نهضت سوادآموزی
بسیج عمومی برای مبارزه با بیسوادی
بسم الله الرحمن الرحیم
وَالْقَلَمِ وَمایَسْطُرُونَ
ملت شریف ایران، شما می دانید که در رژیم گذشته آنچه بر ملت مبارز ایران سایه افکنده بود، علاوه بر دیکتاتوری و ظلم، تبلیغات بی محتوا و هیچ را همه چیز جلوه دادن بود. ملتی که در همۀ ابعاد از حوایج اولیه محروم بود وانمود می شد که در اوج ترقی است. از جمله حوایج اولیه برای هر ملت که در ردیف بهداشت و مسکن بلکه مهمتر از آنهاست آموزش برای همگان است. مع الأسف کشور ما وارث ملتی است که از این نعمت بزرگ در رژیم سابق محروم؛ و اکثر افراد کشور ما از نوشتن و خواندن برخوردار نیستند، چه رسد به آموزش عالی. مایۀ بسی خجلت است که در کشوری که مهد علم و ادب بوده و در سایۀ اسلام زندگی می کند که طلب علم را فریضه دانسته است، از نوشتن و خواندن محروم باشد. ما باید در برنامۀ دراز مدت، فرهنگ وابستۀ کشورمان را به فرهنگ مستقل و خودکفا تبدیل کنیم. و اکنون بدون از دست دادن وقت و بدون تشریفات خسته کننده، برای مبارزه با بیسوادی به طور ضربتی و بسیج
کتابامام خمینی (س) و نهادهای انقلاب اسلامیصفحه 73
عمومی قیام کنیم تا ان شاءالله در آیندۀ نزدیک هر کس نوشتن و خواندن ابتدایی را آموخته باشد. برای این امر، لازم است تمام بیسوادان برای یادگیری و تمام خواهران و برادران باسواد برای یاد دادن بپاخیزند، و وزارت آموزش و پرورش با تمام امکانات بپاخیزد و از قرطاسبازی و تشریفات اداری بپرهیزد. برادران و خواهران ایمانی، برای رفع این نقیصۀ درد آور بسیج شوید و ریشۀ این نقص را از بُن بر کنید. تعلیم و تعلم، عبادتی است که خداوند تبارک و تعالی ما را بر آن دعوت فرموده است. ائمۀ جماعات شهرستانها و روستاها مردم را دعوت نمایند و در مساجد و تکایا، باسوادان نوشتن و خواندن را به خواهران و برادران خود یاد بدهند و منتظر اقدامات دولت نباشند، و در منازل شخصی، اعضای بیسواد را تعلیم کنند و بیسوادان از این امر سرپیچی نکنند. من از ملت عزیز امید دارم که با همت والای خود، بدون فوت وقت، ایران را به صورت مدرسه ای درآورند، و در هر شب و روز و در اوقات بیکاری یکی ـ دو ساعت را صرف این عمل شریف نمایند.
بپاخیزید که خداوند متعال با شماست. از خداوند تعالی سعادت و سلامت و رفاه ملت شریف را خواستارم. والسلام علیکم و رحمة الله و برکاته.(94)
روح الله الموسوی الخمینی
7 / 10 / 58
***
علم، مایۀ تأمین سعادت دنیا و آخرت
با علم است که انسان می تواند تأمین سعادت دنیا و آخرت را بکند. با آموزش است که انسان می تواند تربیت کند جوانها را به طوری که مصالح دنیا و آخرت خودشان را خودشان حفظ کنند. اگر کشور ما علم را
کتابامام خمینی (س) و نهادهای انقلاب اسلامیصفحه 74
بیاموزد، ادب بیاموزد، جهتیابی علم و عمل را بیاموزد، هیچ قدرتی نمی تواند بر او حکومت کند.
تمام گرفتاریهایی که ما در این طول مدت تاریخ داشتیم بهره برداری از جهالت مردم بوده است. جهالت مردم را آلت دست قرار دادند و بر خلاف مصالح خودشان تجهیز کردند. اگر علم داشتند؛ علم جهتدار داشتند، ممکن نبود که مخرّبین بتوانند آنها را به یک جهتی که بر خلاف آن مسیری است که مسیر خود ملت است تجهیز کنند. علم و سواد است با آن جهتی که باید به او توجه کرد، که می تواند ملت را از همۀ گرفتاریها نجات بدهد. و نمی توانند کسانی که می خواهند این نهضت را، این نهضت اسلامی را به خلل برسانند، و نمی توانند ببینند که اسلام در این مملکت پیاده دارد می شود. این علم است که می تواند جلوی این فسادها را بگیرد. اگر ملت ما علم را، آن علم جهتدار را یاد بگیرند، تربیت بشوند، در مقابل علم، در پهلویِ علم هم تربیت باشد؛ تربیت دینی، تربیت الهی، تربیت انسانی و هم علم، اگر این دو حربه در دست شما باشد، کسی نمی تواند به شما تعدّی کند، کسی نمی تواند استبداد را برگرداند. و اگر این علم نباشد مردم را توجیه می کنند به جایی که باز هم آن مسائل سابق برگردد، و آن استبداد سابق و آن وابستگیهای سابق.
شما سوادآموزان در تمام کشور بدانید که یک خدمتی دارید به این انسان می کنید که بالاترین خدمتهاست. و روستاییان و سایر قشرهای بیسواد بدانند که این خدمت، خدمتی است که باید آنها به جان ودل قبول کنند. و این طور که گمان کنند ما نمی توانیم، این طور نیست. هر انسانی می تواند سوادآموزی کند و می تواند انسان بشود. علم از مَهْد تا لَحَد است. از بچگی تا نزدیک مردن. دنیا باید با علم و با علم جهتدار اداره بشود. پیرمرد و پیرزن هم می توانند آموزش ببینند، می توانند
کتابامام خمینی (س) و نهادهای انقلاب اسلامیصفحه 75
تحصیل کنند، مأیوس از خودشان نباشند. جوانها، پیرها، بچه ها، روستاییها، شهریها همه باید کمک کنند و این امر مهمی [است] که تمدن شما، اسلام شما، انسانیت شما و همه چیز شما تابع اوست و بسته به اوست، تربیت کنید اینها را. و همه چیز بسته به اوست. همه باید کمک کنند، و همه با هم ـ ان شاءالله ـ سال دیگر اگر من باشم ببینم که سوادآموزی به طور چشمگیری پیش رفته است. و اگر نباشم، خود شما ببینید. خداوند ـ ان شاءالله ـ به همۀ شما توفیق بدهد و به همۀ ملت ما توفیق بدهد که هم علم را یاد بگیرند و هم جهت علم را و هم مسلسل را برای آرامش دنیا به دست بگیرند و هم تربیت نظامی را. والسلام علیکم و رحمة الله و برکاته.(95)
6 / 10 / 59
***
تربیت در کنار تعلیم
کوشش کنید که در این آموزشی که به مردم می دهید جهتدار باشد. در کلاسهایی که جوانها یا سالخوردگان برای آموزش می آیند، همان طوری که سواد را به آنها یاد می دهید، و همان طوری که نوشتن و خواندن را بر آنها یاد می دهید، جهت هم به آن بدهید که برای خدا بخوانند و برای خدا بنویسند. برای خدمت به خلق و برای خدمت به خدا و برای خدمت به اسلام.
... باید تمام کلاسهایی که در سرتاسر کشور ـ ان شاءالله ـ وجود پیدا می کند، و شما آقایان و کسان دیگری که در خدمت یک همچو امر بزرگی هستید و متکفّل یک همچو عبادت بزرگی هستید، توجه داشته باشید که آموزگاران را جهت به آنها بدهید، توجه به خدا بدهید، علمشان برای خدا باشد، برای اطاعت خدا.(96)
6 / 10 / 59
***
کتابامام خمینی (س) و نهادهای انقلاب اسلامیصفحه 76
استقبال از سوادآموزی
من از همۀ ملت ایران می خواهم که در این امر بزرگ و این امر حیاتی کمک کنند. در روستاها که آقایان می روند اقبال کنند کسانی که سواد ندارند، وارد بشوند برای سوادآموزی. طَلَبُ الْعِلْمِ فَریضَةٌ خدای تبارک و تعالی به وسیله نبی اکرم فرموده است بنابراین حدیث، که طلب علم فریضه است و در بعض از روایات «فریضةٌ عَلی کُلِّ مُسْلِمٍ وَ مُسْلِمَة» برای همه زن و مردها فریضه است.(97)
6 / 10 / 59
***
کتابامام خمینی (س) و نهادهای انقلاب اسلامیصفحه 77