اسناد و مدارک در روشن کردن حقایق و واقعیت های تاریخی جایگاه ویژه ای دارد و در پیشگیری از بیراهه پویی ها، نارواگویی ها و تحریف گری ها می تواند نقش بسزایی ایفا کند و دروغ سازان و تحریف گران را رسوا سازد. از این رو، می بینیم که در کشورهای مختلف جهان، برای گردآوری و بایگانی اسناد و به ره برداری بهینه از آن اهمیت ویژه ای قائل هستند و آرشیو اسناد تاریخی برای محققان، متفکران و تاریخ نگاران از سرمایه های گرانمایه و دستمایه های گران سنگ به شمار می آید.
آنچه درباره اسناد پشت پرده رژیم پهلوی مانند اسناد ساواک، شهربانی ، وزارت خارجه و... می توان گفت، این است که چون این اسناد برای انتشار تنظیم نشده و جنبه محرمانه، سرّی و فوق سرّی داشته است، از غرض ورزی، دروغ و تحریف کمتری همراه است و تا پایه ای می توان به آن اعتماد کرد.
محتوای اسناد موجود به علاوه گواه خوبی بر مبارزات پیدا و پنهان و منفی و مثبت نسلی است که به پشتوانه مبارزات فکری و فرهنگی دو قشر دانشگاهی و حوزوی و با رهبری داهیانه حضرت امام خمینی موفق به برپایی بزرگترین حماسه ها شد و رژیم منحوس شاهنشاهی را سرنگون ساخت. به این ترتیب در متن واقعیت هایی که این اسناد به گزارش بخشی از آن پرداخته اند، زندگی یک نسل نهفته است و تاریخ راستین نیز جز سرگذشت زندگی انسان، تبیین مراودات فردی و اجتماعی و رویارویی دو جریان خیر و شرّ نیست.
اینک نسل پس از انقلاب و نسل های آینده که شور و حماسه نسل انقلاب آفرین را تنها از طریق کتاب، خاطره، فیلم و عکس مشاهده می کند، نیازمند پشتوانه تحلیلی و استدلالی تری است تا در هیاهوی دنیای نیرنگ و تزویر، شناخت عمیق تری نسبت به مبارزات گذشتگان خود پیدا کند و رنج ها، مصائب، تلاشها، خدمات و از جان گذشتگی های پیشینیان خود را درک نماید. در زمان ه ای که دنیای استعمار از طریق مراکز تحقیقاتی و پژوهشی و روشن فکرنمایان وابسته در راستای توجیه و جا انداختن و عادی جلوه دادن تفکر سلطه و ایجاد تردید در مبانی جنبش های اصیل و مردمی، با بودجه های هنگفت و حمایتهای معنوی مشغول فعالیت هستند و با تسلط بر رسانه های دیداری و شنیداری و اینترنت و... به تحلیل های یک سویه و انتشار گزینشی اسناد و تاریخ شفاهی دست می زنند و بی تردید هدف تخریب شخصیت ها و رهبران فکری و دینی ضد استعماری و نفی حماسه و شور انقلابی و شبهه افکنی در میان نسل جوان را تعقیب می کنند، اسناد موجود دوران پهلوی ـ علیرغم تمامی کم و کاستی های آن ـ سرمایه ای گرانسنگ است که به محققان وطن دوست و ضد اجنبی توان مقابله علمی با یاوه گویی ها و سخن پراکنی های بیگانگان را خواهد داد.
انتشار اسناد رژیم پهلوی، علاوه بر فواید عمومی آن برای مردم و نسل جوان، از اهمیت ویژه تاریخ نگاری نیز برخوردار است. بی شک این منابع در کنار سایر داده های تاریخی و همراه با نگرشهای نو به مباحث نظری تاریخ و آشنایی با روند سلطه گری دولت های استعماری، این امکان را به محققان حق جو خواهد داد که همچون سایر عرصه های فرهنگی تحول یافته پس از انقلاب، مکتب تاریخ نگاری نوین و مستقلی را در ایران بیافرینند.
تا کنون مجموعه اسناد مبارزاتی امام در ساواک در 22 جلد و شهربانی در 5 جلد به چاپ رسیده است که در اینجا به ذکر کلیات آن اشاره می شود:سیر مبارزات امام خمینی در آینه اسناد به روایت ساواک؛ اسناد این مجموعه به صورت موضوعی کنار هم قرار گرفته است، با این حال چینش تاریخی را نیز درون خود دارد. به عبارت دیگر چینش موضوعی، از وجهی گریزناپذیر از چینش تاریخی است؛ زیرا برخی موضوعات به حسب تاریخ شکل گیری آنها کنار هم آمده و به عنوان موضوعی قابل توجه، طرح شده است. به عنوان مثال وقتی اسناد مبارزاتی حضرت امام(س) در این مجموعه اسنادی با عنوان «نهضت امام خمینی تا قیام 15 خرداد» مورد عنایت قرارگیرد، طبیعتاً خود این موضوع، ترتب تاریخی را ایجاب کرده یا بالعکس ترتب تاریخی باعث شده که چنین عنوانی، موضوع چنین مجلدی قرار گیرد. به همین سبب برخی از جریان ها، وقایع و اموری که ساواک به روشهای تجسّس جمع آوری نموده است به تناسب ارتباط با وقایع پیش از نهضت امام خمینی تا قیام 15 خرداد42 به ترتیب در موضوعات ذیل تنظیم گردیده است: 1. گزارشهای مرتبط با دوران قبل از انجمن های ایالتی و ولایتی؛
2. گزارشهای مرتبط با لایحه انجمنهای ایالتی و ولایتی؛
3. گزارشهای مخالفت با رفراندوم فرمایشی شاه؛
4. گزارشهای مرتبط با نوروز 1342 و فاجعه فیضیه؛
5. گزارشهای مرتبط با عاشورای 1383 ه . ق و پیامدهای آن.
بدیهی است که هر زیردوره دارای موضوعات فرعی نیز هست که هر کدام در جای خود طرح می گردد.

سیر مبارزات امام خمینی در آینه اسناد شهربانی ؛ پرونده اسناد مبارزات امام خمینی در شهربانی که با شماره پرونده های ع ـ الف ـ س ـ 657، 651ـ9ـ57 و 651ـ357 بایگانی شده، شامل گزارشاتی است که از تاریخ 6 آبان 1341 آغاز گردیده و تا 21 بهمن 1357 به مدت شانزده سال ادامه یافته است.چینش تاریخی اسناد به همان روال پرونده کلاسه شده در بایگانی شهربانی و بر اساس ترتیب تاریخ گزارش، تاریخ واقعه و یا تاریخ وصول خبر است و در آغاز جلد اول (پس از مقدمه) چکیده ای تحت عنوان (گذری بر سیر مبارزات امام خمینی به روایت اسناد شهربانی از آبان 1341 تا بهمن 1357) تألیف شده است تا از رهگذر مطالعۀ آن امکان دستیابی آسان تر به مهمترین مطالب و موضوعات اسناد مندرج در پنج جلد و سیر تاریخی آنها فراهم آید. بیگانگان را خواهد داد.