانی- اسلامی را حفظ کرد». (همان)

6-   شجاعت:

امام(ره) به مردم سفارش کرده اند که از میان انتخاب شوندگان شخصی شجاع مانند مدرس را برای نمایندگی انتخاب کنند:« کسانی را که انتخاب می کنید باید مسائل را تشخیص دهند، نه از افرادی باشند که اگر روس یا آمریکا یا قدرت دیگری تشری زد بترسند، باید بایستند و مقابله کنند.» (همان، جلد18، ص276)

7-    حامی محرومان و خدمتگذار مستضعفان:

از نظر امام(ره) «آنهایی که در خانه های مجلل، راحت و بی درد آرمیده اند و فارغ از همه رنج ها و مصیبت های جانفرسای ستون محکم انقلاب و پا برهنه های محروم، تنها ناظر حوادث بوده اند و حتی از دور هم دستی بر آتش نگرفته اند، نباید به مسئولیت های کلیدی تکیه کنند که اگر به آنجا راه پیدا کنند، چه بسا انقلاب را یک شبه بفروشند». (همان، ج20، ص333)

در جایی دیگر امام تأکید می کند که «رأی خود را به شخصی که متعهد به اسلام و خدمتگزار به ملت و کشور و حامی مستضعفان... است بدهید». (صحیفه امام، جلد15، ص250)

8-    تعهد، تخصّص و تجربه:

امام خمینی(ره) برای تخصص و تعهد نمایندگان به صورت توأمان اهمیت و ارزش والایی قائل شده و این دو را از شرایط نمایندگان اصلح برای تصدّی مسئولیت های سیاسی- اجتماعی از جمله نمایندگی مجلس به عنوان امانت الهی تلقی می کنند. ایشان در بیاناتی لزوم تخصصی بودن مجلس را چنین ذکر می کند: «این مجلسی است که باید سیاست «نه شرقی، نه غربی» را در جهان دو قطبی اجرا کند و احکام سیاسی و اجتماعی و اقتصادی و فرهنگی اسلام را... به صحنه آورد و چنین مجلسی است که قدرت روحی مافوق عادی و قدرت تشخیص مسائل پیجیده ی جهان و قدرت تصمیم گیری های قاطع، بی گرایش به دو قطب الحادی و سرمایه داری را لازم دارد.» (همان، جلد18، ص463)

9-   امانتداری:

قدرت و مسئولیت و وکالت از سوی مردم در چارچوب فکری امام(ره) امانت به شمار می رود. ایشان قدرت حکومت را نیز به امانت تعبیر کرده و صاحب آن را حضرت ولی عصر(عج) می دانند:« خداوند همه ی ما را از این قیدهای شیطانی رها فرماید تا بتوانیم این امانت الهی را به سرمنزل مقصود برسانیم و به صاحب امانت، حضرت مهدی موعود -ارواحنا لتراب مقدمه الفداء- رد کنیم». (همان، جلد18، ص471 و 472)

10-  تخلّق به اخلاق و ادب اسلامی:

عرصه ی مجلس شورای اسلامی، عرصه ی ارتباط افراد،  گروه ها، جریان ها و زمینه ی تضارب و تخالف افکار است و چنین عرصه ای در یک چارچوب آرمانی بدون موازین اخلاقی مسیر خود را به سلامت طی نخواهد کرد؛ بنابر این باید«وکیل هایی که آراسته هستند به اخلاق خوب، متعهد هستند به اسلام... انتخاب کنید». (همان، ج12، ص169) از نظر امام(ره) «مجلس، مجلس اسلامی است و باید اخلاق همه در انتخابات هم، اخلاق اسلامی باشد».(همان، ج12، ص168)

جمع بندی و نتیجه گیری:

با توجه به مطالب مذکور باید اشاره داشت که امام خمینی (ره) از سویی با توجه به عمق بینش سیاسی- اجتماعی و از سر ظرایف و دقایق خاص رهبری امت اسلامی، و از سوی دیگر به جهت وسعت اختیارات و سرنوشت سازی تصمیمات مجلس شورای اسلامی، با حساسیت کم نظیری به بیان شرایط و شاخصه های کاندیدا های اصلح در تصدی نمایندگی ملت پرداخته و راه را برای انتخاب بهترین ها در این عرصه هموار کرده است، تا در سایه ی تشکیل مجلسی مستقل، مقتدر و متخصص، جامعه و حکومت اسلامی از تصمیمات آن بهره ها برده و شرایط حرکت در راستای رسیدن به اهداف عالی فراهم گردد.